Το σχέδιο νόμου που κατέθεσε πρόσφατα στη βουλή η Υπουργός Εργασίας Ν. Κεραμέως, θεσμοθετεί την 13ωρη εργασία στον ίδιο εργοδότη, τη δυνατότητα προσλήψεων ακόμη και μόνο για δύο ημέρες και τη διευκόλυνση των απολύσεων.
Με το νέο ν/σ, η κυβέρνηση βαφτίζει την εκμετάλλευση «ευελιξία» και τον εργασιακό μεσαίωνα «ανάπτυξη».
Στην ουσία, αποτελεί επέκταση των δυο τελευταίων αντεργατικών νόμων. Ο νόμος Χατζηδάκη αποτέλεσε το πρώτο σοβαρό πλήγμα για το 8ωρο, εισάγοντας τη δυνατότητα 10 ωρών εργασίας που οι εργοδότες μπορούν να «επιστρέφουν» στους εργαζόμενους ως ρεπό όταν τους βολεύει. Στη συνέχεια, ο νόμος του Άδωνι Γεωργιάδη νομιμοποίησε την 6ήμερη εργασία στη βιομηχανία, αλλά και την εργασία σε δύο διαφορετικούς εργοδότες με μία σύμβαση πλήρους και μία μερικής απασχόλησης και με όριο τις 13 ώρες εργασίας την ημέρα.
Οι βασικότερες ρυθμίσεις του νέου αντεργατικού νομοσχεδίου περιλαμβάνουν τα εξής:
- Διευθέτηση του χρόνου εργασίας σε εβδομαδιαία έως και ετήσια βάση (δηλαδή δυνατότητα άνισης κατανομής των ωρών εργασίας, π.χ. να μπορεί ένας εργαζόμενος να δουλεύει τη μια μέρα 7 και την άλλη 10 ώρες από μία εβδομάδα ως και έναν ολόκληρο χρόνο, ενώ μέχρι σήμερα αυτό επιτρεπόταν να συμβαίνει το πολύ για έξι μήνες).
- Εργασία έως και 13 ώρες σε μία μόνο ημέρα και στον ίδιο εργοδότη.
- Προσλήψεις και απολύσεις εξπρές, ακόμα και μέσω κινητού τηλεφώνου.
Ταυτόχρονα, όπως σημειώνεται, θα τηρούνται οι προβλεπόμενοι χρόνοι ημερήσιας ανάπαυσης (11 ώρες) και εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας (40 ώρες, συν 8 ώρες υπερωρίας).
«Για το καλό των εργαζομένων»
Όπως ανέφερε η Ν. Κεραμέως σε συνέντευξή της, στόχος είναι η «προστασία» των εργαζομένων και η μείωση της γραφειοκρατίας, ενώ υπογράμμισε ότι όλα θα ρυθμίζονται κατόπιν συμφωνίας ανάμεσα στον εργαζόμενο και τον εργοδότη. Στην πραγματικότητα, όποιος έχει στοιχειώδεις γνώσεις για το πως λειτουργεί η αγορά εργασίας, καταλαβάινει ότι τα νέα μέτρα απλά ενισχύουν την ευελιξία των εργοδοτών σε βάρος των εργαζομένων. Όταν επικρατεί ο φόβος της ανεργίας, όταν οι εργαζόμενοι ξέρουν πως η απαίτηση από τη μεριά των εργοδοτών να γίνουν «λάστιχο» είναι ο κανόνας, επομένως δεν έχει νόημα να αρνηθούν και να ψάξουν κάτι καλύτερο, τότε η συμφωνία τους είναι λίγο – πολύ υποχρεωτική.
Στην ίδια συνέντευξη η Κεραμέως δήλωσε πως οι αυξημένες ώρες εργασίας στον ίδιο εργοδότη είναι ένα αίτημα των ίδιων των εργαζομένων. Πίσω από αυτή τη δήλωσή της, παραδέχεται ότι αφού ο βασικός μισθός είναι ανεπαρκής για μια αξιοπρεπή διαβίωση και πολλοί εργαζόμενοι αναγκάζονται να δουλεύουν σε δύο δουλειές, η μόνη «λύση» που προτείνει είναι η νομιμοποίηση των απάνθρωπων ωραρίων. Αντί λοιπόν να αντιμετωπίσει τα πραγματικά προβλήματα -όπως οι χαμηλοί μισθοί, ο πληθωρισμός, οι αυξήσεις στα ενοίκια, τα καύσιμα και τα βασικά αγαθά- επιλέγει να θεσμοθετήσει την εκμετάλλευση, δίνοντας στους εργοδότες το πράσινο φως για να ξεζουμίσουν τους εργαζόμενους με εξαντλητικά ωράρια εργασίας.
13ωρη εργασία και τετραήμερη εβδομάδα
Το νομοσχέδιο προβλέπει να μπορούν οι εργαζόμενοι να δουλεύουν έως 13 ώρες σε μία ημέρα στον ίδιο εργοδότη, με την προϋπόθεση ότι η εβδομαδιαία απασχόληση δεν θα υπερβαίνει τις 48 ώρες. Συγκεκριμένα, οι εργοδότες θα μπορούν να επιβάλλουν στο 8ωρο άλλη μία ώρα «υπερεργασία» (9η ώρα), όπως ήδη προβλέπεται, και υπερωρίες μέχρι την 13η ώρα.
Αυτό σημαίνει ότι ένας εργαζόμενος θα μπορεί για παράδειγμα να δουλεύει 4 ημέρες με 10 και 11 ώρες ημερησίως και να συμπιέζει τη δουλειά του σε λιγότερες ημέρες με μαραθώνιες βάρδιες.
Πρακτικά, δίνεται στην εργοδοσία η δυνατότητα να «ξεζουμίζει» τους υπάρχοντες εργαζόμενους, αντί να προχωρήσει σε νέες προσλήψεις για να καλύψει τα κενά.
Να σημειώσουμε πως για να διευκολυνθεί αυτή η πρακτική, η κυβέρνηση της ΝΔ έχει μειώσει σταδιακά το κόστος των υπερωριών για τις επιχειρήσεις. Από τη νομοθεσία Χατζηδάκη, αυξήθηκαν οι επιτρεπόμενες υπερωρίες και μειώθηκε η αποζημίωση που λαμβάνουν οι εργαζόμενοι, ενώ πρόσφατα καταργήθηκε η προσαύξηση των ασφαλιστικών εισφορών για υπερωριακή εργασία και εργασία κατά τις Κυριακές και αργίες, μειώνοντας περαιτέρω το κόστος για τους εργοδότες.
Την ίδια στιγμή, ο συμψηφισμός με ημέρες μειωμένου ωραρίου -μέσω της διευθέτησης χρόνου εργασίας- δίνει τη δυνατότητα να μην πληρώνονται οι υπερωρίες. Η ρύθμιση αυτή, όλα δείχνουν ότι εξυπηρετεί κατά κύριο λόγο τις επιχειρήσεις στην εστίαση και τον τουρισμό, οι οποίες μπορούν με βάση την κίνηση που υπολογίζουν να έχουν κάθε μέρα, άλλοτε να εξοντώνουν τους υπάρχοντες/ουσες εργαζόμενους/ες και άλλοτε να τους δίνουν υποχρεωτικά ρεπό, αδιαφορώντας βέβαια για τις προσωπικές, οικογενειακές, κλπ, ανάγκες τους, ή το πρόγραμμά τους.
Fast track προσλήψεις και απολύσεις
Παράλληλα, διευκολύνονται οι προσλήψεις και οι απολύσεις μέσω διαδικασιών fast track, ακόμα και για εργασία έως δύο ημερών, μέσω μιας ειδικής εφαρμογής στο κινητό τηλέφωνο. Αυτές οι αλλαγές, αν και παρουσιάζονται ως μέτρο «ενίσχυσης της απασχόλησης», εντάσσονται στο πλαίσιο των συμβάσεων μηδενικών ωρών και της κατά παραγγελία εργασίας. Δηλαδή οι εργοδότες δεν θα έχουν πλέον την υποχρέωση να καθορίζουν στους εργαζόμενους, κατά την υπογραφή της σύμβασης, τον αριθμό των ωρών ή των ημερών εργασίας ανά μήνα. Αντίθετα, θα μπορούν να διατηρούν εργαζόμενους σε κατάσταση «διαθεσιμότητας», με μόνη προϋπόθεση να τους ειδοποιούν 24 ώρες πριν την εργασία έναρξη της βάρδιας τους.
Ο εργοδότης δηλαδή δεν έχει καμία υποχρέωση ή δέσμευση απέναντι στον εργαζόμενο, ενώ ο τελευταίος δεν θα έχει καμία διασφάλιση ως προς τον χρόνο για τον οποίο θα διαρκεί η σύμβασή του, ούτε για το πότε και αν θα έχει μεροκάματο. Πρόκειται για μια ακόμη ρύθμιση – δώρο στα αφεντικά, από μια κυβέρνηση που επιμένει στις προκλητικά αντεργατικές πολιτικές.
Αντίσταση στον εργασιακό μεσαίωνα
Η κυβέρνηση επιχειρεί άλλη μια σκληρή επίθεση στα εργασιακά δικαιώματα σε μια φάση κατά την οποία το εργατικό κίνημα παρουσιάζει μια εικόνα αποδιοργάνωσης και οι ηγεσίες των μεγάλων συνδικάτων βρίσκονται «αλλού». Όλοι/ες οι εργαζόμενοι/ες καταλαβαίνουν την ανάγκη «να γίνει κάτι» για την ανατροπή αυτής της κατάστασης.
Για να μπορέσει να δώσει αυτή τη μάχη το εργατικό κίνημα θα χρειαζόταν πλατιές ενημερωτικές εκστρατείες και συζητήσεις σε εργασιακούς χώρους και πέρα από αυτούς, ώστε οι εργαζόμενοι/ες αφενός να λάβουν γνώση όλων των αλλαγών, αφετέρου να συμμετέχουν οι ίδιοι/ες σε αποφάσεις για συγκεκριμένες δράσεις. Μια τέτοια καμπάνια από τα σωματεία θα πρέπει να συνοδεύεται από προτάσεις δράσης (συντονισμό, συγκεντρώσεις, εκδηλώσεις, απεργίες) ώστε η αντίσταση να μην είναι «συμβολική» αλλά να μπορεί πραγματικά να πιέσει την κυβέρνηση να υποχωρήσει. Δυστυχώς, σήμερα δεν διαφαίνεται μια τέτοια κίνηση, αλλά αυτή είναι η αντίληψη που πρέπει να κινηθούμε αν θέλουμε να μην καταγράφουμε διαρκώς ήττες και υποχωρήσεις.
