Στην 3η σύσκεψή της για το θέμα του προγράμματος, η γραμματεία απέρριψε το πολιτικό πλαίσιο που έθετε η εισήγηση του σ. Δ. Τσακνιά και κράτησε μόνο το διαδικαστικό. Στη συνέχεια δείτε:
α) ένα γενικό ενημερωτικό
β) κείμενα συνιστωσών και μελών της γραμματείας
γ) ανακοίνωση της ΚΟΕ και απάντηση του "Ξ"
δ) το τελικό κείμενο της γραμματείας
Μετά από τρεις συνεδριάσεις (4/9/2008, 8/9/2008 και 15/9/2008) η κεντρική γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ απέρριψε (παρά κάποιες διπλωματικές διατυπώσεις, στα πλαίσια ενός συμβιβασμού) το κείμενο του Δήμου Τσακνιά (ΔΤ), επιβάλλοντας τέτοιες αλλαγές που αναιρούσαν εντελώς τα αρχικά χαρακτηριστικά που έδιναν πολιτικό περιεχόμενο στο κείμενο. Οι ενστάσεις, από συνιστώσες και άτομα μέλη της γραμματείας, στις παραγράφους 4 και 5 ήταν πολύ έντονες (βλέπε www.xekinim.org "Διάλογοι κι Αντίλογοι στον ΣΥΡΙΖΑ", 8/9/08). Οι παράγραφοι αυτές, στο αρχικό κείμενο του ΔΤ, απαξίωναν ολοκληρωτικά το σοσιαλιστικό πρόγραμμα και περιόριζαν τη συζήτηση για το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, (στις διάφορες επιτροπές και στον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ) σε μεταρρυθμίσεις στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος.
Οι υποστηριχτές του κειμένου του σ. ΔΤ ήταν βασικά οι σ. Ρούντι Ρινάλντι (ΚΟΕ) και Γιάννης Θεωνάς (ΚΕΔΑ). Βασικοί πολέμιοι του κειμένου ήταν, εκτός από το «Ξ» (το οποίο πρώτο κατέθεσε γραπτή ένσταση (www.xekinima.org, ο.π.) ήταν το ΔΗΚΚΙ, η οργάνωση «Κόκκινο» και η ανένταχτη, μέλος της γραμματείας, υπεύθυνη της επιτροπής εργατικής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ, Μαρία Φραγκιαδάκη.
Μετά την πρώτη, και η δεύτερη σύσκεψη της γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ κατέληξε σε αδιέξοδο, κύρια γιατί ο συντάκτης του κειμένου, ΔΤ, αρνιόταν να αποδεχτεί οποιαδήποτε τροποποίηση στο κείμενο του. Μετά τις έντονες αντιπαραθέσεις στη δεύτερη σύσκεψη η γραμματεία ανέθεσε στον προσωρινό συντονιστή της, ΡΡ, να συγγράψει ένα σύντομο κείμενο με στόχο να επιτρέψει το ξεκίνημα της συζήτησης.
Ο σ. ΡΡ αφαίρεσε τις επίμαχες παραγράφους 4 και 5 αλλά απέφυγε να εντάξει οποιαδήποτε αναφορά στα ζητήματα της εθνικοποίησης των ιδιωτικοποιημένων επιχειρήσεων, του εργατικού και κοινωνικού ελέγχου, της σκληρής φορολογίας των επιχειρηματικών κερδών, της κοινωνικοποίησης του τραπεζικού κεφαλαίου, της ρήξης με την οικονομική πολιτική της Ε.Ε. και την ΟΝΕ, κ.λπ. καθώς και της πιο εμφατικής αναφοράς στην αναγκαιότητα του σοσιαλισμού σαν την μοναδική διέξοδο στην κρίση και σήψη του καπιταλιστικού συστήματος. Χειρότερο από όλα προς το τέλος του κειμένου, ο ΡΡ επέμενε να εμφανίζει το (διάτρητο πια) κείμενο του σ. ΔΤ σαν (μία) βάση συζήτησης στις διάφορες επιτροπές και στον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ.
Στο κείμενο αυτό του ΡΡ αντέδρασε και ο ΣΥΝ, με σημείωμα που έστειλε ο εκπρόσωπος του στην γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ, σ. Χριστόφορος Παπαδόπουλος. Με γραπτά σημειώματα επίσης παρέμβηκαν στη συζήτηση το «Κόκκινο», το «ΔΗΚΚΙ», και η Μαρία Φραγκιαδάκη.
Απαντώντας στους επικριτές της η ΚΟΕ έκδωσε ανακοίνωση με την οποία τους κατηγορούσε για έλλειψη σοβαρότητας, χωρίς ταυτόχρονα προβάλλει οποιοδήποτε πολιτικό επιχείρημα για την άποψη της και επιμένοντας να καλύπτει απόλυτα τις θέσεις και την άκαμπτη στάση του Δήμου Τσακνιά. Στην τρίτη συνάντηση της γραμματείας υπήρξε αποδοχή τροποποιήσεων που έκανε ο σύντροφος Μπάμπης Γεωργούλας, η πιο σημαντική από τις οποίες ήταν η αφαίρεση της αναφοράς στο κείμενο του ΔΤ σαν βάση συζήτησης για το πρόγραμμα.
Το κείμενο αυτό (τελικό κείμενο γραμματείας) παρατίθεται τελευταίο στην σειρά των κειμένων που ακολουθούν. Το «Ξ» τήρησε στάση «λευκού» στο κείμενο αυτό για να μπορέσει να προχωρήσει η διαδικασία, αφού αυτό το κείμενο είναι μακριά από αυτό το οποίο θα θέλαμε. Στη συνέχεια παραθέτουμε τα διάφορα κείμενα(*), με την ακόλουθη σειρά:
1. Παρέμβαση του Χριστόφορου Παπαδόπουλου (ΣΥΝ) με την οποία ζητά να αφαιρεθεί από το κείμενο του ΡΡ η αναφορά στο κείμενο του ΔΤ σαν βάση συζήτησης
2. Παρέμβαση της οργάνωσης «Κόκκινο»
3. Παρέμβαση του σοσιαλιστικού κόμματος ΔΗΚΚΙ
4. Η ανακοίνωση της ΚΟΕ με την οποία κατηγορεί τους διαφωνούντες για έλλειψη σοβαρότητας.
5. Απάντηση του «Ξ» στην ανακοίνωση της ΚΟΕ
6. Το τελικό συμβιβαστικό κείμενο της γραμματείας.
Το κείμενο που κατέθεσε το «Ξ» βρίσκεται στο σάιτ, www.xekinima.org, ημερομηνία 8/9/08.
(*) Με εξαίρεση το κείμενο της συντρόφισσας Μαρίας Φραγκιαδάκη, γιατί αυτό αποτελείται από πολλές (μικρές ή και μεγάλες) τροποποιήσεις στο κείμενο του ΔΤ. Οι τροποποιήσεις της όμως κινούνται στην κατεύθυνση των προτάσεων για ένα σοσιαλιστικό πρόγραμμα, όπως περίπου της πρότειναν το «Ξ» το «Κόκκινο» και το ΔΗΚΚΙ.
_____________________________________________________
Γραπτή παρέμβαση από τον σ. Χριστόφορο Παπαδόπουλο (ΣΥΝ) στο κείμενο του Ρούντι Ρινάλντι
Tο σημείωμα του Ρούντι απηχεί εν πολλοίς όλα όσα συζητήσαμε και εγκρίναμε στη χθεσινή Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ.
Φοβάμαι όμως ότι η επιμονή να θεωρηθεί η εισήγηση του Δήμου ως πολιτικό ντοκουμέντο της Επιτροπής Προγράμματος (και όχι ως συμβολή στη συζήτηση) επιδεινώνει τη χθεσινή εμπλοκή και ανακυκλώνει τις κριτικές παρατηρήσεις στην εισήγηση.
Με αυτό τον τρόπο αδικείται και η δουλειά του Δ. Τσακνιά που ιδιαίτερα στα μεθοδολογικά ζητήματα είναι εμπεριστατωμένη και χρήσιμη για τα επόμενα βήματα της Επιτροπής.
_____________________________________________________
Παρέμβαση από την οργάνωση «Κόκκινο»
Σύντροφοι, παραθέτουμε τέσσερις παρατηρήσεις – διαφωνίες με το προτεινόμενο κείμενο – συνόψιση του σ. Ρούντι.
1. Στη φράση
«Τη συνολική ευθύνη για τη προώθηση, τον έλεγχο, και την τελική υιοθέτηση του προγράμματος έχει η Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ».
Η διατύπωση αυτή δεν αφήνει περιθώρια για την αποφασιστική σημασία της Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης. Αν την ευθύνη και για την υιοθέτηση του προγράμματος έχει εκ προοιμίου και αποκλειστικά η Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ, τότε δεν χρειάζεται Πανελλαδική Συνδιάσκεψη!
Το ζήτημα της ουσιαστικής και αποφασιστικής εμπλοκής ενός ολόκληρου κόσμου, στελεχών και «μελών» του ΣΥΡΙΖΑ στην διαμόρφωση του προγράμματος βρίσκεται στο επίκεντρο της συζήτησης και ως εκ τούτου αποτελεί από μόνο του επίδικο και ανοιχτό ζήτημα.
Προτείνουμε αντικατάσταση της φράσης ως εξής:
«Τη συνολική ευθύνη για τη διαδικασία οργάνωσης της συζήτησης από τώρα και έως την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ έχει η Γραμματεία».
2. Στη φράση
«Ένα ανατρεπτικό στο περιεχόμενό του πρόγραμμα μεγάλων πολιτικών και κοινωνικών αλλαγών. Αλλαγών στο πολιτικό σύστημα, στο κράτος, στην οικονομία, στην κοινωνία, στον πολιτισμό».
Ένα πρόγραμμα που αποσκοπεί σε "μεγάλες κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές (…) στο πολιτικό σύστημα, στο κράτος, στην οικονομία, στην κοινωνία, στον πολιτισμό παραπέμπει σε αγώνα για μεταρρυθμίσεις, αλλά και σε στρατηγική για τη μεταρρύθμιση του συστήματος". Ασφαλώς μια τέτοια ερμηνεία δεν μπορεί να εννοηθεί σαν κοινός στρατηγικός στόχος.
Προτείνουμε την αντικατάσταση της φράσης με την παρακάτω διατύπωση που είναι πιο ξεκάθαρη ως προς το περιεχόμενο και τους στόχους του προγράμματος και καλύπτει αποτελεσματικά όλες τις στρατηγικές αντιλήψεις εντός του ΣΥΡΙΖΑ:
«Ένα ανατρεπτικό στο περιεχόμενό του πρόγραμμα που θα γίνει εργαλείο για τη συστράτευση πλατιών κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, για τη διεξαγωγή μαζικών και νικηφόρων αγώνων που θα αλλάξουν τους πολιτικούς και κοινωνικούς συσχετισμούς, για να ανοίξει ο δρόμος για την ανατροπή του νεοφιλελευθερισμού και για βαθιούς μετασχηματισμούς και ανατροπές στην κατεύθυνση του σοσιαλισμού».
3. Απουσιάζει παντελώς η διάσταση των θεματικών επιτροπών και δικτύων. Θυμίζουμε ότι δύο τέτοια δίκτυα (εργατικό και γυναικών) προετοιμάζουν τις δικές τους πανελλαδικές συναντήσεις. Χρειάζεται να αναφερθούμε στην ανάγκη της άμεσης συγκρότησης των θεματικών και κλαδικών δικτυώσεων του ΣΥΡΙΖΑ.
4. Η εισήγηση του σ. Τσακνιά όχι μόνο δεν κέρδισε τη συναίνεση της Γραμματείας, αλλά συνάντησε σχεδόν πλειοψηφικές αντιρρήσεις, κριτικές κ.λπ. Από τη στιγμή που προβάλλουμε τη συναίνεση και την ομοφωνία σαν αρχές, δεν μπορεί να αποτελεί εισήγηση (για καμία χρήση), παρά μόνο προσωπική συμβολή του σ. Τσακνιά.
_________________________________________________
Παρέμβαση από το ΔΗΚΚΙ
Προς τη Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ
Σχετικά με το κείμενο για το Πρόγραμμα
Αθήνα 10-9-08
Α) Ανεξάρτητα από το αν υπάρχουν ή όχι σχετικές αναφορές στα ντοκουμέντα του ΣΥΡΙΖΑ, θεωρούμε ότι σε ένα κείμενο εκκίνησης και βάσης για το Πρόγραμμα είναι απαραίτητο να προσδιορίζονται, ορισμένα κομβικά σημεία που αποδίδουν σήμερα το πολιτικό στίγμα της αριστεράς και της επιτρέπουν να διαχωρίζεται με σαφήνεια από πλευρές της κυρίαρχης ιδεολογίας όπως η κεντροαριστερά.
Είναι τα κομβικά σημεία που απαντάνε στο ποιος είναι ο χαρακτήρας ενός Προγράμματος, σημεία τα οποία δεν άνοιξαν και δεν μπορούσαν να ανοίξουν στο ΣΕΦ (σημ «Ξ»: Πανελλαδική Σύσκεψη ΣΥΡΙΖΑ, Μάρτης 2008, Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας) γιατί τότε δεν έμπαιναν ερωτήματα σχετικά με το περιεχόμενο εξουσίας. Θεωρούμε πως πρόκειται για σημεία τα οποία δεν κρίνονται σε επιτροπές εργασίας αλλά κατεξοχήν σε όργανα, και στην προκειμένη περίπτωση στη Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ με τη συνεργασία της Κοινοβουλευτικής του Ομάδας. Επιμένουμε στην πρότασή μας να συμπληρωθεί το κείμενο του Συντονιστή, με τρόπο που ο ίδιος θα επιλέξει, με τις εξής γενικές θέσεις:
1)Επαναφορά των ΔΕΚΟ στο δημόσιο τομέα με ταυτόχρονη θέσπιση θεσμών λαϊκού ελέγχου και συμμετοχής σε όλα τα επίπεδα. Πλήρης δημόσιος – κρατικός έλεγχος του τραπεζικού συστήματος. Αύξηση των συντελεστών φορολόγησης στις μεγάλες επιχειρήσεις. Ανατροπή του συμφώνου σταθερότητας και επανατοποθέτηση της χώρας απέναντι στην ΟΝΕ. Κατάργηση της αντιμεταρρύθμισης στο ασφαλιστικό, το εργασιακό, την Παιδεία κ.ά.
2)Μετά και από τις αλλαγές στο διεθνές περιβάλλον αλλά και τους κινδύνους από την νέα επίθεση που προετοιμάζεται (Ιράν): Πορεία εξόδου της χώρας από το στρατιωτικό ΝΑΤΟ, διακοπή της λειτουργίας της βάσης της Σούδας και απεμπλοκή των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων από τις επιχειρήσεις της νέας τάξης (Αφγανιστάν, Λίβανος κ.ά.)
Σε αυτά τα σημεία άλλωστε συνέκλινε επί της ουσίας και η συζήτηση στη Γραμματεία και τα σημεία αυτά δεν μπορούν να καλυφθούν από μια κατά τα άλλα εμπεριστατωμένη περιγραφή της αριστερής θεματολογίας της συγκυρίας, όπως γίνεται στο προτεινόμενο κείμενο απόφασης. Ούτε μπορεί να ξεκινήσει τη δουλειά της η επιτροπή Προγράμματος και οι υποεπιτροπές της χωρίς το πολιτικό πλαίσιο που οφείλει να προσδιορίσει, τουλάχιστον αδρά, η Γραμματεία.
Τέλος, χωρίς καμία απολύτως πρόθεση ετεροκαθορισμού, θεωρούμε ότι η έμφαση των προγραμματικών μας θέσεων επάνω στον προηγούμενο πυρήνα, ακυρώνει και την επιδίωξη του ΠΑΣΟΚ να ψαρέψει στα θολά νερά και να επανακτήσει μέρος της χαμένης επιρροής του (προς τον ΣΥΡΙΖΑ) με τη διαδικασία των… προτάσεων συνεργασίας στον ΣΥΡΙΖΑ. Ακυρώνει μια επιχείρηση παγίδευσης των στρωμάτων που ριζοσπαστικοποιούνται, η οποία δεν φαίνεται να πέφτει εξολοκλήρου στο κενό.
Β) Η επαναφορά της εισήγησης του υπεύθυνου της επιτροπής, παρά τις ενστάσεις ιδεολογικού χαρακτήρα που επανειλημμένα διατυπώθηκαν ( ΔΗΚΚΙ, ΞΕΚΙΝΗΜΑ, Μ. Φραγγιαδάκη κ.ά. ) είναι και άγονη και αδικαιολόγητη. Η εμμονή στην επαναφορά μιας εισήγησης που έχει εγείρει ενστάσεις, εμμονή η οποία εκδηλώθηκε κατά κόρον στην συνεδρίαση και επαναλαμβάνεται στο προτεινόμενο κείμενο απόφασης, τορπιλίζει την όλη διαδικασία και επιπλέον αποθαρρύνει την καλλιέργεια του πνεύματος συλλογικότητας που απαιτεί το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ.
(Εξυπακούεται επίσης πως η διαφωνία μας με την εισήγηση σε καμία περίπτωση δεν αντανακλά στην πολιτική προσωπικότητα του εισηγητή, όλοι μας έχουμε βρεθεί – και μάλιστα σε σχετικά ομοιογενή όργανα – με εισηγήσεις που ανατράπηκαν. Θα έπρεπε ίσως να είχε προηγηθεί μια καταρχήν συζήτηση προετοιμασίας πριν από μια εισήγηση σε ένα πραγματικά πολυσύνθετο σώμα όπως είναι η Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ και για ένα κεφαλαιώδες και μαζί ακανθώδες ζήτημα όπως το Πρόγραμμα. Ας το πάρουμε αυτό υπόψη μας
_________________________________________________
Παρέμβαση της ΚΟΕ:
«Τοποθέτηση της ΚΟΕ για το ξεκίνημα της διαδικασίας της επιτροπής προγράμματος».
1. Το κύριο και βασικό είναι να ξεκινήσει η δουλειά της επιτροπής προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ. (Η φράση αυτή θα μπορούσε να τα λέει όλα)
2. Η εισήγηση του σ. Δ Τσακνιά, με ελάχιστες διορθώσεις-προσθήκες, μπορούσε να είναι ένα αφετηριακό κείμενο και απαντούσε στα ζητήματα του χαρακτήρα της προγραμματικής δουλειάς, της μεθοδολογίας και του οργανωτικού. Αποτελούσε μια σύνθεση που έπαιρνε υπόψη της πολλές ιδιομορφίες και ανάγκες του εγχειρήματος μας, που όσοι την απορρίπτουν ίσως να μην αντιλαμβάνονται, να υποτιμούν, ή να μην τις αξιολογούν σωστά.
3. Τα ουσιαστικά ζητήματα των θέσεων και προτάσεων του προγράμματος –χωρίς να έχει καν ξεκινήσει η συζήτηση και η διαδικασία- δεν μπορούν να «προστατευτούν» με οποιαδήποτε διατύπωση σε ένα αρχικό κείμενο για το ξεκίνημα της διαδικασίας. Πολλές από τις παρατηρήσεις που έγιναν αφορούν την ουσία και μπορούσαν να γίνουν σαν προτάσεις και τοποθετήσεις στην πορεία της εργασίας.
4. Το τι είδους πρόγραμμα «παραγγέλουμε», τι προδιαγραφές θέτουμε για την κατάληξη της διαδικασίας, είναι συγκεχυμένο ζήτημα, που όσο κι αν το συζητάμε μέσα στην Γραμματεία δεν πρόκειται να υπάρξει απάντηση. Η εισήγηση Τσακνιά και η σύνθεση που προσπάθησε να κάνει ο συντονιστής της Γραμματείας, αποτελούν έναν συγκερασμό διαφορετικών απόψεων και δεν κλείνουν προκαταβολικά τον δρόμο σε καμιά «παραγγελία». Αυτός ο ανοικτός χαρακτήρας «παραγγελίας» εξυπακούεται ότι παραμένει στο έδαφος α) της ιδρυτικής διακήρυξης β) των αποφάσεων της Πανελλαδικής Συνάντησης γ) των μέχρι σήμερα τοποθετήσεων – εισηγήσεων της Γραμματείας.
5. Είναι εύκολο να μπλοκαριστεί μια διαδικασία, να μην παραχθεί κανένα έργο. Και είναι άσχημο αυτό να γίνει χωρίς καν να ανοίξει η ουσιαστική συζήτηση. Αλλά αυτά –ταυτόχρονα- είναι παραλυτικά για το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ.
6. Η συζήτηση που ακολούθησε –μετά και την προσπάθεια να υπάρξει μια σύνθεση- δείχνει ότι έχουμε ξεφύγει λιγάκι και δημιουργείται ένα άσχημο κλίμα πριν καλά – καλά ξεκινήσει η διαδικασία. Οι κριτικές στην εισήγηση του Δ. Τσακνιά είναι υπερβολικές και άδικες, και όταν συνεχίζονται μετά τις τόσες διευκρινήσεις και συζητήσεις που έγιναν, μας βάζουν σε σκέψεις αν θέλουμε πραγματικά να γίνει μια γόνιμη προγραμματική δουλειά ή το μυαλό μας είναι αλλού.
7. Η ΚΟΕ δεν έχει διάθεση να χαθεί κι άλλος χρόνος και να σπαταληθεί σε τέτοιου είδους συζητήσεις και διαδικασίες. Όταν και όπως ξεκινήσει η επιτροπή προγράμματος θα προσπαθήσει να συμβάλλει με τις θέσεις, τις απόψεις και τις προτάσεις της. Κάνει έκκληση σε όλες τις συνιστώσες και όλους τους ανένταχτους συντρόφους και ανέντακτες συντρόφισσες της Γραμματείας να σταθούν πιο ψύχραιμα, γιατί αν λείψει η σοβαρότητα ειδικά στο ζήτημα αυτό, τότε η συνολική εικόνα θα είναι άσχημη. Αν χαθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ η σοβαρότητα, αν δεν σκύψουν πολλές δυνάμεις γύρω από το ζήτημα αυτό, το αποτέλεσμα θα είναι πολύ πιο κάτω από τις δυνατότητές μας. Τέλος η Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ δεν πρέπει να καταντήσει σαν μια συνελευσιακή διαδικασία αντικρουόμενων δυνάμεων, ιδιαίτερα όταν «τρέχουν» τόσο σοβαρά πολιτικά ζητήματα και χρειάζεται συντονισμένη παρέμβαση.
10/9/2008
____________________________________________
Σχόλιο από το Ξεκίνημα πάνω στην τοποθέτηση της ΚΟΕ για το πρόγραμμα
Δεν είχαμε καμία διάθεση να επανέλθουμε αλλά η ανακοίνωση της ΚΟΕ («Τοποθέτηση της ΚΟΕ για το ξεκίνημα της διαδικασίας της επιτροπής προγράμματος»«βάζουν σε σκέψεις αν θέλουμε πραγματικά να γίνει μια γόνιμη προγραμματική δουλειά η το μυαλό μας είναι αλλού».
Έχουμε να κάνουμε τις εξής παρατηρήσεις:
1. Καμία οργάνωση στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα έπρεπε τόσο εύκολα να αφορίζει όσους διαφωνούν με την άποψη της σαν μη σοβαρές/ούς και να τους αποδίδει ύποπτα κίνητρα. Στοιχειώδης σεβασμός στις συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ απαιτεί οι απόψεις τους να θεωρούνται σοβαρές. (Ιδιαίτερα όταν δεν έχει περάσει πολύς καιρός που η ίδια οργάνωση, ΚΟΕ, μοίραζε αφειδώς ηλεκτρονικές ανακοινώσεις αναφερόμενη στον «εμφύλιο πόλεμο» στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ).
2. Μέσα από τη δημιουργία εντυπώσεων η ανακοίνωση της ΚΟΕ αποκρύπτει την ουσία της αντιπαράθεσης. Η ουσία της αντιπαράθεσης είναι πολιτική. Και πηγάζει από το γεγονός πως στο κείμενο του ο σ. ΔΤ μας λέει πως:
Δεν είναι δυνατό σήμερα να προταθεί ένα πρόγραμμα για το σοσιαλισμό – παρ 4.
Δεν είναι δυνατό να προσδιοριστούν ούτε τα χαρακτηριστικά ούτε ο δρόμος μετάβασης προς τον σοσιαλισμό – παρ 4.
Για να προσδιοριστούν χρειάζεται ένα άλλο, πολύ πιο ψηλό επίπεδο ανάπτυξης του κινήματος και της θεωρίας διεθνώς – παρ 4.
Όχι μόνο δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε τον δρόμο προς τον σοσιαλισμό αλλά δεν μπορούμε να προτείνουμε καν ένα πρόγραμμα υπέρβασης του καπιταλισμού – παρ 5.
Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να επιφέρουμε κάποιες μεταρρυθμίσεις οι οποίες να κινούνται στην κατεύθυνση του δημοκρατικού ελέγχου της πολιτικής εξουσίας και να τείνουν στην εγκαθίδρυση θεσμών κοινωνικού ελέγχου της οικονομικής δραστηριότητας – παρ 5.
Το κείμενο της ΚΟΕ παραβλέπει εντελώς αυτή την ουσία.
1. Υπάρχουν οργανώσεις που συμμετέχουν στον ΣΥΡΙΖΑ – μια από τις οποίες είναι και το «Ξ» – οι οποίες υιοθετούν ένα σοσιαλιστικό πρόγραμμα. Δηλαδή συνδέουν την πάλη για τα καθημερινά προβλήματα με τον στόχο της ανατροπής της εξουσίας του κεφαλαίου και θεωρούν πως οι δύο αυτές διαδικασίες είναι άρρηκτα δεμένες μεταξύ τους. Είναι αυτό που κάποιοι ονομάζουμε «μεταβατικό πρόγραμμα» και το οποίο έχει σαν στόχο τον σοσιαλισμό, και σε δεύτερη φάση τον κομμουνισμό, όπως περιγράψανε οι κλασσικοί του μαρξισμού. Ζητώντας απ’ αυτές τις οργανώσεις, την ίδια στιγμή που προπαγανδίζουν ένα σοσιαλιστικό πρόγραμμα να υπογράψουν ένα άλλο πρόγραμμα το οποίο εξοβελίζει το σοσιαλιστικό πρόγραμμα, ισοδυναμεί με κάτι αδύνατο και αδιανόητο: είναι δυνατό να καλείται οποιαδήποτε συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ να θέσει την υπογραφή της κάτω από κείμενα που απαξιώνουν και αναιρούν τα δικά της πολιτικά χαρακτηριστικά; Γι’ αυτό υπήρξε αντίδραση από μια σειρά συνιστώσες. Το κείμενο των σ. της ΚΟΕ παραβλέπει και αυτό το σημείο.
2. Πέρα από αυτή την κεντρική διαφωνία των Ξεκίνημα, Κόκκινο, ΔΗΚΚΙ, Φραγκιαδάκη, ένας πολύ μεγάλος αριθμός ομιλητών έκφρασε επίσης σοβαρές επιφυλάξεις – από μικρές έως πολύ μεγάλες σε διάφορα σημεία του κειμένου.
3. Λογικά, φυσιολογικά και απλά, θα αναλάμβανε ο εισηγητής, έχοντας ακούσει προσεχτικά τις διαφορετικές απόψεις οι οποίες συμπληρώνουν, εμπλουτίζουν, κλπ κάθε κείμενο, να τις ενσωματώσει – να προχωρήσει σε μια σύνθεση η οποία να ικανοποιεί το σύνολο των δυνάμεων που αποτελούν τον ΣΥΡΙΖΑ. Όπως έχει γίνει τόσες πολλές φορές στο παρελθόν! (Η σύνθεση των διαφορετικών απόψεων θα μπορούσε να γίνει με πολύ εύκολο κατά τη γνώμη μας τρόπο – με δουλειά 3-4 ωρών). Αντί γι’ αυτό, όμως είχαμε την άρνηση του σ. ΔΤ να δεχτεί οποιαδήποτε παρέμβαση στο κείμενό του. Δήλωσε πως είτε το κείμενο θα γίνει αποδεκτό όπως έχει, είτε αποσύρεται! Το κείμενο δεν έγινε αποδεκτό, επομένως δεν θα μπορούσε να αποτελέσει βάση για συζήτηση σαν κείμενο της γραμματείας. Μπορούσε μόνο να αποτελεί προσωπική άποψη του συντάκτη του.
4. Πάνω σ’ αυτή τη βάση ο σ. Ρινάλντι ανάλαβε να γράψει κάτι σύντομο που να επιτρέπει το ξεκίνημα της διαδικασίας της συζήτησης για την ετοιμασία του κειμένου – στη βάση των σημείων που φάνηκε να υπάρχει συμφωνία στην γραμματεία. Αλλά, σ’ αυτό του το κείμενο, θέτει ξανά θέμα κειμένου ΔΤ, το οποίο ξανά εμφανίζεται σαν «βάση συζήτησης».
5. Το κείμενο της ΚΟΕ λοιπόν μας υποχρεώνει να διαμαρτυρηθούμε γιατί, από τη μια καλύπτει απόλυτα την θέση η οποία απορρίπτει εξ αρχής την συζήτηση για ένα σοσιαλιστικό πρόγραμμα και περιορίζει τη συζήτηση στο επίπεδο των μεταρρυθμίσεων στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος, από την άλλη καλύπτει την άρνηση του σ. ΔΤ να αποδεχτεί τροποποιήσεις στο κείμενο του (πράγμα που ήταν η αιτία του αδιεξόδου) και, τέλος, θολώνει την πραγματική εικόνα αποδίδοντας το αδιέξοδο σε κάποιους ενοχλητικούς που επιμένουν να διαφωνούν χωρίς σοβαρότητα.
*****
Δυο λόγια για την ουσία της αντιπαράθεσης, πέρα από τα ζητήματα της διαδικασίας
Υπάρχουν πουθενά σε οποιοδήποτε κείμενο του ΣΥΡΙΖΑ θέσεις όπως αυτές που περιέχονται στις παραγράφους 4 και 5 του κειμένου του σ Δ.Τ; Στα επίσημα κείμενα του ΣΥΡΙΖΑ σίγουρα δεν υπάρχουν. Σε άλλα κείμενα, διάφορων σ., συμπεριλαμβανομένου του σ. Δ Τσακνιά, ναι υπάρχουν. Για παράδειγμα στο σάιτ του ΣΥΡΙΖΑ, βλέπουμε το κείμενο του σ. Δ Τσακνιά «Με πρόγραμμα αριστερά» στο οποίο αναφέρει πως:
«Με την υπάρχουσα εσωτερική και διεθνή πραγματικότητα και το επίπεδο ανάπτυξης του κινήματος, το να προτείνεις σήμερα ένα πρόγραμμα για το σοσιαλισμό, θα ήταν όχι μόνο ανέφικτο αλλά και εξαιρετικά ανέντιμο».
Σύμφωνα με τα γραφόμενά του, λοιπόν, όσες οργανώσεις προτείνουν ένα σοσιαλιστικό πρόγραμμα πάλης είναι όχι μόνο ανεδαφικές αλλά αυτό που κάνουν είναι και ανέντιμο (εξαιρετικά)! Ο σ. ΔΤ έχει δικαίωμα στην άποψη του. Κανείς δεν πρέπει και δεν μπορεί να του επιβάλει την αντίθετη άποψη. Αλλά ταυτόχρονα ούτε αυτός έχει οποιοδήποτε δικαίωμα να επιχειρεί να επιβάλει την δική του άποψη σε όσους διαφωνούν μαζί του. Οι θέσεις που περιέχονται στις παραγράφους 4 και 5 είναι θέσεις καθαρά πολιτικές, θέσεις που καθορίζουν με αδιαμφισβήτητο τρόπο ένα ιδεολογικό πλαίσιο – όσοι σ. υποστηρίζουν πως το κείμενο του σ. ΔΤ δεν θέτει πολιτικά ζητήματα, απλά ανοίγει την διαδικασία για την μελέτη και συζήτηση του προγράμματος και εξηγεί πώς να προχωρήσουμε, ας το κοιτάξουν πιο προσεκτικά.
Ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί και έχει καταφέρει μέχρι σήμερα να συνθέτει τις διαφορετικές απόψεις που αναπόφευκτα χαρακτηρίζουν τις τόσες πολλές συνιστώσες που τον αποτελούν. Αυτό μπορεί να κάνει και τώρα.
Μερικοί από τους σ. που υποστηρίζουν το κείμενο του σ. ΔΤ λένε πως οι διαφωνούντες υπερβάλλουν – ότι όλα αυτά αποτελούν παρεξήγηση, ότι είναι θέμα κάποιων όχι τόσο καλών διατυπώσεων κι ότι δεν υπάρχει ουσιαστική διαφορά. Ωραία, αν είναι θέμα παρεξήγησης και διατυπώσεων, τότε γιατί δεν γίνονται οι αλλαγές στην διατύπωση να προχωρήσουμε;
Ξεκίνημα 14/9/08
_____________________________________________
Το τελικό κείμενο/απόφαση της γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ
ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΣΥΡΙΖΑ
Ενημερωτικό
Για το ξεκίνημα και το χαρακτήρα της προγραμματικής διαδικασίας
Η Γραμματεία σε τρεις πρόσφατες συνεδριάσεις της (4/9/2008, 8/9/2008 και 15/9/2008) αφού συζήτησε την εισήγηση που κατέθεσε ο σ. Δ. Τσακνιάς κατέληξε στα παρακάτω σημεία:
Μεθοδολογία, οργάνωση δουλειάς, συμμετοχικός χαρακτήρας
Ξεκινά άμεσα η προγραμματική διαδικασία με στόχο στο τέλος της χρονιάς να έχει γίνει μια πρώτη καταγραφή και παρουσίαση ενός σχεδίου και στις αρχές του 2009 να πραγματοποιηθεί η Πανελλαδική Συνάντηση με θέμα το πρόγραμμα, όπως είχε αποφασιστεί στην Πανελλαδική Συνάντηση του περασμένου Μαρτίου.
Το επόμενο διάστημα μέχρι τις αρχές του 2009 θα είναι μια περίοδος έντονης, εξωστρεφούς, μαζικής δραστηριότητας του ΣΥΡΙΖΑ για τις προγραμματικές επεξεργασίες. Οι διαδικασίες αυτές και το προγραμματικό κείμενο που θα διαμορφώσουμε θα αποτελέσουν μια εξαιρετική ευκαιρία:
– Να κινητοποιήσουμε όσο το δυνατό περισσότερες δυνάμεις.
– Να εδραιώσουμε την υπάρχουσα πολιτική συμφωνία και να της προσδώσουμε μεγαλύτερο βάθος και προοπτική.
– Να πετύχουμε την ισχυρότερη ενοποίηση των δυνάμεών μας.
– Να δημιουργήσουμε ουσιαστικούς δεσμούς με του νέους φίλους του ΣΥΡΙΖΑ.
– Να πετύχουμε ένα ποιοτικό άλμα στην οργανωτική συγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ και την πολιτική του δράση.
Χρειαζόμαστε ένα απλό, λιτό, λαϊκό, κατανοητό, συγκεκριμένο, σαφές, συνεκτικό, μαχητικό και ανατρεπτικό προγραμματικό κείμενο. Που να δίνει απαντήσεις στα λαϊκά προβλήματα και παράλληλα να προβάλει την εναλλακτική πρόταση της αριστεράς για την ανατροπή του δικομματισμού και των νεοφιλελεύθερων αντιλαϊκών πολιτικών. Που να ενισχύει μια διαδικασία ριζικής αλλαγής συσχετισμών υπέρ του λαϊκού παράγοντα ώστε να διεκδικήσει ευρύτερους και ριζικότερους μετασχηματισμούς, σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, με προοπτική το σοσιαλισμό του 21ου αιώνα.
Βασική επιδίωξη είναι οι προγραμματικές θέσεις να διαμορφωθούν και να είναι ανοιχτές σε παραπέρα συγκεκριμενοποίηση με συμμετοχικές διαδικασίες, μαζί με τον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ, μαζί με τους εργαζόμενους. Χρειάζεται λοιπόν μέσα από μαζικές διαδικασίες να κινητοποιήσουμε όσο το δυνατό περισσότερο κόσμο. Γι΄ αυτό και η συζήτηση δεν πρέπει να εξαντληθεί στα ηγετικά κλιμάκια του ΣΥΡΙΖΑ και των συνιστωσών του. Ούτε σε σεμινάρια πανεπιστημιακών και άλλων ειδικών. Έχουμε ανάγκη από μια μαζική συζήτηση με την κυριολεκτική έννοια του όρου. Αυτό μπορεί να γίνει δυνατό μόνο αν η συζήτηση συνδέεται με τις πρακτικές εμπειρίες, με την αντιπαράθεση και τις συγκρούσεις που γίνονται καθημερινά για τα προβλήματα που αγγίζουν σήμερα τη ζωή και τη συνείδηση των λαϊκών μαζών. Βέβαια η αρχική προσέγγιση των θεμάτων δεν μπορεί παρά να ξεκινήσει με τη δουλειά θεματικών επιτροπών, τη συμβολή ειδικών, επιστημόνων, εξειδικευμένων στελεχών ιδίως από το χώρο των κινημάτων, κλπ. Ώστε να διατυπωθούν εισαγωγικά κείμενα που θα βοηθούν την ανάπτυξη της παραπέρα επεξεργασίας με συμμετοχικές διαδικασίες.
Η συνολική ευθύνη για τη προώθηση, τον έλεγχο, και την τελική παρουσίαση του σχεδίου προγράμματος έχει η Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ, που θα θέσει υπό την έγκριση της Πανελλαδικής Σύσκεψης.
Εναλλακτική πρόταση – Χαρακτήρας προγράμματος – Κεντρικοί άξονες
Η εναλλακτική πολιτική πρόταση της ριζοσπαστικής αριστεράς προϋποθέτει:
Ένα ανατρεπτικό στο περιεχόμενό του πρόγραμμα μεγάλων πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών αλλαγών. Αλλαγών στο πολιτικό σύστημα, στο κράτος, στην οικονομία, στην κοινωνία, στον πολιτισμό.
Μια μεγάλη κινητοποίηση και πολιτικοποίηση κοινωνικών δυνάμεων και μαζικών κινημάτων, που θα υιοθετήσουν και θα εμπλουτίσουν το πρόγραμμα αυτό και θα συμβάλλουν στην αλλαγή των συσχετισμών.
Μια προγραμματική συνεργασία των αριστερών, των κομμουνιστών, των οικολόγων, των σοσιαλιστών που απομακρύνονται από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές επιλογές της σοσιαλδημοκρατίας, της εργαζόμενης και της προοδευτικής φοιτητικής νεολαίας και γενικότερα όλων όσων ενδιαφέρονται και αγωνίζονται για την ανατροπή του δικομματισμού και των νεοφιλελεύθερων αντιδραστικών πολιτικών του συστήματος ανοίγοντας το δρόμο για βαθύτερους μετασχηματισμούς.
Γι΄ αυτό το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να είναι ταυτόχρονα πρόγραμμα πάλης για διεκδικήσεις άμεσων λύσεων στα οξυμένα προβλήματα των εργαζομένων μαζών και πρόγραμμα για τη συγκρότηση μιας νέας πολιτικής και κοινωνικής πλειοψηφίας με στόχο την υλοποίηση ριζικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων.
Στο επίκεντρο των προγραμματικών μας επεξεργασιών και προτάσεων πρέπει να βρίσκονται οι προτάσεις για την αντιμετώπιση της κατάστασης των εργαζόμενων τάξεων, που υφίστανται τα τελευταία είκοσι και πάνω χρόνια τις συνέπειες του κοινωνικού ρεβανσισμού του κεφαλαίου.
Το ζήτημα αυτό έχει πάρα πολλές διαστάσεις και παραμέτρους. Έχει σχέση με το νεοφιλελεύθερο μοντέλο ανάπτυξης, με τη μορφή των παραγωγικών σχέσεων, με το ζήτημα της κατανομής και αναδιανομής του παραγόμενου κοινωνικού πλούτου, την ακρίβεια, το φορολογικό σύστημα, τις ιδιωτικοποιήσεις, την υποβάθμιση των δημόσιων αγαθών, το ρόλο και τη χρησιμοποίηση του κράτους και του δημόσιου τομέα, το ρόλο της Ε.Ε., τη λεηλασία και τη σπατάλη των φυσικών πόρων, την αποδόμηση της κοινωνικής ασφάλισης και του κοινωνικού κράτους, την διάλυση του ΕΣΥ και την ιδιωτικοποίηση της υγείας, την αποδιάρθρωση της εκπαίδευσης, τη διόγκωση των στρατιωτικών δαπανών και των δαπανών για την αντιτρομοκρατική δράση, το γενικότερο ρόλο των τραπεζών στην οικονομία και τη λειτουργία τους ως προνομιακών τοκογλύφων, την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, τις νέες μορφές απασχόλησης, την αποσύνθεση της αγροτικής οικονομίας, την ασφυκτική πίεση στη μικρή επιχείρηση, τη διάλυση των συνεταιρισμών κλπ.
Το κύριο όμως ζήτημα είναι οι πολιτικές μας προτάσεις να διαμορφώνονται απ΄ την θέση των συμφερόντων των εργαζόμενων, που άλλωστε αποτελούν και τη βασική παραγωγική δύναμη της κοινωνίας και όχι μέσα απ΄ τα κυρίαρχα ιδεολογικά σχήματα, τις διεθνείς δεσμεύσεις και τις έννοιες της αγοράς, της παραγωγικότητας, της ανταγωνιστικότητας, κ.ο.κ.
Στο πρόγραμμα θα ξεκαθαρίζεται ότι για τον ΣΥΡΙΖΑ, μπροστά στα συσσωρευμένα αδιέξοδα του σύγχρονου κόσμου, για την επιβίωση και το μέλλον της ανθρωπότητας, η επικαιρότητα του σοσιαλισμού είναι δεδομένη και ο σοσιαλισμός παραμένει το στρατηγικό μας όραμα ο κεντρικός στόχος μας, που εμπνέει και διατρέχει τους αγώνες του σήμερα.
Γενικότερα στους κεντρικούς άξονες του προγράμματος πρέπει να συμπεριλαμβάνονται οι θέσεις μας για τα ακόλουθα ζητήματα (φυσικά ο κατάλογος είναι ενδεικτικός και μπορούν να προστεθούν και άλλα που ίσως προταθούν):
1. για την οικονομία, το περιεχόμενο της ανάπτυξης, το δημόσιο τομέα (επαναφορά των ΔΕΚΟ στο δημόσιο με ταυτόχρονη θέσπιση θεσμών λαϊκού ελέγχου και συμμετοχής), την αγροτική παραγωγή, την Ε.Ε. κλπ .
2. για το λαϊκό εισόδημα, τα εργασιακά δικαιώματα, την απασχόληση. (Ανατροπή συμφώνου σταθερότητας – φορολόγηση του μεγάλου κεφάλαιου κλπ) .
3. για τη φύση και το περιβάλλον, απ΄ την άποψη της πολιτικής οικολογίας, ώστε να συνδέεται ο αγώνας για την προστασία του περιβάλλοντος με τα γενικότερα ζητήματα της οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής πάλης.
4. για την κοινωνική ασφάλιση , το κοινωνικό κράτος, την υγεία.
5. για την εκπαίδευση όλων των βαθμίδων και τα γενικότερα προβλήματα της νεολαίας
6. για τη δημοκρατική μεταρρύθμιση του δικαίου και του κράτους. Διεύρυνση και κατοχύρωση των δικαιωμάτων των πολιτών. Διεύρυνση και εμβάθυνση των θεσμών της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Πλατιά ανάπτυξη μορφών άμεσης δημοκρατίας στη βάση και διαδικασιών κοινωνικού ελέγχου των κρατικών μηχανισμών.
7. για τη θέση της χώρας στο σύγχρονο κόσμο. Πορεία εξόδου από στρατιωτικούς οργανισμούς (ΝΑΤΟ) κλείσιμο των βάσεων και ειδικά της Σούδαςορεία. Εξωτερική πολιτική, ευρωσυνθήκη, συμμετοχή Ε.Δ. σε ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, Βαλκάνια, διεθνείς σχέσεις, Ε.Ε.
8. για τον πολιτισμό, τον αθλητισμό και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
9. Επίσης για το γυναικείο κίνημα και ιδιαίτερα ζητήματα των γυναικών.
10. Για την προστασία και ένταξη των οικονομικών προσφύγων.
11. Για την ισοτιμία και ισονομία ειδικών κατηγοριών που αντιμετωπίζουν τον κοινωνικό ρατσισμό.
Οργανωτικά θέματα
Η δουλειά μας θα οργανώνεται παράλληλα ή και διαδοχικά και στα δυο επίπεδα λειτουργίας του ΣΥΡΙΖΑ. Τόσο δηλαδή στα κεντρικά όργανα, τις επιτροπές και τις ομάδες εργασίας, όσο και στις κλαδικές, τοπικές και νομαρχιακές επιτροπές, αλλά και σε ευρύτερα περιφερειακά σχήματα.
Ήδη έχει συγκροτηθεί επιτροπή προγράμματος, την ευθύνη του συντονισμού της από πλευρά της Γραμματείας έχει ο σ. Τσακνιάς.
Η επιτροπή προγράμματος (ε.π.) θα εξετάσει τον τρόπο λειτουργίας της ώστε να είναι παραγωγικός και όχι γραφειοκρατικός με βάση την εισήγηση και την τελική διαμόρφωσή της μετά από τη συζήτηση στη Γραμματεία. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί από την Επιτροπή στην κατεύθυνση της σύνθεσης και σύγκλισης σε παρατηρήσεις που έγιναν κατά τη διάρκεια των συζητήσεων στη Γραμματεία, αλλά και με κείμενα που θα κατατεθούν στη συνέχεια της διαδικασίας είτε από συνιστώσες είτε από σ.
Η επιτροπή προγράμματος θα προχωρήσει άμεσα στη συγκρότηση ομάδων εργασίας (ο.ε.) με βάση την παραπάνω θεματολογία ή όποια άλλη στην οποία θα καταλήξουμε. Στις ο.ε. θα συμμετέχουν μέλη της ε.π. αλλά και επιστήμονες με ειδικές γνώσεις και εκπροσώπηση κινημάτων. Ανάλογα με την πρόοδο της δουλειάς η κάθε μια ο.ε. μπορεί να οργανώνει ευρύτερες ανοιχτές μαζικές συσκέψεις και συνεδριάσεις για συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων πάνω στις προτάσεις. Αυτό θα συμβάλει και στην καλύτερη διαμόρφωση των θέσεων μέσα από την ανταλλαγή απόψεων αλλά να λειτουργήσει θετικά και για τη διεύρυνση της επιρροής του ΣΥΡΙΖΑ.
Παράλληλα η ε.π. θα είναι σε επαφή και σε συνεργασία και με τις θεματικές που ήδη υπάρχουν ή θα δημιουργηθούν για διάφορα ζητήματα. Η δουλειά που γίνεται ή ενδεχομένως θα γίνει για τα προγραμματικά ζητήματα στις συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ θα είναι χρήσιμη συνολικά ούτως ή άλλως αλλά θα είναι πιο πολύ χρήσιμη όταν εντάσσεται άμεσα και στη γενικότερη προσπάθεια.
Οι τοπικές και κλαδικές επιτροπές του ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να κάνουν το δικό τους προγραμματισμό με στόχο τη συμβολή τους στο πρόγραμμα και κυρίως στη διαμόρφωση προγραμμάτων πάλης για τα τοπικά και κλαδικά θέματα.
Στο επόμενο διάστημα η επ θα προγραμματίσει αναλυτικά τις ανοιχτές εκδηλώσεις που θα γίνουν στο πλαίσιο της προγραμματικής διαδικασίας, με τα θέματα της μορφής του προγραμματικού κειμένου, όπως έκταση, γλώσσα, επικοινωνιακή αποτελεσματικότητα, απλότητα και αμεσότητα κ.λπ. καθώς και τις οργανωτικές διαδικασίες για τη συζήτηση και έγκριση του προγράμματος.
Τέλος δημιουργείται ειδικός χώρος στο site του ΣΥΡΙΖΑ για την συζήτηση μέσα στο εσωτερικό του για τα θέματα της προγραμματικής δουλειάς. Εκεί μπορούν να δημοσιοποιήσουν όλοι τις απόψεις τους, τις παρατηρήσεις τους, τις προτάσεις τους, τις σκέψεις τους κλπ.
