Του Ανδρέα Παγιάτσου
Η συνέντευξη που έδωσε ο Γιάννης Βαρουφάκης στην ιταλική Corriere de la Sera στην οποία είπε ότι σε περίπτωση αδιεξόδου στις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ θα έπρεπε να διεξαχθεί δημοψήφισμα έγινε θέμα σε όλο τον πλανήτη, όπως ήταν φυσικό.
Η Corriere έγραψε πως ο Βαρουφάκης αναφερόταν σε δημοψήφισμα για το ευρώ. Η κυβέρνηση απάντησε με ταχύτητα και πολύ σκληρά, καταγγέλλοντας την Corriere για παραποίηση της συνέντευξης και για κιτρινισμό, λέγοντας πως ο Βαρουφάκης αναφέρθηκε σε δημοψήφισμα μεν, αλλά όχι σε δημοψήφισμα για το ευρώ. Η Corriere ανταπάντησε θέτοντας το ρητορικό ερώτημα: αν δεν θα είναι για το ευρώ για τι θα είναι το δημοψήφισμα;
Η αλήθεια είναι πως, όσο κι αν δεν χωνεύουμε την Corriere, μια εφημερίδα του ιταλικού κεφαλαίου και κατεστημένου, σ’ αυτό το θέμα είχε δίκιο.
Nα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή;
Αλήθεια, αν το δημοψήφισμα δεν θα είναι για το ευρώ, για ποιο θέμα θα είναι;
Το θέμα του δημοψηφίσματος δεν το ανέφερε μόνο ο Βαρουφάκης. Κι άλλα κορυφαία στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ μίλησαν και διαρκώς αναφέρονται στο θέμα ενός δημοψηφίσματος. Ένα τέτοιο δημοψήφισμα μπορεί να έχει μόνο ένα νόημα. Σαν όπλο ενάντια στους Tροϊκανούς (την ΕΕ, το ΔΝΤ και την ΕΚΤ) που έχουν βάλει ένα μαχαίρι στο λαιμό του ελληνικού λαού το οποίο ονομάζεται «έξοδος από το ευρώ». Είναι η απειλή που χρησιμοποιείται από το 2010 για να επιβάλει όλη αυτή τη λαίλαπα των μνημονίων που «ισοπέδωσε» την ελληνική κοινωνία.
Σήμερα, στην προσπάθεια της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ να διασφαλίσει κάποια στοιχειώδη δικαιώματα για τα λαϊκά στρώματα, ο εκβιασμός είναι ακριβώς ο ίδιος: η έξοδος από το ευρώ. Διαφωνώντας με τα μέτρα που θέλει να περάσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, το Eurogroup σε αγαστή συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχουν κόψει την παροχή ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες και την τελευταία δόση από τα δάνεια που είχαν συμφωνηθεί (περίπου 7 δισ. €).
Το αποτέλεσμα είναι το στέγνωμα της ελληνικής οικονομίας από ρευστό, πράγμα το οποίο οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια την οικονομία σε πλήρες τέλμα. Στο βαθμό που συνεχιστεί αυτό, τα οικονομικά της κυβέρνησης θα καταρρέουν με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ικανοποιήσει σχεδόν τίποτα από τις υποσχέσεις που είχε δώσει στον ελληνικό λαό προεκλογικά.
Oι επιλογές;
Τι επιλογές έχει σ’ αυτή την περίπτωση η κυβέρνηση;
Αν δεχτεί τον εκβιασμό της απειλής της εξόδου από το ευρώ, ελάχιστα πράγματα θα μπορεί να κάνει απ’ αυτά που έχει υποσχεθεί. Γι’ αυτό το λόγο βλέπουμε ήδη μια σειρά από υποχωρήσεις, όπως τη διατήρηση του ΕΝΦΙΑ και για το 2015, την αναβολή της επαναφοράς του βασικού μισθού στα 750 ευρώ, την αναβολή της επαναπρόσληψης των απολυμένων καθαριστριών και των άλλων απολυμένων κλπ.
Αν δεχθεί τον εκβιασμό θα υποχρεωθεί, με άλλα λόγια, να ακολουθήσει μια πολιτική λιτότητας, όσο και αν σε μερικά σημεία δεν θα είναι τόσο βάρβαρη και κυνική όσο αυτή που εφαρμοζότανε από τις κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ.
Η μόνη επιλογή που θα της μένει για να σπάσει τη λιτότητα θα είναι να δρομολογήσει την έξοδο από το ευρώ και την επιστροφή στη δραχμή. Για να κυκλοφορούν ευρώ στην ελληνική οικονομία την απόφαση την παίρνει η ΕΕ και η ΕΚΤ. Για να κυκλοφορούν δραχμές όμως ο μόνος που χρειάζεται να αποφασίσει είναι η ελληνική κυβέρνηση.
Έχοντας τη δυνατότητα να τυπώσει το δικό της νόμισμα η κυβέρνηση θα μπορεί να χρηματοδοτήσει όλα όσα δεν μπορεί σήμερα: την επαναπρόσληψη των απολυμένων, την κατάργηση του ΕΝΦΙΑ για τα λαϊκά στρώματα, προσλήψεις στην Υγεία και την Παιδεία, να κάνει δημόσιες επενδύσεις, να χρηματοδοτήσει μικρομεσαίες επιχειρήσεις, κλπ, κλπ, για να δοθεί έτσι μια γρήγορη ώθηση στην οικονομία. Έτσι, θα αρχίσει να μειώνεται η ανεργία και να δημιουργούνται συνθήκες αξιοπρεπούς διαβίωσης, ανθρώπινων μισθών και εργασιακών σχέσεων, απέναντι στη ζούγκλα που επικρατεί σήμερα στην αγορά «εργασίας».
Δεν είναι θέμα νομίσματος, όμως, αλλά συστήματος
Έχοντας πει αυτό, όμως, πρέπει να τονίσουμε ότι η μετάβαση από το ευρώ στη δραχμή από μόνη της δεν θα λύσει τα προβλήματα της κρίσης. Αντίθετα (ιδιαίτερα στην πρώτη φάση) μπορεί και να τα βαθύνει, γιατί η δραχμή στις διεθνείς αγορές θα υποτιμηθεί, αυτό θα προκαλέσει πληθωρισμό και τα μεγάλα ιδιωτικά κεφάλαια και οι «επενδυτές» θα αναζητήσουν άλλους «παραδείσους» όπου οι μισθοί και τα δικαιώματα θα είναι στο επίπεδο της Κίνας. Δεν υπάρχει χώρος εδώ για μια πιο διεξοδική οικονομική ανάλυση για το πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν όλες οι δυσκολίες. Να πούμε μόνο, όμως, πώς κάθε σχέδιο για μετάβαση σε εθνικό νόμισμα δεν μπορεί παρά να συνοδεύεται αναγκαστικά από μια σειρά από μέτρα:
- Το χρέος δεν μπορεί να ξοφληθεί – αυτή η αιμορραγία, του να φεύγει ο κόπος και ο πλούτος που παράγουν οι Έλληνες εργαζόμενοι για να πληρωθούν οι δανειστές, πρέπει να σταματήσει, διαφορετικά δεν υπάρχει καμία προοπτική για καλύτερες μέρες.
- Οι τράπεζες πρέπει να περάσουν στην ιδιοκτησία, την διαχείριση και τον έλεγχο των εργαζομένων και της κοινωνίας για να λειτουργούν στην υπηρεσία των αναγκών και των συμφερόντων της κοινωνίας κι όχι σαν κερδοσκοπικοί μηχανισμοί.
- Το δημόσιο πρέπει να γίνει η ατμομηχανή ανάπτυξης της οικονομίας γιατί το κεφάλαιο, ελληνικό και ξένο, όχι μόνο δεν πρόκειται να επενδύσει αλλά, αντίθετα, θα σαμποτάρει με κάθε μέσο τέτοιου είδους φιλολαϊκές πολιτικές.
- Οι βασικές επιχειρήσεις και τομείς της οικονομίας πρέπει να περάσουν στα χέρια του δημόσιου και της κοινωνίας, ώστε να γίνουν οι απαραίτητες επενδύσεις που τους θέσουν σε αναπτυξιακή τροχιά.
- Ο δημόσιος τομέας δεν μπορεί ασφαλώς να θυμίσει σε τίποτα το σάπιο καθεστώς της διαφθοράς, της ληστείας και του ρουσφετιού, που όλοι έχουμε γνωρίσει. Χρειάζεται κοινωνικός και εργατικός έλεγχος και διαχείριση σε συνθήκες απόλυτης διαφάνειας και με πολύ σκληρές ποινές για κάθε περίπτωση διαφθοράς. Αυτό μεταφράζεται σε επέκταση της δημοκρατίας, στην παραγωγή και την οικονομία.
- Η κίνηση των κερδοσκοπικών κεφαλαίων καθώς και το εξωτερικό εμπόριο πρέπει να τελούν κάτω από δημόσιο έλεγχο, ακριβώς για να προστατεύουν την εγχώρια οικονομία από τους κάθε λογής κερδοσκόπους.
Το περιεχόμενο ενός δημοψηφίσματος
Αυτές είναι οι δύο επιλογές που αντικειμενικά τίθενται μπροστά μας σήμερα. Και αν θέλει η κυβέρνηση να προχωρήσει σε δημοψήφισμα τα μόνα ερωτήματα που θα μπορούν να τεθούν είναι:
- Συνέχιση της λιτότητας με παράλληλη διατήρηση του ευρώ;
- Ή εφαρμογή των φιλολαϊκών μέτρων που υποσχέθηκε ο ΣΥΡΙΖΑ προεκλογικά με παράλληλη μετάβαση σε εθνικό νόμισμα, και με ένα σχέδιο προσαρμοσμένο στις εγχώριες ανάγκες για να μπει η οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης;
Σήμερα πια είναι κατανοητό ότι το δίλημμα αυτό δεν είναι τεχνητό. Οι «θεσμοί», που μέχρι χτες ονομάζονταν Τρόικα, δεν πρόκειται να αφήσουν τον ΣΥΡΙΖΑ να εφαρμόσει το πρόγραμμα της Θεσ/νίκης. Και ο εκβιασμός που θα χρησιμοποιήσουν γι’ αυτό έχει όνομα: είναι το ευρώ! Σ’ αυτό τον εκβιασμό πρέπει να απαντήσει η κυβέρνηση της Αριστεράς. Και υπάρχει μόνο ένας τρόπος – η απεύθυνση στον ελληνικό λαό, ο οποίος να καλεστεί να πάρει την απόφαση, είτε μέσα από ένα δημοψήφισμα είτε μέσα από εκλογές.
Τι εννοεί όμως η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ;
Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ όμως δηλώνει με κάθε τρόπο και σε κάθε τόνο ότι το δημοψήφισμα δεν θα αφορά το ευρώ. Τότε τι θα αφορά;
Ας γίνουμε πρακτικοί. Αν η συμφωνία με την ΕΕ είναι «καλή» και ικανοποιεί σε μεγάλο βαθμό αυτά που είχε υποσχεθεί ο ΣΥΡΙΖΑ τότε ποιος έχει λόγο να μιλά για δημοψήφισμα; Θα είναι μια σημαντική επιτυχία της κυβέρνησης, η δημοτικότητα της θα σημειώσει νέα άνοδο και, συνεπώς, κάθε σκέψη για δημοψήφισμα ή εκλογές θα είναι εκτός τόπου και χρόνου. Αν όμως μέσα από τις «διαπραγματεύσεις» η κυβέρνηση βγει στραπατσαρισμένη, αν οι «εταίροι» επιβάλουν στην κυβέρνηση τη συνέχιση της λιτότητας, έστω με πιο ήπιους ρυθμούς, τότε είναι που σύμφωνα με τις δηλώσεις τόσων και τόσων επιφανών στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ προκύπτει η ανάγκη ενός δημοψηφίσματος.
Αν όμως από το δημοψήφισμα αυτό αφαιρέσουν την επιλογή της εξόδου από το ευρώ, τότε τι θα καλείται να ψηφίσει ο ελληνικός λαός; Θα τον καλέσουν να συμμετάσχει σε ένα δημοψήφισμα που να λέει «ναι» ή «όχι» στη λιτότητα; Χωρίς να του προτείνουν καμία εναλλακτική, αφού η μόνη εναλλακτική θα αφορά τη μετάβαση σε εθνικό νόμισμα – με ότι αυτό συνεπάγεται όπως αναλύουμε πιο πάνω; Και τι θέση θα παίρνει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ πάνω σ’ αυτό; Θα καλεί τον κόσμο να ψηφίσει «ναι» ή «όχι»;
Κι αν ο κόσμος (ανεξάρτητα από το τι θέση θα πάρει η κυβέρνηση) ψηφίσει «όχι», τι θα σημαίνει αυτό; Μα, απλά και καθαρά, θα σημαίνει έξοδο από το ευρώ!
Γι’ αυτό όταν η Corriere γράφει πως ότι και να λέει ο Βαρουφάκης αν θα γίνει δημοψήφισμα αυτό θα αφορά το ευρώ, έχει δίκιο.
Επομένως η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να αποφασίσει και να πει καθαρά τι θέλει. Αν θέλει να μιλά για δημοψήφισμα, τότε πρέπει να ξεκαθαρίσει ότι αυτό θα αφορά το ευρώ. Αν όχι, τότε ας μην το αναφέρει. Γιατί, είτε δεν καταλαβαίνει τη σημασία του είτε είναι ένα κόλπο απέναντι στους «εταίρους». Όμως οι μάχες απέναντι στον ταξικό εχθρό δεν κερδίζονται με «κόλπα». Κερδίζονται μόνο με καθαρότητα, ειλικρίνεια, «συζήτηση» και κοινή αγωνιστική πορεία της Αριστεράς με τα λαϊκά στρώματα.
