Του Νίκου Κοκκάλη
Η Βουλγαρική οικονομία έχει κάποιους από τους «καλύτερους» δείκτες στην Ευρώπη. Έχει το τρίτο χαμηλότερο χρέος στην ΕΕ, ο πληθωρισμός της βρίσκεται στο 1,61% (επίσης από τα χαμηλότερα ποσοστά της Ευρώπης), το εθνικό της νόμισμα έχει «κλειδώσει» σε μια σταθερή ισοτιμία 2:1 (περίπου) με το ευρώ, και αναμένεται να είναι η επόμενη χώρα που θα μπει στην Ευρωζώνη.
Όλοι αυτά βέβαια ελάχιστη σχέση έχουν με το βιοτικό επίπεδο των λαϊκών στρωμάτων: η Βουλγαρία συνεχίζει να είναι η πιο φτωχή χώρα της ΕΕ.
Ο βασικός μισθός είναι εδώ και χρόνια καθηλωμένος στα 380 ευρώ τον μήνα, η συντριπτική πλειοψηφία των Βούλγαρων εργαζόμενων δεν παίρνει πάνω από 500 ευρώ και η μέση σύνταξη κυμαίνεται στα 150 ευρώ τον μήνα. Όλα αυτά μετά από δύο δεκαετίες σκληρής λιτότητας και ιδιωτικοποιήσεων.
Τον περασμένο Ιούλιο, οι τρεις εταιρίες που εκμεταλλεύονται το δίκτυο ηλεκτρισμού της χώρας, οι Τσέχικοι κολοσσοί CEZ και Energo Pro, και η Αυστριακή EVN ανακοίνωσαν αυξήσεις της τάξης του 13% στα τιμολόγια τους. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο μέσος Βούλγαρος θα αναγκαστεί να δίνει το 1/4 του μισθού του για να πληρώνει τους λογαριασμούς του ηλεκτρικού και μόνο!
Όλα αυτά έκαναν την οργή των Βούλγαρων εργαζομένων να ξεχειλίσει. Από τις 10 Φεβρουαρίου και μετά, η κυβέρνηση βρέθηκε αντιμέτωπη με διαδηλώσεις χιλιάδων και πολλές φορές δεκάδων χιλιάδων εργαζομένων, που απαίτησαν την παραίτησή της, αποκαλώντας τους κυβερνητικούς εταίρους “μαφία”.
Την Κυριακή 17/2 εκατό χιλιάδες (100.000) διαδηλωτές κατέκλυσαν το κέντρο της Σόφιας, ζητώντας την παραίτηση της κυβέρνησης και του προέδρου, ενώ δεκάδες χιλιάδες διαδήλωσαν στο Μπλαγκόεβγκραντ, τη Βάρνα, το Πλόβντιβ και τις άλλες μεγάλες πόλεις. Στη Σόφια, η σκληρή στάση της Αστυνομίας οδήγησε σε εκτεταμένα επεισόδια με τουλάχιστον έντεκα διαδηλωτές τραυματισμένους από τις δυνάμεις καταστολής.
Ο Μπορίσοφ παραιτείται
Το ίδιο βράδυ της 17/2, ο πρωθυπουργός Μποϊκο Μπορίσοφ παραιτήθηκε λέγοντας ότι «δεν μπορεί να είναι πρωθυπουργός σε μια χώρα όπου η αστυνομία δέρνει τον κόσμο».
Εδώ βέβαια, πρέπει να τονίσουμε ότι δεν ήταν τα ίδια τα επεισόδια, καθαυτά, που οδήγησαν στην παραίτηση Μπορίσοφ. Ήταν η οργή των Βούλγαρων ψηφοφόρων, η δυναμική και η μαχητικότητα που έδειξε το κίνημα ενάντια στις αυξήσεις της τιμής του ρεύματος που οδήγησαν τον Μπορίσοφ στην παραίτηση.
Ο Μπορίσοφ είναι ένας πρωθυπουργός ο οποίος προέρχεται από την κλασσική νεοφιλελεύθερη δεξιά των χωρών του πρώην Ανατολικού μπλοκ. Πρώην σωματοφύλακας του σταλινικού δικτάτορα Ζίβκωφ στη δεκαετία του ’80, μέσα στην δεκαετία του ’90 μετατράπηκε σε ακραιφνή συντηρητικό με νεοφιλελεύθερες απόψεις. Όταν πριν από μερικά χρόνια εκλέχτηκε πρωθυπουργός της χώρας, ήταν ο πιο δημοφιλής πολιτικός, αλλά τους τελευταίους μήνες η δημοτικότητα του κατακρημνίστηκε. Είναι πολύ χαρακτηριστικό το γεγονός ότι τις πρώτες ημέρες των διαδηλώσεων, εξανάγκασε τον Υπουργό Οικονομικών σε παραίτηση, ελπίζοντας έτσι να ηρεμήσει τους διαδηλωτές.
Η ακροδεξιά καραδοκεί
Στην Βουλγαρία, όπως και σε άλλες χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ η Αριστερά είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Έτσι αυτό το κενό προσπαθεί να το καλύψει η ακροδεξιά. Η Βουλγαρία δεν διαφέρει καθόλου.
Το νεοναζιστικό κόμμα «ΑΤΑΚΑ» προσπάθησε να παρέμβει στις διαδηλώσεις, όπως και το εθνικιστικό VMRO1. Μάλιστα το ΑΤΑΚΑ υιοθέτησε το αίτημα της εθνικοποίησης του δικτύου ηλεκτροδότησης, την στιγμή που ο Μπορίσοφ μίλαγε για επαναδιαπραγμάτευση των συμβολαίων εκμετάλλευσης της ενεργειακής αγοράς στην χώρα! Μια παρόμοια άποψη εξέφρασε και το VMRO, λέγοντας ότι επιδιώκουν να διώξουν τις ξένες εταιρίες από την περιοχή της «Μακεδονίας του Πιρίν». Δεν διευκρίνισαν βέβαια, αν ο στόχος τους είναι να εθνικοποιηθεί το τοπικό δίκτυο, ή να δοθεί σε κάποιον ντόπιο ή Σλαβομακεδόνα ιδιώτη!
Πάλη για μια ταξική, οικολογική, επαναστατική Αριστερά
Καμία κυβέρνηση του κεφαλαίου, πολύ περισσότερο εθνικιστική ή νεοφασιστική, δεν θα λύσει τα προβλήματα των Βούλγαρων εργαζομένων, είτε πρόκειται για τους μισθούς και τις συντάξεις, είτε για το πρόβλημα της ακριβής ενέργειας.
Οι μόνοι που μπορούν να δώσουν λύσεις είναι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα, μέσα από τους δικούς τους ταξικούς, ανεξάρτητους φορείς – συνδικαλιστικά και πολιτικά. Οι Βούλγαροι εργαζόμενοι χρειάζονται πολιτική αντιπροσώπευση – ένα δικό τους πολιτικό φορέα, διατεθειμένο να έρθει σε σύγκρουση με τα κατεστημένα συμφέροντα και την άρχουσα τάξη, με οικολογικό και επαναστατικό προσανατολισμό, που θα δίνει προοπτική και στόχους στους αγώνες των Βούλγαρων εργαζομένων, και θα ενώνει τους αγώνες τους με τους αγώνες των υπόλοιπων εργαζομένων στις κοντινές χώρες.
Σταθερές και μόνιμες λύσεις σε απομονωμένες σε εθνικό επίπεδο δεν μπορούν να υπάρξουν. Γι’ αυτό τελικός στόχος δεν μπορεί να είναι άλλος από την πάλη για τον σοσιαλισμό στα Βαλκάνια στα πλαίσια μιας σοσιαλιστικής ομοσπονδίας της Ευρώπης, δημοκρατικής, ισότιμης και εθελοντικής, αντί της σημερινής ΕΕ του κεφαλαίου και των πολυεθνικών.