Άρθρο του Πιτ Ντίκινσον, από το περιοδικό «Socialism Today»,
που εκδίδει το «Σοσιαλιστικό Κόμμα» – αδελφή οργάνωση του «Ξ» στη Βρετανία
Μέσα στο 2016, το κινεζικό γραφείο Στατιστικών Ερευνών ανακοίνωσε ότι η κατανάλωση άνθρακα μειώθηκε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά. Το γεγονός αυτό συνέπεσε με τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, που οφείλονται στη χρήση ορυκτών καυσίμων και αποτελούν τη σημαντικότερη αιτία της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Επιπλέον, μέσα στο 2015 παρατηρήθηκε αύξηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Για την ακρίβεια, η αιολική ενέργεια αυξήθηκε κατά 34% και η ηλιακή κατά 74%. Μετά τη δημοσιοποίηση αυτών των στοιχείων, ο τύπος γέμισε σχόλια που ισχυρίζονταν ότι η Κίνα γίνεται «πράσινη». Πράγματι, αυτά τα στοιχεία είναι εντυπωσιακά και αν όντως η Κίνα μετατρέπεται σε μια περιβαλλοντικά φιλική χώρα, αυτό θα μπορούσε να ωθήσει σημαντικά την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής παγκοσμίως, αφού βρίσκεται στην πρώτη θέση σε εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Τι ισχύει όμως στην πραγματικότητα;
Πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Nature Energy» και στην οποία συμμετείχε η καθηγήτρια του ΜΙΤ Βάλερι Κάρπους, παρουσιάζει επίσης μια αισιόδοξη εικόνα. Η Κίνα βρίσκεται στη διαδικασία παραγωγής πάνω από ενός τετάρτου των αναγκών της σε ηλεκτρική ενέργεια, από αιολικές πηγές μέχρι το 2030, ενώ συνολικά είναι πρώτη στον κόσμο σε παραγωγή αιολικής ενέργειας, με εγκαταστάσεις συνολικής ισχύος 145 γκιγκαβάτ, περισσότερα δηλαδή από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Η χώρα βρίσκεται στη διαδικασία άνετου πιασίματος των στόχων για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που έθεσε η (ανεπαρκής) σύνοδος του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή του 2015, με βάση τα λεγόμενα του Ξιε Ζενχουά, εκπροσώπου της στις διαπραγματεύσεις.
Φυσικά τα στοιχεία που προέρχονται από την Κίνα πρέπει να αντιμετωπίζονται με επιφύλαξη, αφού αξιοποιούνται από τους γραφειοκράτες του κινέζικου Κομμουνιστικού Κόμματος προκείμενου να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντά τους. Ωστόσο, στην περίπτωση της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όλα δείχνουν ότι έχει γίνει σημαντική πρόοδος και είναι πιθανό πράγματι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα να έχουν μειωθεί σε ένα βαθμό. Ωστόσο, αυτά τα στοιχεία πρέπει να μελετηθούν σε βάθος χρόνου, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, πριν καταλήξει κανείς στο εύκολο συμπέρασμα ότι η Κίνα ηγείται της προσπάθειας για καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Λίγο μετά τη δημοσιοποίηση των παραπάνω στοιχείων, η Greenpeace εξέδωσε μελέτη σχετικά με τη βιομηχανική δραστηριότητα στην Κίνα. Η μελέτη ξεκινά αναφέροντας ότι μέσα στο 2015 το Υπουργείο Περιβάλλοντος της χώρας έδωσε άδεια για τη λειτουργία 210 νέων σταθμών ηλεκτρικής ενέργειας που θα λειτουργούν με άνθρακα. Η ισχύς αυτών μόνο των νέων εργοστασίων θα ξεπερνά αυτή των ήδη υπαρχουσών υποδομών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας. Όσο για τις εκπομπές αερίων ρύπων που θα φέρουν οι νέες αυτές 210 μονάδες, υπολογίζεται ότι μέσα σε 24 χρόνια θα είναι σχεδόν διπλάσιες από τις σημερινές εκπομπές του συνόλου της χώρας. Ειδικά οι εκπομπές των πιο τοξικών και επικίνδυνων αερίων ρύπων, θα είναι περισσότερες από αυτές που παράγουν τα αυτοκίνητα του Πεκίνου, της Τιεντσίν, του Τσονγκτσίνγκ και της Σανγκάης μαζί και θα οδηγήσουν σε 220.000 επιπλέον θανάτους μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα.
Παρά τη μεγάλη ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η Κίνα εξακολουθεί να παράγει το 75% των αναγκών της από μονάδες που λειτουργούν με άνθρακα. Αν και η τάση είναι το ποσοστό αυτό να μειωθεί, όλα δείχνουν ότι η μείωση δε θα είναι τόση ώστε να οδηγήσει σε ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής. Αυτό θα ισχύσει ακόμη και στην περίπτωση που η Κίνα θα πιάσει πράγματι τους στόχους μείωσης των εκπομπών αερίων ρύπων για τους οποίους δεσμεύτηκε στο Παρίσι το 2015.
Με βάση τις δεσμεύσεις της στη σύνοδο του Παρισιού, η Κίνα θα μειώσει τις εκπομπές αερίων ρύπων, ανάλογα με την ανάπτυξη του ΑΕΠ. Ακόμη κι αν αυτός ο στόχος πιανόταν σήμερα αντί για το 2030, και πάλι οι εκπομπές της Κίνας θα άγγιζαν τα 12 δις τόνους διοξειδίου του άνθρακα το χρόνο. Περίπου δηλαδή το ένα τρίτο του συνόλου των εκπομπών του πλανήτη! Δεδομένου ότι δεν υπάρχει δέσμευση για περαιτέρω μείωση των εκπομπών αερίων ρύπων, το πρακτικό αποτέλεσμα θα είναι να συνεχίσει να αυξάνεται η ρύπανση, ανάλογα με την ανάπτυξη της οικονομίας. Έτσι, είναι πρακτικά αδύνατο να πιαστούν οι στόχοι που θέτουν οι επιστήμονες, προκειμένου η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη να κρατηθεί κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα επίπεδα πριν τη βιομηχανική επανάσταση. Και κάθε άνοδος της θερμοκρασίας πάνω από αυτά τα επίπεδα, μπορεί να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες επιπτώσεις για τον πλανήτη.
Με βάση τα τελευταία στοιχεία για την κλιματική αλλαγή, το ενδεχόμενο η Κίνα να εκπέμπει «μόνο» 12 δις τόνους διοξειδίου του άνθρακα το χρόνο -και αυτό είναι το πιο αισιόδοξο και όχι ιδιαίτερα ρεαλιστικό σενάριο- γίνεται ακόμη πιο ανησυχητικό. Ο ρυθμός με τον οποίο ανεβαίνει η θερμοκρασία του πλανήτη, όπως και ο ρυθμός με τον οποίο λιώνουν οι πάγοι της Αρκτικής ξεπερνούν τους φόβους των επιστημόνων. Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο ανησυχητική, δεδομένου ότι το λιώσιμο των πάγων απελευθερώνει στην ατμόσφαιρα μεγάλες ποσότητες μεθανίου, ενός πολύ ισχυρότερου αερίου του θερμοκηπίου από το διοξείδιο του άνθρακα.
Δεν υπάρχει κανένα σημάδι ότι η Κίνα, ή οποιαδήποτε άλλη χώρα βρίσκεται κοντά στο να πάρει τα δραστικά και άμεσα μέτρα που απαιτούνται προκειμένου να αναχαιτιστεί η κλιματική αλλαγή. Και δεν ήταν ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία πιο επείγον από ότι στις μέρες μας, να πάρουμε στα χέρια μας τις τύχες του πλανήτη, ανατρέποντας το αδηφάγο καπιταλιστικό σύστημα και αντικαθιστώντας το με μια δημοκρατική, με σεβασμό στο περιβάλλον και την ανθρώπινη ζωή σοσιαλιστική κοινωνία.
