Στις στρατιές των ανέργων, τις μαζικές απολύσεις, το ξεπούλημα δημόσιας περιουσίας, τη διάλυση του κοινωνικού κράτους, το κλείσιμο νοσοκομείων και σχολείων και τα λουκέτα σε χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις από ότι φαίνεται έρχεται να προστεθεί και το μέτρο της άρσης της αναστολής πλειστηριασμών για την πρώτη κατοικία.
Είναι γνωστό ότι έχουν ανασταλεί οι πλειστηριασμοί:
α) από το 2008 όλων των ακινήτων, εφόσον η οφειλή είναι κάτω από 200.000 ευρώ σε πιστωτικό ίδρυμα,
β) από το 2010 της κύριας κατοικίας, ανεξάρτητα από το δανειακό υπόλοιπο, αρκεί η αντικειμενική της αξία να μην υπερβαίνει το αφορολόγητο όριο της πρώτης κατοικίας προσαυξημένο κατά 50%.
Το σύμπλεγμα της καταστροφής Κυβέρνηση-Τρόικα-Τραπεζίτες, παρά τις υποτιθέμενες διαβεβαιώσεις για εφαρμογή «κοινωνικών κριτηρίων», φαίνεται αποφασισμένο να προχωρήσει στην παράδοση της κατοικίας και της στέγασης στα χέρια του εγχώριου και διεθνούς τραπεζικού κεφαλαίου. Το συντριπτικό χτύπημα στο βιοτικό επίπεδο σε συνδυασμό με τη δυσβάστακτη φορολογία επί των ακινήτων («χαράτσι») αλλά και οι υπέρογκοι φόροι κληρονομιάς κάνουν αδύνατο για ένα τεράστιο αριθμό εργατικών και λαϊκών οικογενειών να συντηρούν το δικό τους σπίτι.
Έτσι, μεθοδεύουν εδώ και καιρό τη συγκέντρωση της μικρής ιδιοκτησίας στα χέρια μιας χούφτας τραπεζιτών και μεγαλοεργολάβων. Ήδη μια σειρά από αρπακτικά του χρηματοπιστωτικού τομέα (τα περιβόητα distress funds) συρρέουν στα γραφεία των τραπεζών με στόχο να αγοράσουν κοψοχρονιά πακέτα «κόκκινων» δανείων και μαζί με αυτά τα σπίτια χιλιάδων οικογενειών.
Η εξέλιξη αυτή, αν δεν ανακοπεί από ένα ισχυρό κίνημα, θα έχει ανυπολόγιστες κοινωνικές συνέπειες στερώντας από χιλιάδες συμπολίτες μας το δικαίωμα στη στέγη την ώρα που δεκάδες χιλιάδες ακίνητα μένουν ακατοίκητα και άδεια.
Μια μικρή ιστορική αναδρομή
Μέχρι σήμερα στην Ελλάδα καμία κυβέρνηση δεν προχώρησε ποτέ σε κάποιο ολοκληρωμένο σχέδιο δημόσιων επενδύσεων για την εξασφάλιση φθηνής στέγασης για τους εργαζόμενους και τα φτωχά λαϊκά στρώματα αφήνοντας έτσι τα ηνία στην ιδιωτική πρωτοβουλία, τις τράπεζες και του μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους. Και όλα αυτά παρά τις ιδιαίτερες συνθήκες που αντιμετώπισε η χώρα ιστορικά, όπως τα μεγάλα προσφυγικά ρεύματα αλλά και τις τεράστιες καταστροφές κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ακόμη και ο Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας, το μοναδικό μέσο βάσει του οποίου εμμέσως το κράτος στήριζε τους χαμηλόμισθους εργαζόμενους με οργανωμένη παροχή κατοικιών με χαμηλότοκα δάνεια ή με επιδότηση ενοικίων, καταργήθηκε πρόσφατα στα πλαίσια των μνημονιακών πολιτικών, παρόλο που ήταν αυτοχρηματοδοτούμενος (εισφορές των εργαζομένων). Όμως και ο ΟΕΚ κατασκεύαζε ένα πολύ μικρό ποσοστό (περίπου 3%) των κατοικιών που κατασκευάζονταν στη χώρα.
Από το πάρτι στην αγορά ακινήτων… στην κρίση
Κατά την περίοδο 1994-2009, η στεγαστική πίστη ως ποσοστό του ΑΕΠ, από 3,8% το 1994, διαμορφώθηκε στο 33,9% το 2009, ενώ η καταναλωτική πίστη ως ποσοστό του ΑΕΠ από 0,9% το 1994 έφτασε το 16,5% το 2009!
Η τραπεζική χρηματοδότηση προς τις επιχειρήσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ περίπου διπλασιάστηκε (από 22,5% το 1994 σε 46,7% το 2009).
Μέχρι τα μέσα του ’90 η έκθεση των νοικοκυριών στον τραπεζικό δανεισμό είναι πολύ μικρή, επομένως η ερμηνεία που λανσάρουν πολλά ΜΜΕ ότι για τον υπερδανεισμό ευθύνεται η «επιπολαιότητα του Έλληνα» είναι αισχρά παραπλανητική. Τι έγινε, λοιπόν, και μια ολόκληρη κοινωνία οδηγήθηκε στην υπερχρέωση;
-
Από τη μια είχαμε, ειδικά μετά την είσοδο στην ΟΝΕ, την πλήρη απελευθέρωση – ασυδοσία του χρηματοπιστωτικού συστήματος το οποίο ανέλαβε εξολοκλήρου την στεγαστική πολιτική με κερδοσκοπικά και όχι κοινωνικά κριτήρια. Το φθηνό χρήμα που έρεε από την ΕΚΤ έδινε τη δυνατότητα στις τράπεζες να προσφέρουν συνεχώς κάθε λογής δάνεια με χαμηλά επιτόκια αδιαφορώντας πλήρως αν αυτά κάλυπταν πραγματικές ανάγκες και αν μπορούσαν να αποπληρωθούν. Αυτό, όπως είναι γνωστό, οδήγησε και σε εκτόξευση των τιμών των ακινήτων. Ποιος δε θυμάται τη διαφήμιση «με το νοίκι παίρνεις σπίτι», ποιος δε θυμάται τα στεγαστικά δάνεια που έδιναν οι τράπεζες υπερκαλύπτοντας την αξία του ακινήτου, ακόμη και τα επισκευαστικά δάνεια που εφηύραν αργότερα προκειμένου να αυξήσουν τα κέρδη τους; Εδώ πρέπει να σημειώσουμε τη φούσκα του χρηματιστηρίου αλλά και τη δημιουργία μεγάλων κατασκευαστικών ομίλων για να αντιληφθούμε ότι είχε στηθεί ένα πάρτι στις πλάτες της κοινωνίας.
-
Από την άλλη, από τη δεκαετία του 80 και μετά όλες οι κατακτήσεις των εργαζομένων δέχονται επίθεση. Η στέγαση, η υγεία, η παιδεία, η επικοινωνία, κτλ, δεν θεωρούνται κοινωνικά αγαθά στα οποία όλοι οι άνθρωποι πρέπει να έχουν πρόσβαση αλλά εμπορευματοποιούνται και περνάνε στο απόλυτο έλεγχο του ιδιωτικού κεφαλαίου. Επιπλέον, η συνεχής πτώση της αγοραστικής δύναμης και του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων δημιουργεί αδυναμία των πλατιών λαϊκών στρωμάτων να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες (ανάμεσα σε αυτά και η στέγαση). Εδώ, λοιπόν, εμφανίζεται ο δανεισμός ως υποκατάστατο του διαλυμένου κοινωνικού κράτους. Με άλλα λόγια: «Δεν πήρες αύξηση, πάρε δάνειο…»
Και έρχονται σήμερα όλοι αυτοί, που έστρωσαν το «κόλπο γκρόσο» στις πλάτες των εργαζομένων και της κοινωνίας εκμεταλλευόμενοι την αγωνία του καθένα μας να έχει μια στέγη πάνω από το κεφάλι του, και κουνούν το δάκτυλο στα θύματά τους, προσπαθώντας να τα παρουσιάσουν ως θύτες (που δεν πληρώνουν δόσεις στις καημένες τις τράπεζες) προκειμένου, ακόμη και τώρα, να αυξήσουν τα κέρδη τους και να ξεπεράσουν την κρίση που οι ίδιοι δημιούργησαν σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων! Δεν πρέπει να τους αφήσουμε!
Ο ρόλος των τραπεζοϋπαλλήλων
Ως εργαζόμενοι στις τράπεζες αλλά και ως ενεργά μέλη της κοινωνίας οφείλουμε από τώρα να εμπλακούμε στην προσπάθεια χτισίματος ενός κοινωνικού μετώπου που θα αποτρέψει, πάση θυσία, το εφιαλτικό σενάριο των πλειστηριασμών. Στο δίλημμα που θα μας τεθεί «με τους τραπεζίτες ή με την κοινωνία;» εμείς πρέπει να σταθούμε ξεκάθαρα στο πλευρό των ανέργων, των χαμηλόμισθων, των χαμηλοσυνταξιούχων, των αυτοαπασχολούμενων και των μικροϊδιοκτητών.
Αυτό πρακτικά θα μπορούσε να σημαίνει:
-
Καμπάνια ενημέρωσης της κοινωνίας για το ρόλο του τραπεζικού κεφαλαίου τόσο στη δημιουργία της κερδοσκοπικής «φούσκας» στα ακίνητα όσο και στην προσπάθεια του τώρα να συγκεντρώσει στα χέρια του το σύνολο της μικρής και μεσαίας ακίνητης περιουσίας. Θα μπορούσε να περιλαμβάνει δελτία τύπου, εξορμήσεις σε χώρους δουλειάς και ΟΑΕΔ, κ.α.
-
Διαμόρφωση μιας σειράς θέσεων που θα αφορούν την ανακούφιση των υπερχρεωμένων νοικοκυριών. Τέτοιες θέσεις θα μπορούσαν να είναι: Η διαγραφή των χρεών των ανέργων και των οικογενειών που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας και για τους υπόλοιπους «κούρεμα» των δανείων ίσο με την πτώση της αγοραστικής του δύναμης. Ταυτόχρονα πρέπει να απαιτήσουμε τη δήμευση και κοινωνικοποίηση της περιουσίας των μεγαλοκαπιταλιστών που έχουν λάβει τεράστια ποσά δανείων και τα οποία έχουν κάνει «φτερά».
-
Συγκρότηση, ανά πόλη, πρωτοβουλιών τραπεζοϋπαλλήλων ενάντια στους πλειστηριασμούς με σκοπό το χτίσιμο και την εμπλοκή σε αντίστοιχα κοινωνικά κινήματα. Η συνάντησή μας με σωματεία εργαζομένων, με πολιτικές οργανώσεις, με ενώσεις δανειοληπτών, με πρωτοβουλίες κατοίκων σε γειτονιές, κτλ, θα έχει διπλό αποτέλεσμα: Από τη μια θα συγκροτήσει ένα πραγματικά πλατύ κοινωνικό μέτωπο ενάντια στις κατασχέσεις από την άλλη θα σφυρηλατήσει τους δεσμούς αλληλεγγύης μας με τα υπόλοιπα κομμάτια της κοινωνίας πράγμα απαραίτητο για τους αγώνες του επόμενου διαστήματος.
-
Σε περίπτωση που οι ηγεσίες κάποιων εργατικών συνδικάτων ή Συλλόγων (όπως ο ΣΥΕΤΕ*) σαμποτάρουν τέτοιες πρωτοβουλίες πρέπει οι αριστερές παρατάξεις και οι αγωνιστές της βάσης να οργανωθούμε «από τα κάτω» και να συντονιστούμε με άλλους φορείς.
-
Τέλος, πρέπει να έχουμε κατά νου ότι όλες αυτές οι κινήσεις θα έχουν περιορισμένα αποτελέσματα αν δεν τις συνδέσουμε με τον αγώνα για την ανατροπή της κυβέρνησης και της Τρόικα αλλά με το αίτημα για πέρασμα του τραπεζικού συστήματος από τα χέρια του ιδιωτικού κεφαλαίου σε αυτά των εργαζομένων και της κοινωνίας προκειμένου να απαλλαγούμε από τη παρασιτική δράση των τραπεζιτών και να κατευθύνουμε τον πλούτο που συσσωρεύουν οι τράπεζες σε ένα πρόγραμμα μαζικών δημοσίων επενδύσεων με βάση τις κοινωνικές ανάγκες.
