Νίκος Κανελλής,
δημοτικός σύμβουλος Βόλου
Το σχέδιο νόμου με το όνομα «Κλεισθένης 1» (ψηφίστηκε στη Βουλή χτες, Πέμπτη 12/7) επιφέρει μια σειρά από αλλαγές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση (Δήμοι και Περιφέρειες). Μια από τις σημαντικότερες παρεμβάσεις, που βρέθηκε στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου, είναι η αλλαγή του εκλογικού συστήματος από «πλειοψηφικό» σε απλό αναλογικό.
Το προηγούμενο «πλειοψηφικό» σύστημα
Σύμφωνα με όσα ίσχυαν ως σήμερα, με βάση τον «Καλλικράτη», οι έδρες στα Δημοτικά και Περιφερειακά Συμβούλια κατανέμονταν ως εξής, το ψηφοδέλτιο που συγκέντρωνε τις περισσότερες ψήφους στον 1ο γύρο έπαιρνε τα 3/5 των εδρών των συμβούλων και οι υπόλοιπες παρατάξεις μοιράζονταν τα υπόλοιπα 2/5. Ο/η Δήμαρχος και ο/η Περιφερειάρχης εκλέγονταν στον 2ο γύρο εφόσον κανένας συνδυασμός δεν είχε καταφέρει να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία (50%+1) στον 1ο γύρο.
Το «πλειοψηφικό» αυτό σύστημα είχε ως αποτέλεσμα να υπάρχει πολύ μεγάλη διαφορά ανάμεσα στα πραγματικά ποσοστά κάθε ψηφοδελτίου και στις έδρες που τελικά καταλάμβανε στο Συμβούλιο. Για παράδειγμα στο Δήμο Βόλου, η παράταξη του Μπέου λαμβάνοντας στον πρώτο γύρο των εκλογών του 2014 ποσοστό 38,3% κατέλαβε 29 από τις 49 έδρες του δημοτικού συμβουλίου δηλαδή το 59% (!) των εδρών ενώ αν ίσχυε η απλή αναλογική η θα είχε καταλάβει 19 έδρες, δηλαδή το 38,7% των εδρών.
Η απλή αναλογική
Σύμφωνα με την απλή αναλογική, που προβλέπει ο «Κλεισθένης1», οι έδρες θα κατανέμονται με βάση τον πραγματικό αριθμό ψήφων που συγκέντρωσε κάθε ψηφοδέλτιο στον 1ο γύρο, χωρίς να ενισχύεται η πλειοψηφούσα παράταξη.
Επίσης σύμφωνα με την αρχή του εκλογικού μέτρου (έγκυρα ψηφοδέλτια/ αριθμό εδρών συμβουλίου) και την αρχή της β’ κατανομής (δηλαδή τα υπόλοιπα που περισσεύουν από τη διαίρεση των ψήφων κάθε παράταξης με το εκλογικό μέτρο) δίνεται η δυνατότητα να εκπροσωπηθούν στο Δημοτικό ή το Περιφερειακό Συμβούλιο και μικρές παρατάξεις.
Αν κανένα ψηφοδέλτιο δεν λάβει την απόλυτη πλειοψηφία στον 1ο γύρο τότε πραγματοποιείται και 2ος γύρος (την επόμενη Κυριακή) ανάμεσα στους επικεφαλής των δυο πρώτων συνδυασμών. Η ψηφοφορία τη δεύτερη Κυριακή αφορά μόνο τη θέση του Δημάρχου ή του Περιφερειάρχη και όχι την κατανομή των εδρών στο Συμβούλιο.
Με βάση λοιπόν την απλή αναλογική είναι πολύ πιθανόν να εκλεγούν Δήμαρχοι και Περιφερειάρχες που δεν θα έχουν την απόλυτη πλειοψηφία μέσα στο Συμβούλιο. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο αντιδρά η ΝΔ που έχει τους περισσότερους Δημάρχους και Περιφερειάρχες και ελέγχει έτσι την ΚΕΔΕ και την Ένωση Περιφερειών Ελλάδας.
Από την πλευρά του ο ΣΥΡΙΖΑ ποντάρει ακριβώς σε αυτό το σημείο, γιατί θέλει να κάνει συνεργασίες με το ΠΑΣΟΚ, το Ποτάμι και άλλους στις αυτοδιοικητικές εκλογές ώστε να προετοιμάσει το δρόμο για συνεργασία και σε επίπεδο Βουλής και κυβέρνησης μετά τις επόμενες εθνικές εκλογές.
Δυνατότητες για την Αριστερά και τα κινήματα
Οι σχεδιασμοί και οι επιδιώξεις του ΣΥΡΙΖΑ δεν αναιρούν το γεγονός ότι η απλή αναλογική είναι ένα πολύ πιο δημοκρατικό σύστημα, σε σχέση με το «πλειοψηφικό», που δίνει δυνατότητες στην Αριστερά (φυσικά δεν μιλάμε εδώ για το ΣΥΡΙΖΑ) και στα τοπικά κινήματα να έχουν ουσιαστική παρέμβαση και ενισχυμένη εκπροσώπηση στα επόμενα συμβούλια. Αυτές οι δυνατότητες δεν πρέπει να μείνουν αναξιοποίητες.
Διανύουμε μια περίοδο όπου τα λεγόμενα «τοπικά» ζητήματα όπως το νερό, η διαχείριση των απορριμμάτων, η ενέργεια, κ.α. έχουν αποκτήσει τεράστια σημασία και έχουν προκαλέσει τοπικά κινήματα, σε αντίθεση με την γενική τάση υποχώρησης του μαζικού κινήματος.
Ένα από τα πιο σημαντικά παραδείγματα προέρχεται και πάλι από το Βόλο όπου το θέμα της καύσης σκουπιδιών από την ΑΓΕΤ και της δημιουργίας εργοστασίου SRF από το Δήμου Βόλου πυροδότησε ένα από τα πιο μαζικά και δυναμικά κινήματα των τελευταίων ετών και κατέβασε στο δρόμο πολλές χιλιάδες ανθρώπους στο συλλαλητήριο της 5ης Μαΐου.
Επιπλέον, λίγους μήνες πριν είχε προηγηθεί ο αγώνας ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του Βιολογικού Καθαρισμού από τον Μπέο, αγώνας ο οποίος στέφθηκε με επιτυχία αφού ο Μπέος αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Ανάλογα παραδείγματα υπάρχουν φυσικά και σε άλλες περιοχές.
Οι ερχόμενες αυτό-διοικητικές εκλογές προσφέρουν δυνατότητες στα κινήματα αυτά να ενισχύσουν τη φωνή τους και μέσα στα συμβούλια. Για να γίνει αυτό είναι απαραίτητο να κατέβουν στις επόμενες εκλογές ενωτικά σχήματα και συνδυασμοί με τη συμμετοχή και τη στήριξη αγωνιστών των κινημάτων και δυνάμεων της Αριστεράς.
Αναγκαία η συνεργασία της Αριστεράς
Το ΚΚΕ, ως το πιο μαζικό κόμμα της Αριστεράς, θα όφειλε να πάρει πρωτοβουλία και να καλέσει σε συνεργασία όλες τις κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις που δίνουν αγώνα ενάντια στις κυβερνητικές πολιτικές στην ΤΑ. Δυστυχώς, είναι πιο πιθανό να μας πέσει ο ουρανός στο κεφάλι παρά να αλλάξει το ΚΚΕ την ακραία σεχταριστική και διασπαστική γραμμή του.
Κατά συνέπεια, σε τοπικό επίπεδο, και ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν σε διαφορετικούς Δήμους και Περιφέρειες, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, η ΛΑΕ και οι άλλες οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, πρέπει να επιδιώξουν τη μεταξύ τους συνεργασία, απευθύνοντας ταυτόχρονα κάλεσμα σε όλους τους ανένταχτους αγωνιστές των τοπικών κινημάτων.
Εφόσον τέτοια σχήματα κατέβουν στις ερχόμενες εκλογές, είναι πολύ πιθανό να πετύχουν την εκλογή σημαντικού αριθμού συμβούλων στα Δημοτικά και Περιφερειακά Συμβούλια. Η εκλογή ενός μεγάλου αριθμού συμβούλων πανελλαδικά (με την προϋπόθεση βέβαια ότι αυτοί οι σύμβουλοι αξιοποιηθούν σωστά) μπορεί να βοηθήσει στην ανασυγκρότηση του κινήματος και της ίδιας της Αριστεράς.
Το Ξεκίνημα, θα συμμετέχει σ’ αυτές τις προσπάθειες κάνοντας ότι είναι δυνατό για να ευοδωθούν.
