Ρεπορτάζ από το Σοσιαλιστικό Φεμινιστικό Κίνημα «ROSA», πρωτοβουλία του «Σοσιαλιστικού Κόμματος», αδελφής οργάνωσης του «Ξ» στην Ιρλανδία
Πάνω από 500.000 γυναίκες, εργαζόμενες/οι και νέες/οι βγήκαν στους δρόμους σε όλη την Ελβετία στις 14 Ιουνίου, συμμετέχοντας στη «γυναικεία» απεργία που είχε καλεστεί σε ολόκληρη τη χώρα.
Το τεράστιο μέγεθος των διαδηλώσεων σε πολλές πόλεις έστειλε ένα σαφές μήνυμα ότι η σημερινή κατάσταση δεν είναι πλέον αποδεκτή. 160.000 άτομα διαμαρτυρήθηκαν μόνο στους δρόμους της Ζυρίχης, ενώ 40.000 συγκεντρώθηκαν έξω από το κοινοβούλιο στη Βέρνη, 40-50.000 στη Λωζάνη και στη Βασιλεία, 25.000 στη Γενεύη, 12.000 στο Φριβόργκο και στη Σιών. Σε πολύ μικρότερες πόλεις, όπως οι Νεσατέλ, Σανκτ Γκάλεν και Ντελεμόντ, συμμετείχαν από 4.000 έως 10.000 διαδηλώτριες/ες.
Καμία ουσιαστική αλλαγή
Αυτές οι ιστορικές κινητοποιήσεις είναι οι μεγαλύτερες της πρόσφατης ιστορίας της χώρας και θα μπορούσαν να θεωρηθούν η συνέχεια της εθνικής απεργίας των γυναικών του 1991 (δηλαδή σχεδόν 30 χρόνια πριν) με επίσης πάνω από 500.000 γυναίκες στους δρόμους σε όλη τη χώρα, η οποία μάλιστα οδήγησε στην εισαγωγή νόμων για την ισότητα, συμπεριλαμβανομένης της ισότητας στις αμοιβές και της κατοχύρωσης της άδειας μητρότητας. Η ισότητα είχε κατοχυρωθεί από το Σύνταγμα μια δεκαετία νωρίτερα, το 1981, αλλά λίγα πράγματα είχαν γίνει ώστε να εφαρμοστεί και νομικά. Έτσι, οι κινητοποιήσεις του 1991 πίεσαν το κατεστημένο προς αυτήν την κατεύθυνση.
30 χρόνια αργότερα όμως, τα αιτήματα στην ουσία παραμένουν τα ίδια. Οι γυναίκες στην Ελβετία εξακολουθούν να αμείβονται κατά μέσο όρο 20% χαμηλότερα από τους άντρες συναδέλφους τους, είναι πολύ πιθανότερο να δουλεύουν σε επισφαλείς και χαμηλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, έχουν χαμηλότερες συντάξεις και καλύπτουν 282 εκατομμύρια ώρες απλήρωτης εργασίας κάθε χρόνο στις δουλειές του σπιτιού και σε εθελοντική εργασία (αριθμός που αντιστοιχεί σε 148.000 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης)! Επίσης πρόσφατα, το Κοινοβούλιο ψήφισε ενάντια στις προτάσεις για τη θέσπιση άδειας πατρότητας.
Όσες και όσοι συμμετείχαν στην απεργία, απαιτούν ίσες αμοιβές για την ίδια εργασία, να δοθεί τέλος στην επισφάλεια, αξιοπρεπείς συντάξεις συνδυασμένες με τη μείωση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, επαναξιολόγηση της οικιακής εργασίας, μείωση του ωραρίου εργασίας χωρίς μείωση μισθών. Διεκδικούν επίσης, η ενασχόληση με την αγωγή των παιδιών και των ανθρώπων που χρειάζονται φροντίδα, που σήμερα κατά κανόνα αναλαμβάνουν οι γυναίκες στο σπίτι, να περάσει στην ευθύνη της κοινωνίας, μέσω δημόσιων δομών. Διεκδικούν το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση του σώματος των γυναικών σχετικά με την άμβλωση, τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου, να δοθεί τέλος στη σεξιστική, ομοφοβική και τρανσφοβική βία και παρενόχληση, δικαιώματα για τις/ους μετανάστριες/ες!
Οργανώνοντας την απεργία
Η απεργία αρχικά καλέστηκε από γυναίκες που συμμετέχουν σε σωματεία και πέρασαν ένα ψήφισμα στο συνέδριο των σωματείων της Ελβετίας τον προηγούμενο Ιούνιο, καλώντας σε απεργία στις 14 Ιούνη του 2019. Αμέσως μετά, καλέστηκε συνέλευση στην οποία συμμετείχαν 150 εκπρόσωποι από κάθε περιοχή. Από τότε δημιουργήθηκαν γυναικείες συλλογικότητες σε κάθε πόλη με συνδικαλίστριες, εργαζόμενες και νέες να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Εμπνευσμένες από τα πρόσφατα γυναικεία κινήματα που έχουν αναπτυχθεί παγκόσμια αλλά και το νεολαιίστικο περιβαλλοντικό κίνημα, οι ομάδες αυτές διοργάνωσαν μία συνέλευση τον περασμένο Μάρτη για να καλέσουν επίσημα στην απεργία της 14ης Ιουνίου. Στη συνέλευση συμμετείχαν πάνω από 500 γυναίκες από όλη την χώρα.
Μέσα στην τελευταία χρονιά, οι συλλογικότητες οργάνωσαν και συμμετείχαν σε πολλές δράσεις και εκδηλώσεις, σε διαμαρτυρίες και συγκεντρώσεις, πήραν μέρος στην πορεία ενάντια στην κλιματική αλλαγή, οργάνωσαν πορείες στις 8 Μάρτη, την παγκόσμια ημέρα της γυναίκας και έκαναν παρεμβάσεις στις πορείες της εργατικής Πρωτομαγιάς. Τους τελευταίους μήνες οργάνωσαν πολλές δράσεις για να προπαγανδίσουν την απεργία, όπως παρεμβάσεις και καλλιτεχνικές παραστάσεις σε δημόσιους χώρους, τοποθέτηση μεγάλων πανό και λειτουργία ραδιοφωνικού σταθμού. Η απεργία είχε πολύ μεγάλη αποδοχή από την κοινωνία, αφού δημοσκοπήσεις πριν τις 14 Ιούνη έδειχναν πως το 63% την υποστήριζε, ενώ μία στις πέντε γυναίκες σχεδίαζε να συμμετέχει στην απεργία.
Η ημέρα της απεργίας
Οι συγκεντρώσεις της 14ης Ιουνίου ξεκίνησαν στη μία το μεσημέρι με δράσεις σε πολλές πόλεις, πορείες ενάντια στη σεξιστική βία, μεγάλα πανό σε ιστορικά μνημεία, «θορυβώδεις» διαμαρτυρίες με κατσαρόλες και τηγάνια. Από το πρωί είχαν σχηματιστεί απεργιακές φρουρές σε πολλούς χώρους εργασίας, όπως σε νοσοκομεία και γηροκομεία, χώροι στους οποίους συμμετείχαν και έδειξαν την αλληλεγγύη τους εργαζόμενοι σε παραδοσιακά «αντρικά» επαγγέλματα. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας οργανώθηκαν μια σειρά δράσεις, όπως αυθόρμητα «μαθήματα» για κατασκευή πικέτων, πικνίκ, ομιλίες και φεμινιστικές χορωδίες. Οι δράσεις της ημέρας κορυφώθηκαν με τις απογευματινές πορείες σε κάθε πόλη!
Οι εργοδότες όπως ήταν φυσικό προσπάθησαν να σταματήσουν την απεργία, λέγοντας πως είναι παράνομη, ενώ έκαναν σαφείς τις διαφωνίες τους με τα αιτήματα. Παρόλα αυτά, οι πιέσεις που δημιούργησε το γυναικείο κίνημα ήταν τόσο μεγάλες που ανάγκασαν πολλούς από αυτούς να υιοθετήσουν μία πιο διαλλακτική στάση και να επιτρέψουν στο προσωπικό τους να συμμετέχει στις κινητοποιήσεις.
Τα παραδοσιακά κόμματα της δεξιάς όπως το «Φιλελεύθερο Ριζοσπαστικό Κόμμα», υπουργοί της Κυβέρνησης και γνωστά πολιτικά στελέχη της δεξιάς, επίσης αναγκάστηκαν υπό την πίεση του κινήματος να δείξουν κάποιου είδους στήριξη στις κινητοποιήσεις. Αντιθέτως, η «Ένωση Δημοκρατικών Κεντρώων», ένα ακροδεξιό συντηρητικό κόμμα τάχθηκε ενάντια στην απεργία, με τις γυναίκες του Κόμματος να οργανώνουν ένα φιλανθρωπικό δείπνο την ίδια ημέρα, του οποίου τα έσοδα θα δίνονταν σε μία οργάνωση ενάντια στο δικαίωμα στην άμβλωση!
Η ανάγκη για ένα κόμμα των εργαζομένων
Οι «Πράσινοι» και το «Σοσιαλιστικό Κόμμα» συνειδητά επέλεξαν να εμπλακούν στο κίνημα για δικό τους όφελος, χωρίς όμως να προσφέρουν κάποιου είδους εναλλακτική πρόταση ή σχέδιο. Εξάλλου, εδώ και δεκαετίες συμμετέχουν στις τοπικές και την κεντρική κυβέρνηση και έχουν υποστηρίξει πολιτικές λιτότητας που πλήττουν ειδικά τις γυναίκες, αλλά και συνολικά τους εργαζόμενους.
Η ανάγκη για μία αριστερή εναλλακτική δύναμη που θα μιλάει στο όνομα της εργατικής τάξης είναι απαραίτητη για την Ελβετία. Όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη, οι εργαζόμενοι δέχονται επίθεση, αλλά δεν υπάρχει σε κεντρικό επίπεδο κάποιο κόμμα που να υπερασπίζεται τα δικαιώματα της εργατικής τάξης. Το χτίσιμο μίας τέτοιας εναλλακτικής θα μπορούσε να είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα για τους/τις εργαζόμενους/ες και τη νεολαία.
Η νέα γενιά εργαζομένων στο προσκήνιο
Η δυναμική που απέκτησε το κίνημα τους τελευταίους μήνες αποτελεί πηγή έμπνευσης και ενέπλεξε πολλές νεαρές γυναίκες, εργαζόμενες και μαθήτριες στην πολιτική για πρώτη φορά. Ανέδειξε επίσης την απεργία ως τη μέθοδο που μπορεί να πετύχει αλλαγές και να προωθήσει τα αιτήματα της εργατικής τάξης.
Ενώ έχει γίνει ήδη κάλεσμα από τις γυναικείες συλλογικότητες να συναντηθούν ξανά στις 2 Ιουλίου για να σχεδιάσουν τα επόμενα βήματα, είναι πολύ σημαντικό να εμπλακούν και τα σωματεία, ώστε να πιεστούν οι συνδικαλιστικές ηγεσίες να καλέσουν σε επόμενες δράσεις και να οργανώσουν ένα σχέδιο που θα περιλαμβάνει απεργιακές κινητοποιήσεις που θα αφορούν όλους τους εργαζόμενους.
Οι προσδοκίες όμως των εκατοντάδων χιλιάδων που βγήκαν στους δρόμους, δεν μπορούν να ικανοποιηθούν συνολικά στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος, που γεννά κάθε είδους ανισότητες και διακρίσεις και έχει την εκμετάλλευση και την καταπίεση στον πυρήνα του. Χρειαζόμαστε μια σοσιαλιστική εναλλακτική πρόταση, που θα ενώνει όλους τους/τις εργαζόμενους/ες και τη νεολαία στον αγώνα για το πέρασμα του πλούτου και των μέσων παραγωγής στα χέρια της κοινωνίας.
