Όπως όλα δείχνουν ο Πέδρο Καστίγιο, υποψήφιος του «Ελεύθερου Περού», θα είναι ο επόμενος Πρόεδρος της χώρας με ποσοστό 50,12% και με διαφορά μόλις 44.000 ψήφων από την Κέικο Φουτζιμόρι του παραδοσιακού κόμματος της άρχουσας τάξης «Λαϊκή Δύναμη».
Η επίσημη αναγγελία από την Εθνική Εκλογική Επιτροπή συνεχίζει να βρίσκεται σε αναμονή καθώς προηγείται η εξέταση των ενστάσεων της Κ. Φουτζιμόρι για νοθεία. Για τη βασική υποψήφια της Περουβιανής άρχουσας τάξης η εκλογική ήττα είναι οδυνηρή και σε προσωπικό επίπεδο γιατί χωρίς την προεδρική ασυλία θα επιταχυνθεί η διαδικασία ποινικής καταδίκης της για την εμπλοκή της στο σκάνδαλο Όντεμπρεχτ.[1]
Πάντως το Περουβιανό και το διεθνές κατεστημένο έχουν ήδη αποδεχθεί την εκλογική νίκη του Καστίγιο, όπως έδειξε η πτώση στο χρηματιστήριο της Λίμα και η ανακοίνωση του Οργανισμού Αμερικάνικων Κρατών για καθαρή εκλογική διαδικασία.
Η σημερινή πίκρα τους για το γεγονός πως ένας άγνωστος μέχρι πρόσφατα δάσκαλος από τις φτωχές περιφέρειες των Άνδεων θα μπει στο προεδρικό μέγαρο, θα δώσει γρήγορα τη θέση της στην προσπάθειά τους να τον μπλοκάρουν και να τον υποχρεώσουν να εγκαταλείψει τις φιλολαϊκές υποσχέσεις του στη διάρκεια της εκλογικής εκστρατείας.
Πόλωση και οξεία κρίση
Ο Π. Καστίγιο και το επιτελείο που θα επιλέξει, θα βρεθεί με το «καλημέρα» αντιμέτωπος με όλους τους κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτικούς παράγοντες που οδήγησαν στην οριακή νίκη του. Και δεν πρόκειται μόνο για την παγκόσμια πρωτιά στην αναλογία νεκρών/πληθυσμού από τον covid 19. Μέσα στον πρώτο χρόνο της πανδημίας, το 2020, αυτοί που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας ξεπέρασαν τα 10 εκατομμύρια κι αποτελούν πια το 1/3 του πληθυσμού. Αν προστεθούν και τα άλλα 11 εκατομμύρια Περουβιανών που υπολογίζεται πως ζουν πολύ κοντά στο όριο της φτώχειας, τότε τα 2/3 της κοινωνίας πολύ γρήγορα θα θέσουν επί τάπητος το ζήτημα για μέτρα καταπολέμησης της φτώχειας.
Οι προσδοκίες θα είναι ακόμα μεγαλύτερες στις περιοχές που πλειοψηφούν οι πιο φτωχοί αγροτικοί και ιθαγενικοί πληθυσμοί, που πρόσφεραν τις πιο συντριπτικές νίκες στον Καστίγιο και στον 1ο και στον 2ο γύρο των προεδρικών εκλογών. Πρόκειται για 16 εκλογικές περιφέρειες γύρω από τις Άνδεις, όπως το Αγιακούτσο, το Κούσκο, το Πούνο κλπ, όπου τα ποσοστά του Π. Καστίγιο ήταν από 80% και πάνω! Είναι οι ίδιες περιοχές που έχουν την έδρα τους και οι μεγάλοι εξορυκτικοί κολοσσοί που ζουν μέρες αφθονίας και κερδοφορίας, την ίδια ώρα που η φτώχεια καλπάζει στην χώρα. Ας σημειωθεί πως το Περού αποτελεί την 2η, μετά την Χιλή, παραγωγό χαλκού στον κόσμο.
Αυτά τα κοινωνικά στρώματα αναμένουν να πάρει έμπρακτη μορφή το κεντρικό προεκλογικό σύνθημα του Π. Καστίγιο
«όχι άλλοι φτωχοί άνθρωποι σε μια πλούσια χώρα»
και η προεκλογική του υπόσχεση για δραστική αύξηση της φορολόγησης των εξορυκτικών βιομηχανιών, ώστε να χρηματοδοτηθεί ένα πρόγραμμα δημοσίων δαπανών.
Οι προσδοκίες των λαϊκών στρωμάτων δεν ισοδυναμούν με κάποιου είδους τυφλή εμπιστοσύνη προς τον Καστίγιο. Η κυβέρνηση του θα βρεθεί κάτω από την πίεση των κοινωνικών στρωμάτων που τον ψήφισαν. Υπάρχει πολύ μεγάλη συσσωρευμένη φθορά όλων των κομμάτων της άρχουσας τάξης και των πολιτικών τους εκπροσώπων και έλλειψη εμπιστοσύνης σε όλους τους παραδοσιακούς θεσμούς και πυλώνες του κατεστημένου. Για του λόγου του αληθές, εξαιρώντας τους δύο τελευταίους προσωρινούς μεταβατικούς Προέδρους, και οι έξι προηγούμενοι πρόεδροι της χώρας, σε διάρκεια τριών δεκαετιών, καταδικάστηκαν και φυλακίστηκαν για σκάνδαλα διαφθοράς και άλλες καταχρήσεις.
Αντίκτυπος
Οι εξελίξεις στο Περού είναι πολύ σημαντικές για τη χώρα, αλλά ο αντίκτυπος της νίκης του Π. Καστίγιο στη συνείδηση των εργαζομένων και των κινημάτων διεθνώς, δεν μπορεί να συγκριθεί με την Μπολιβαριανή επανάσταση που ανέδειξε τον Ούγκο Τσάβεζ στη Βενεζουέλα ή το ιστορικό κίνημα που ανέδειξε τον Έβο Μοράλες στην Βολιβία στο παρελθόν.
Την ίδια ώρα στην ζυγαριά των εξελίξεων στην Λατινική Αμερική η εικόνα παραμένει αρκετά αντιφατική. Από την μια για παράδειγμα στο Εκουαδόρ αναδείχθηκε Πρόεδρος στις εκλογές τον Φλεβάρη του ’21 ο πρώην τραπεζίτης, Γκιγιέρμο Λάσο, με σημαία του ένα γνήσιο νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα και την αντίθεση στις αμβλώσεις, ενώ συνολικότερα βαρύνουν ακόμα οι αποτυχίες στη Βενεζουέλα, στη Βολιβία και οι ήττες άλλων Λατινοαμερικάνικων κινημάτων. Από την άλλη βλέπουμε μεν συγκλονιστικά κινήματα στην Χιλή και στην Κολομβία, που συνοδεύονται από τα σημάδια μιας νέας αριστερής ριζοσπαστικοποίησης.
Συμμαχίες
Όπως ξαναγράψαμε και σε άλλο άρθρο μας, αυτός που αιφνιδιάστηκε περισσότερο από την εκλογή του, είναι ο ίδιος ο Π. Καστίγιο.
Σαν αποτέλεσμα, από τον πρώτο ως τον δεύτερο γύρο των εκλογών και στη συνέχεια καθώς γίνονταν γνωστά τα αποτελέσματα, επιδόθηκε σε έναν αγώνα εξευμενισμού των ΜΜΕ της άρχουσας τάξης, των αγορών, των πολυεθνικών και του διεθνούς κατεστημένου.
Η επόμενη μέρα όμως είναι ήδη εδώ. Και ο ίδιος και το επιτελείο του θα βρεθούν με 37 εκλεγμένους γερουσιαστές σε ένα Κογκρέσο 130 μελών, στο οποίο συμμετέχουν εκπρόσωποι δέκα κομμάτων.
Η άρχουσα τάξη έβγαλε τα συμπεράσματα της από τον κατακερματισμό των κομμάτων που την εκπροσωπούν στις εκλογές που προηγήθηκαν και θα εργαστεί για να χτιστεί ένα όσο το δυνατόν πιο αρραγές μέτωπο μπλοκαρίσματος όλων των φιλολαϊκών μέτρων που θα επιχειρήσει να φέρει η κυβέρνηση Π. Καστίγιο.
Τι θα αντιτάξει απέναντι τους ο νέος Πρόεδρος; Θα στραφεί στην κοινωνία να την κινητοποιήσει για να επιβάλει στο κεφάλαιο πολιτικές που εξυπηρετούν τις λαϊκές ανάγκες ή θα συμβιβαστεί και ενσωματωθεί; Όλα τα μηνύματα δείχνουν πως κάθε άλλο παρά για σύγκρουση προετοιμάζεται ο Καστίγιο.
Τεχνοκράτες
Μένει να δούμε καταρχήν αν η προεκλογική συμμαχία του «Ελεύθερου Περού» και του αριστερού ρεφορμιστικού κόμματος «Νέου Περού» της Βερόνικα Μεντόζα, πριν τον δεύτερο γύρο των εκλογών, θα εξελιχθεί και σε μια κυβερνητική συμμαχία, ώστε να ενισχυθεί το ηθικό των στρωμάτων που στήριξαν καταρχήν εκλογικά τον Π. Καστίγιο. Μένει επίσης να δούμε ποια θα είναι τα πρόσωπα-κλειδιά της νέας κυβέρνησης.
Τα μέχρι στιγμής δείγματα φωτογραφίζουν την είσοδο τεχνοκρατών στην κυβέρνηση που έχουν υπηρετήσει το σύστημα υποδειγματικά στο παρελθόν.
Για παράδειγμα κεντρικό ρόλο στην τελική ευθεία της προεκλογικής εκστρατείας, έπαιξε ο Πέντρο Φράνκε, πρώην οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας και της Κεντρικής Τράπεζας του Περού, που ίσως προαλείφεται για Υπουργός Οικονομικών. Οι δηλώσεις και οι συνεντεύξεις του φιλοξενήθηκαν με πηχυαίους τίτλους στα μεγαθήρια της ενημέρωσης του διεθνούς κατεστημένου. Παραθέτουμε χαρακτηριστικά:
«Με τίποτα δεν είναι ένας νέος Ούγκο Τσάβεζ…» (σ.σ. ο Καστίγιο)
«Δεν θέλουμε να εθνικοποιήσουμε τις εξορυκτικές και πετρελαϊκές εταιρείες, ή άλλους τομείς της οικονομίας. Δεν θέλουμε να γενικεύσουμε τον έλεγχο των τιμών ή να εφαρμόσουμε νομισματικούς ελέγχους όπως ο Τσάβεζ».[2]
«Η ιδέα μας δεν είναι να έχουμε μαζικό κρατικό παρεμβατισμό στην οικονομία».
«Δύο πράγματα είναι καθαρά: η Κεντρική Τράπεζα θα παραμείνει αυτόνομη και δεν θα αυξήσει το δημόσιο χρέος για να χρηματοδοτηθεί η εξουσία μας».[3]
Ένα νέο κεφάλαιο
Την ίδια ώρα όμως πιθανά να υπάρχουν δυνάμεις μέσα στο «Ελεύθερο Περού» –που αυτοχαρακτηρίζεται ως Μαρξιστικό, Λενινιστικό και «Μαριατεγκιστικό» (σ.σ. αναφορά στον Περουβιανό Μαρξιστή συγγραφέα Χοσέ Κάρλος Μαριατέγκι)– που θα δώσουν την μάχη ενάντια στις πολιτικές που ακροβατούν ανάμεσα στον «νεοφιλελευθερισμό με ανθρώπινο πρόσωπο» και την παλιά και ξεφτισμένη ιδέα της «μικτής οικονομίας» (την υποτιθέμενη συνύπαρξη του ανταγωνισμού της ελεύθερης αγοράς με πολιτικές δημοσίων επενδύσεων και έντονου κρατικού παρεμβατισμού).
Το πιο ενδιαφέρον βέβαια είναι τι θα συμβεί στο πραγματικό εργαστήρι της ταξικής πάλης και των κινημάτων του Περού.
Η εφαρμογή ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων για να μεταμορφωθεί η ζωή των Περουβιανών προϋποθέτει την κατά μέτωπο σύγκρουση με το Περουβιανό κατεστημένο, το μεγάλο κεφάλαιο και τις ξένες πολυεθνικές. Η εργατική τάξη και η νεολαία έχουν δείξει σημάδια της ετοιμότητας τους. Αλλά αυτό για να έχει δυνατότητες επιτυχίας απαιτεί και πολιτική κατεύθυνση, ένα φορέα που να μπει μπροστά για να δώσει κατεύθυνση και στόχο και για να οργανώσει τους αγώνες.
Που να επεξεργαστεί ένα σχέδιο αντιμετώπισης της αντεπίθεσης της εθνικής και της διεθνούς άρχουσας τάξης, που είναι αναπόφευκτες. Χρειάζεται εξαγωγή των συμπερασμάτων από τις αποτυχίες του Τσάβες, του Μοράλες και τις ήττες άλλων κινημάτων στην Λατινική Αμερική. Πάνω από όλα χρειάζεται εμπιστοσύνη στην εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα ότι μπορούν να γίνουν «αφέντες» της οικονομίας, της κοινωνίας και των ζωών τους – δηλαδή να υπάρχει ο στόχος της ανατροπής του συστήματος με διεθνιστική προοπτική.
