Όπως έχουμε γράψει ξανά, ο πόλεμος στην Ουκρανία και ο ευρύτερος ανταγωνισμός ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα των ΗΠΑ και της Ρωσίας επηρεάζουν σημαντικά την κατάσταση στα πολύπαθα Βαλκάνια. Οι περισσότερες χώρες των Βαλκανίων είναι μέλη του ΝΑΤΟ ενώ αρκετές θέλουν να ενταχθούν στην ΕΕ. Η Σερβία είναι η μόνη που διατηρεί στενές σχέσεις με τη Ρωσία.
Οι πόλεμοι που ακολούθησαν τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και την παλινόρθωση του καπιταλισμού έχουν αφήσει ανοιχτές πληγές και άλυτα εθνικά ζητήματα τα οποία επανέρχονται στην επιφάνεια μετά από κάποια χρόνια ύφεσης. Μια από τις περιοχές που βίωσαν τον πόλεμο στα τέλη της δεκαετίας του ’90 και όπου η κατάσταση τους τελευταίους μήνες γίνεται όλο και πιο έκρυθμη είναι το Κοσσυφοπέδιο (ή Κόσοβο).
Η κρίση των ταυτοτήτων και των πινακίδων
Η κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη ξεκίνησε το καλοκαίρι όταν η κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου αποφάσισε να απαγορεύσει τη χρήση πινακίδων κυκλοφορίας αυτοκινήτων και δελτίων αστυνομικής ταυτότητας που είχαν εκδοθεί από το Σερβικό κράτος. Σύμφωνα με την απόφαση όλοι οι κάτοικοι θα πρέπει να εκδώσουν νέες πινακίδες και ταυτότητες με τη σφραγίδα του κράτους του Κοσσυφοπεδίου.
Το μέτρο αυτό προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις των Σέρβων που είναι μεν μειονότητα στο σύνολο του πληθυσμού αλλά πλειοψηφία στις βόρειες περιοχές της χώρας.
Για τους Σέρβους η κυβέρνηση της Πρίστινα (πλειοψηφία Αλβανοί) έκανε ένα ακόμη βήμα προς την πλήρη ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου από τη Σερβία, κάτι με το οποίο διαφωνούν. Το Κοσσυφοπέδιο κήρυξε μονομερώς την ανεξαρτησία του από τη Σερβία το 2008. Η Σερβία δεν αναγνώρισε την ανεξαρτητοποίηση και θεωρεί το Κοσσυφοπέδιο «αυτόνομη επαρχία της Σερβίας».
Μπλόκα στους δρόμους
Μετά την ανακοίνωση του μέτρου για τις πινακίδες και ταυτότητες Σέρβοι κάτοικοι των βόρειων περιοχών της χώρας μπλόκαραν με φορτηγά το εθνικό οδικό δίκτυο που συνδέει το βορρά με την υπόλοιπη χώρα. Τον Σεπτέμβριο έγινε συνάντηση ανάμεσα στον Σέρβο πρόεδρο Αλεξάνταρ Βούσιτς και τον Κοσοβάρο πρωθυπουργό Αλμπίν Κούρτι, με τη συμμετοχή της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Οι συνομιλίες κατέληξαν σε αδιέξοδο.
Μετά τη συνάντηση ο Κούρτι δήλωσε ότι η Σερβία κινείται με βάση την ατζέντα της Ρωσίας για τα Βαλκάνια ενώ ο Βούσιτς είπε ότι φάνηκε πως «δεν συμφωνούμε σχεδόν σε τίποτα». Από την πλευρά του ο γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γιάνς Στολτενμπερκ, δήλωσε ότι οι 4.000 στρατιώτες του ΝΑΤΟ που βρίσκονται στη χώρα είναι έτοιμοι να επέμβουν αν χρειαστεί. Στο τέλος Σεπτεμβρίου η Σερβία και η Ρωσία υπέγραψαν σύμφωνο συνεργασίας σε διάφορους τομείς στέλνοντας ένα σαφές μήνυμα στην ΕΕ και τις ΗΠΑ.
Αποχώρηση από όλους τους κρατικούς θεσμούς και την αστυνομία
Στις αρχές Νοεμβρίου οι Σέρβοι βουλευτές, δικαστές και δήμαρχοι των τεσσάρων Δήμων του βορρά, όπου υπάρχει Σερβική πλειοψηφία, παραιτήθηκαν από τις θέσεις τους.
Το ίδιο έκαναν και οι Σέρβοι αστυνομικοί οι οποίοι παρέδωσαν τις στολές και τον οπλισμό τους σαν ένδειξη διαμαρτυρίας για την απομάκρυνση του Σέρβου αστυνομικού διοικητή των βόρειων περιοχών ο οποίος προηγουμένως είχε καλέσει τους ομοεθνείς του σε αντίσταση στις αποφάσεις της κεντρικής κυβέρνησης.
Σήμερα οι Σέρβοι του Κοσσυφοπεδίου έχουν αποχωρήσει από όλους τους κρατικούς θεσμούς.
Τις προηγούμενες ημέρες η κρίση κλιμακώθηκε ακόμη περισσότερο όταν η κυβέρνηση έστειλε αστυνομική δύναμη περίπου 500 ατόμων στη βόρεια πλευρά της πόλης Μιτροβίτσα που βρίσκεται κοντά στα σύνορα με τη Σερβία.
Η απάντηση της Σερβίας ήρθε από τον Πέταρ Πέτκοβιτς, Διευθυντή του Σερβικού Γραφείου για το Κοσσυφοπέδιο, ο οποίος δήλωσε ότι η σερβική κυβέρνηση σκέφτεται να στείλει αστυνομική και στρατιωτική δύναμη 1.000 ατόμων στην περιοχή, κάτι που σύμφωνα με τον ίδιο προβλέπεται από την απόφαση Αρ.1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Ο Κοσοβάρος πρωθυπουργός Αλμπίν Κούρτι δήλωσε ότι
«η προσπάθεια της Σερβίας να αποσταθεροποιήσει το Κοσσυπέδιο θα αποτύχει επειδή έχουμε συμμάχους τις ΗΠΑ, την ΕΕ και το ΝΑΤΟ».
Ενώ, ο Μπλέριμ Βέλα, σύμβουλος του προέδρου του Κοσσυφοπεδίου, δήλωσε ότι
«η Σερβία περνάει από τις κρυφές βίαιες ενέργειες των παράνομων δομών της στο Κοσσυφοπέδιο σε ανοιχτές απειλές για χρήση αστυνομικών και στρατιωτικών δυνάμεων κατά του Κοσσυφοπεδίου»
και ότι
«Σύμφωνα με το εγχειρίδιο της Ρωσίας, πρόκειται για μια απροκάλυπτη απειλή που θέτει σε κίνδυνο την ειρήνη και τη σταθερότητα στο Κοσσυφοπέδιο και την ευρύτερη περιοχή».
Πρόωρες εκλογές ενώ αυξάνεται η βία
Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου ανακοίνωσε ότι στις 18 Δεκεμβρίου θα πραγματοποιηθούν πρόωρες εκλογές στους τέσσερις Δήμους στους οποίους παραιτήθηκαν οι Σέρβοι δήμαρχοι. Είναι οι Δήμοι της Βόρειας Μιτροβίτσα, Σβετσάν, Λεπόσαβιτς και Ζουμπιν Ποτόκ.
Την Τρίτη 6 Δεκέμβρη κρατικά κτίρια που σχετίζονται με τις εκλογές στη Μιτροβίτσα και το Ζουμπιν Ποτόκ δέχτηκαν επίθεση με αυτοσχέδιες βόμβες. Εκείνες τις μέρες Κοσοβάρος αστυνομικός που έκανε περιπολία δέχθηκε επίθεση ενόπλων και τραυματίστηκε ελαφριά στο χωριό Σερμπόβτς, ενώ επίθεση κουκουλοφόρων δέχτηκαν και δημοσιογράφοι του δυτικού ενημερωτικού site Balkan Insight.
Σε αυτές τις συνθήκες οι πρόωρες εκλογές μπορεί να προκαλέσουν γενική ανάφλεξη και εθνικιστική βία και αυτό το καταλαβαίνουν οι ΗΠΑ και η ΕΕ που φαίνεται να πιέζουν την κυβέρνηση της Πρίστινα να τις αναβάλει.
Ο Αμερικάνος πρέσβης στο Κοσσυφοπέδιο, Τζεφ Χοβενιερ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ θεωρούν ότι οι συνθήκες δεν επιτρέπουν τη διενέργεια εκλογών για λόγους ασφαλείας. Ο πρόεδρος της Κεντρικής Εφορευτικής Επιτροπής Κρέσνικ Ραντονίκι είπε ότι δεν θέλει να βάλει σε κίνδυνο τη ζωή των μελών των εφορευτικών επιτροπών.
Μόνη λύση ο ταξικός διεθνισμός
Όλα αυτά είναι επικίνδυνα παιχνίδια με τη φωτιά σε πυριτιδαποθήκη και αυτό μπορεί να προκαλέσει έκρηξη οποιαδήποτε στιγμή. Οι λαοί της περιοχής έχουν πληρώσει με βαρύ φόρο αίματος και τεράστια δυστυχία τον ανταγωνισμό ανάμεσα στις ντόπιες άρχουσες τάξεις και τις παρεμβάσεις των ιμπεριαλιστών που στηρίζουν τη μια ή την άλλη πλευρά.
Τριάντα και πλέον χρόνια έχουν περάσει από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, την κατάρρευση του μονοκομματικού σταλινικού καθεστώτος και την παλινόρθωση του καπιταλισμού, την οποία πλήρωσαν με τη ζωή τους 150.000 άνθρωποι (νεκροί και αγνοούμενοι). Από τότε το μόνο που έχουν δει οι λαοί της περιοχής είναι φτώχεια, ανεργία, τεράστια διαφθορά, εθνικισμός και συγκρούσεις.
Οι σερβικής καταγωγής κάτοικοι του Κοσόβου έχουν πολλά περισσότερα που τους ενώνουν με τους αλβανόφωνους εργαζόμενους, παρά με την άρχουσα τάξη της Σερβίας, και αντίστροφα. Απέναντι σε αυτά τα δεινά ο μόνος δρόμος είναι ο κοινός, διεθνιστικός, ταξικός αγώνας των εργαζομένων και της νεολαίας. Απέναντι στους εθνικιστές και τις άρχουσες τάξεις κάθε πλευράς και ενάντια στις παρεμβάσεις των ιμπεριαλιστών.
Η Αριστερά διεθνώς πρέπει να πάρει καθαρή θέση ενάντια στα καταπιεστικά μέτρα της κυβέρνησης του Κοσόβου που στρέφονται ενάντια στη Σερβική μειονότητα, όπως είναι η περίπτωση της υποχρεωτικής αλλαγής πινακίδων. Την ίδια στιγμή πρέπει να αναγνωριστεί ότι οι κάτοικοι του Κοσσυφοπεδίου έχουν το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, δηλαδή να αποφασίσουν οι ίδιοι σχετικά με την ανεξαρτησία της χώρας τους. Όμως το ίδιο δικαίωμα πρέπει να αναγνωριστεί και για τους Σέρβους στα βόρεια της χώρας, στους οποίους πρέπει να αναγνωριστεί το δικαίωμα να ανήκουν στο Κοσσυφοπέδιο ή στη Σερβία. Στα πλαίσια του καπιταλισμού τέτοιες διαφορές είναι ανεπίλυτες, ή λύνονται με τα όπλα και τις σφαγές.
Γι’ αυτόν τον λόγο η μόνη δυνατή διέξοδος του προβλήματος που μπορεί να εξασφαλίσει την ειρηνική συνύπαρξη των λαών είναι μέσα από την πάλη των εργατικών κινημάτων και στις δυο πλευρές, ενάντια στις άρχουσες τάξεις, για σεβασμό των δημοκρατικών και εθνικών δικαιωμάτων, με στόχο μια σοσιαλιστική ομοσπονδία των λαών και συνολικότερα της περιοχής των Βαλκανίων. Για να γίνει αυτό χρειάζεται να χτιστούν μαζικά κόμματα της επαναστατικής Αριστεράς στις χώρες των Βαλκανίων, ένας δρόμος που είναι μακρύς, στην κατάσταση που βρίσκονται τα κινήματα σήμερα, αλλά και ο μόνος δυνατός για το μέλλον.
