Μόλις στις αρχές του Δεκέμβρη, ο δυτικός τύπος πανηγύριζε την είδηση της υποτιθέμενης κατάργησης της Αστυνομίας Ηθών στο Ιράν, περιγράφοντας την σαν μια μεγάλη πρώτη νίκη του κινήματος ενάντια στο θεοκρατικό καθεστώς της χώρας. Σήμερα, στα μέσα του μήνα, όλος ο κόσμος συζητάει για την όξυνση της τρομοκρατίας στη χώρα και τις πρώτες εκτελέσεις διαδηλωτών που καταδικάστηκαν για τραυματισμούς ή δολοφονίες αστυνομικών και άλλων μελών των δυνάμεων καταστολής.
Κλιμάκωση της καταστολής
Μέχρι στιγμής το καθεστώς έχει εκτελέσει δύο ανθρώπους του κινήματος, που καταδικάστηκαν σε θάνατο, στην πρώτη περίπτωση για τον τραυματισμό αστυνομικού με μαχαίρι και στη δεύτερη για τη δολοφονία δύο αστυνομικών. Δεκάδες ακόμη έχουν καταδικαστεί με παρόμοιες κατηγορίες, την ώρα που πληθαίνουν οι καταγγελίες για βασανισμούς των κατηγορούμενων προκειμένου να ομολογήσουν τη συμμετοχή τους σε εγκλήματα σαν τα παραπάνω. Και ενώ οι εκτελέσεις είναι δημόσιες προκειμένου να τρομοκρατηθεί το κίνημα και η νεολαία, οι δίκες είναι κλειστές στα μέσα ενημέρωσης και η μόνη πληροφόρηση που φτάνει σε αυτά, είναι η πληροφόρηση που δίνει το ίδιο το καθεστώς.
Μέχρι στιγμής, ο αριθμός των νεκρών της εξέγερσης πλησιάζει τους 500, έχουν γίνει τουλάχιστον 18.000 συλλήψεις, ενώ σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας Guardian, οι τραυματισμοί των διαδηλωτών ακολουθούν ένα πολύ συγκεκριμένο μοτίβο. Οι δυνάμεις καταστολής πυροβολούν τον κόσμο που συμμετέχει στις διαδηλώσεις με κυνηγετικά όπλα, δηλαδή με σκάγια, τους άντρες κατά κύριο λόγο στην πλάτη και τα πόδια και τις γυναίκες στο πρόσωπο, στα μάτια και στα γεννητικά όργανα.
Η είδηση για την κατάργηση της Αστυνομίας Ηθών
Στις 4/12 κυκλοφόρησε η είδηση ότι ο Γενικός Εισαγγελέας Μοχαμάντ Τζαφάρ Μονταζερί ανακοίνωσε το τέλος της Αστυνομίας Ηθών, δηλαδή του σώματος που αστυνομεύει την αμφίεση των πολιτών, με έμφαση το αν οι γυναίκες φοράνε σωστά τη μαντίλα που πρέπει να καλύπτει τελείως τα μαλλιά τους.
Η Αστυνομία Ηθών στο Ιράν –τουλάχιστον με τη σημερινή μορφή της, δηλαδή ως ειδικό σώμα των κρατικών δυνάμεων καταστολής– υπάρχει από το 2005 επί προεδρίας του μισητού Μ. Αχμαντινετζάντ, ενός από τους πιο αυταρχικούς, συντηρητικούς προέδρους που πέρασαν από τη χώρα τις τελευταίες δεκαετίες. Ωστόσο, αστυνομία ηθών υπάρχει με διάφορες μορφές στις περισσότερες μουσουλμανικές χώρες. Στο Ιράν πρωτοεμφανίστηκε μετά την επικράτηση του θεοκρατικού καθεστώτος που ακολούθησε την επανάσταση του 1979, με την οποία το ιρανικό εργατικό κίνημα ανέτρεψε τη μοναρχία.
Η είδηση για την κατάργησή της δημιούργησε χαρά και ανακούφιση στους ανθρώπους των κινημάτων και της Αριστεράς στον δυτικό κόσμο. Ωστόσο σύντομα έγινε καθαρό ότι η είδηση δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Λίγο μετά την αρχική ανακοίνωση, μέσα ενημέρωσης του Ιράν διευκρίνισαν ότι οι δηλώσεις του Μονταζερί παρερμηνεύτηκαν, την ώρα που η κυβέρνηση δεν επιβεβαίωνε την ανακοίνωση.
Παράλληλα, άλλοι αξιωματούχοι απειλούν ότι θα αρχίσουν να εφαρμόζονται νέες τιμωρίες ενάντια στις γυναίκες που δεν εφαρμόζουν πιστά τον ενδυματολογικό κώδικα του καθεστώτος: όσες παραβαίνουν τον νόμο (δηλαδή όσες δεν φοράνε μαντήλα) θα ενημερώνονται για το παράπτωμά τους μέσω sms και αν συνεχίσουν να μη συμμορφώνονται, θα παγώνουν οι τραπεζικοί λογαριασμοί τους.
Το καθεστώς εκφοβίζει γιατί φοβάται
Από τη μια μεριά έχουμε την ένταση της τρομοκρατίας και της σκληρής καταστολής στο εσωτερικό της χώρας. Από την άλλη, διαρροές σαν αυτή για την κατάργηση της Αστυνομίας Ηθών, πιθανά να αποσκοπούν στο να καθησυχαστεί σε ένα βαθμό ο δυτικός κόσμος, αφήνοντας να εννοηθεί ότι το καθεστώς χαλαρώνει τη σκληρή του στάση και αποδέχεται κάποια από τα αιτήματα του κινήματος. Την ίδια ώρα, αυτή η αντιφατική κατάσταση με αμφιλεγόμενες δηλώσεις ανώτερων αξιωματούχων, όπως του Γενικού Εισαγγελέα Μοχαμάντ Τζαφάρ Μονταζερί, ενδέχεται να αντανακλά αντιθέσεις μέσα στο ίδιο το καθεστώς, ως προς το ποιος είναι ο καταλληλότερος τρόπος να αντιμετωπιστεί το κίνημα, το οποίο δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τους προκαλεί φόβο.
Πρόκειται για ένα κίνημα το οποίο κρατάει ήδη πάνω από τρεις μήνες και είναι το πιο σημαντικό σε έκταση και ένταση από την επανάσταση του 1979. Πυροδοτήθηκε από τη δολοφονία της Μάχσα Αμινί από την Αστυνομία Ηθών τον περασμένο Σεπτέμβρη και έχει ήδη επιδείξει αντοχή και αποφασιστικότητα που κανείς δεν περίμενε, παρά το όργιο καταστολής, τις συλλήψεις, τις δολοφονίες και πλέον τις εκτελέσεις.
Το παρελθόν του Ιράν και το φεμινιστικό κίνημα στον κόσμο
Πρόκειται επίσης για ένα κίνημα το οποίο βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις μνήμες του παρελθόντος. Πριν το 1979 και την επικράτηση του θεοκρατικού καθεστώτος, οι γυναίκες μπορούσαν να κυκλοφορούν όπως κυκλοφορούσαν στη Δύση. Το καθεστώς του Σάχη (βασιλιά) ήταν αυταρχικό, μια σκληρή στρατιωτική δικτατορία προσκολλημένη στο άρμα των ΗΠΑ, αλλά ήταν ένα κοσμικό καθεστώς χωρίς τον ακραίο ισλαμικό κώδικα συμπεριφοράς και ενδυμασίας που επιβλήθηκε στη συνέχεια.
Επιπλέον, το Ιράν δεν είναι συνολικά αποκομμένο από τον υπόλοιπο κόσμο. Παρά τους σημερινούς περιορισμούς στη διαδικτυακή πληροφόρηση και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όλα τα τελευταία χρόνια η κοινωνία παρακολουθεί τις εξελίξεις και τα κινήματα ανά τον κόσμο. Τα μεγάλα φεμινιστικά κινήματα που έχουν ξεσπάσει τα τελευταία χρόνια σε όλες τις ηπείρους, σίγουρα δεν πέρασαν απαρατήρητα από τη νέα γενιά, ιδιαίτερα τις νέες γυναίκες στο Ιράν, που ασφυκτιούν κάτω από τη μαντίλα.
Η συμμετοχή των εργαζομένων
Παρά τη σκληρή καταστολή, το κίνημα επιμένει μήνες μετά τις πρώτες διαδηλώσεις. Επιπλέον, συνεχίζονται οι απεργιακές κινητοποιήσεις, ένας πραγματικός άθλος στις συνθήκες τρομοκρατίας που επικρατούν, όπου όλα οργανώνονται αναγκαστικά σε συνθήκες παρανομίας.
Στις 5, 6 και 7 Δεκέμβρη πραγματοποιήθηκε τριήμερο δράσεων σε ολόκληρη τη χώρα, με κλειστά μαγαζιά και μαζικές διαδηλώσεις σε τουλάχιστον 40 πόλεις. Την προηγούμενη περίοδο είχαν προηγηθεί απεργίες από τους οδηγούς φορτηγών, τους εργάτες στο ιστορικό εργοστάσια ζάχαρης Haft Tappeh και αλλού.
Το κίνημα πλέον δεν απαιτεί μόνο μεγαλύτερη ενδυματολογική ελευθερία. Ένα μεγάλο κομμάτι του επιδιώκει τη συνολική ανατροπή του καθεστώτος, πραγματικά δημοκρατικά δικαιώματα, μια κοσμική διακυβέρνηση και βέβαια βελτίωση του βιοτικού επιπέδου της κοινωνίας, που όπως και στον υπόλοιπο κόσμο έχει χτυπηθεί από την άνοδο των τιμών σε βασικά είδη πρώτης ανάγκης.
Το κίνημα σε κρίσιμο σημείο
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι προοπτικές του κινήματος είναι δύσκολες. Παρά την τεράστια αντοχή και αποφασιστικότητα του, παρά το γεγονός ότι η εργατική τάξη έχει αρχίσει να παίζει ρόλο στις κινητοποιήσεις, η κλιμάκωση της καταστολής και της τρομοκρατίας απειλεί τη δυνατότητά της νεολαίας, των γυναικών και κάθε καταπιεσμένου στρώματος στη χώρα, να συνεχίσει να αντιστέκεται.
Το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα μένει να φανεί. Αυτός ο αγώνας είναι ηρωικός, όσο λίγα άλλα κινήματα της εποχής μας. Οι Ιρανές γυναίκες, η νεολαία και οι εργαζόμενοι αξίζουν το θαυμασμό του παγκόσμιου κινήματος. Η διεθνής αλληλεγγύη είναι απαραίτητη όσο ποτέ.
