Οι κοινωνικές και πολιτικές διεργασίες στις ΗΠΑ είναι πολύ σημαντικές. Αυτό είναι κάτι που αποκαλύπτεται με καθαρό τρόπο, κατ’ αρχήν από τις εξελίξεις στο Σιάτλ, μέσα από την επανεκλογή της Σάμα Σαγουάντ με 56% περίπου στις εκλογές του τρέχοντος μήνα (Δείτε: xekinima.org: «Σιάτλ – ΗΠΑ: πολιτικός σεισμός η επανεκλογή της Σάμα Σαγουάντ με 55,47%»). Η οικονομική κρίση που χτύπησε τις ΗΠΑ το 2007 και μετεξελίχθηκε σε διεθνή κρίση η οποία ακόμα συνεχίζεται, ριζοσπαστικοποίησε ακόμα περισσότερο την αμερικανική κοινωνία, μεταφέροντας τους αγώνες, από το γενικό κοινωνικό, στο εργατικό πεδίο.
Ο αγώνας για 15 δολάρια (περίπου 14 €) την ώρα ως βασικό μισθό στον ιδιωτικό τομέα, ξεκίνησε από το Σιάτλ και διαπέρασε την Αμερική. Το Σιάτλ έγινε η πρώτη πόλη στην οποία, μετά την εκλογή της Σάμα Σαγουάντ, το αίτημα αυτό έγινε νόμος.
Οι διεργασίες ριζοσπαστικοποίησης δεν περιορίζονται στο Σιάτλ. Το πολιτικό κατεστημένο των ΗΠΑ παρακολουθεί με εξαιρετική ανησυχία την «ξαφνική» άνοδο του Μπέρνι Σάντερς για το προεδρικό χρίσμα των Δημοκρατικών. Ο Μπέρνι Σάντερς είναι κάτι αντίστοιχο με το φαινόμενο του Τζέρεμι Κόρμπιν στη Βρετανία (Δείτε: xekinima.org: «Βρετανία: η νίκη Corbyn αντανακλά σημαντικές διεργασίες στη βάση της κοινωνίας»).
Παρότι προέρχεται μέσα από τις γραμμές του Δημοκρατικού Κόμματος, ενός κόμματος της αμερικανικής άρχουσας τάξης και του κατεστημένου, μιλά με πολύ αριστερή φρασεολογία. Καταφέρεται ενάντια στο δεσποτισμό του μεγάλου κεφαλαίου, καλεί για μια «πολιτική επανάσταση ενάντια στους δισεκατομμυριούχους» και έχει πυροδοτήσει το ενδιαφέρον για τις σοσιαλιστικές ιδέες.
Το γεγονός ότι ο Σάντερς προσπαθεί να δώσει τη μάχη του μέσα από τις γραμμές του Δημοκρατικού Κόμματος δείχνει και τα όρια της προσπάθειάς του – ένα κόμμα της άρχουσας τάξης δεν μπορεί να γίνει κόμμα των εργαζομένων, αντίθετα, θα καταφέρει κάποια στιγμή να πνίξει κάθε αριστερή φωνή που «ξαφνικά» το απειλεί. Γι’ αυτό και οι σύντροφοι της «Σοσιαλιστικής Εναλλακτικής», της αδελφής οργάνωσης του «Ξ» στις ΗΠΑ, έχουν καλέσει το Σάντερς να αποχωρήσει από το Δημοκρατικό Κόμμα και να δώσει μαζί τους (με τη Σάμα Σαγουάντ κλπ) και με άλλους αριστερούς αγωνιστές από άλλους χώρους και ιδιαίτερα με τα συνδικάτα και τα κινήματα βάσης που αναπτύσσονται, τη μάχη για τη δημιουργία ενός μαζικού αριστερού κόμματος στις ΗΠΑ.
Ο Σάντερς, λαθεμένα, δεν υιοθετεί αυτή την προσέγγιση. Παρόλα αυτά η μαζική ανταπόκριση στην υποψηφιότητά του δείχνει πως οι διεργασίες που αναπτύσσονται στη βάση της κοινωνίας, τις οποίες αντανακλά η απήχηση της υποψηφιότητάς του, είναι πολύ σημαντικές, στην προσπάθεια της διεθνιστικής Αριστεράς να χτιστούν σε παγκόσμιο επίπεδο οι δυνάμεις του μαρξισμού και της σοσιαλιστικής επανάστασης.
Ακολουθεί επιλογή τμημάτων και επιμέλεια άρθρου του συντρόφου Τομ Κριν (Tom Crean) της «Σοσιαλιστικής Εναλλακτικής» (το πλήρες άρθρο, στα αγγλικά, στο socialistworld.net: «The Bernie Sanders challenge») στο οποίο παρουσιάζει αναλυτικά τις εξελίξεις γύρω από την υποψηφιότητα του Μπέρνι Σάντερς.
Η επιμέλεια του άρθρου έγινε από το σύντροφο Γιάννο Νικολάου
Η προεκλογική εκστρατεία για τις προεδρικές εκλογές του 2016 στις ΗΠΑ βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και το βασικό δίδαγμα μέχρι στιγμής είναι ότι η τεράστια οργή των εργαζομένων ενάντια στο κατεστημένο, αναζητά τρόπους έκφρασης. Στο Δημοκρατικό Κόμμα, ο Μπέρνι Σάντερς –ένας αυτοαποκαλούμενος «δημοκρατικός σοσιαλιστής» του οποίου το κάλεσμα για «πολιτική επανάσταση» ενάντια στην τάξη των δισεκατομμυριούχων έχει ενθουσιάσει εκατοντάδες χιλιάδες κόσμο– χτίζει έναν τοίχο αμφισβήτησης απέναντι στη Χίλαρι Κλίντον (που μέχρι πριν λίγους μήνες ήταν το φαβορί για το χρίσμα των Δημοκρατικών).
Κρίση και διεργασίες
Οι εξελίξεις αυτές αντανακλούν, σε πολιτικό επίπεδο, τη βαθιά κρίση του καπιταλιστικού συστήματος που ξέσπασε το 2007-08 και που οδήγησε σε άγριες επιθέσεις στο δημόσιο τομέα και στα δικαιώματα των εργαζομένων.
Τα τελευταία στοιχεία από την Υπηρεσία Απογραφής των ΗΠΑ δείχνουν ότι το μέσο εισόδημα των νοικοκυριών στις ΗΠΑ για το 2014 ήταν κατά 6,5% χαμηλότερο απ’ ότι το 2007.
Από το 2011 οι αγώνες πληθαίνουν, ξεκινώντας με την εξέγερση των εργαζομένων και της νεολαίας στο Ουισκόνσιν[1] εναντίον του νεοεκλεγέντος δεξιού κυβερνήτη, Σκοτ Γουόκερ, ο οποίος είχε θέσει ως στόχο του να καταστρέψει τα συνδικάτα του δημοσίου τομέα.
Λίγους μήνες αργότερα, το κίνημα «Occupy»[2] ξεπρόβαλε στο κεντρικό πολιτικό σκηνικό, θέτοντας το ζήτημα της ανισότητας σταθερά στην ημερήσια διάταξη.
Από τη δολοφονία του Μάικλ Μπράουν στο Φέργκιουσον[3] του Μισούρι, δεκάδες χιλιάδες νέοι μαύροι έχουν κατέβει στο δρόμο.
Και οι δράσεις των εργαζομένων στα φαστ-φουντ, απαιτώντας 15 δολάρια την ώρα και συνδικαλισμό, έχουν οδηγήσει σε ένα μαζικό κίνημα για αύξηση του κατώτατου μισθού σε πανεθνικό επίπεδο.
Αυτό το αίτημα κατακτήθηκε και έγινε νόμος για πρώτη φορά το 2014 στο Σιάτλ μετά την εκλογή της Σάμα Σαγουάντ, της Σοσιαλιστικής Εναλλακτικής, στο Συμβούλιο της πόλης.
«Super PACs»
Τα ατελείωτα χρήματα που ξοδεύουν εταιρείες-χορηγοί σε «δικούς τους» υποψηφίους, έχουν προκαλέσει οργή. Το 2010 το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ ήρε κάθε περιορισμό στις εταιρικές «δωρεές» και από τότε οι μεγάλες επιχειρήσεις πληρώνουν εκατομμύρια για τις διαφημιστικές καμπάνιες των κομμάτων του κατεστημένου.
Όμως η εκστρατεία του Μπέρνι Σάντερς δείχνει ακριβώς το αντίθετο. Ο ίδιος έχει αρνηθεί να πάρει χρήματα από μεγάλες επιχειρήσεις και κατάφερε να συγκεντρώσει 26 εκ. δολάρια (όσα και η Χίλαρι Κλίντον!) με τη διαφορά ότι τα έδωσαν 650.000 διαφορετικοί πολίτες (περίπου 30/άτομο).
Το πρόγραμμα του Σάντερς
Βασικές πτυχές του προγράμματος του Σάντερς έχουν μεγάλη απήχηση. Αυτό περιλαμβάνει την υποστήριξή του για
- 15 δολάρια κατώτατο ωρομίσθιο σε ομοσπονδιακό επίπεδο,
- κατάργηση διδάκτρων σε όλα τα δημόσια κολέγια και πανεπιστήμια
- διάλυση των μονοπωλιακών θέσεων που κατέχουν οι μεγάλες τράπεζες (σπάσιμο των μεγάλων τραπεζών σε μικρότερες)
- τερματισμό των πολιτικών που οδήγησαν σε μαζική φυλάκιση των μαύρων νέων και
εναντίωση στις εταιρικές εμπορικές συμφωνίες, όπως η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου TPP μεταξύ των ΗΠΑ και έντεκα ακόμα χωρών της ζώνης του Ειρηνικού.
Κεντρική αντίφαση
Η «Σοσιαλιστική Εναλλακτική» (ΣΑ) αναγνώρισε από την πρώτη στιγμή ότι η υποψηφιότητα του Σάντερς συμβάλλει στη ριζοσπαστικοποίηση εκατομμυρίων ανθρώπων.
Όταν ο Σάντερς σκεφτόταν το εάν θα κατέβαινε υποψήφιος, η πρόταση της ΣΑ ήταν ότι θα έπρεπε να το κάνει ως ανεξάρτητος, με στόχο να χρησιμοποιήσει την προεκλογική εκστρατεία έτσι ώστε να τεθούν οι βάσεις για ένα νέο κόμμα της Αριστεράς.
Από τη στιγμή που πήρε την απόφαση να θέσει υποψηφιότητα στις προκριματικές των Δημοκρατικών, η πρόταση της ΣΑ είναι να συνεχίσει την εκστρατεία του ως ανεξάρτητος απ’ τη στιγμή που δεν πάρει το «χρίσμα», και σε κάθε περίπτωση να μη στηρίξει την εκλεκτή της Γουόλ Στριτ, Χίλαρι Κλίντον.
Είναι σαφές ότι όσο η εκστρατεία του Σάντερς αποτελεί πραγματική εκλογική απειλή, τόσο περισσότερο η επιχειρηματική ελίτ με τους τεράστιους πόρους της θα περνάει στην αντεπίθεση.
Για μια αληθινή «πολιτική επανάσταση»
Το κεντρικό ζήτημα, ωστόσο, δεν είναι ο ίδιος ο Σάντερς αλλά το πώς εξελίσσεται η διαδικασία και κυρίως σε ποια συμπεράσματα καταλήγουν οι υποστηρικτές του, μέσα από την εμπειρία τους.
Είναι απαραίτητο να χτιστεί ένα μαζικό κίνημα ενάντια στην ανισότητα, τη φτώχεια και το ρατσισμό σε εργασιακούς χώρους, κοινότητες, πανεπιστήμια και στους δρόμους, με επίκεντρο την εργατική τάξη. Ο ίδιος ο Σάντερς έχει καλέσει σε μαζική δράση με στόχο διαδήλωση 1 εκατομμυρίου φοιτητών στην Ουάσιγκτον με αίτημα τη δωρεάν εκπαίδευση. Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα πολύ καλό ξεκίνημα.
Αλλά αυτό που είναι επίσης ζωτικής σημασίας είναι να αρχίσει από τώρα το χτίσιμο ενός νέου πολιτικού φορέα, ανεξάρτητου από κάθε επιχειρηματική επιρροή, που πραγματικά θα αντιπροσωπεύει τα συμφέροντα του 99% της κοινωνίας.
Αυτό δεν συμβαδίζει με την παραμονή του εντός του Δημοκρατικού Κόμματος.
Πολλοί υποστηρικτές του Σάντερς συμφωνούν –παρά τον ενθουσιασμό τους από το γεγονός ότι συμμετέχει στις προκριματικές– ότι το Δημοκρατικό Κόμμα δεν μπορεί τελικά να είναι το όχημα για να κερδίσουν ένα τέτοιο ριζοσπαστικό πρόγραμμα.
Η ΣΑ τονίζει αυτό ακριβώς το σημείο έτσι ώστε να βοηθήσει στην οργάνωση όσο το δυνατόν περισσότερων στρωμάτων που εμπνεύστηκαν από την εκστρατεία του, να κάνουν ένα βήμα πέρα κι έξω απ’ το πλαίσιο των «Δημοκρατικών».
