Του Κυριάκου Χαλαρη
Τα πολιτικά αιτήματα των εργαζομένων που δίνουν τις μάχες τους ενάντια στο Μνημόνιο και τις πολιτικές της κυβέρνησης έχουν μεγάλη σημασία. Γιατί αυτά μπορούν να δώσουν πολιτικό περιεχόμενο στους αγώνες και κατεύθυνση εξόδου από την κρίση, από την πλευρά όμως των εργαζομένων.
Με αυτή την έννοια είναι που έχει σημασία η συζήτηση που έχει ανοίξει για το τι πρέπει να γίνει με τις τράπεζες. Μερίδα στελεχών του ΣΥΝ, η ΔΗ.ΑΡ του Φ. Κουβέλη (σε σύμπνοια με κυβερνητικά στελέχη όπως η Λ. Κατσέλη)κατά καιρούς τοποθετούνται βάζοντας το αίτημα για ένα ισχυρό δημόσιο τραπεζικό πυλώνα(βασισμένο στην Εθνική Τράπεζα, την Αγροτική Τράπεζα και το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο) ο οποίος θα μπορέσει, υποτίθεται, να συμβάλει στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας και με αυτόν τον τρόπο να βοηθήσει στην έξοδο από την κρίση.
Δεν πρόκειται για ένα απλά ανεπαρκές αίτημα, πρόκειται για ένα λάθος αίτημα, ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες, το οποίο ούτε την κοινωνία μπορεί να συσπειρώσει αλλά ούτε και μπορεί να αποτελέσει ουσιαστική λύση.
Οι τράπεζες, όχι μόνο οι ξένες αλλά και οι ελληνικές, με την τοκογλυφική τους πολιτική απέναντι στο ελληνικό δημόσιο, ήταν ένας από τους καθοριστικούς παράγοντες που στην πρόσφατη περίοδο εκτίναξαν το δημόσιο χρέος. Δανειζόντουσαν με επιτόκιο 1% από την ΕΚΤ και δάνειζαν το ελληνικό δημόσιο με ληστρικά επιτόκια πάνω από 6-7%. Για να τις «ευχαριστήσουν» οι κυβερνήσεις ΝΔ-ΠΑΣΟΚ τους έδωσαν με τη μορφή ρευστού ή εγγυήσεων 78 δις από το 2008 μέχρι σήμερα, τη στιγμή που η χρηματιστηριακή αξία των 6 μεγαλύτερων ελληνικών τραπεζών δεν ξεπερνούσε τα 15.4 δις!! στις 1/9 σύμφωνα με το ΧΑΑ. (τα στοιχεία είναι από άρθρο του κοιν. Εκπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ, Π. Λαφαζάνη στο www.iskra.gr)
Είναι αυτές που με την ίδια πολιτική έχουν καταχρεώσει τα ελληνικά νοικοκυριά όλα τα προηγούμενα χρόνια. Και τελικά είναι αυτές που πιέζουν την ελληνική κυβέρνηση για σκληρά μέτρα λιτότητας.
Η δημιουργία ενός ισχυρού δημόσιου τραπεζικού πυλώνα, δεν εξασφαλίζει τίποτα αν λειτουργεί μέσα στα πλαίσια της ελεύθερης αγοράς, με βάση τη λογική των δυνάμεων της αγοράς, παράλληλα με τις μεγάλες ιδιωτικές τράπεζες (Alpha, Eurobank κα). Γιατί τότε θα είναι η ελεύθερη αγορά, δηλαδή η καπιταλιστική λογική, που θα καθορίζει την πολιτική της κάθε τράπεζας. Με άλλα λόγια, ένας «ισχυρός» δημόσιος πυλώνας στα πλαίσια του καπιταλισμού, απλά (και υποχρεωτικά) θα λειτουργεί με βάση τα ίδια κριτήρια μ’ αυτά των ιδιωτικών τραπεζών, δηλαδή το κριτήριο του κέρδους! Εξάλλου, ακόμα και σήμερα, η Εθνική Τράπεζα με 122 δις ενεργητικό και 68.7 δις καταθέσεις παραμένει με βάση το μετοχικό της κεφάλαιο δημόσια και αν και είναι η μεγαλύτερη και περισσότερο κερδοφόρα ελληνική τράπεζα δεν μπορεί καθόλου να συμβάλει ούτε στην αναπτυξιακή πορεία, ούτε στην έξοδο από την κρίση, ούτε και είναι έξω από τα κερδοσκοπικά παιγνίδια που χαρακτηρίζουν όλο τον υπόλοιπο τραπεζικό τομέα.
Αντίθετα, η εθνικοποίηση όλου του τραπεζικού συστήματος αλλάζει τον ίδιο το χαρακτήρα και τη λειτουργία των τραπεζών. Κάτω από τον έλεγχο και τη διαχείριση των ίδιων των εργαζομένων ένα ενιαίο και δημόσιο τραπεζικό σύστημα μπορεί να βάλει τις ανάγκες της ίδιας της κοινωνίας σε πρώτο πλάνο. Το τραπεζικό σύστημα θα είναι απαλλαγμένο από το κυνήγι του κέρδους που το σπρώχνει να επενδύει σήμερα στην τοκογλυφία και τον χρηματιστηριακό τζόγο. Θα άνοιγε ο δρόμος έτσι για ανακούφιση των υπερχρεωμένων νοικοκυριών και πραγματικές επενδύσεις στην πραγματική οικονομία που θα έβαζαν τα θεμέλια για μια οικονομική ανάπτυξη βασισμένη στις ανάγκες της κοινωνίας.
Με αυτή την έννοια η δημιουργία δημόσιου πυλώνα για παρέμβαση στο τραπεζικό σύστημα δεν έχει σχέση με τις ανάγκες των εργαζομένων ούτε και με την αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας. Η μοναδική σωστή θέση είναι η εθνικοποίηση συνολικά του τραπεζικού συστήματος για να μπει στην υπηρεσία της ορθολογιστικής και παραγωγικής οικονομικής ανάπτυξης, στην υπηρεσία των εργαζομένων και της κοινωνίας.
