Το άρθρο αυτό γράφτηκε χτες, Τετάρτη 23 Οκτώβρη, την ώρα που το κίνημα στην Χιλή βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και που είχαμε την πρώτη μέρα από την 2ήμερη απεργία που στηρίχθηκε από πολλά συνδικάτα.
Αργά το βράδυ της Τρίτης 22 Οκτώβρη, ο πρόεδρος της Χιλής Σεμπάστιαν Πινιέρα, αναγκάστηκε να κάνει νέες παραχωρήσεις στο μαζικό κίνημα που ξεκίνησε από τη νεολαία, και που βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και πάνω από δέκα μέρες. Ανακοίνωσε ένα πακέτο μέτρων που περιλαμβάνει αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις, αλλά και πάγωμα των ανακοινωμένων αυξήσεων στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος. Το μαζικό κίνημα στη Χιλή κατάφερε να οδηγήσει την κυβέρνηση σε άτακτη υποχώρηση, όπως έγινε και στο γειτονικό Εκουαδόρ, που η εκεί κυβέρνηση προσπάθησε να περάσει μέτρα για την κατάργηση των επιδοτήσεων στα καύσιμα.
Όλα άρχισαν όταν η κυβέρνηση ανακοίνωσε την πρόθεσή της να αυξήσει το εισιτήριο του μετρό από τα 800 στα 830 πέσος κατά τις ώρες αιχμής. Η απάντηση από την πλευρά της κοινωνίας ήταν άμεση, με πρώτη τη νεολαία και στη συνέχεια πλατιά στρώματα εργαζομένων, ανέργων, φτωχών, να βγαίνουν στους δρόμους. Το κίνημα υιοθέτησε την μορφή της άρνησης πληρωμής των εισιτηρίων, μπαίνοντας μαζικά στο μετρό και κλείνοντας τα ακυρωτικά μηχανήματα. Ταυτόχρονα διοργάνωσαν διαδηλώσεις, ήρθαν σε σύγκρουση με τις δυνάμεις καταστολής, βρέθηκαν απέναντι όχι μόνο στην αστυνομία, αλλά και το στρατό. Ο απολογισμός της μέχρι τώρα απερίγραπτης βίας από τη μεριά των δυνάμεων καταστολής, είναι τουλάχιστον 18 νεκροί.
Σύμφωνα με την Deutsche Welle, 20.000 στρατιώτες βρίσκονται αυτή τη στιγμή στους δρόμους της Χιλής για να καταστείλουν τις διαδηλώσεις, ενώ υπάρχουν 200 τραυματισμένοι και 5.000 συλληφθέντες.
Η Χιλή προετοιμάζεται για την τρίτη νύχτα με απαγόρευση της κυκλοφορίας λόγω διαδηλώσεων στη χώρα. #Chile pic.twitter.com/7ARBmsDmeN
— Marka1 (@Marka149133376) October 21, 2019
Η κυβέρνηση με την πλάτη στον τοίχο
Η αποφασιστικότητα του κινήματος ανάγκασε την κυβέρνηση όχι μόνο να πάρει πίσω την αύξηση της τιμής του εισιτηρίου του μετρό, αλλά και να αρχίσει να μοιράζει αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις, σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να αποκαταστήσει την τάξη.
Συγκεκριμένα, ανακοίνωσε αύξηση της κατώτατης σύνταξης από 151 σε 181 δολάρια το μήνα και του κατώτατου μισθού από 413 σε 481 δολάρια. Επιπλέον, ανακοίνωσε αναστολή των αυξήσεων στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος, όπως και αύξηση της φορολογίας για τα πιο υψηλά εισοδήματα.
Την ίδια ώρα βέβαια, η άγρια καταστολή των διαδηλώσεων συνεχίζεται, αφού το κίνημα δε δείχνει να έχει διάθεση υποχώρησης. Η αρχικά άκαμπτη στάση της κυβέρνησης, με τον Πινιέρα να δηλώνει ότι η χώρα βρίσκεται σε πόλεμο, αλλά και η εμφάνιση του στρατού στους δρόμους των μεγάλων πόλεων που θύμισε εποχές Πινοσέτ, κατάφεραν να εξαγριώσουν την κοινωνία σε βαθμό που ακόμη και αυτές οι σημαντικές παραχωρήσεις, μπορεί να μην είναι αρκετές για να επιστρέψει ο κόσμος στα σπίτια του.
Οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης ενίσχυσαν αυτή την οργή, με προκλητικές δηλώσεις, όπως αυτή του υπουργού οικονομικών, που είπε ότι αν το εισιτήριο είναι ακριβό κατά τις ώρες αιχμής, ο κόσμος πρέπει να ξυπνάει νωρίτερα για να πηγαίνει στις δουλειές του τις ώρες που δεν ισχύει η αύξηση. Κάποιοι από τους συμμετέχοντες στο κίνημα, χαρακτήρισαν τις συμβιβαστικές προτάσεις της κυβέρνησης σαν λευκοπλάστ με το οποίο επιχειρείται να καλυφθούν βαθιά τραύματα.
Χτες Τετάρτη 23 και σήμερα Πέμπτη 24/10 πολλά συνδικάτα έχουν καλέσει τα μέλη τους να απεργήσουν. Ανάμεσα τους το μεγαλύτερο συνδικάτο των εργαζομένων στα ορυχεία χαλκού (η Χιλή παράγει το 1/3 της παγκόσμιας παραγωγής χαλκού), το συνδικάτο των εργαζομένων στο μετρό (που μάλιστα έβαλε το αίτημα της εθνικοποίησης των μεταφορών), καθηγητές, λιμενεργάτες, κτλ. Η μετατροπή της εξέγερσης της νεολαίας σε απεργία, που τείνει να πάρει τη μορφή της γενικής απεργίας, μπορεί να αλλάξει φυσικά τελείως τα δεδομένα της κατάστασης. Η δύναμη των εργαζομένων να παγώσουν ότι κινείται στη χώρα μπορεί να λυγίσει και την πιο σκληρή κυβέρνηση. Ο Πινιέρα το γνωρίζει φυσικά αυτό, και αυτός είναι ο λόγος που προσπάθησε να κάνει παραχωρήσεις για να «κόψει» την δυναμική της απεργίας.
Asamblea de trabajadores portuarios de Chile.
— Gustavo Petro (@petrogustavo) October 22, 2019
Convocan a una huelga general. pic.twitter.com/kCOE2Oo5Ld
Το τραύμα της λιτότητας
Το πραγματικά βαθύ τραύμα της κοινωνίας της Χιλής βέβαια δεν είναι οι πρόσφατες αυξήσεις στο εισιτήριο του μετρό. Βρίσκεται στη χρόνια εφαρμογή πολιτικών λιτότητας, που ξεζουμίζει τα φτωχά στρώματα της χώρας, με μισθούς και συντάξεις πείνας, περιορισμένη πρόσβαση σε δομές υγείας και παιδείας και διαρκή επέκταση των κοινωνικών ανισοτήτων. Σήμερα υπολογίζεται ότι το εισόδημα των πιο φτωχών στρωμάτων της κοινωνίας μετά βίας φτάνει τα 140 δολάρια το μήνα. Ταυτόχρονα, οι πλούσιοι επιδίδονται σε εκτεταμένη φοροδιαφυγή, η οποία εκτιμάται ότι στερεί το κράτος από έσοδα της τάξης του 1,5 δις δολάρια.
Η για χρόνια εφαρμογή αυτών των νεοφιλελεύθερων πολιτικών λιτότητας (και από τη σημερινή κυβέρνηση του δεξιού Πινιέρα αλλά και από την προηγούμενη «κεντροαριστερή» κυβέρνηση της Μπατσελέ) ήταν που έβγαλε την κοινωνία στους δρόμους. Και δημιούργησαν στην «πιο ήσυχη χώρα» της Λατινικής Αμερικής, που οι αστοί την χρησιμοποιούσαν ως παράδειγμα σταθερότητας, μια μαζική εξέγερση ιστορικών διαστάσεων. «Η Χιλή μοιάζει με όαση» είχε δηλώσει ο Πινιέρα λίγο καιρό πριν, συγκρίνοντας την χώρα του με τις υπόλοιπες χώρες της περιοχής. Τώρα θα ευχόταν να είχε δαγκώσει τη γλώσσα του…
Ένα κίνημα που δεν έχει πει την τελευταία λέξη
Η νεολαία και οι εργαζόμενοι στη Χιλή μπορούν ήδη να μετρήσουν την πρώτη τους νίκη, αφού κατάφεραν να αναγκάσουν μια σκληρή νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση να ακυρώσει τα μέτρα λιτότητας και να αναγγείλει μέτρα υπέρ των λαϊκών στρωμάτων.
Το μαζικό κίνημα στη Χιλή όμως δεν ζητάει απλά κάποιες αυξήσεις. Ζητάει να μπορεί να ζήσει με αξιοπρέπεια, να μπορεί να ζήσει από τη δουλειά του. Όπως δήλωσε μια φοιτήτρια στον Guardian: «Αυτή η εξέγερση δεν αφορά τις τιμές των εισιτηρίων του Μετρό, γίνεται επειδή το σύστημα μας στύβει σαν λεμόνια». Η μάχη της Χιλής είναι σε εξέλιξη και χρειάζεται την πλήρη διεθνιστική αλληλεγγύη μας! Σε μια εποχή παγκόσμιας επέλασης των πιο άγριων πολιτικών λιτότητας, οι λαοί που δίνουν μαζικά και δυναμικά μάχες μπορούν να πετύχουν νίκες που γεμίζουν χαρά και αισιοδοξία τους εργαζόμενους, τη νεολαία και τα κινήματα σε όλο τον κόσμο. Μόνο τις τελευταίες μέρες είχαμε μαζικές εξεγέρσεις σε Χιλή, Εκουαδόρ, Καταλονία, Λίβανο, ενώ συνεχίζεται η εξέγερση στο Χονγκ Κονγκ. Σε όλες αυτές τις εξεγέρσεις, κομβικό ρόλο έπαιξε η νεολαία που ήταν στην πρώτη γραμμή της μάχης. Όσο όμως το σύστημα της αδικίας και της εκμετάλλευσης παραμένει, αυτές οι νίκες θα είναι προσωρινές. Γι’ αυτό όλο και περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο καταλαβαίνουν ότι χρειάζεται μια συνολική ανατροπή. Και μπαίνουν στην μάχη για αυτή!
