Με το που μπήκε η νέα χρονιά, αυτό που ήδη διαφαινόταν στα τέλη του 2022, οι ελλείψεις σε συγκεκριμένα και πολύ «βασικά» φάρμακα γίνεται τις τελευταίες ημέρες πραγματικότητα και έρχεται να προστεθεί στις πολλές και ηχηρές αποτυχίες του συστήματος.
Αντιβιοτικά, αντιπυρετικά, αντικαταθλιπτικά είναι οι βασικές κατηγορίες φαρμάκων που βρίσκονται σε έλλειψη. Συνολικά, τα φάρμακα που βρίσκονται σε έλλειψη και τα φάρμακα που βρίσκονται σε καθεστώς «ελεγχόμενης διανομής»* αποτελούν το 55% των φαρμάκων που διατίθενται στην αγορά.
Στην Ελλάδα υπάρχουν περιπτώσεις που τα 42 εργοστάσια φαρμάκου που «εργάζονται νυχθημερόν» σύμφωνα με τον ΕΟΦ (Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων), επιλέγουν να εξάγουν φάρμακα σε χώρες του εξωτερικού, λόγω μεγαλύτερου κέρδους. Αντίστοιχα, παρατηρούνται μειωμένες εισαγωγές σε κάποια άλλα σκευάσματα, γιατί οι πολυεθνικές προτιμούν να τα εξάγουν σε άλλες χώρες, εκτός Ελλάδας, όπου μπορούν να αποκομίσουν μεγαλύτερο κέρδος.
Ο κύριος λόγος που συμβαίνουν τα παραπάνω είναι ένας (και γνωστός): η κερδοσκοπία των φαρμακοβιομηχανιών.
Μια ακόμα υπόθεση κερδών και ζημιών
Οι ελλείψεις σε φάρμακα δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο, αλλά παγκόσμιο αφού πλήττει χώρες της Ευρώπης, τις ΗΠΑ και τον Καναδά. Οι κυβερνήσεις της άρχουσας τάξης και τα φιλικά τους ΜΜΕ προσπαθούν να πείσουν ότι δεν ευθύνονται οι φαρμακευτικές σε όλο τον κόσμο για τις ελλείψεις, αλλά άλλοι παράγοντες. Ασφαλώς κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι η ενεργειακή κρίση, που έχει προκαλέσει ευρύτερο κύμα ακρίβειας και πληθωρισμού, έχει επηρεάσει και το κόστος παραγωγής φαρμάκων. Ωστόσο, το βασικό πρόβλημα εδώ δεν είναι αυτό. Είναι η «ευκαιρία» που έχουν βρει οι πολυεθνικές του φαρμάκου να κερδοσκοπήσουν πάνω στην κρίση.
Ακόμα και η Μίνα Γκάγκα, αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας, είχε δηλώσει στα μέσα Νοέμβρη ότι:
«Πράγματι παρατηρούνται ελλείψεις σε φάρμακα […] υπάρχουν διαφορετικών ειδών ελλείψεις. Υπάρχουν φάρμακα που είναι πάρα πολύ φτηνά. Επειδή υπάρχουν άλλα ακριβότερα που κάνει η ίδια η εταιρεία, παύει να παράγει τα πολύ φτηνά που της αφήνουν πολύ μικρό κέρδος.»
Δηλαδή αποσύρονται διάφορα σκευάσματα ή δεν παράγονται σε επαρκείς ποσότητες, αφού δεν αποφέρουν μεγάλα κέρδη στις φαρμακοβιομηχανίες!
Ένα άλλο επιχείρημα που χρησιμοποιείται είναι ότι οι ελλείψεις είναι πιο έντονες, λόγω της αύξησης των κρουσμάτων γρίπης και στρεπτόκοκκου που έχουν οδηγήσει σε αύξηση της ζήτησης. Αυτή όμως είναι ακόμα μία προσπάθεια παραπλάνησης, καθώς κάθε χειμώνα υπάρχουν αυξημένα κρούσματα και παρ’ ότι φέτος είναι ίσως περισσότερα, αυτό δεν σημαίνει ότι η ευθύνη δεν βαραίνει τις κυβερνήσεις και τις φαρμακευτικές που δεν προετοιμάστηκαν για αυτό το «κύμα». Ιδιαίτερα καθώς υπήρχαν εδώ και μήνες εκτιμήσεις ότι κάτι τέτοιο θα συνέβαινε.
Την επόμενη περίοδο αναμένεται οι ελλείψεις να συνεχιστούν ή/και να χειροτερεύσουν, κάτι που θα προκαλέσει μεγάλη ταλαιπωρία και θα έχει άμεσες συνέπειες στην υγεία όσων αρρωστήσουν ή υποφέρουν από μακροχρόνιες νόσους (όπως η κατάθλιψη).
Για τις φαρμακοβιομηχανίες όμως, αυτά είναι «ψιλά γράμματα» αφού η ανάγκη τους να διατηρήσουν και να αυξήσουν τα κέρδη τους τοποθετείται ψηλότερα από τις ανάγκες της κοινωνίας.
Διαχρονικά τα κέρδη πάνω από τις ζωές
Δεν είναι λίγα τα τρανταχτά παραδείγματα για το πώς λειτουργούν οι φαρμακοβιομηχανίες με γνώμονα τα κέρδη τους.
Δεν χρειάζεται να πάμε μακριά, αρκεί να θυμηθούμε το σκάνδαλο Novartis. Η εταιρεία έχει παραδεχτεί στην ουσία την ενοχή της για υπερτιμολογήσεις φαρμάκων, χρηματισμό και δωροδοκία κρατικών αξιωματούχων και πολιτικών, αλλά και δημοσιογράφων και γιατρών, προκειμένου να αυξήσουν τις πωλήσεις των προϊόντων της σε ΗΠΑ, Ινδία και Ιαπωνία. Για αντίστοιχα εγκλήματα κατηγορείται και στην Ελλάδα, αλλά εδώ η Δικαιοσύνη σφυρίζει αδιάφορα. Και φυσικά η Novartis δεν είναι η μοναδική περίπτωση.
Μόλις την προηγούμενη δεκαετία, η φαρμακευτική εταιρεία NextSource, αύξησε την τιμή του Lomustine, ενός φαρμάκου για την καταπολέμηση των όγκων στον εγκέφαλο και του λεμφώματος Hodgkin, κατά 1.400% μέσα σε 4 χρόνια!
Στις ΗΠΑ, μια σειρά από φαρμακευτικές εταιρείες έχουν οδηγηθεί στα δικαστήρια, αφού κατηγορούνται πως εν γνώσει τους διέθεταν στην αγορά εξαιρετικά επικίνδυνα οπιοειδή σκευάσματα (ως παυσίπονα) που προκαλούν σκληρό εθισμό και έχουν οδηγήσει χιλιάδες Αμερικάνους σε θάνατο από υπερβολική δόση. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια ο εθισμός σε οπιοειδή σκευάσματα αποκαλείται «επιδημία», αφού 3 εκατομμύρια Αμερικάνοι, περίπου το 1% του συνολικού πληθυσμού, είναι εθισμένοι σε οπιοειδή φάρμακα ή άλλες εξαρτησιογόνες ουσίες.
Και φυσικά δεν ξεχνάμε τη στάση που κράτησαν οι μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες στις αρχές της πανδημίας του κορονοϊού, όταν ακόμα στο επίκεντρο βρισκόταν η Κίνα και οι μεγάλες πολυεθνικές αρνιόντουσαν να επενδύσουν στην έρευνα για εμβόλια, καθώς δεν θεωρούσαν πως θα είναι μια επικερδής επένδυση. Η έρευνα τελικά προχώρησε μόνο όταν χρηματοδοτήθηκαν αδρά από τους κρατικούς προϋπολογισμούς.
Συμφέρει την κοινωνία να ζει στον καπιταλισμό;
Πριν από λίγα χρόνια, η Goldman Sachs δημοσίευσε μια έρευνα που απευθυνόταν στις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες, συμβουλεύοντάς τες να μην επενδύουν σε φάρμακα που θεραπεύουν ασθένειες, αλλά σε φάρμακα που αντιμετωπίζουν τα συμπτώματα γιατί αυτά συμφέρουν πιο πολύ οικονομικά.
Από τη μεριά της κοινωνίας, δεν χρειάζονται επιστημονικές μελέτες για να γίνει αντιληπτό πως δεν μας «συμφέρει» καθόλου να συνεχίσουμε να ζούμε σε ένα σύστημα όπου η υγεία μας θεωρείται με τον πλέον κυνικό τρόπο εμπόρευμα.
Οι σημερινές ελλείψεις σε «καθημερινά» φάρμακα, αλλά και η διαχρονική στάση των πολυεθνικών φαρμακοβιομηχανιών υπενθυμίζουν ακόμα μια φορά την ανάγκη οι φαρμακοβιομηχανίες να περάσουν στα χέρια και στον έλεγχο της ίδιας της κοινωνίας και των εργαζομένων, ώστε να παράγουν και να παρέχουν φάρμακα για τις δικές μας ανάγκες και όχι τις τσέπες των άπληστων καπιταλιστών.
* «Ελεγχόμενη διανομή» σημαίνει ότι π.χ. οι φαρμακαποθήκες δίνουν μόνο ένα κουτί συγκεκριμένου σκευάσματος σε κάθε φαρμακείο ανά παραγγελία.
