Σχόλιο του «Ξ»
Περισσότεροι από 50 νεκροί (μέχρι τη στιγμή που γράφεται το άρθρο) ανάμεσά τους παιδιά και βρέφη, πάνω από 150 τραυματίες, πάρα πολλοί άστεγοι και ανυπολόγιστες καταστροφές δασικών εκτάσεων. Αυτό είναι το μέχρι στιγμής αποτέλεσμα των μεγάλων πυρκαγιών στην Αττική. Ο αριθμός των νεκρών αναμένεται να αυξηθεί. Πτώματα ξεβράζονται στις ακτές από τον κόσμο που έπεσε στη θάλασσα για να γλιτώσει, ενώ άγνωστο είναι πόσοι άνθρωποι εγκλωβίστηκαν στα σπίτια τους και δεν κατάφεραν να διαφύγουν.
Μέσα σ’ ένα απόγευμα, εκδηλώθηκαν τουλάχιστον τρεις μεγάλες φωτιές στην Αττική και συνολικά 15 σε ολόκληρη τη χώρα. Το μέγεθος της καταστροφής θυμίζει την τραγωδία του 2007, όταν και πάλι, δεκάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν και τεράστιες δασικές εκτάσεις καταστράφηκαν στις πυρκαγιές της Πελοποννήσου και της Πάρνηθας.
Ο αριθμός των πυρκαγιών περιμετρικά της Αττικής την πρώτη μέρα του καλοκαιριού κατά την οποία είχαμε υψηλή επικινδυνότητα (ισχυρούς ανέμους και ψηλές θερμοκρασίες), τα σημεία και οι ώρες που ξέσπασαν αναπόφευκτα οδηγεί στη σκέψη των σχεδιασμένων εμπρησμών. Έντονη συζήτηση γίνεται για τα σχέδια εξόρυξης βωξίτη στα Γεράνεια Όρη, στους πρόποδες των οποίων βρίσκεται η Κινέττα. Η αίτηση που είχε κατατεθεί για δοκιμαστικές εξορύξεις απορρίφθηκε το 2017. Αιτία ήταν οι κινητοποιήσεις των κατοίκων και το καθεστώς προστασίας του δάσους των Γερανείων. Η καταστροφή ενός μεγάλου τμήματος του δάσους (το οποίο συνεχίζει μέχρι και αυτή τη στιγμή να καίγεται) αναμφίβολα λειτουργεί βοηθητικά για τις εξορυκτικές εταιρίες.
***
Η ίδια η κυβέρνηση μιλά είτε έμμεσα είτε άμεσα για εμπρησμούς και ο πρωθυπουργός για «ασύμμετρα φαινόμενα». Το ερώτημα όμως που προκύπτει είναι το εξής: δικαιολογείται η καταστροφή επειδή κάποιοι, για οποιοδήποτε λόγο βάζουν φωτιά στα δάση; Δικαιούται η κυβέρνηση να χρησιμοποιεί τον εμπρησμό και τα «ασύμμετρα φαινόμενα» για να δικαιολογεί την έκταση της καταστροφής; Το πραγματικό ερώτημα είναι: τι κάνει η κυβέρνηση για να προστατέψει τη χώρα απέναντι σε αυτού του είδους τις απειλές;
Ανεξάρτητα λοιπόν από το αν αποδειχθούν ή δεν αποδειχθούν κάποια από τα παραπάνω, ένα πράγμα είναι σίγουρο. Οι μεγάλες ελλείψεις που παρουσιάζει η Πυροσβεστική και η Δασική Υπηρεσία, τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό, όσο και σε μέσα, για άλλη μια φορά κατέστησε την αντιμετώπιση της καταστροφής εξαιρετικά πιο δύσκολη, αν όχι αδύνατη.
Το 2007 οι πυροσβέστες κατήγγειλαν ότι το 29% των οργανικών θέσεων της υπηρεσίας τους ήταν κενές, ενώ ο εξοπλισμός θεωρούνταν ήδη παλαιωμένος. Ποιος δεν θυμάται τα οχήματα που χάλαγαν στο δρόμο προς τα μέτωπα, τις τρύπιες μάνικες και τα ανύπαρκτα μέσα ατομικής προστασίας στις μεγάλες πυρκαγιές του 2007;
11 Χρόνια και πολλά Μνημόνια αργότερα η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη. Κάθε χρόνο ο προϋπολογισμός της πυροσβεστικής έχει να αντιμετωπίσει νέες περικοπές στα κονδύλια για ελαστικά-ανταλλακτικά, συντήρηση, τηλεπικοινωνιακά μέσα, ρούχα, άρβυλα και μέσα ατομικής προστασίας. Οι ελλείψεις σε προσωπικό εκτιμούνται σήμερα στις 4.000 – πρόκειται για θέσεις που «χάθηκαν» μέσα στα χρόνια της κρίσης με διάφορους τρόπους όπως για παράδειγμα συνταξιοδοτήσεις που δεν ακολουθήθηκαν από νέες προσλήψεις κ.α. Επιπλέον, 25% των οχημάτων της πυροσβεστικής είναι ακινητοποιημένο, ενώ ένα άλλο 25% είναι γερασμένο (άνω των 15 ετών) με ότι αυτό συνεπάγεται σε βλάβες κλπ.
Όσο για την δασική υπηρεσία, που τυπικά έχει υπό την ευθύνη της ένα σημαντικό τμήμα της πρόληψης των δασικών πυρκαγιών, είναι πλήρως διαλυμένη.
Το 2007 είχε αποκαλυφθεί ότι σε ολόκληρη την Ελλάδα περιπολούν μόλις 1000 δασοφύλακες. Αυτό σήμαινε πως ο καθένας τους ήταν υπεύθυνος για 100.000 στρέμματα δάσους. Καμία κυβέρνηση από τότε μέχρι σήμερα δεν προχώρησε βέβαια σε προσλήψεις και ενίσχυση της δασικής υπηρεσίας. Ακριβώς το αντίθετο. Όλες βάλανε το «λιθαράκι» τους στο ξήλωμα της υπηρεσίας και στην ιδιωτικοποίηση τμημάτων της.
Ο αείμνηστος καθηγητής δασολογίας του ΑΠΘ Σπ. Ντάφης έγραφε το 2007 για τον πολύ σημαντικό ρόλο της δασικής υπηρεσίας όχι μόνο στην πρόληψη των δασικών πυρκαγιών, αλλά και στην κατάσβεσή της και πάνω απ’ όλα στον συντονισμό της επιχείρησης κατάσβεσης.
«Εάν παρόλες τις προσπάθειες πρόληψης και άμεσης παρέμβασης η πυρκαγιά δεν μπόρεσε να τεθεί υπό έλεγχο και πάρει διαστάσεις τότε αρχίζει το πλέον δύσκολο, σύνθετο και πολυδάπανο έργο της δασοπυρόσβεσης ή καλύτερα της αναχαίτισης της πυρκαγιάς. […] Το δυσκολότερο μέρος της επιχείρησης είναι ο συντονισμός. Και εδώ είναι που γίνεται το «μπάχαλο» στη χώρα μας, γιατί ο καθένας, υπουργός, γενικός γραμματεύς, περιφερειάρχης, νομάρχης, στρατηγός θεωρεί τον εαυτό του ως αυτονοήτως ικανό να συντονίσει μια τόσο δύσκολη και σύνθετη επιχείρηση. Σε όλον τον κόσμο, ανεξάρτητα από το ποιες δυνάμεις μετέχουν στη δασοπυρόσβεση, την ευθύνη συντονισμού την έχει ο τοπικός δασάρχης. Αυτός γνωρίζει καλύτερα από κάθε άλλον το ανάγλυφο της περιοχής του, το οδικό δίκτυο, τις θέσεις υδροληψίας, την ευφλεκτότητα των οικοσυστημάτων της περιοχής δικαιοδοσίας του, τις πιθανές κατάλληλες θέσεις αναχαίτισης της πυρκαγιάς, τις θέσεις που επιδέχονται την εφαρμογή του αντίπυρος, το διαθέσιμο προσωπικό σε δασικούς υπαλλήλους, δασοπυροσβέστες και δασεργάτες, τις τυχόν απειλούμενες κτιριακές εγκαταστάσεις και οικισμούς ενώ γνωρίζει την οικολογία και τις ιδιαιτερότητες των δασικών πυρκαγιών.»
***
Πέρα από τις ελλείψεις σε μέσα και προσωπικό ολοφάνερη ήταν και η έλλειψη σχεδιασμού διαχείρισης των πολιτών που ζουν κοντά σε δάση. Οι κάτοικοι και οι παραθεριστές των περιοχών αυτών πρέπει να ενημερώνονται για το πώς να συμπεριφερθούν και πώς να κινηθούν σε περίπτωση πυρκαγιάς, ενώ οι αρχές πρέπει να έχουν έτοιμα σχέδια άμεσης εκκένωσης των οικισμών. Στην πυρκαγιά στο Μάτι και τις γύρω περιοχές είδαμε ακριβώς το αντίθετο. 25 άτομα δεν κατάφεραν να βγουν στη Λ. Μαραθώνος όπου κατευθυνόταν. Έτρεξαν προς τη θάλασσα, αλλά βρήκαν μπροστά τους γκρεμό. Τους βρήκαν νεκρούς σ’ ένα χωράφι, αγκαλιασμένους. Άλλοι κατάφεραν να φτάσουν στην παραλία και άρχισαν να κολυμπάνε για να σωθούν. Διασώστηκαν από ψαράδες και πλοία της γραμμής.
***
Αξίζει να σημειώσουμε όμως και κάποια ακόμα πράγματα που αναδείχθηκαν μέσα σε αυτή την μεγάλη καταστροφή. Την αλληλεγγύη και την διάθεση για προσφορά που επέδειξαν πάρα πολλοί άνθρωποι. Οι εθελοντικές ομάδες δασοπροστασίας και δασοπυρόσβεσης για τις οποίες η πολιτεία δεν κάνει ούτε τα στοιχειώδη για να τις ενισχύσει ρίχτηκαν στη μάχη πλάι στους επαγγελματίες δασοπυροσβέστες. Άλλοι άνθρωποι οργάνωσαν καλέσματα για τη συγκέντρωση ειδών πρώτης ανάγκης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Γιατροί ξενύχτησαν στα ιατρεία τους για να περιθάλψουν αφιλοκερδώς τους τραυματίες. Κτηνίατροι και φιλοζωϊκές οργανώσεις διέσωζαν και περιέθαλπταν κατοικίδια, οικόσιτα και άγρια ζώα. Κοκ.
Και ξεκινώντας από αυτή την αλληλεγγύη και την διάθεση για προσφορά πρέπει λίγο – λίγο να ανασυνταχτούμε και να μπούμε ξανά αποφασισμένοι στον αγώνα για την ανατροπή των πολιτικών που οδηγούν σε αυτές τις τραγωδίες και συνολικά στην ανατροπή του συστήματος που βάζει τα κέρδη των τραπεζιτών και των μεγαλοεπιχειρηματιών πάνω από τις ζωές μας και τους φυσικούς πνεύμονες αυτού του τόπου.
