Σε μια περίοδο που όλο και περισσότερες καταγγελίες για σεξουαλικές παρενοχλήσεις βλέπουν το φως της δημοσιότητας ή/και οδηγούνται στη δικαιοσύνη, νέες έρευνες και στοιχεία έρχονται να επιβεβαιώσουν τη μαζικότητα και σοβαρότητα του φαινομένου.
Η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση
Λίγες μέρες μετά τις αποκαλύψεις της Σοφίας Μπεκατώρου, η εταιρία PRORATA S.A πραγματοποίησε έρευνα το διάστημα μεταξύ 22 και 24 Ιανουαρίου σε πανελλαδικό δείγμα 1.115 ατόμων.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας, το 65% των γυναικών δηλώνει ότι έχει υπάρξει θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης ή κακοποίησης, με πιο συνηθισμένο μέρος γι’ αυτό να είναι ο χώρος εργασίας. Το τελευταίο στοιχείο άλλωστε το επιβεβαίωσε έρευνα που δημοσιοποίησε πρόσφατα η ActionAid, σύμφωνα με την οποία το 85% των γυναικών στην Ελλάδα έχει υποστεί κάποιας μορφής σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας του!
Αύξηση των παρενοχλήσεων με την τηλεργασία
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του οργανισμού Equal Society, το τελευταίο διάστημα κατά τη διάρκεια της τηλεργασίας εμφανίζεται αύξηση των σεξουαλικών παρενοχλήσεων. Δεκάδες εργαζόμενες και από τον ιδιωτικό και από το δημόσιο τομέα, έχουν στραφεί στον φορέα τους τελευταίους μήνες ζητώντας συμβουλές για το πώς διαχειριστούνε αντίστοιχα περιστατικά στην εργασία τους.
Σύμφωνα με τις καταγγελίες τους, λόγω της αυξημένης χρήσης της τεχνολογίας και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην τηλεργασία, έρχονται όλο και περισσότερο αντιμέτωπες με σεξιστικά σχόλια και υπονοούμενα κατά τη διάρκεια εταιρικών συνομιλιών και βιντεοκλήσεων, επικοινωνία σε ακατάλληλες ώρες μέσω των social media, ακόμη και λήψη σεξιστικών μηνυμάτων, ακατάλληλων εικόνων και βίντεο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι περισσότερες εργαζόμενες που απευθύνονται στον οργανισμό ζητούν κυρίως συμβουλές διαχείρισης των περιστατικών και δηλώνουν ότι φοβούνται να κινηθούν νομικά για το θέμα.
Καμία εμπιστοσύνη στη δικαιοσύνη
Χαρακτηριστικό είναι ότι σύμφωνα με την έρευνα της PRORATA το 87% των ερωτηθέντων (άντρες και γυναίκες) θεωρούν ότι δεν είναι καθόλου εύκολο ή όχι ιδιαίτερα εύκολο να δικαιωθεί μια γυναίκα που έχει υπάρξει θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης ή κακοποίησης.
Σύμφωνα με μια άλλη πρόσφατη έρευνα της εταιρίας aboutpeople, η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων πιστεύει ότι ουσιαστικά δεν προστατεύεται από το νόμο για περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης. Για την ακρίβεια το 46,9% των ερωτώμενων πιστεύει ότι οι νόμοι παρέχουν προστασία αλλά δεν εφαρμόζονται, το 36,4% ότι οι νόμοι μάλλον δεν παρέχουν καν προστασία, και μόλις το 11,1% ότι παρέχουν.
Όλα τα παραπάνω δεν είναι καινούργια. Εδώ και χρόνια οι έρευνες δείχνουν ότι η επίγνωση της ατιμωρησίας είναι ένας βασικός παράγοντας για τον οποίο δεν καταγγέλλεται η συντριπτική πλειοψηφία των περιστατικών σεξουαλικής παρενόχλησης ή/και κακοποίησης. Πολύ συχνά τα θύματα αισθάνονται τη ματαιότητα να εμπλακούν σε ψυχοφθόρες νομικές διαδικασίες, συχνά κοστοβόρες και γραφειοκρατικές, που δεν θα οδηγήσουν σε τιμωρία του θύτη και δική τους δικαίωση.
Η «ποινικοποίηση του φλερτ»
Η έρευνα της PRORATA αναδεικνύει όμως και άλλο ένα ενδιαφέρον στοιχείο: τη σχετικά διευρυμένη ανοχή των ερωτηθέντων απέναντι στη σεξουαλική παρενόχληση. Στην ερώτηση της έρευνας «Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την άποψη που εκφράζεται από ορισμένους ότι με το να θεωρούμε ότι τα πάντα πλέον αποτελούν σεξουαλική παρενόχληση, μπορεί να οδηγηθούμε σε “ποινικοποίηση” του φλερτ;», το 41 % των ερωτηθέντων απάντησε θετικά. Η άποψη ήταν περισσότερο δημοφιλής μεταξύ των αντρών, μιας και το 58% απάντησε θετικά, αλλά το ίδιο έκανε και το 40% των γυναικών.
Η άποψη αυτή ακούγεται όλο και περισσότερο στο δημόσιο λόγο τελευταία, με αφορμή το άνοιγμα της συζήτησης για την σεξουαλική παρενόχληση. Δεν είναι τυχαίο ότι πολύ συχνά οι γυναίκες που καταγγέλλουν τέτοια περιστατικά συχνά δέχονται κριτική ότι συγχέουν το φλερτ με την παρενόχληση, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που διατυπώνεται το προβοκατόρικο ερώτημα «Ποιο είναι τέλος πάντων το όριο του φλερτ; Θα φλερτάρουμε και θα εκλαμβάνεται ως σεξουαλική παρενόχληση;».
Κατά βάθος όλα τα παραπάνω δεν είναι παρά αντιδραστικές απόψεις που νομιμοποιούν την σεξουαλική παρενόχληση. Γιατί το όριο ανάμεσα στο φλερτ και την παρενόχληση είναι πολύ ξεκάθαρο και δεν είναι άλλο από την αμοιβαιότητα και τη συναίνεση.
Αγώνας ενάντια στην ατιμωρησία και την κουλτούρα βιασμού
Η αποκάλυψη της Σοφίας Μπεκατώρου για τον βιασμό που υπέστη και όσα έχουν συμβεί έκτοτε είναι μία αξιοσημείωτη στιγμή για το ελληνικό γυναικείο κίνημα. Το μπαράζ καταγγελιών για σεξουαλικές παρενοχλήσεις σε μια σειρά από χώρους (θέατρο, αθλητισμό, πανεπιστήμια, κά) αποδεικνύουν ότι δεν έχουμε να κάνουμε με μεμονωμένα περιστατικά. Αντιθέτως, αυτή τη στιγμή φαίνεται να σπάει ένα «απόστημα» και ένα καθεστώς σιωπής και φόβου που υπάρχει στην ελληνική κοινωνία εδώ και χρόνια.
Μπροστά σε αυτές τις σημαντικές εξελίξεις δεν έχουμε παρά να σταθούμε στο πλευρό των θυμάτων, και να δώσουμε μαζί τους σε κάθε χώρο τον αγώνα ενάντια στην ατιμωρησία των σεξουαλικών επιθέσεων και την κουλτούρα του βιασμού.
