Του Πέτρου Τζομάκα
Στην επαρχία Oaxaca του Μεξικού η απεργία των δασκάλων που ξεκίνησε 22 Μαΐου ήδη έχει βαφτεί με αίμα και έχει μετατραπεί σε λαϊκή εξέγερση.
Εδώ και 25 χρόνια επαναλαμβάνεται το ίδιο σενάριο: οι δάσκαλοι απεργούν για λίγο, παίρνουν κάποια (ελάχιστα) χρήματα και τελειώνει το θέμα – όχι όμως φέτος. Στα τέλη Μαΐου οι δάσκαλοι της Oaxaca κατέβηκαν σε απεργία ζητώντας αύξηση των δαπανών για τη παιδεία, προσαρμογή των μισθών σε επίπεδα ανάλογα του κόστους ζωής, καθώς και την στήριξη των σχολείων στις υποβαθμισμένες περιοχές με προγράμματα επιδοτήσεων. Στα πλαίσια των κινητοποιήσεων οι δάσκαλοι κατέλαβαν δημόσια κτίρια και δρόμους καθώς και τη κεντρική πλατεία της πόλης.
Ο κυβερνήτης της Oaxaca, Ulise Ruiz Ortiz, διέταξε στις 14 Ιουνίου δύναμη 3000 αστυνομικών να διαλύσει τον πρόχειρο καταυλισμό που είχαν στήσει οι δάσκαλοι στη κεντρική πλατεία με εκτεταμένη χρήση δακρυγόνων καθώς και ελαστικών σφαιρών, με αποτέλεσμα εκατοντάδες τραυματισμούς καθώς και αναφορές θανάτων, και σταμάτησε μόνο όταν τους τελείωσαν τα πυρομαχικά. Η άγρια καταστολή που προκάλεσε και αρκετές ζημιές στην πόλη σε συνδυασμό με τη συνεχή τρομοκρατική δράση παρακρατικών (πυρπολήσεις αυτοκινήτων και οικιών συνδικαλιστών κ.α.) πυροδότησαν τη συσσωρευμένη λαϊκή οργή και τα αιτήματα των δασκάλων μετατράπηκαν στο γενικότερο "Να φύγει ο Ruiz").
Το αίτημα αυτό ήταν και η αφετηρία της δημιουργίας της Λαϊκής Συνέλευσης του Λαού της Oaxaca (Asamblea Popular del Pueblo de Oaxaca ή APPO), που απαρτίζεται όχι μόνο από τους δασκάλους αλλά και από διάφορες πολιτικές ομάδες, κοινωνικές οργανώσεις, αγροτικούς συνεταιρισμούς, σωματεία εργαζομένων και αντιπροσώπους από τις τοπικές κοινότητες και δήμους. Τις επόμενες ημέρες ακολούθησε η μαζική βοήθεια του κόσμου να στηθούν αυτοσχέδια οδοφράγματα ώστε να εμποδίσουν την αστυνομία να χρησιμοποιεί τους δρόμους, η κατάληψη των μέσων μαζικής ενημέρωσης αλλά και η δημιουργία επιτροπών σε κάθε επίπεδο: στους χώρους εργασίας, στις γειτονίες, στις πολυκατοικίες. Με την υποστήριξη πάνω από το 80% του πληθυσμού η APPO διακήρυξε πως αρνείται την αναγνώριση του Ruiz ως κυβερνήτη της επαρχίας και απαίτησε εν όψει των εκλογών την απάντηση μόνο από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση και τον απερχόμενο πρόεδρο Vicente Fox. Από τη πλευρά τους οι δυνάμεις του Ruiz συνέχισαν τις επιθέσεις στους εξεγερμένους με ένοπλες ομάδες που πυροβολούν τα οδοφράγματα ή αυτούς που προσεγγίζουν τη πόλη από άλλες κοινότητες για να συμμετάσχουν στη συνέλευση.
Η εκρηκτική κατάσταση στην Oaxaca συνδυάζεται και με τη γενικότερη κρίση του πολιτικού σκηνικού στο Μεξικό, με κορύφωση τα έκτροπα των προεδρικών εκλογών (βλ. τεύχος Σεπτεμβρίου). Μάλιστα ένα από τα συνθήματα που κυκλοφορούν είναι το «Si Ulises no se va, Calderσn no pasarα»-αν δε φύγει ο Ulises δεν θα περάσει ο Calderon (o επόμενος πρόεδρος του Μεξικού). Σε αυτό το κλίμα μάταια προσπαθεί να επιβληθεί ο Fox. Προκειμένου να δείξει ότι ο ίδιος και ο διάδοχός του ελέγχουν τη κατάσταση κινητοποίησαν χιλιάδες ομοσπονδιακούς αστυνομικούς, τη στρατονομία και μονάδες του στρατού (όπως άλλωστε συνηθίζεται όταν το σύστημα διέρχεται μια τέτοια κρίση) ενώ ο Ruiz δηλώνει πως κυβερνά μέσα από σουίτα ξενοδοχείου μιας και το δημαρχείο είναι κατειλημμένο. Η αμφισβήτηση της εξουσίας του ξεκινά από την εκλογή του το 2004, όπου κατηγορήθηκε για νοθεία. Εν συνεχεία οι παρακρατικοί μηχανισμοί του διοργάνωσαν απεργία στα έντυπα που τον κατέκριναν για τις πολιτικές του και επίσης σαμποτάρανε τη διανομή όσων από αυτά τυπώνονταν εκτός της πόλης, ενώ παράλληλα δεν έχουν σιγάσει οι μαρτυρίες για ενέργειες καταστολής και εκκαθαρίσεων των ιθαγενών της περιοχής. Η τελευταία ενέργεια φίμωσης πολιτικού αντιπάλου ήταν η ματαίωση της ομιλίας του Andrιs Manuel Lσpez Obrador (ή AMLO) με τη δικαιολογία «εκτέλεσης δημοσίων έργων» στο σημείο που είχε στηθεί η εξέδρα μία μέρα προ της προεκλογικής συγκέντρωσης του «χαμένου» των εκλογών Σεπτεμβρίου.
Βέβαια αυτό δεν έχει επηρεάσει τη στάση του Obrador ο οποίος αποστασιοποιήθηκε της εξέγερσης υποστηρίζοντας πως η λύση βρίσκεται στην πανεθνική ειρηνική διαμαρτυρία την ίδια στιγμή που οι άνθρωποι του Ruiz κυριολεκτικά σκοτώνουν. Και οι δύο έχουν κοινή πολιτική αφετηρία κομματική και ιδεολογική, τη σοσιαλδημοκρατία. Πάντως ο Flavio Sosa, γραμματέας της ΑΡΡΟ, μετέφερε την θέληση του κόσμου να συνδέσει τον αγώνα του με ολόκληρο το κίνημα του Μεξικού.
Τον αγώνα την Oaxaca δήλωσε ότι στηρίζει και ο στρατός των Ζαπατίστας από τη γειτονική Chiapas, καλώντας σε μαζικές διαδηλώσεις
__________
Νεκροί στο Μεξικό
Από τις πρώτες μέρες της εξέγερσης το κίνημα της Oaxaca μετρά θύματα. Μετά το πρώτο κύμα καταστολής στις 14 Ιουνίου και αφού οι αστυνομικοί δεν κατάφεραν να πάρουν τον έλεγχο συνέχισαν να δρουν τις βραδινές κυρίως ώρες με κανονικά πυρομαχικά. Ανά τακτά χρονικά διαστήματα φορτηγά με 10-15 αστυνομικούς το καθένα στη καρότσα περνάνε από τα οδοφράγματα πυροβολώντας. Ταυτόχρονα ομάδες αστυνομικών εκτός υπηρεσίας και υποστηρικτές του Ruiz επιτέθηκαν σε καταληψίες ραδιοσταθμών. Εκτός από τους τραυματισμούς αναφέρεται συνεχώς ότι υπάρχουν αγνοούμενοι ενώ γίνονται και συνεχώς συλλήψεις. Μετά την αποτυχία εύρεσης λύσης τον Σεπτέμβρη οι επιθέσεις συνεχίζονται και από αέρος με ελικόπτερα, αλλά οι νεκροί, μεταξύ των οποίων και ένας δημοσιογράφος από το Ιντυμίντια Ν. Υόρκης, αποδίδονται από τον πρόεδρο σε «αγανακτισμένους πολίτες που επιθυμούν την αποκατάσταση της τάξης» (στην περίπτωση του Bradley Roland Will οι δράστες έχουν αναγνωριστεί και είναι αστυνομικοί, αξιωματούχοι της αυτοδιοίκησης και κομματικά στελέχη του PRI). Παρά όμως τις απώλειες και την κούραση οι κάτοικοι της Oaxaca αντιστέκονται ηρωικά: μετά από 6ωρη πολιορκία το πανεπιστήμιο είναι ακόμα στα χέρια του λαού, μέχρι τη στιγμή που γράφεται το άρθρο.
_________________
