Στις 23 Ιουλίου, μέσα στο καλοκαίρι και με τις σχολές κλειστές, θα κατατεθεί το νέο νομοσχέδιο για την παιδεία που περιλαμβάνει και την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου, μια από τις αιχμές της προεκλογικής εκστρατείας της ΝΔ και του ίδιου του Κυριάκου Μητσοτάκη.
«Με έπιασε ένα νέο παιδί που μου είπε ότι πέρασε στο πανεπιστήμιο, στο ΑΠΘ, και μου είπε: “Σου ζητώ ένα πράγμα: να μην έχω μπαχαλάκηδες, να μην έχω ναρκωτικά στο πανεπιστήμιο”. Του υποσχέθηκα ότι στο πρώτο μας νομοσχέδιο θα είναι η κατάργηση του ασύλου» ανέφερε ο ίδιος σε συνέντευξή του στον Σκάι τη Δευτέρα 1 Ιουλίου.
Και αυτά είναι και τα δύο βασικά επιχειρήματα που πιπιλίζουν η ΝΔ και η νέα υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως. Η προστασία των πανεπιστημίων από τα ναρκωτικά και τους «μπαχαλάκηδες», δύο θέματα βέβαια που δεν έχουν σχέση με το άσυλο ούτε θα λυθούν με την άρση του.
Έχουν τα ναρκωτικά σχέση με το άσυλο;
Το πρόβλημα των ναρκωτικών είναι ένα συνολικότερο πρόβλημα, όχι μόνο σε χώρους πανεπιστημίων όπως το ΑΠΘ, αλλά και σε κεντρικούς δρόμους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Στην Θεσσαλονίκη για παράδειγμα, εκτός από το ΑΠΘ, πιάτσες υπάρχουν στην Αριστοτέλους (λίγα μέτρα από το ΑΤ Λευκού Πύργου), στην Ροτόντα και στην πλατεία Ναβαρίνου. Στην Αθήνα μια από τις μεγαλύτερες πιάτσες ναρκωτικών και πορνείας βρίσκεται στους δρόμους γύρω από το ΑΤ Ομόνοιας. Σε όλα αυτά τα μέρη δεν υπάρχει άσυλο. Γιατί λοιπόν δεν έχει χτυπηθεί η διακίνηση εκεί;
Το πρόβλημα της εξάρτησης είναι ένα κοινωνικό πρόβλημα, που έχει την ρίζα του στην ανάγκη των ανθρώπων να «φεύγουν» γιατί δεν αισθάνονται δυνατοί να αντιμετωπίσουν τα τεράστια προβλήματα της ζωής τους στο σύστημα που ζούμε. Και φυσικά είναι πρόβλημα κυκλωμάτων διακίνησης, τα οποία όμως έχουν πλοκάμια στην αστυνομία, το δικαστικό σύστημα και την πολιτική εξουσία. Η συζήτηση που αναπαράγεται δεν φτάνει ποτέ στους πραγματικούς υπεύθυνους για την κατάσταση, που σίγουρα δεν είναι οι χρήστες (ούτε το άσυλο) αλλά οι μεγαλέμποροι και οι συνένοχοι τους.
Η επιχειρηματολογία της ΝΔ είναι υποκριτική, και χρησιμεύει σαν δικαιολογία για να καταργηθεί το άσυλο, ειδικά από τη στιγμή που ο ισχύων νόμος προβλέπει ότι
«επέμβαση δημόσιας δύναμης σε χώρους των ΑΕΙ επιτρέπεται αυτεπαγγέλτως σε περιπτώσεις κακουργημάτων (όπως είναι η εμπορία και διακίνηση ναρκωτικών), καθώς και εγκλημάτων κατά της ζωής και ύστερα από απόφαση του Πρυτανικού Συμβουλίου σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση».
Δηλαδή, η αστυνομία με βάση το νόμο μπορεί να επεμβαίνει στο πανεπιστήμιο αν ήθελε να «χτυπήσει» τα κυκλώματα των ναρκωτικών!
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με την διακίνηση ναρκωτικών μέσα στα πανεπιστήμια. Η κατάργηση του ασύλου όμως δεν πρόκειται να το λύσει. Χτύπημα στο πρόβλημα των ναρκωτικών μπορεί να δοθεί μόνο με πολιτικές ξηλώματος των κυκλωμάτων διακίνησης όσο ψηλά και αν βρίσκονται, με πολιτικές που να δίνουν διέξοδο στην νεολαία ώστε να μην καταφεύγει στα ναρκωτικά (αξιοπρεπείς δουλειές για να μην πέφτει στην ανεργία, στέκια πολιτισμού και αθλητισμού, δωρεάν είσοδος σε θέατρα-σινεμά-συναυλίες, κτλ), πολιτικές πρόληψης και ενημέρωσης, επένδυση στα προγράμματα απεξάρτησης και επανένταξης, κα. Αυτά όμως δεν είναι διατεθειμένη να τα κάνει η κυβέρνηση της ΝΔ.
Για τα «μπάχαλα»
Όσο για τα «μπάχαλα», δηλαδή τα βίαια επεισόδια μικρών ομάδων με τα ΜΑΤ, όσοι διαβάζουν τακτικά το Ξεκίνημα ξέρουν ότι διαφωνούμε κάθετα με αυτά. Τα μπάχαλα πάντως δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Συμβαίνουν σε όλες τις χώρες του κόσμου, ακόμα και σε αυτές που έχουν πολύ σκληρότερους κατασταλτικούς νόμους από την Ελλάδα. Επίσης, δεν περιορίζονται στους χώρους των σχολών.
Πρόκειται επίσης για ένα κοινωνικό φαινόμενο, που έχει τη βάση του στην περιθωριοποίηση ενός κομματιού κυρίως της νεολαίας, που τους στρέφει στην απελπισία και την τυφλή βία. Αυτή η τάση έρχεται και συναντά την αδιέξοδη λογική διαφόρων αναρχικών ατόμων και ομάδων, που ως «επαγγελματίες της βίας» νομίζουν ότι έτσι θα ρίξουν το σύστημα.
Αλλά επίσης, ας μας πει η αστυνομία και η ΝΔ δύο λόγια, για τα τόσα βίντεο και φωτογραφίες από πορείες που έχουν αποδείξει ότι κομμάτι των «μπάχαλων» προκαλούνται από προβοκάτορες της ίδιας της αστυνομίας. Φυσικά, τους βολεύει να γίνονται μπάχαλα και να δικαιολογείται έτσι η βίαιη καταστολή πορειών και απεργιών, φοβίζοντας έτσι τον κόσμο ώστε να μην κατεβαίνει και να αγωνίζεται.
Η αστυνομία δεν πρόκειται να «εξαφανίσει» τα μπάχαλα, γιατί την βολεύουν. Μόνο οι ίδιοι οι φοιτητές και το φοιτητικό κίνημα συνολικά μπορούν και πρέπει να περιφρουρούν το χώρο των πανεπιστημίων από τέτοιες πρακτικές. Τα πανεπιστήμια δεν μπορούν να αποτελούν «τσιφλίκι» ομάδων που κάνουν ότι θέλουν στο όνομα κάποιας «επανάστασης» (που υπάρχει μόνο στο μυαλό τους). Αυτά τα άτομα και οι ομάδες πρέπει να απομονωθούν πολιτικά, οι φοιτητικοί σύλλογοι με την μαζικότητα των συνελεύσεων τους πρέπει να εκλέγουν ομάδες περιφρούρησης που να προστατεύουν τον χώρο του πανεπιστημίου από την καταστολή της αστυνομίας αλλά και ενέργειες που, ανεξαρτήτως των προθέσεων, λειτουργούν προβοκατόρικα.
«Άσυλο εγκληματιών»;
Τα ΜΜΕ και η νέα κυβέρνηση μιλούν συνεχώς για Πανεπιστήμια «κέντρα ανομίας» και για την νέα υπουργό Παιδείας το άσυλο είναι «άσυλο εγκληματιών» (όπως ανέφερε σε συνέντευξη της), προτείνοντας μάλιστα η αστυνομία να μπορεί να μπαίνει στο Πανεπιστήμιο μετά από απλό τηλεφώνημα πολίτη! Δεν έχουν βέβαια την ίδια λογική για τις επιχειρήσεις που έχουν εργαζόμενους ανασφάλιστους και πολλούς μήνες απλήρωτους, για τις «εισπρακτικές» εταιρίες που καθημερινά εκβιάζουν και εκφοβίζουν πολίτες παραβαίνοντας δεκάδες νόμους, για τις επιχειρήσεις που κάνουν εγκλήματα ως προς τη δημόσια υγεία (βλέπε πχ ρύπανση Ασωπού με το καρκινογόνο εξασθενές χρώμιο, φορμόλη στις ιχθυοκαλλιέργειες, κλπ).
Μαζί με την κατάργηση του ασύλου στο νέο νομοσχέδιο που θα κατατεθεί αναφέρεται και η σκέψη για «ελεγχόμενη είσοδο των φοιτητών στα πανεπιστήμια»! Δηλαδή μια προσπάθεια να επιβληθεί face control για το ποιος θα μπαίνει και θα βγαίνει από τους χώρους των πανεπιστημίων, σε μια κίνηση για να απομονωθεί το πανεπιστήμιο από την υπόλοιπη κοινωνία, να σταματήσει να είναι χώρος ιδεολογικής ζύμωσης, εκδηλώσεων, διεργασιών και να γίνει σκέτο πεδίο επιχειρηματικής κερδοφορίας για τους φίλους της ΝΔ. ()
Τι γίνεται όταν δεν υπάρχει πανεπιστημιακό άσυλο;
Η νέα υπουργός Παιδείας αναφέρει συνέχεια ότι μοντέλο των ελληνικών πανεπιστημίων πρέπει να είναι τα πανεπιστήμια του εξωτερικού. Ας αναφέρουμε εδώ κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα «του εξωτερικού» για το τι σημαίνει πρακτικά για το φοιτητικό κίνημα και για τους αγώνες των φοιτητών να μην υπάρχει άσυλο και η αστυνομία να μπαίνει όποτε θέλει στο πανεπιστήμιο και να διαλύει συνελεύσεις και καταλήψεις.
Γαλλία 2018. Η αστυνομία επενέβη κάνοντας επιδρομή σε πολλές σχολές που τελούσαν υπό κατάληψη ενάντια στις νέες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης Μακρόν που δυσκόλευαν την εισαγωγή φοιτητών για συγκεκριμένα πανεπιστήμια. Μέχρι τότε με τις εξετάσεις αποφοίτησης από το Λύκειο οι φοιτητές μπορούσαν να εγγραφούν σε οποιοδήποτε δημόσιο πανεπιστήμιο της επιλογής τους. Η αστυνομία «έσπασε» βίαια μια σειρά καταλήψεις, στην επέτειο του Μάη του 68.
Ιταλία 2017. Η αστυνομία εμποδίζει τους φοιτητές να εισέλθουν στο πανεπιστήμιο της Ρώμης για να διαμαρτυρηθούν κατά τη διάρκεια μιας διάσκεψης για τη μεταρρύθμιση της εκπαίδευσης, στην οποία συμμετείχαν η υπουργός Παιδείας και αρκετοί άλλοι βουλευτές. Οι διαδηλωτές που διαμαρτύρονταν για την αύξηση των πανεπιστημιακών διδάκτρων και την πτώση του επιπέδου σπουδών τους απωθήθηκαν βίαια από την αστυνομία.
ΗΠΑ 2011. Κατά τη διάρκεια του κινήματος Occupy στην Αμερική η αστυνομία «ψέκασε» τους φοιτητές με χημικά προκείμενου να φύγουν από την πανεπιστημιούπολη. Το βίντεο έγινε viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και έδειξε το τι σημαίνει πρακτικά η κρατική καταστολή μέσα στα πανεπιστημιακά ιδρύματα.
Το πανεπιστημιακό άσυλο θεσμοθετήθηκε μετά από αγώνες στην Ελλάδα για να λειτουργεί προστατευτικά για την ελευθερία της σκέψης. Ακριβώς επειδή η χώρα μας έχει παράδοση σε δικτατορίες και καταπιεστικές κυβερνήσεις, το άσυλο υπάρχει για να προστατεύει τους αγωνιζόμενους ανθρώπους από την παρέμβαση της εξουσίας. Και ως τέτοια κατάκτηση πρέπει να την υπερασπίσουμε, για μας και για τις μελλοντικές γενιές, έστω και αν σήμερα οι συνθήκες είναι πολύ διαφορετικές από την περίοδο της χούντας.
Γιατί πρώτα την παιδεία;
Πρώτο μέλημα της νέας κυβέρνησης ήταν να ασχοληθεί με την παιδεία, ακριβώς γιατί θέλει να ενισχύσει ένα πανεπιστήμιο που θα συνδέεται περισσότερο με την αγορά, και με βασικές προτεραιότητες την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, την ενίσχυση της ιδιωτικής εκπαίδευσης συνολικά, την σύνδεση της αξιολόγησης των ΑΕΙ με τη χρηματοδότηση, κοκ.
Υπάρχουν όμως και άλλοι δύο λόγοι:
Πρώτον, η ΝΔ θέλει να δείξει ότι κάπου διαφοροποιείται από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, και η οικονομική πολιτική δεν προσφέρεται για κάτι τέτοιο μια και οι διαφορές των δύο κομμάτων είναι πια δυσδιάκριτες.
Και δεύτερον, θέλει να στείλει ένα μήνυμα στους φοιτητές για να τους φοβίσει, καθώς τους φοβάται: σε όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις της ΝΔ είχαμε φοιτητικές κινητοποιήσεις, κάποιες από τις οποίες οδήγησαν σε σημαντικές υποχωρήσεις της κυβέρνησης.
Εμείς θα υπερασπιστούμε και το άσυλο και το δημόσιο πανεπιστήμιο
Η παιδεία, όπως και η υγεία, πρέπει να είναι δημόσια δωρεάν αγαθά για όλους τους πολίτες ανεξαιρέτως. Πρέπει να παλέψουμε αντί να ανοίξει η πόρτα στην ιδιωτική εκπαίδευση και στις «αγορές», να ενισχυθούν και να αναβαθμιστούν τα δημόσια πανεπιστήμια.
Αντί για παράδειγμα να γίνονται απολύσεις διοικητικού προσωπικού στα πανεπιστήμια ή ανάθεση με συμβάσεις έργου για την καθαριότητα και τη φύλαξη, όπως γίνονταν κατά κανόνα όλα τα προηγούμενα χρόνια, πρέπει να γίνουν προσλήψεις σε εκπαιδευτικό και ερευνητικό προσωπικό, να αυξηθεί το ποσοστό του ΑΕΠ για την παιδεία, να βελτιωθούν οι υποδομές, κοκ. Πρέπει το πανεπιστήμιο να είναι όλες τις ώρες ανοιχτό στους φοιτητές και την κοινωνία ως κέντρο πολιτισμού, ιδεών, εκδηλώσεων, κτλ.
Όλα τα προηγούμενα χρόνια, όποτε γίνονταν προσπάθειες «επιχειρηματικοποίησης» των πανεπιστημίων υπήρχε δυναμική απάντηση από την πλευρά του φοιτητικού κινήματος, όπως το 2006-2007. Το άσυλο σε αυτές τις περιπτώσεις δεν χρησιμοποιήθηκε για να «καλύψει» κανέναν εγκληματία, αλλά για να μπορούν οι ίδιοι οι φοιτητές να αποφασίζουν για τις σχολές τους και το μέλλον τους, να αποφασίζουν ελεύθερα τις μορφές αγώνα που θεωρούν αποτελεσματικότερες, αν θα προχωρήσουν σε καταλήψεις, κλπ.
Το πανεπιστημιακό άσυλο είναι μια κατάκτηση και σαν τέτοια οφείλουμε να την υπερασπιστούμε. Για ένα πανεπιστήμιο ανοιχτό, δημόσιο και δωρεάν, με ελεύθερη διακίνηση ιδεών και απόψεων, επιστημονική ελευθερία, χώρο πολιτικής ζύμωσης και δημιουργίας.
