Δεκάδες και εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι, άνεργοι, φοιτητές και μαθητές συνεχίζουν τις καταλήψεις στην πλατεία Συντάγματος, στο Λευκό Πύργο και σε πολλές άλλες πόλεις. Το κίνημα που ξεκίνησε την Τετάρτη 25 Μάη όχι μόνο δεν ξεθύμανε αλλά συνεχίζει με όλο και περισσότερο κόσμο να συμμετέχει στις καταλήψεις, στις εξορμήσεις στις γειτονιές, στις δεκάδες επιτροπές που έχουν δημιουργηθεί, στις συνελεύσεις. Είναι κόσμος που συμμετείχε στις προηγούμενες απεργιακές κινητοποιήσεις, που έδωσε αγώνες στο χώρο του, αλλά και πολλοί που για πρώτη φορά συμμετέχουν σε συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας. Είναι με λίγα λόγια ο κόσμος στον οποίο παραδοσιακά απευθύνεται η αριστερά, για να παρέμβει, για να επηρεάσει, για να παίξει το ρόλο που της αντιστοιχεί. Παρόλα αυτά, τα επίσημα κόμματα της αριστεράς, κυρίως το ΚΚΕ, αλλά και ο ΣΥΝ παρακολουθούν με αμηχανία αυτό το τεράστιο κίνημα, αδυνατώντας να το κατανοήσουν και κατ επέκταση να παρέμβουν σε αυτό.
Με μια έννοια αυτό είναι λογικό. Η αδυναμία των επίσημων κομμάτων της αριστεράς όλο το προηγούμενο διάστημα να απαντήσουν στην κρίση έχει απογοητεύσει τη συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων. Το ΚΚΕ και ο ΣΥΝ (μαζί μ’ αυτόν και ο ΣΥΡΙΖΑ) από το ξέσπασμα της κρίσης δεν μπόρεσαν να παρέμβουν στους αγώνες που έγιναν και που ήταν πολλοί και σε πολλές περιπτώσεις ηρωικοί. Οι αγώνες των εργαζομένων στα λεωφορεία, η κατάληψη του Δημαρχείου από τους συμβασιούχους, το κίνημα της Κερατέας, τα κινήματα ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΩ, ο αγώνας των μεταναστών στην Υπατεία, όλα αυτά, έγιναν από τους αγωνιστές της βάσης και χωρίς την ουσιαστική εμπλοκή των μεγάλων κομμάτων της αριστεράς.
Αλλά και στο πολιτικό επίπεδο, ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ δεν έδωσαν απαντήσεις στα ζητήματα του χρέους, της κρίσης, στο ποια είναι η λύση για τους εργαζόμενους και την κοινωνία. Η αδυναμία αυτή των δύο μεγάλων κομμάτων είναι λογικό να δημιουργεί απογοήτευση στους εργαζόμενους που δέχονται αλλεπάλληλες επιθέσεις. Είναι λογικό τα κινήματα που ξεσπούν να αισθάνονται απομονωμένα, ειδικά όταν οι «φυσικοί σύμμαχοί» τους, τα κόμματα της αριστεράς δηλαδή, είναι απόντες από αυτά.
Κι αυτή η απογοήτευση, μαζί με την αδυναμία οργάνωσης του κινήματος, είναι που έσπρωξε τους εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου να καταλάβουν την πλατεία Συντάγματος και πολλές άλλες, σηκώνοντας σε πολλές περιπτώσεις τα λάβαρα της «αποκομματικοποίησης».
ΚΚΕ
Το ΚΚΕ από την αρχή του κινήματος φάνηκε να πελαγοδρομεί. Το ξέσπασμα του κινήματος των καταλήψεων των πλατειών το βρήκε απροετοίμαστο και γι’ αυτό τα πρώτα άρθρα στο Ριζοσπάστη, αμέσως μετά την πρώτη κατάληψη, κινούνταν στα όρια της καταγγελίας.
Συγκεκριμένα την Πέμπτη 26 Μάη, αμέσως μετά την πρώτη διαδήλωση, ο Ριζοσπάστης έγραφε:
«Η αστική τάξη έχει ανάγκη από ένα «κίνημα» στα μέτρα της. Έχει επενδύσει πολλά και για πολλά χρόνια για να έχει ένα τέτοιο «κίνημα», ικανό να αντιμετωπίσει τη ριζοσπαστικοποίηση των συνειδήσεων που έρχεται σαν αποτέλεσμα αυθεντικών ταξικών αγώνων, για να έχει ένα «κίνημα» που θα «παλεύει» τη μια μέρα για έναν «ανθρώπινο καπιταλισμό» («οι άνθρωποι πάνω απ’ τα κέρδη») και την επομένη για να είναι «δημοκρατική» η δικτατορία των μονοπωλίων (όπως χτες στο Σύνταγμα).»
Και
«Η αστική τάξη δε θα σταματήσει να προσπαθεί να οργανώσει την «αντίσταση» στα μέτρα της: Απολίτικη και ακίνδυνη.»
Και
«Η εργατική τάξη πρέπει να κλείσει τ’ αυτιά σε μια τέτοια προπαγάνδα. Δεν είναι εύκολο. Έχει στα χέρια της μόνο τον ‘Ριζοσπάστη’ και τον ‘902’ και έχει απέναντι το σύνολο των καναλιών και των εφημερίδων της αστικής τάξης.»
Αυτό που με λίγα λόγια από τις πρώτες μέρες λέει το ΚΚΕ είναι ότι όλες αυτές οι διαδηλώσεις είναι οργανωμένες από την αστική τάξη και το κεφάλαιο, ότι ουσιαστικά δεν υπάρχει κίνημα (οι λέξεις κίνημα, αντίσταση, κλπ στα άρθρα του Ριζοσπάστη πάντα μπαίνουν σε εισαγωγικά) και ότι ένας μόνο δρόμος υπάρχει: αυτός του ΚΚΕ.
Εδώ το ΚΚΕ κάνει ένα μεγάλο λάθος. Όντως μεγάλο κομμάτι του κόσμου είναι «απολίτικο». Με την έννοια όμως ότι το έχουν απογοητεύσει τα κόμματα. Είτε είναι τα κόμματα εξουσίας που έχουν την ευθύνη, είτε τα κόμματα της αριστεράς γιατί είναι ουσιαστικά απόντα από τους αγώνες. Από την άλλη όμως το ΚΚΕ, όπως και κάθε κόμμα που μιλά στο όνομα των εργαζομένων, θα έπρεπε να αναγνωρίσει τη διάθεση του κόσμου να αντισταθεί, να αγωνιστεί, να αντιδράσει στην επίθεση που δέχεται από την κυβέρνηση και την τρόικα. Και μ’ αυτή την έννοια θα έπρεπε να είναι παρόν σε αυτό τον αγώνα, αν μη τι άλλο για να μπορέσει να συμβάλει στη ριζοσπαστικοποίηση όλου αυτού του κόσμου και στο να πάρει η μαζική οργή της κοινωνίας κατεύθυνση. Παρόλα αυτά η στάση που έχει διαλέξει είναι αυτή της αποχής από το κίνημα και της απαξίωσής του. Είναι χαρακτηριστικές άλλωστε οι δηλώσεις της Παπαρήγα ότι
«οι πλατείες που μπορεί να γεμίσουν με αγανακτισμένους, πολύ εύκολα μπορούν και ν’ αδειάσουν».
Για να επιχειρηματολογήσει και να πείσει το ΚΚΕ γι’ αυτή τη στάση αποχής από το κίνημα προβάλει τα όρια που έχουν τα «απολίτικα» κινήματα. Κι εδώ όμως κάνει λάθος.
Καταρχήν, το κίνημα έχει κάνει βήματα και έχει πολιτικοποιηθεί από τις πρώτες κιόλας μέρες. Το ψήφισμα της συνέλευσης μιλά για «κατάληψη της πλατείας Συντάγματος μέχρι να φύγουν η κυβέρνηση, το ΔΝΤ και η Τρόικα». Λέει ότι η πλατεία Συντάγματος πρέπει να γίνει χώρος συγκέντρωσης όλων των κινημάτων και καλεί τους εργαζόμενους να συνδέουν τους αγώνες τους με την κατάληψη της πλατείας Συντάγματος. Επίσης, η προσπάθεια των ΜΜΕ στο σύνολό τους να δώσουν έμφαση στα «μη πολιτικά» χαρακτηριστικά του κινήματος ουσιαστικά έχει πέσει στο κενό. Αυτή τη στιγμή το Σύνταγμα, (όπως και ο Λ. Πύργος και άλλες πλατείες) είναι ένας ζωντανός χώρος ζύμωσης πολιτικών απόψεων κάτι που αντανακλάται στις καθημερινές συζητήσεις, στα πανό και τα φυλλάδια που διακινούνται χωρίς κανένα πρόβλημα, στην παρουσία χώρων εργαζομένων στο Σύνταγμα.
Ένα άλλο λάθος όμως, ακόμα πιο σημαντικό, είναι η υποτίμηση των προοπτικών που μπορεί να έχει το κίνημα. Σίγουρα δεν είναι ένα καθαρά ταξικό ή επαναστατικό κίνημα. Από την άλλη όμως πολλές φορές στην ιστορία γνήσια επαναστατικά κινήματα ξεκίνησαν με «απολίτικες» αφορμές ή ακόμα και με μικροαστικά αιτήματα. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα ιστορικά είναι ο Μάης του ’68 που ξεκίνησε από διαδηλώσεις στα πανεπιστήμια γύρω από το αίτημα «να μπορούν οι φοιτητές να επισκέπτονται τις εστίες των φοιτητριών και το αντίθετο» αλλά εξελίχθηκε σε ένα τεράστιο κίνημα με εκατομμύρια Γάλλους να απεργούν, να καταλαμβάνουν εργοστάσια και την κυβέρνηση έτοιμη να πέσει – μια επανάσταση.
Η αλήθεια είναι ότι όσο περνούν οι μέρες το ΚΚΕ γίνεται πιο προσεγγιστικό προς το κίνημα. Πλέον δεν το καταγγέλλει αλλά, όπως λέει και ο Ριζοσπάστης «Το ΚΚΕ και το ταξικό κίνημα προσεγγίζουν τις κινητοποιήσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη με διάθεση ενιαίας συσπείρωσης και πάλης.». Αυτή η μετατόπιση όμως δεν αλλάζει την ουσία της στάσης του ΚΚΕ, που είναι η αποχή από το κίνημα.
Αν όλη η αριστερά όμως είχε αυτή τη στάση αυτό που θα κατάφερνε θα ήταν να χαρίσει όλον αυτόν τον κόσμο που κατεβαίνει στις πλατείες στην «απολιτικοποίηση» και κατ επέκταση στην κυβέρνηση και τους διάφορους εθνοπατριώτες που προσπάθησαν από την πρώτη μέρα να το ελέγξουν.
ΣΥΝ
Ο Συνασπισμός όπως σε κάθε κίνημα που βρίσκεται στην ανάπτυξή του συμμετέχει στις καταλήψεις των πλατειών. Με τη νεολαία του κόμματος μάλιστα να παίζει σημαντικό ρόλο και στην οργάνωση της κατάληψης και στις προσπάθειες που γίνονται να ριζοσπαστικοποιηθεί η συγκέντρωση.
Ωστόσο, αυτό που φαίνεται και από τις δηλώσεις του προέδρου του ΣΥΝ και από τις αποφάσεις της Κεντρικής Πολιτικής Επιτροπής, είναι ότι ο ΣΥΝ «φοβάται» την πολιτικοποίηση και κλιμάκωση του κινήματος.
Η ΚΠΕ που έγινε μέσα στο κλίμα των διαδηλώσεων στις πλατείες κατέληξε «στην ανάγκη δημοκρατικής διεξόδου από την κρίση», σε αιτήματα για δημοψήφισμα και για καταφυγή στις κάλπες.
Ο ίδιος ο ΣΥΝ, μπορεί να διαφωνεί με όλα τα μέτρα και την πολιτική του μνημονίου που ακολουθεί η κυβέρνηση, αλλά δεν μπορεί να αρθρώσει μια πρόταση για το πώς οι εργαζόμενοι θα αντιμετωπίσουν αυτή την πολιτική, για το πώς το κίνημα καταλήψεων των πλατειών θα προχωρήσει.
Η μόνη αναφορά που έκανε ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας για το κίνημα, είναι η εξής:
«To καινούργιο στοιχείο είναι ότι ο λαός, ο κόσμος, η κοινωνία νικάει το φόβο. Ανάστημα σηκώνει ο κόσμος στις πλατείες. Η αυθόρμητη και ειρηνική παρουσία του κόσμου στις πλατείες, στις μεγάλες πλατείες της χώρας είναι το πιο ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί».
Διαπραγματευτικό χαρτί για ποιον; Προφανώς για τον Παπανδρέου και την ελληνική κυβέρνηση στις διαπραγματεύσεις της με την Τρόικα! Το κίνημα των πλατειών όμως δεν μπορεί να αρκεστεί σε «καλύτερες διαπραγματεύσεις». Ή θα ριζοσπαστικοποιηθεί περισσότερο, θα αποκτήσει πολιτικά χαρακτηριστικά ρήξης με την κυβέρνηση, το ΔΝΤ και την Τρόικα ή διαφορετικά, θα ξεφουσκώσει.
