Του Δημήτρη Πανταζόπουλου
Τα αποτελέσματα της τελευταίας συνόδου κορυφής της ΕΕ μπορεί να τάραξαν λίγο τους αναλυτές, ειδικά μετά την άρνηση της Βρετανίας να συμπορευτεί με τον γαλλογερμανικό άξονα, αλλά αν κάποιος δει τα πράγματα πίσω από τους πηχυαίους τίτλους των εφημερίδων τα αποτελέσματα ήταν λίγο πολύ αναμενόμενα.
Αδιέξοδο μπροστά στην κρίση
Αυτό που χαρακτηρίζει με αρκετά καθαρό τρόπο την κατάσταση της Ευρωζώνης (ΕΖ) αλλά και της ΕΕ γενικότερα είναι το πλήρες αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται η ευρωπαϊκή ελίτ, αντιμέτωπη με την κρίση. Από τη στιγμή που η κρίση χρέους χτύπησε την ΕΖ η άρχουσα τάξη των καπιταλιστών εμφανίζεται ανίκανη να την αντιμετωπίσει είτε σε εθνικό (κυβερνήσεις) είτε σε διεθνές (ΕΕ, ΔΝΤ, G20, κλπ) επίπεδο.
Η βασική εξήγηση γι’ αυτό είναι ότι στην πραγματικότητα οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν έχουν τρόπο αντιμετώπισης της κρίσης μια που ο στόχος τους είναι να κρατήσουν και την πίτα ολόκληρη αλλά και το σκύλο χορτάτο. Θέλουν δηλαδή και να μην καταρρεύσουν οι εθνικές οικονομίες και να διασωθεί το ευρώ αλλά και να διαφυλάξουν σχεδόν στο ακέραιο τα κέρδη των τραπεζιτών και του μεγάλου κεφαλαίου.
Λεφτά… δεν υπάρχουν
Ακριβώς λοιπόν επειδή για την ευρωπαϊκή ελίτ πρώτος και κυρίαρχος στόχος είναι η διάσωση του τραπεζικού συστήματος, ο μόνος που απομένει για πληρώσει τα ελλείμματα και τα χρέη είναι οι εργαζόμενοι και τα φτωχά λαϊκά στρώματα. Είναι σαφές, ακόμα και σε άσχετους με τα οικονομικά, ότι αυτή η πολιτική αναπαράγει το φαύλο κύκλο της ύφεσης.
Από την άλλη είναι επίσης σαφές ότι τα χρήματα για να καλυφθούν τα χρέη των «άτακτων» χωρών της περιφέρειας «δεν υπάρχουν» από τη στιγμή που στο χορό μπαίνουν χώρες όπως η Ιταλία ή το Βέλγιο.
Χαρακτηριστικά, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) διαχειρίζεται κεφάλαια ύψους 440 δις €, τα όποια σύμφωνα με την συμφωνία της 26-27ης Οκτώβρη θα αυξηθούν σε 1 τρις €. Όμως το χρέος της Ιταλίας, μόνο, ανέρχεται σε 1,9 τρισ. € (είναι στο 119% του ΑΕΠ της χώρας) είναι δηλαδή μεγαλύτερο από ότι αυτό της Ελλάδας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας μαζί. Το EFSF δεν είναι, έτσι σε θέση να αντιμετωπίσει την επέκταση της κρίσης του χρέους με τα σημερινά δεδομένα.
Το φαινόμενο του ντόμινο
Και σαν να μην του έφταναν όλα αυτά ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός βλέπει πλέον τις περιβόητες «αγορές» να επιτίθενται σε όλη τη ΕΖ, και τα spreads ακόμα και χωρών όπως η Γαλλία να τραβούν την ανηφόρα.
Έτσι όπως είναι σήμερα τα πράγματα οι καπιταλιστές είναι αναγκασμένοι να ρίχνουν στο τραπέζι επιλογές που μέχρι πρότινος ήταν αδιανόητες. Τέτοια είναι η πρόταση της Γαλλίας για πιο ενεργό ρόλο της ΕΚΤ εννοώντας την ανάληψη μέσω ευρωομολόγου απευθείας από την ΕΚΤ, των χρεών της περιφέρειας πράγμα που θα σήμαινε στην ουσία του την ανάληψη των χρεών αυτών από τις πλούσιες χώρες, είτε η πρόταση που ακούστηκε για τύπωμα χρήματος με ότι αυτό συνεπάγεται για την αύξηση του πληθωρισμού στην ΕΖ σε επόμενη φάση.
Και εγένετο (ξανά) λιτότητα
Η πρόταση λοιπόν που βγήκε και από την τελευταία σύνοδο κορυφής είναι επανάληψη της ίδιας και μοναδικής συνταγής: λιτότητα μέχρι τελικής πτώσεως. Κάτω από το μανδύα της δημοσιονομικής πειθαρχίας και των σφιχτών κανόνων κρύβεται μία ακόμα βάρβαρη επίθεση στα δικαιώματα και τις κατακτήσεις των Ευρωπαίων εργαζομένων, με μια όμως διαφορά αυτή τη φορά. Οι κανόνες δεν αφορούν μόνο τις «προβληματικές χώρες» ούτε μόνο τις χώρες της ΕΖ αλλά ολόκληρη την ΕΕ. Είναι σαφές ότι δια στόματος Μέρκελ και Σαρκοζί η γερμανική και γαλλική αστική τάξη επιχειρούν το «κόλπο γκρόσο» που δεν είναι άλλο από το τσάκισμα των κατακτήσεων των εργαζομένων και του κοινωνικού κράτους σε όλη την Ευρώπη. Στην πραγματικότητα οι Ευρωπαίοι καπιταλιστές μεσούσης της κρίσης και με πρόσχημα τη διάσωση του € εφαρμόζουν το πραγματικό τους πρόγραμμα.
Η διαφωνία της Βρετανίας;
Γιατί τώρα διαφωνεί η Βρετανία; Ιδιαίτερα καθώς η κυβέρνηση Κάμερον εδώ και καιρό εφαρμόζει ένα πρόγραμμα σκληρής λιτότητας και «δημοσιονομικής πειθαρχίας» θατσερικής έμπνευσης;
Αυτό που συμβαίνει είναι ότι ο κύριος όγκος της βρετανικής αστικής τάξης δεν θέλει με τίποτα να παραδώσει την πρωτοβουλία των κινήσεων στην αντίστοιχη γερμανική. Αλλά είναι και κάτι άλλο, το γεγονός ότι κάτω από τον ακίνδυνο όρο «ευρωσκεπτικισμός» κρύβεται και η συνταγή του προστατευτισμού της οικονομίας που σίγουρα ένα κομμάτι των αστών στη Βρετανία σκέπτονται ειδικά σήμερα που το ευρώ περνά τέτοια κρίση, πράγμα που θα μπορούσε να αποδειχθεί επωφελές για την βρετανική άρχουσα τάξη σε βάρος των ανταγωνιστών της, δηλαδή των Γερμανών και Γάλλων καπιταλιστών.
Θα αποτύχουν και πάλι
Η αλήθεια είναι ότι και αυτές οι αποφάσεις των Ευρωπαίων ηγετών είναι καταδικασμένες να αποτύχουν.
Η αιτία γι’ αυτό βρίσκεται ακριβώς στον πυρήνα της κρίσης που είναι κρίση του καπιταλισμού. Στοιχείο αυτής της κρίσης το γεγονός ότι τα ελλείμματα και τα χρέη δεν προκαλούνται από δημοσιονομική χαλαρότητα ή ατασθαλίες – ή για να είμαστε σαφέστεροι δεν είναι αυτές οι κύριες πηγές τους. Η βασική πηγή ελλειμμάτων είναι τα δάνεια που παίρνουν οι κυβερνήσεις για να σώσουν τον ιδιωτικό τομέα και ειδικά τον τραπεζικό που βρίσκεται σε κρίση, σε συνδυασμό με την βαθιά ύφεση που μειώνει τα έσοδα του κράτους αυξάνοντας μαζικά την ανεργία και μειώνοντας τα εισοδήματα.
Όσο και να ματώσουν επομένως οι εργαζόμενοι και τα φτωχά λαϊκά στρώματα, όσο και να περικοπούν οι μισθοί και οι συντάξεις, αν δεν σπάσει ο φαύλος κύκλος του καπιταλισμού που γεννά τις κρίσεις φως στο τούνελ δε θα δούμε.
Πολιτική και οικονομική ένωση;
Οι Γερμανοί και Γάλλοι εμπνευστές της τελευταίας συμφωνίας στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ υποστηρίζουν ότι με τις αποφάσεις τους βάζουν τις βάσεις για την οικονομική και πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης.
Αστεία πράγματα λέμε εμείς. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αφού έβαλαν το κάρο του κοινού νομίσματος μπροστά από το άλογο της πολιτικής ενοποίησης (την οποία έτσι κι αλλιώς δεν πρόκειται ποτέ να πετύχει ο καπιταλισμός) έρχονται σήμερα να ντύσουν με το ξεφτισμένο όραμα της πολιτικής ένωσης της Ευρώπης τις σκληρές πολιτικές λιτότητας που θα ακολουθήσουν.
Αλλά αυτό το παραμύθι είναι παλιό και δεν πιάνει πια.
Τώρα πια δεν είναι μόνο οι Νότιοι «τεμπέληδες»
Μέχρι χθες η κρίση και η λιτότητα είχε για την ηγεσία της ΕΕ και της ΕΖ τη βάση της στους τεμπέληδες του Νότου και της περιφέρειας της ΕΕ. Τώρα όμως που η κρίση αγγίζει τις ίδιες τις μητροπόλεις του καπιταλισμού αυτό το επιχείρημα εξαϋλώνεται.
Άραγε οι τεμπέληδες δημόσιοι υπάλληλοι στην Ελλάδα ή την Πορτογαλία ευθύνονται και για την κρίση στη Βρετανία στο Βέλγιο ή τη Γαλλία;
Οι αστικές τάξεις στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικά χώρες του ευρωπαϊκού βορρά αρχίζουν σήμερα να νιώθουν τις αναταράξεις που προκαλεί η κίνηση της εργατικής τάξης στις χώρες τους και αυτό σίγουρα τους αυξάνει τον πανικό.
Οι μεγάλες διαδηλώσεις στο Βέλγιο, η απεργία του δημόσιου στη Βρετανία, οι κινητοποιήσεις στην Ιταλία, οι απεργίες σε μία σειρά κλάδους σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες δείχνουν σιγά-σιγά τα δόντια της εργατικής τάξης.
Αν μάλιστα κοιτάξει κάνεις και το διεθνές τοπίο με τη νέα φάση των επαναστάσεων σε Αίγυπτο και Τυνησία αλλά και με τις διαδηλώσεις στη Ρωσία κατανοεί κανείς πλήρως την ανησυχία των ελίτ.
Όλοι αυτοί οι αγώνες πρέπει να συντονιστούν για να δώσουν την καλύτερη απάντηση στα σχέδια των ευρωπαίων καπιταλιστών και να δείξουν με τον καλύτερο τρόπο πως η μόνη πραγματικά δύναμη που μπορεί να ενώσει πολιτικά την Ευρώπη είναι οι εργαζόμενοι που σε αντίθεση με τους καπιταλιστές τους ενώνουν κοινά συμφέροντα. Πρώτη επιδίωξη της πάλης της αριστεράς και της βάσης του συνδικαλιστικού κινήματος, στο στόχο του πανευρωπαϊκού συντονισμού πρέπει να είναι μια 24ωρη πανευρωπαϊκή γενική απεργία.
