Σύλβια Κωνσταντινίδου,
ψυχολόγος στο 18 Άνω
Δημοσιεύτηκε στα τέλη Ιουνίου η υπουργική απόφαση για την νομιμοποίηση της φαρμακευτικής χρήσης της κάνναβης στη χώρα μας, εν μέσω πανηγυρισμών και αντιδράσεων. Η απόφαση αυτή νομιμοποιεί την χορήγηση σκευάσματος κάνναβης σε ασθενείς, προκειμένου να ευεργετηθούν από κάποιες ιδιότητες του, που είναι κυρίως αναλγητικές.
Η απόφαση
Η υπουργική απόφαση ήρθε σε συνέχεια του σχετικού πορίσματος της Ομάδας Εργασίας του Υπουργείου Υγείας που είχε παραδοθεί στον Ανδρέα Ξανθό τον περασμένο Φεβρουάριο και που μεταξύ άλλων αποδέχεται τις φαρμακευτικές ιδιότητες της κάνναβης (είτε με τη μορφή δραστικών ουσιών που περιλαμβάνονται στο φυτό, είτε εκχυλισμάτων ή τμημάτων του φυτού) και τις υπό διερεύνηση επακόλουθες θεραπευτικές της ενδείξεις για μια σειρά από παθήσεις. Συγκεκριμένα, όπως επισημαίνει το Υπουργείο Υγείας σε ανακοίνωσή του τα φαρμακευτικά σκευάσματα κάνναβης ενδείκνυνται για περιπτώσεις που έχουν αποδεδειγμένο κλινικό όφελος (σε σχέση πάντα με τις ανεπιθύμητες ενέργειες) σε μια σειρά από παθήσεις όπως στον χρόνιο πόνο, το νευροπαθητικό πόνο, την επιληψία, τη σπαστικότητα που σχετίζεται με την πολλαπλή σκλήρυνση, τη ναυτία και την έμεση λόγω χημειοθεραπείας,την καχεξία/ανορεξία. κ.ά. Η ιατρική χρήση της κάνναβης έχει νομιμοποιηθεί μέχρι στιγμής σε συνολικά 23 πολιτείες στην Αμερική ενώ στην Ευρώπη περίπου 14 χώρες έχουν αποποινικοποιήσει ή νομιμοποιήσει την κάνναβη για ιατρική χρήση κι άλλες έχουν ανακοινώσει σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες για το επόμενο διάστημα.
Πως θα διασφαλιστεί η πρόσβαση;
Το Υπουργείο Υγείας έχει δεσμευτεί σε Δελτίο Τύπου ότι θα προωθήσει τη λήψη μέτρων ώστε οι ασθενείς με συγκεκριμένες παθήσεις να αποκτήσουν πρόσβαση στα φαρμακευτικά σκευάσματα της κάνναβης. Η εφαρμογή του μέτρου βέβαια προϋποθέτει ακόμα μια σειρά επιπλέον διοικητικών και εγκριτικών διαδικασιών και τη δημιουργία ενός νομοθετικού πλαισίου που θα ρυθμίζει ειδικά τόσο την παραγωγή όσο και τη διάθεση της κάνναβης για ιατρικούς σκοπούς.
Μένει να δούμε λοιπόν τον τρόπο με τον οποίο θα εφαρμοστεί τελικά στην πράξη η υπουργική απόφαση και το πώς θα διασφαλιστεί η πρόσβαση όλων των ασθενών που θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τα συγκεκριμένα φάρμακα, στα πλαίσια του Δημόσιου Συστήματος Υγείας , μιας και από την διεθνή εμπειρία φαίνεται ότι τα σκευάσματα αυτά είναι πολύ ακριβά και δεν καλύπτονται πάντα, σε κάποιες χώρες και καθόλου, από το Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Ευεργετικές ιδιότητες και κίνδυνοι
Από τη στιγμή που υπάρχουν αποδεδειγμένες ενδείξεις για τις ευεργετικές ιδιότητες της κάνναβης ως φαρμακευτικό σκεύασμα η νομιμοποίηση της για ιατρική χρήση είναι ένα αυτονόητα θετικό βήμα.
Από την άλλη όμως ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στον κίνδυνο, μέσα σε ένα κλίμα πανηγυρισμού (και αποπροσανατολισμού) να «μυθοποιηθούν» τα φάρμακα αυτά ως πανάκεια, ή να ταυτιστούν στο μυαλό των ανθρώπων με την ουσία στην οποία βασίζονται, σαν να μην πρόκειται απλώς για ακόμα ένα φάρμακο προς όφελος των ασθενών αλλά για κάτι το ξεχωριστό.
Κι αυτό είναι σημαντικό γιατί έτσι είναι που αυξάνεται ο κίνδυνος για αλόγιστη χρήση και καταχρήσεις του φαρμάκου ακόμα και από ανθρώπους που μπορεί να μην το έχουν ανάγκη καθώς και ο κίνδυνος μαζί με την κυκλοφορία των σκευασμάτων αυτών να δημιουργηθεί μια παράλληλη «μαύρη» αγορά που θα εκμεταλλεύεται τον πόνο και την ταλαιπωρία των ασθενών και των οικογενειών τους, όπως ακριβώς έγινε και με την χορήγηση του υποκατάστατου της μεθαδόνης για τους εξαρτημένους, όπου δίπλα στην νόμιμη χορήγηση από τα Δημόσια Προγραμμάτα Υποκατάστασης ευδοκιμεί πάντα το παρεμπόριο της ουσίας. Παράλληλα υπάρχει και ο κίνδυνος μαζί με την ανάπτυξη ενός παράνομου κυκλώματος εμπορίας των συγκεκριμένων φαρμάκων να ενισχυθεί γύρω από αυτό και το εμπόριο άλλων προιόντων κάνναβης που διατίθενται στην παράνομη αγόρα και που είναι τα τελευταία χρόνια όλο και πιο υψηλής δραστικότητας και επικινδυνότητας.
Η φαρμακευτική χρήση δεν ταυτίζεται με την ψυχαγωγική
Είναι απαραίτητο λοιπόν να μην συγχέεται σε καμία περίπτωση η ιατρική με την «ψυχαγωγική» χρήση της κάνναβης, καθώς η νομιμοποίηση της ουσίας για λόγους πέραν των ιατρικών αποτελεί μια τελείως διαφορετική και ξεχωριστή υπόθεση.
Όπως εξηγεί ο Δ. Παπαχατζής, διευθυντής στο Ινστιτούτο Βιολογίας, Φαρμακευτικής Χημείας και Βιοτεχνολογίας του Εθνικού Ινστιτούτου Ερευνών, η προσπάθεια που γίνεται είναι τα συνθετικά κανναβινοειδή που παρασκευάζονται στο εργαστήριο να έχουν τις φαρμακολογικές ιδιότητες των κανναβινοειδών, χωρίς όμως τις ψυχοτρόπες ιδιότητες της ουσίας. ‘Αλλωστε η ύπαρξη θεραπευτικών ιδιοτήτων σε μια ουσία δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και επιπλοκές από τη χρήση της .
Γι’ αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό όταν κυκλοφορήσουν τα όποια φαρμακευτικά σκευάσματα να υπάρξει η σωστή ενημέρωση των ασθενών από τους γιατρούς τους αλλά και όλων των πολιτών σχετικά, σε σχέση με τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες και τις παρενέργειες τους, προς αποφυγή είτε της μυθοποίησης είτε της δαιμονοποίησης των συγκεκριμένων φαρμάκων.
