Παραθέτουμε στη συνέχεια την ομιλία της συντρόφισσας Νάγιας Νικολάου, από την Αριστερή Ριζοσπαστική Κίνηση, στην εκδήλωση που οργάνωσε το «Ξεκίνημα» στην Αθήνα για τα 50 χρόνια από το Μάη του ’68. Χτες δημοσιεύσαμε την ομιλία της συντρόφισσας Μαρί-Ζοζέ Ντουέ που είχε ζήσει και δράσει στο γαλλικό Μάη και αύριο θα δημοσιεύσουμε την ομιλία του συντρόφου Σεραφείμ Σεφεριάδη.
_________________
Ο Μάης του 68 δεν ήταν ένα τυχαίο γεγονός παρότι αρχικά αιφνιδίασε την κυβέρνηση του Ντε Γκολ και φόβισε την αστική τάξη της Γαλλίας η οποία κατά τη διάρκειά του φυγάδευσε τα κεφάλαιά της στην γειτονική Ελβετία.
Η εποχή που ακολούθησε τον Β΄Παγκόσμιο πόλεμο και μέχρι την πρώτη μεταπολεμική οικονομική κρίση στις αρχές της δεκαετίας του ΄70 έχει χαρακτηριστεί ως “χρυσή”. Η οικονομία της Γαλλίας εμφάνισε μεγάλους ρυθμούς ανάπτυξης οι οποίοι κορυφώθηκαν τη δεκαετία του ΄60 φτάνοντας στο 5% μέσο όρο δεκαετίας. Η ανεργία ήταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Η γαλλική οικονομία κατάφερε να φτάσει την αμερικανική παραγωγικότητα.
Η δεκαετία αυτή χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου όπου αναπτύσσονται με γοργους ρυθμούς οι πολυεθνικές και εξωχώριες εταιρείες για λόγους μείωσης κόστους και φοροαποφυγής σε ένα κατα τα άλλα ρυθμισμένο οικονομικό περιβάλλον. Λόγω αυτών των εταιρειών αλλά και του τέλους των αποικιών αλλάζει και ο διεθνής καταμερισμός εργασίας.
Κατά τη δεκαετία του ΄60 κορυφώνονται οι ρυθμοί ανάπτυξης και οι δυτικές οικονομίες εμφανίζουν τα πρώτα σημάδια κόπωσης. Το 1964 εμφανίζεται η καμπύλη της ανεργίας η οποία θα ξεπεράσει το 5% πολύ αργότερα κατά τη δεκαετία του ΄80. Η Γαλλία το 1967 εμφανίζει πρώτη φορά αρνητικό ισοζύγιο πληρωμών. Τη δεκαετία του ΄60 είναι μια μεγάλη πυρηνική δύναμη από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου και μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, παρότι έχει απολέσει τις σημαντικότερες αποικίες της.
Στις αρχές της δεκαετίας του ΄60 η κυβέρνηση του Ντε Γκώλ θέλοντας να ενισχύσει την πολιτική της ηγεμονία, αμφισβήτησε το σύστημα σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών με βάση το δολάριο, αντιπροτείνοντας ένα καλάθι βασικών νομισμάτων αντί του δολλαρίου. Τελικά το σταθερό σύστημα δεν άλλαξε αλλά κατέρρευσε λίγα χρόνια αργότερα λόγω των αυξήσεων στην τιμή του πετρελαίου. Παρά τη σταθερότητα δεν έλειπαν οι ενδοιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί, κυρίως της Γαλλίας απέναντι στις ΗΠΑ και τη Βρετανία, με χαρακτηριστικότερο γεγονός την αποχώρησή της από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ το 1966.
Αυτή την εποχή οι πιο σοβαροί ανταρτοπόλεμοι διεξήχθησαν σε περιοχές της πρώην Γαλλικής αυτοκρατορίας. Ο πόλεμος του Βιετνάμ, το οποίο ανεξαρτητοποιήθηκε από τη Γαλλία το 1954, ξεκίνησε το 1965 και αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και ριζοσπαστισμού στη Γαλλία, όπως και ο πόλεμος με την Αλγερία η οποία ανεξαρτητοποιήθηκε το 1962.
Στο πλαίσιο της ανταγωνιστικότητας της γαλλικής οικονομίας, η κυβέρνηση Ντε Γκωλ μαζικοποίησε τα πανεπιστήμια με την εισαγωγή χιλιάδων φοιτητών. Έτσι δημιουργήθηκαν μεγάλες πανεπιστημιουπόλεις με φοιτητές από όλα πλεον τα κοινωνικά στρώματα. Παρότι η πολιτική προπαγάνδα ήταν απαγορευμένη και οι εσωτερικοί κανονισμοί ήταν πολύ αυστηροί, τα πανεπιστήμια έγιναν κέντρα διακίνησης αριστερών ιδεών, καθώς οι ιδεολογικές δυνάμεις της δεξιάς ήταν σε υποχώρηση μετά την ήττα του φασισμού στην Ευρώπη. Οι φοιτητές την δεκαετία του 60 ήταν οι πρώτοι που δεν έζησαν πόλεμο στην χώρα τους αλλά οι δεκάδες αντιαποικιακοί πολέμοι και αντάρτικα στην υπόλοιπη υφήλιο αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης και ριζοσπαστικοποίησης.
Η αυξανόμενη παραγωγή χρειαζόταν και περισσότερα εργατικά χέρια. Εκτός από τους χιλιάδες μετανάστες κυρίως των πρώην γαλλικών αποικιών (700 χιλ.μόνο από την Αλγερία μετά το 1962) άρχιζαν να εργάζονται μαζικά και οι γυναίκες. Στην Γαλλία με ιστορικό προηγούμενο επαναστάσεων αλλά και μαζικών απεργιών τη δεκαετία του ΄60, η συλλογική δράση ήταν έντονη. Παρά τις συνθήκες πλήρους και σταθερής εργασίας με πολύ χαμηλή ανεργία, τα μεροκάματα ήταν συγκριτικά χαμηλά με άλλες δυτικές οικονομίες.
Λόγω κυρίως της μαζική εισόδου των γυναικών στην εργασία, ο βασικός θεσμός της καπιταλιστικής αναπαραγωγής, η οικογένεια, βρέθηκε σε κρίση. Εμφανίζονται κινήματα υπέρ της σεξουαλικής απελευθέρωσης, κινήματα για το δικαίωμα στην άμβλωση αλλά και για την αλλαγή του τρόπου διαπαιδαγώγησης των παιδιών.
Το γκολικό συντηρητικό και αυταρχικό καθεστώς έχοντας κυβερνήσει την Γαλλία για μια δεκαετία είχε αποδυναμωθεί, όπως είχε φανεί εξάλλου από τις βουλευτικές εκλογές του 1967.
Σε αυτό το εκρηκτικό κλίμα που είχε δημιουργηθεί στην Γαλλία ήταν αναμενόμενο όχι απλά να ξεσπάσει μια φοιτητική εξέγερση αλλά να ακολουθήσει η μεγαλύτερη απεργία διαρκείας η οποία αμφισβήτησε το δικαίωμα της καπισταλιστικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής και την διευθυντική εξουσία. Ο Μάης του 68 έτεινε να δημιουργήσει μια δυαρχία στη γαλλική κοινωνία. Από τη μία το γκολικό καθεστώς και από την άλλη τοπικές περιοχές, πανεπιστήμια και εργοστάσια υπό την διοίκηση των υποτελών.
Παρά τις κατακτήσεις όπως οι αυξήσεις των μισθών, η μείωση του χρόνου εργασίας και οι συνδικαλιστικές ελευθερίες, ο Μάης του 68 τελικά ηττήθηκε, καθώς δεν κατάφερε να ρίξει την κυβέρνηση. Ηττήθηκε ελλείψει ενός επαναστατικού πολιτικού υποκειμένου που θα αναλάμβανε την μετάβαση σε μια οικονομία όπου τα μέσα παραγωγής θα ανήκουν στην κοινωνία.
Ο Μάης μάς δίδαξε ποια είναι η δύναμη των υποτελών όταν σπάσει ο φόβος και όταν ξεπεράσουν τις γραφειοκρατικές ηγεσίες τους, αλλά ταυτόχρονα και ποια είναι τα όρια του αυθόρμητου.
