«Αυτό είναι το αδιέξοδο με το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπη η Κύπρος: Δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς την προοπτική της Ευρώπης, αλλά δεν μπορεί να επιβιώσει και εντός της Ευρώπης»
Με αυτά τα λόγια ο βρετανικός Guardian[1] περιγράφει με τον πιο ακριβή τρόπο την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η άρχουσα τάξη, το μεγάλο κεφάλαιο και οι πολιτικοί του εκπρόσωποι, στην Κύπρο.
Ο κυπριακός λαός δεν έχει ακόμα συνειδητοποιήσει στο πλήρες της μέγεθος την καταστροφή με την οποία είναι αντιμέτωπος. Ψάχνει όμως απαντήσεις σ’ αυτό που διαισθάνεται πως είναι τραγικό για το μέλλον και για την επιβίωσή του, κι οδηγείται μαζικά στο συμπέρασμα της εξόδου από την ΕΕ.
Δημοσκόπηση που έγινε στη διάρκεια των κρίσιμων ημερών της απόφασης για το κούρεμα έδωσε ένα αποτέλεσμα που είναι πρωτόγνωρο για χώρα που ανήκει στην ΕΕ και την Ευρωζώνη: το 67,3% των Κυπρίων είναι υπέρ της εξόδου από την Ευρωζώνη. Μάλιστα, πρόκειται για ένα εξαιρετικά ηχηρό 67%: το 43,7% δηλώνουν «απόλυτα σύμφωνοι» ότι πρέπει η Κύπρος, ένα άλλο 23,6% δηλώνει «σύμφωνοι», ενώ μόνο 24% διαφωνούν με την έξοδο![2]
Η Αριστερά, είτε στην Κύπρο, είτε στην Ελλάδα είτε αλλού πρέπει να στηρίξει το «όχι» αυτό των Κυπρίων εργαζομένων και νέων. Από κάπου αυτό το απόστημα πρέπει να σπάσει – κάποιος πρέπει να πει στην ΕΕ και τα κοράκια που την κυβερνούν, «φτάνει πια», δεν σας φοβόμαστε. Έχοντας πει αυτά, δεν πρέπει να ξεχνάμε δύο σημεία.
Το πρώτο, αν ο κυπριακός λαός μείνει μόνος του, αν δεν νοιώσει συμπαράσταση, αν η Αριστερά δεν σταθεί δίπλα του, το κύμα προπαγάνδας που θα ακολουθήσει από την κυπριακή άρχουσα τάξη και τους ευρωπαίους συνεταίρους της, θα προκαλέσει σύγχυση και μπορεί να δούμε ακόμα και μεταστροφή στο κλίμα.
Το δεύτερο είναι ότι η Αριστερά οφείλει, την ίδια στιγμή που υποστηρίζει το αίτημα και τη διάθεση του κυπριακού λαού να φύγει από την Ευρωζώνη, να εξηγεί ότι η επιστροφή στη λίρα, από μόνη της δεν πρόκειται να λύσει το πρόβλημα.
Η επιστροφή στη λίρα από μόνη της δεν φτάνει
Η «επιστροφή στη λίρα» δεν θα σημαίνει επιστροφή στο παρελθόν, όταν η λίρα ήταν ένα σκληρό νόμισμα και η κυπριακή οικονομία λειτουργούσε στα πλαίσια ενός ευνοϊκού διεθνούς περιβάλλοντος, ελκύοντας κεφάλαια από παντού (καθώς αποτελούσε σημαντικό χρηματοπιστωτικό κέντρο στην περιοχή).
Σήμερα η κρίση δεν έχει αφήσει τίποτα όρθιο, η Κύπρος σαν χρηματοπιστωτικό κέντρο έχει καταστραφεί και οι τράπεζες της είναι χρεοκοπημένες.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες:
- Η επιστροφή στη λίρα δεν θα λύσει το πρόβλημα του χρέους, αντίθετα θα το μεγεθύνει, καθώς η λίρα θα υποτιμηθεί κι έτσι το χρέος, σε λίρες, θα εκτοξευτεί. Με άλλα λόγια, η επιστροφή στη λίρα θα πρέπει να συνοδεύεται από την άρνηση αποπληρωμής του χρέους που έχει συσσωρεύσει η Κύπρος, διαφορετικά η αιμορραγία θα συνεχίσει και η οικονομία δεν θα έχει καμία ελπίδα να ορθοποδήσει.
- Η επιστροφή στη λίρα δεν λύνει το πρόβλημα των τραπεζών. Οι κυπριακές τράπεζες έχουν χρεοκοπήσει, και ο μόνος τρόπος να ορθοποδήσουν, χωρίς να καταστραφούν οι ζωές των Κυπρίων εργαζομένων, είναι να εθνικοποιηθούν, να ανακεφαλαιοποιηθούν με λίρες που θα τυπώνει η κυπριακή Κεντρική Τράπεζα και το κράτος να εγγυηθεί τις καταθέσεις των λαϊκών στρωμάτων.
- Η επιστροφή στη λίρα, από μόνη της, δεν λύνει το πρόβλημα της ύφεσης. Η κυπριακή οικονομία είναι αντιμέτωπη σήμερα με μια εφιαλτική βουτιά κι αυτό δεν θα το σταματήσει τυχόν επιστροφή στη λίρα. Αντίθετα μπορεί να προκαλέσει, βραχυχρόνια, μια βαθύτερη αποσταθεροποίηση. Η λίρα θα υποτιμηθεί και το κόστος των εισαγωγών (αυτοκίνητα, ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά αγαθά, πετρέλαιο, κλπ) θα εκτιναχθεί. Η Αριστερά οφείλει να τα πει αυτά, για να μην έχει ο κόσμος αυταπάτες για «δρόμους στρωμένους με ροδοπέταλα».
- Η ύφεση θα βαθύνει κι από το γεγονός ότι το κεφάλαιο, είτε κυπριακό είτε ξένο, θα σαμποτάρει την κυπριακή οικονομία αν νοιώσει ότι οι πολιτικές που το υπηρετούν καλύτερα (η παραμονή δηλαδή μέσα στην Ευρωζώνη, κλπ) δεν εφαρμόζονται.
Απάντηση
Για όλους τους πιο πάνω λόγους (και χωρίς αυτοί να αποτελούν βέβαια μια ολοκληρωμένη οικονομική ανάλυση) η έξοδος από την ευρωζώνη και η επιστροφή στη λίρα μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά για την κυπριακή οικονομία μόνο αν συνοδεύεται από:
1. Την άρνηση αποπληρωμής του κυπριακού χρέους
2. Την εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος
3. Την εφαρμογή μέτρων προστασίας της οικονομίας όπως τον έλεγχο της κίνησης κεφαλαίων (που εφαρμόζεται ήδη τώρα, επί «ευρώ») αλλά και τον έλεγχο των εισαγωγών και εξαγωγών.
4. Την εθνικοποίηση των σημαντικών τομέων της οικονομίας, για να μπορεί να αντιμετωπιστεί το αναπόφευκτο σαμποτάζ από το ντόπιο και διεθνές κεφάλαιο,
5. Και τον σχεδιασμό της οικονομίας για τις ανάγκες του κοινωνικού συνόλου
Αυτά τα μέτρα βέβαια σημαίνουν μετωπική σύγκρουση με το κεφάλαιο, ελληνικό και ξένο – μετωπική σύγκρουση με τις λεγόμενες «αγορές». Γι’ αυτό και μόνο μια κυβέρνηση των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων μπορεί να τα εφαρμόσει. Μια κυβέρνηση η οποία να είναι έτοιμη να στηριχτεί στα λαϊκά στρώματα για να δώσει τη μάχη ενάντια στο σύστημα. Κι αυτό σημαίνει:
6. Κοινωνικό και εργατικό έλεγχο και διαχείριση σ’ όλο το φάσμα της οικονομίας, πραγματική δημοκρατία με εκλεγμένους και ανακλητούς αντιπροσώπους, στηριγμένους σε λαϊκά συμβούλια και συνελεύσεις, στο κοινωνικό επίπεδο
Κάτι τέτοιο ασφαλώς θα θέσει αργά ή γρήγορα το «γεωπολιτικό» ζήτημα – τη στρατηγική σημασία της Κύπρου και το μικρό της μέγεθος που την κάνει ευάλωτη. Οι μέχρι σήμερα συμμαχίες της Κυπριακής άρχουσας τάξης, με την ΕΕ, τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και τη Ρωσία, μας έφεραν εδώ που είμαστε σήμερα. Χρειάζεται αναζήτηση των πραγματικών συμμάχων του κυπριακού λαού, κι αυτό απαιτεί:
7. Διεθνισμό.
Το κυπριακό εργατικό κίνημα μπορεί να στραφεί για συμπαράσταση στο ελληνικό εργατικό κίνημα αλλά όχι μόνο: υπάρχουν οι βάσεις για προσέγγιση στη βάση των κοινών ταξικών συμφερόντων και τους Τουρκοκύπριους γείτονές του και με τους Ευρωπαίους εργαζόμενους ξεκινώντας από το Νότο, αλλά και τους άλλους γειτονικούς λαούς (ας μην ξεχνάμε την Αραβική «Άνοιξη»).
Από τη στιγμή που μια κυβέρνηση των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων στην Κύπρο αναλάβει την εφαρμογή ενός προγράμματος όπως το παραπάνω, αυτό θα δημιουργήσει αλυσιδωτές αναταράξεις σε όλες τις χώρες που την περιβάλλουν. Έτσι έγινε στη Λ. Αμερική, όπου μετά τη Βενεζουέλα ακολούθησαν μια σειρά άλλες χώρές, έτσι έγινε και στον αραβικό κόσμο μετά την επανάσταση στην Τυνησία. Οι βάσεις για αλληλεγγύη, κοινή πάλη και ταξική συνεργασία των λαών είναι πραγματικές
Καθήκοντα της Αριστεράς
Και στην Κύπρο, όπως και στην Ελλάδα όπως και στη μία χώρα μετά την άλλη, σήμερα, την εποχή της βάρβαρης κρίσης του καπιταλιστικού συστήματος το να παρθούν τα πιο πάνω μέτρα δεν αποτελεί κάποιου είδους ιδεολόγημα, αλλά αδήριτη, άμεση, επιβεβλημένη ανάγκη.
Την ίδια στιγμή όμως το πάρσιμο των πιο πάνω μέτρων θέτει ευθέως το θέμα μιας εναλλακτικής σοσιαλιστικής κοινωνίας σαν απάντηση στην κρίση που μαστίζει σήμερα τον καπιταλισμό.
Εδώ καλείται να ανταποκριθεί η Αριστερά.
Το τραγικό για το κυπριακό εργατικό κίνημα είναι ότι η Αριστερά, το ΑΚΕΛ, κυβερνούσε μέχρι τον περασμένο Φλεβάρη και αποδείχτηκε δειλή, άτολμη και ανίκανη.
Το τραγικό για το ελληνικό εργατικό κίνημα είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, που αποτελεί την ελπίδα για τα εκατομμύρια των Ελλήνων εργαζομένων, ανέργων και φτωχών, στήριζε χωρίς την παραμικρή κριτική την πορεία του ΑΚΕΛ των προηγούμενων 5 χρόνων.
Θα βγάλουν συμπεράσματα οι ηγεσίες της Αριστεράς; Ή θα πρέπει να περάσουν 5 ή 10 ή περισσότερα, εφιαλτικά χρόνια προτού μια νέα γενιά αγωνιστών πάρει τη μοίρα της Αριστεράς στα χέρια της για να της δώσει την πνοή και τη φυσιογνωμία που απαιτούν οι καιροί που ζούμε;
