«Το αφρικανικό έθνος της Ναμίμπια, δεν έχει ποτέ στην ιστορία του παράξει ούτε ένα βαρέλι πετρέλαιο. Σήμερα, για δεύτερη φορά μέσα σε λιγότερο από δύο μήνες υπάρχουν θετικά σημάδια ότι θα μπορούσε να κρύβει 120 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου στη γιγάντια κοιλάδα του Οκαβάνγκο».
Με αυτό τον τρόπο αρχίζει άρθρο της ιστοσελίδας oilprice.com που δημοσιεύτηκε στις 10 Ιουνίου και στον τίτλο του αναφέρεται στο ενδεχόμενο να βρισκόμαστε μπροστά στο «πιο συναρπαστικό παιχνίδι πετρελαίου των τελευταίων 20 χρόνων».
Η ανακάλυψη αυτού που θα μπορούσε να αποδειχτεί ένα από τα μεγαλύτερα ανεκμετάλλευτα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο, αποτελεί όνειρο ζωής για την καναδική εταιρεία ενέργειας Recon Africa που έχει αναλάβει την έρευνα, αλλά και πραγματικό εφιάλτη για τους κατοίκους και το φυσικό περιβάλλον της περιοχής.
Το Δέλτα του Οκαβάνγκο
Λίγο πριν αρχίσει η έρημος Καλαχάρι, στα βόρεια άκρα της Ναμίμπια και της Μποτσουάνα, βρίσκεται το Δέλτα του ποταμού Οκαβάνγκο, ένας από τους σημαντικότερους και πιο ευαίσθητους υγρότοπους της αφρικανικής ηπείρου, ενδεχομένως και του πλανήτη. Το Δέλτα του Οκαβάνγκο, ένα από τα μεγαλύτερα Δέλτα ποταμών της γης που δεν καταλήγει σε θάλασσα, βρίσκεται από το 2014 στη λίστα των μνημείων φυσικής κληρονομιάς της UNESCO και το επισκέπτονται 100.000 τουρίστες τον χρόνο. Η συνολική έκταση στην οποία η εταιρεία έχει πάρει άδεια για έρευνες φτάνει τα 13.200 τετραγωνικά μίλια (πάνω από 34.180 τετραγωνικά χιλιόμετρα – μια έκταση λίγο μεγαλύτερη από το γεωγραφικό διαμέρισμα της Μακεδονίας). Περίπου το 70% αυτής της έκτασης ανήκει στη Ναμίμπια και το υπόλοιπο 30% στη γειτονική Μποτσουάνα.
H κοιλάδα του Οκαβάνγκο, με τα γιγάντια αποθέματα νερού της είναι ιδιαίτερα σημαντική για τις δύο χώρες, καθώς το μεγαλύτερο τμήμα τους καλύπτεται από έρημο. Το δέλτα του ποταμού όμως, είναι και ένα από τα σημαντικότερα καταφύγια άγριας ζωής της Αφρικής.
Φιλοξενεί ανάμεσα σε άλλα είδη, τον μεγαλύτερο πληθυσμό ελεφάντων που έχουν απομείνει στην ήπειρο, το αφρικανικό κυνηγόσκυλο, μεγάλα αιλουροειδή και προστατευόμενα είδη πτηνών όπως γερανούς, κα.
Για κακή τύχη των ανθρώπων, της φύσης και της άγριας ζωής, κάτω από αυτή την περιοχή εντοπίζονται τα μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου που έχουν μπει στο στόχαστρο της Recon Africa.
Δεν χρειάζεται μεγάλη φαντασία για να καταλάβει κανείς τις επιπτώσεις των εξορύξεων στην περιοχή, ειδικά αν έχουμε κάποιο σοβαρό ατύχημα και διαρροή πετρελαίου στην κοιλάδα του Οκαβάνγκο. Η πρώτη και σημαντικότερη, είναι ότι το νερό από το οποίο εξαρτώνται αμέτρητα είδη πανίδας, κάποια από τα οποία απειλούνται με εξαφάνιση, θα γίνει ακατάλληλο για κατανάλωση.
Αγνοώντας και εκδιώκοντας τους κατοίκους
Πέρα όμως από τα σπάνια είδη πανίδας, στην κοιλάδα ζουν αγροτικές κοινότητες οι οποίες επίσης εξαρτώνται από τη γη και το νερό του ποταμού για την επιβίωσή τους.
Οι κοινότητες αυτές φυσικά δε ρωτήθηκαν αν συμφωνούν με την ενδεχόμενη εξόρυξη τεράστιων ποσοτήτων πετρελαίου δίπλα στις περιοχές όπου ζουν και καλλιεργούν την τροφή τους. Επιπλέον, κάποιοι από τους κατοίκους εξηγούν σε ρεπορτάζ του CNN ότι η εταιρεία τους διώχνει από τις περιοχές στις οποίες έχουν ξεκινήσει οι έρευνες, παρότι η γη αυτή τους ανήκει.
Οι εκπρόσωποι της εταιρείας χρησιμοποιούν τα επιχειρήματα που συνηθίζονται πάντα σε τέτοιες περιπτώσεις: ισχυρίζονται πως έχουν ληφθεί όλα τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση διαρροής πετρελαίου στο νερό και το έδαφος της περιοχής, ότι από την εξόρυξη θα επωφεληθούν και οι ίδιοι οι κάτοικοι, οι οποίοι είναι πολύ φτωχοί, παρότι «κάθονται πάνω σε ένα μεγάλο ενεργειακό κοίτασμα».
Πικρές εμπειρίες
Τους διαψεύδει βέβαια η μέχρι σήμερα εμπειρία τέτοιου είδους μεγάλων επενδύσεων σε ορυκτά καύσιμα, με ένα από τα πιο σημαντικά παραδείγματα περιβαλλοντικών και ανθρωπιστικών καταστροφών να προέρχεται από την ίδια την Αφρική. Εδώ και δεκαετίες η ολλανδική Shell καταστρέφει τις τοπικές κοινότητες και το οικοσύστημα στο Δέλτα του Νίγηρα, πνίγοντας κυριολεκτικά στο πετρέλαιο ένα άλλο σπάνιο οικοσύστημα τροπικών και μαγκρόβιων δασών.
Παράλληλα, σε κάθε φάση ανάπτυξης κινημάτων και αντίστασης από την πλευρά των κοινοτήτων της περιοχής, η εταιρεία απαντούσε με καταστολή, δολοφονίες και τρομοκρατία, σε συνεργασία με τα αυταρχικά καθεστώτα της χώρας.
Παραδείγματα όπως το παραπάνω είναι ενδεικτικά του πόσο νοιάζονται για την ευημερία των κατοίκων των χωρών που εκμεταλλεύονται οι μεγάλες εταιρείες ενέργειας.
Άλλα γνωστά παραδείγματα μεγάλων καταστροφών είναι ατυχήματα όπως αυτό στον Κόλπο του Μεξικού το 2010, ή στο Νόριλσκ της Ρωσίας το 2020 – επίσης ενδεικτικά των επιπτώσεων μεγάλων διαρροών πετρελαίου στο περιβάλλον.
Κέρδη ενάντια στη ζωή
Σύμφωνα με ανακοίνωση της Greenpeace, η Recon Africa θα καρπωθεί το 90% των κερδών που θα προκύψουν από το πετρέλαιο που θα εξορυχθεί από την περιοχή. Αν αποδειχτεί ότι πρόκειται πράγματι για ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα πετρελαίου του κόσμου, τα κέρδη αυτά θα ξεπεράσουν κάθε φαντασία.
Ήδη από την αρχή του χρόνου μέχρι τα μέσα του περασμένου Μάη, η αξία της εταιρείας εκτινάχθηκε από τα 191 εκατομμύρια δολάρια σε πάνω από ένα δισεκατομμύριο.
Σε ολόκληρο τον κόσμο και ιδιαίτερα στις ανεπτυγμένες χώρες, οι κυβερνήσεις και οι μεγάλες εταιρείες προσπαθούν να πείσουν ότι παίρνουν μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, ότι αφήνουν πίσω την εποχή των ορυκτών καυσίμων και περνάνε σε αυτή των ανανεώσιμων πηγών, ότι ανακαλύπτουν και υιοθετούν διαρκώς νέες, εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Η πραγματικότητα όμως που αναδεικνύει η περίπτωση των κοιτασμάτων του Δέλτα του Οκαβάνγκο (όπως και άλλες αντίστοιχες περιπτώσεις) είναι ότι οι πολυεθνικές ενέργειας δεν πρόκειται να γυρίσουν την πλάτη στο ενδεχόμενο απόκτησης τόσο μεγάλων κερδών, σεβόμενοι το περιβάλλον και τους ανθρώπους της περιοχής, ούτε και του πλανήτη.
Η καταστροφή που έρχεται στην κοιλάδα του Οκαβάνγκο, είναι άλλη μια απόδειξη του θανάσιμου κινδύνου που αποτελεί ο καπιταλισμός για τον πλανήτη.
