Το πρώτο και δεύτερο μέρος δημοσιεύτηκαν την Τρίτη και Τετάρτη, 31 Οκτώβρη και 2 Νοέμβρη αντίστοιχα.
Διαβάστε το πρώτο μέρος εδώ και το δεύτερο εδώ.
Οι θαρραλέες φωνές στο Ισραήλ που υποστηρίζουν το δικαίωμα των Παλαιστινίων να έχουν το δικό τους κράτος, και που καταγγέλλουν την ισραηλινή κυβέρνηση σαν τον πρωταρχικό υπεύθυνο για το ατελείωτο αδιέξοδο, χρειάζεται να συνδέσουν αυτή τους την πάλη με τον αγώνα για την ανατροπή του συστήματος – διαφορετικά τα καλέσματά τους είναι μάταια.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι αν οι Παλαιστίνιοι δουν μια τέτοια ταξική προσέγγιση και κάλεσμα από μέρους των Ισραηλινών εργαζομένων και κοινωνικών κινημάτων θα ανταποκριθούν, στην πλειοψηφία τους τουλάχιστον, με ενθουσιασμό.
Πάνω σ’ αυτή την βάση μπορεί να αναπτυχθεί ο αγώνας για
- Να ζήσουν Ισραηλινοί Εβραίοι και Παλαιστίνιοι δίπλα-δίπλα ειρηνικά.
- Είτε σε ένα ενιαίο σοσιαλιστικό κράτος με πλήρη δικαιώματα για την όποια μειονότητα είτε σε μια σοσιαλιστική ομοσπονδία δυο ξεχωριστών οντοτήτων – αυτό είναι κάτι που οι ίδιοι θα αποφασίσουν. Η πιο ρεαλιστική πρόταση με τα δεδομένα που επικρατούν σήμερα είναι η σοσιαλιστική ομοσπονδία δύο ανεξάρτητων κρατών.
- Με το δικαίωμα επιστροφής των προσφύγων στους χώρους καταγωγής τους. Στα πλαίσια μιας σοσιαλιστικής ομοσπονδίας, μπορούν να υπάρχουν θύλακες μέσα στο ένα κράτος που να συνδέονται με το άλλο.
- Για την σοσιαλιστική ομοσπονδία των χωρών της περιοχής.
Και η Χαμάς;
Ένα τέτοιου είδους ταξικό ενωτικό κάλεσμα ανάμεσα σε Παλαιστίνιους και Εβραίους εργαζόμενους θα μπορούσε ασφαλώς να προέλθει κι από την πλευρά των Παλαιστινίων – παρότι η πρωταρχική ευθύνη για κάτι τέτοιο ανήκει στο έθνος που ασκεί την καταπίεση, δηλαδή τους Ισραηλινούς.
Σ’ αυτό το επίπεδο η ηγεσία των Παλαιστινίων έχει δυστυχώς αποτύχει ιστορικά.
Η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ) με κυρίαρχη δύναμη σ’ αυτήν την Φατάχ, κυριαρχεί στην παλαιστινιακή πολιτική (και στρατιωτική) σκηνή εδώ και δεκαετίες. Ξεκίνησε σαν ένα αριστερό αντάρτικο κίνημα που όμως κατάληξε σήμερα να είναι στην υπηρεσία του καπιταλισμού, βουτηγμένη στην διαφθορά μαζί με το σύνολο της Παλαιστινιακής Αρχής του Μαχμούτ Αμπας στη Δυτική Όχθη.
Ποτέ η Φατάχ και η ΟΑΠ, ακόμα και στην πιο αριστερή τους εκδοχή, δεν υιοθετήσανε μια ταξική προσέγγιση προς τους Εβραίους εργαζόμενους. Ποτέ δεν επιχείρησαν να τους καλέσουν σε κοινό αγώνα ενάντια στην ισραηλινή άρχουσα τάξη και για μια κοινή σοσιαλιστική πατρίδα, ή μια σοσιαλιστική ομοσπονδία ανάμεσα στους δυο λαούς.
Αντίθετα, αντιμετώπιζαν τους Εβραίους σαν ένα ενιαίο αντιδραστικό σύνολο, και συνεργαζόταν με τα αντιδραστικά αραβικά καθεστώτα, στο όνομα της Αραβικής ενότητας. Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους στις ΗΠΑ και την ΕΕ για λύση του Παλαιστινιακού – αστεία πράγματα. Το βασικό αποτέλεσμα αυτών των πολιτικών είναι να δυναμώνουν οι ισλαμικές οργανώσεις.
Η ΟΑΠ δεν ήταν η μόνη αριστερή/αντιιμπεριαλιστική δύναμη στην περιοχή. Η Σοβιετική Ένωση είχε τεράστια επιρροή στη Μέση Ανατολή, με μια σειρά φιλικά καθεστώτα ή και χώρες που ήταν στη δική της σφαίρα επιρροής – αρκεί να θυμηθούμε τη Συρία, τη Λιβύη, το Ιράκ, την Αίγυπτο της εποχής του Νάσερ, κοκ.
Όμως η πολιτική της Σοβιετικής Ένωσης και των πολύ ισχυρών κομμουνιστικών κινημάτων που υπήρχαν στην περιοχή, βασιζόταν στην σταλινική «Θεωρία των Σταδίων»: να λυθούν τα σημερινά προβλήματα όπως το Παλαιστινιακό και η αποδέσμευση από τους Δυτικούς ιμπεριαλιστές πρώτα, μέσα στα πλαίσια του καπιταλισμού, και μετά να δούμε την σοσιαλιστική προοπτική. Με τη συμβολή της σταλινικής Σοβιετικής Ένωσης, λοιπόν, τα κινήματα στην περιοχή οδηγήθηκαν στον τοίχο και, ειδικά μετά την κατάρρευση της το 1990, στον γκρεμό.
Αυτή η καταστροφική πορεία για την Παλαιστινιακή αλλά και ευρύτερα την αραβική (και διεθνή) Αριστερά, δημιούργησε ένα τεράστιο κενό που ήρθαν να καλύψουν οι δυνάμεις του Ισλάμ – η απελπισία και το αδιέξοδο δημιούργησε τις προϋποθέσεις για τη μαζικοποίηση του φαινομένου κάτω και από την επιρροή του Ιρανικού καθεστώτος το οποίο χρηματοδοτούσε αφειδώς ισλαμικές οργανώσεις όπως τη Χαμάς.
Αντιπαραθέσεις στις γραμμές της διεθνούς Αριστεράς – και καθήκοντα
Η τακτική της Χαμάς προκαλεί αντιπαραθέσεις μέσα στις γραμμές της Αριστεράς διεθνώς. Κάποιοι λένε να μην ασκούμε κριτική στη Χαμάς, κάποιοι δεν το λένε αλλά αποφεύγουν να το κάνουν, κάποιοι την υποστηρίζουν σαν «αντι-ιμπεριαλιστική δύναμη».
Όμως αυτή η συζήτηση θυμίζει μια άλλη παλιά και μεγάλη αντιπαράθεση μέσα στις γραμμές της Αριστεράς. Αυτήν σχετικά με την Ιρανική επανάσταση του 1979. Τότε τα φιλοσοβιετικά κομμουνιστικά Κόμματα (και όχι μόνο) μετά την λαϊκή-εργατική επανάσταση που ανάτρεψε την δικτατορία του σάχη (βασιλιά) του Ιράν, υποστήριζαν τον θρησκευτικό ηγέτη του Ιράν, Χομεϊνί. Άφησαν όλη την πρωτοβουλία στους μουλάδες (θρησκευτικούς ηγέτες). Οι τελευταίοι, μόλις εδραιώθηκαν στην εξουσία κατάσφαξαν την Αριστερά και το επαναστατικό κίνημα των Κούρδων.
Η Αριστερά, συνεπώς, χρειάζεται να εξετάζει με προσοχή τις συμμαχίες της για να μην συμβάλλει σε τραγωδίες.
Η Χαμάς είναι μια φανατική ισλαμική οργάνωση χωρίς καμία δημοκρατική λειτουργία, είτε προς τα μέσα είτε προς την κοινωνία – νόμος είναι ο (υποτιθέμενος) λόγος του Θεού. Για τη Χαμάς το κράτος του Ισραήλ πρέπει να καταστραφεί – όσο κι αν προσπάθησε με κάποια κείμενα της να εμφανιστεί πιο «μετριοπαθής» από αυτό, το τελικό συμπέρασμα των κειμένων της είναι ξεκάθαρο.
Με βάση την «ιδεολογία» της Χαμάς, όσοι θυσιάζονται για τον πιο πάνω σκοπό, είναι μάρτυρες που πάνε στον παράδεισο. Για γυναικεία δικαιώματα και δικαιώματα ΛΟΑΤ, βέβαια, ούτε λόγος. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιεί η Χαμάς είναι αυτές της «τρομοκρατίας» –δολοφονίες Εβραίων με κάθε τρόπο και κάθε μέσο. Σαν αποτέλεσμα είχαμε την τελευταία επίθεση με 1400 νεκρούς Ισραηλινούς, στη συντριπτική τους πλειοψηφία άμαχους και 230 περίπου όμηρους που μεταφέρθηκαν στη Γάζα και κρατούνται (περίπου 50 Αμερικανοεβραίοι, έχουν απελευθερωθεί).
Υπάρχει μια ηθική πτυχή που είναι σημαντική – δεν μπορεί κανείς να μένει αδιάφορος στη μαζική δολοφονία αθώων ανθρώπων, όσο κι αν οι λόγοι που οδηγούν σ’ αυτή την μανία μπορούν να γίνουν κατανοητοί. Το κεντρικό όμως ερώτημα είναι: βοηθούν τέτοιες τακτικές τον αγώνα των Παλαιστινίων για μια λύση στο πρόβλημα τους;
Η απάντηση είναι ξεκάθαρα αρνητική. Γιατί από τη στιγμή που η μόνη προσέγγιση που μπορεί να φέρει αποτέλεσμα είναι η ταξική, μέσα από ένα κοινό ταξικό μέτωπο Ισραηλινών και Αράβων εργαζομένων με στόχο τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό, η δολοφονία αμάχων τινάζει κάθε τέτοια πιθανότητα στον αέρα.
Η θέση υπέρ της καταστροφής του κράτους του Ισραήλ δεν αφήνει κανένα περιθώριο για κοινή πάλη Ισραηλινών και Παλαιστινίων εργαζομένων.
Ασφαλώς πάρα πολλοί Παλαιστίνιοι, στην απελπισία τους μέσα, στρέφονται, σ’ αυτές τις συνθήκες, στη Χαμάς σαν τη μόνη δύναμη που πολεμά το Ισραήλ. Οι Μαρξιστές χρειάζεται να δείξουν κατανόηση στις συνθήκες που δημιουργούν αυτές τις διαθέσεις, όμως την ίδια στιγμή θα πρέπει να βρουν τον τρόπο να εξηγήσουν ότι οι μέθοδοι της Χαμάς δεν βοηθούν τον αγώνα τους, χρειάζεται να χτιστούν οι δυνάμεις εκείνες που θα προβάλουν την προοπτική της ταξικής συναδέλφωσης και του κοινού αγώνα.
Υπάρχει ένα σημείο που είναι σημαντικό από τη σκοπιά της ανάλυσης των Μαρξιστών: η υπεράσπιση ενός λαού, του οποίου τα δικαιώματα καταπατούνται, και των αγώνων του, δεν σημαίνει ταύτιση με τις δυνάμεις που βρίσκονται επικεφαλής ή έχουν την εξουσία σ’ αυτό τον λαό.
Για παράδειγμα, το να υπερασπίζεσαι τον λαό του Αφγανιστάν ενάντια στον πόλεμο των ΗΠΑ, δεν θα έπρεπε να σημαίνει υποστήριξη στους Ταλιμπάν, ούτε άμεση ούτε και έμμεση – όπως έκανε ένα κομμάτι της Αριστεράς την εποχή της ιμπεριαλιστικής επιδρομής των ΗΠΑ το 2001. Το ίδιο ισχύει για το Ιράκ στον πόλεμο του 2003: η υπεράσπιση των δικαιωμάτων του Ιρακινού λαού και ο αγώνας ενάντια στην εισβολή των Δυτικών ιμπεριαλιστών δεν έπρεπε να σημαίνει υποστήριξη στον στυγνό δικτάτορα Σαντάμ Χουσεΐν – αντίθετα θα χρειαζόταν πάλη εναντίον του με στόχο την ανατροπή του. Κάτι αντίστοιχο ισχύει με την επανάσταση του Ιράν που αναφέρθηκε πιο πάνω, το 1979 – η υποστήριξη της Αριστεράς στον Χομεϊνί οδήγησε στον αφανισμό της. Τα παραδείγματα είναι πολλά, και ισχύουν και στην περίπτωση κινημάτων που έχουν μεν στόχους που αγκαλιάζονται από τα πλατιά λαϊκά στρώματα, αλλά στην ηγεσία τους υπάρχουν αντιδραστικές δυνάμεις – χαρακτηριστικό παράδειγμα ο αγώνας της ΕΟΚΑ στην Κύπρο στην ηγεσία του οποίου βρισκόταν ένας φασίστας, ο Γρίβας. Το αν οι μαρξιστές προσφέρουν υποστήριξη, περισσότερο ή λιγότερο κριτική, ή είναι απέναντι σε τέτοιες ηγεσίες και παλεύουν για την ανατροπή και την ανάδειξη μιας νέας ηγεσίας στο κίνημα, εξαρτάται από το πόσο προοδευτική ή αντιδραστική είναι αυτή η ηγεσία.
Το βασικό συμπέρασμα που προκύπτει από όλα τα πιο πάνω, είναι ότι πρέπει να χτιστούν οι δυνάμεις της Αντικαπιταλιστικής-σοσιαλιστικής Αριστεράς και στους δυο λαούς, αλλά όχι μόνο. Πρέπει να χτιστούν και σε επίπεδο περιοχής και διεθνώς. Γιατί το Παλαιστινιακό είναι ένα διεθνές πρόβλημα, δεν είναι απλά εθνικό – αυτό το αποδεικνύουν οι καθημερινές διαδηλώσεις που βλέπουμε σήμερα σ’ όλες τις γωνιές του πλανήτη. Κι αυτό είναι ένα καθήκον που πέφτει σε όλους μας, κι όχι μόνο στους Ισραηλινούς ή Παλαιστίνιους εργαζόμενους και νεολαία.
Ο δρόμος γι’ αυτό το στόχο είναι μακρύς. Γιατί η αντικαπιταλιστική-επαναστατική Αριστερά διεθνώς βρίσκεται σε υποχώρηση – όπως και όλη η Αριστερά. Όμως αυτός είναι ο μόνος δρόμος. Όχι μόνο για το Παλαιστινιακό, αλλά για όλη τη βαρβαρότητα στην οποία οδηγεί ο καπιταλισμός τον πλανήτη.
