Το παρακάτω κείμενο είναι βασισμένο στην εισήγηση της Δέσποινας Σπανούδη στην εκδήλωση με θέμα: «Όχι στον επερχόμενο εφιάλτη της καύσης απορριμμάτων. Ποια είναι η εναλλακτική πρόταση;», που διοργάνωσε η πρωτοβουλία «Χωματερή STOP» στην Πετρούπολη στις 27/6. Μπορείτε επίσης να διαβάσετε την ανακοίνωση της πρωτοβουλίας «Χωματερή STOP» σχετικά με τα σχέδια για καύση απορριμμάτων και την εναλλακτική πρόταση, εδώ.
Καύση απορριμμάτων: να σταματήσουμε την πιο ακριβή, αναποτελεσματική και επικίνδυνη μέθοδο διαχείρισης
Η καύση των απορριμμάτων δεν επιβλήθηκε από τις συνθήκες. Είναι μια καθαρή πολιτική επιλογή προκειμένου να οδηγηθεί η διαχείριση και η αξιοποίηση των αποβλήτων σε μεγαλοεργολαβικές εταιρείες. Για το σκοπό αυτό η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας μετατράπηκε σε Ρυθμιστική Αρχή και για το νερό και τα απόβλητα, προκειμένου να επιβλέπει την αγορά που θα δημιουργηθεί και για τα δύο επιπλέον βασικά κοινά αγαθά.
Είναι μια επιλογή που δρομολογείται εδώ και πολύ καιρό και βρίσκεται πλέον στην τελική ευθεία: η κυβέρνηση έχει εξαγγείλει ότι σε πρώτη φάση, ιδιώτες που θα κατασκευάσουν και θα λειτουργήσουν 6 μονάδες καύσης σε περιοχές της Αττικής, της Βοιωτίας, της Ροδόπης, της Κοζάνης, της Κεντρικής Πελοποννήσου και του Ηρακλείου Κρήτης.
Υπάρχει μια ευρωπαϊκή οδηγία που ορίζει ότι μέχρι το 2035 τα κράτη-μέλη πρέπει να περιορίσουν την ταφή των αστικών αποβλήτων σε λιγότερο από 10% του συνόλου τους. Χώρες με πολύ κακές επιδόσεις στην ανακύκλωση όπως η Ελλάδα, μπορούν να πάρουν παράταση ως το 2040. Όμως μετά από πάνω από τρεις δεκαετίες που όχι μόνο δεν ενθαρρύνουν, αλλά εμποδίζουν τους Δήμους και τους δημότες να κάνουν ανακύκλωση, η κυβέρνηση προκειμένου να επιβάλει τις μονάδες καύσης, όρισε νωρίτερα ως έτος – στόχο το 2030.
Η καύση απορριμμάτων είναι η χειρότερη δυνατή επιλογή, ειδικά για τις κλιματικές συνθήκες της χώρας.
Είναι ακριβή: Απαιτεί την κατασκευή και λειτουργία πανάκριβων μονάδων και συστημάτων αντιρύπανσης και μεταφορά των αποβλήτων σε μεγάλες αποστάσεις. Έτσι όπως σχεδιάζεται απαιτεί και τη λειτουργία πολλών επιπλέον μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων που θα παράγουν καύσιμα ξεχωρίζοντας από τα σκουπίδια το χαρτί, το πλαστικό, το ξύλο, το ύφασμα κλπ Το σύνολο αυτής της διαδικασίας θα εκτινάξει το κόστος διαχείρισης το οποίο θα κληθούμε να πληρώσουμε όλοι ακόμη και αν δεν παράγουμε σκουπίδια.
Είναι αναποτελεσματική: Με βάση τις προδιαγραφές της Ε.Ε. δεν θεωρείται ενεργειακά αποδοτική, με αποτέλεσμα να κατατάσσεται στις πιο ανεπιθύμητες επιλογές για τη διάθεση των αποβλήτων. Τα απόβλητα δεν εξαφανίζονται: η παραγόμενη τέφρα αντιστοιχεί στο περίπου 30% του αρχικού βάρους των αποβλήτων, μέρος της οποίας πρέπει να διατεθεί σε ειδικούς Χώρους Ταφής Επικίνδυνων. Η κατασκευή και η λειτουργία των νέων ΧΥΤΑ- ΧΥΤΕΑ θα απαιτήσει επιπλέον κόστος.
Η ενέργεια, οι πρώτες ύλες που απαιτήθηκαν και τα απόβλητα που παράχθηκαν προκειμένου να γίνουν τα υλικά που βρίσκονται στα σκουπίδια, με τη διαδικασία της καύσης καταστρέφονται. Η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωσή τους θα ενταφιαστούν οριστικά μαζί με την τέφρα από τα εργοστάσια καύσης. Οι συμβάσεις που θα υπογραφούν με τους ιδιώτες θα προϋποθέτουν εγγυημένες ποσότητες σκουπιδιών επί τουλάχιστον 3 δεκαετίες προκειμένου να αποσβέσουν την αρχική επένδυση.
Είναι επικίνδυνη: ακόμη και με τις καλύτερες μεθόδους και φίλτρα, η καύση εξακολουθεί να παράγει αέρια του θερμοκηπίου, τοξικούς και ιδιαίτερα επικίνδυνους για την υγεία μας ρύπους. Και αν σε άλλες χώρες όπως η Αυστρία, η Δανία ή η Σουηδία που μας δείχνουν για παράδειγμα, η ρύπανση μειώνεται αλλά δεν εξαφανίζεται, φανταστείτε τι θα γίνει στην Ελλάδα. Η λειτουργία και η συντήρηση των συστημάτων αντιρύπανσης έχει τεράστιο κόστος, η εμπειρία από τις βιομηχανίες που λειτουργούν στη χώρα είναι ότι δεν ελέγχονται αποτελεσματικά, δεν τηρούν τους όρους που προβλέπονται και δημιουργούν μεγάλα οικολογικά προβλήματα ακόμη και με την αποβιομηχάνιση των τελευταίων ετών.
Είμαστε μπροστά σε ένα κρίσιμο σημείο, που θα καταδικάσει οριστικά κάθε πολιτική διεκδίκηση για τη μείωση και την ανακύκλωση των απορριμμάτων, θα παραδώσει στην ιδιωτική κερδοφορία άλλη μια δημοτική λειτουργία, θα εξαναγκάσει τους Δήμους να αυξήσουν κατακόρυφα τα δημοτικά τέλη και θα υποβαθμίσει ακόμη περισσότερο την αυτοτέλεια και την Αυτοδιοίκηση στη χώρα.
Στο χέρι όλων μας, όσων δρούμε και σκεφτόμαστε με όρους κοινού συμφέροντος είναι να τους σταματήσουμε. Δήμοι, Δημοτικές Παρατάξεις, σύλλογοι και κινήματα πολιτών πρέπει να κινητοποιηθούν, να εκδώσουν ψηφίσματα, να οργανώσουν καμπάνια ενημέρωσης και πρωτοβουλίες αντίστασης. Έχουμε τη γνώση και την εμπειρία από άλλες χώρες και περιοχές, ξέρουμε ότι η μείωση των αποβλήτων και η εξοικονόμηση πόρων είναι ένας απολύτως εφικτός και αναγκαίος στόχος.
