Σχόλιο του «Ξ»
Η τεράστια αποχή δείχνει το επίπεδο απαξίωσης του πολιτικού συστήματος. Η πτώση της ΝΔ αποτελεί μια ηχηρή αποτυχία, με δεδομένο ότι έπαιζε σχεδόν χωρίς αντίπαλο. Η Ακροδεξιά φαίνεται η μόνη κερδισμένη. Το ΚΚΕ σημείωσε άνοδο σε ποσοστό, αλλά όχι σε απόλυτο αριθμό ψήφων – αυτή η άνοδος ήταν βασικά αποτέλεσμα της μεγάλης αποχής. Τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών του 2024 έχουν αντιφατικά στοιχεία για το εργατικό και ευρύτερο λαϊκό κίνημα.
Αποχή και πολιτικό κατεστημένο
Η αποχή κατέγραψε μεταπολιτευτικό ρεκόρ με 58.61%. Ψήφισαν 4.062.092 άτομα, δηλαδή 1.858.000 λιγότερα από τις προηγούμενες ευρωεκλογές του 2019.
Όπως και να το δει κανείς, η μαζική αποχή αντανακλά μια μαζική απαξίωση του πολιτικού σκηνικού από τους Έλληνες εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα: η ΝΔ δεν πείθει αλλά και κανένα από τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν εμπνέει και δεν συσπειρώνει κόσμο.
Η μεγάλη αποχή κρύβει και τα πραγματικά ποσοστά των κομμάτων. Για παράδειγμα η ΝΔ δεν έχει 28% στο σύνολο του πληθυσμού αλλά στο σχεδόν 40% που πήγε να ψηφίσει. Το πραγματικό ποσοστό της στο σύνολο του εκλογικού σώματος είναι γύρω στο 12%. Κάτι ανάλογο ισχύει και για τα 31 κόμματα που κατέβηκαν σε αυτές τις εκλογές.
Η ΝΔ ήρθε ξανά πρώτο κόμμα και με μεγάλη διαφορά από το δεύτερο. Ωστόσο, έχασε 5 μονάδες και 747.535 ψήφους σε σχέση με τις προηγούμενες ευρωεκλογές και 13 μονάδες και 989.720 ψήφους σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές έναν χρόνο πριν. Ταυτόχρονα, απέτυχε ακόμα και σε σχέση με τον μετριοπαθή στόχο του 33% που είχε βάλει ο Μητσοτάκης για τον εαυτό του.
Ο ΣΥΡΙΖΑ του Κασελάκη έχασε 9 μονάδες και 750.462 ψήφους σε σχέση με τις ευρωεκλογές του 2019 και 3 μονάδες και 336.880 ψήφους σε σχέση με τις βουλευτικές εκλογές του 2023, ενώ είναι πολύ μακριά από τον στόχο του 20% που είχε θέσει στον εαυτό του.
Το ΠΑΣΟΚ είχε μεν άνοδο σε ψήφους και ποσοστά σε σχέση με τις προηγούμενες ευρωεκλογές, όμως σε σχέση με τις βουλευτικές του Ιούνη του 2023 ανέβηκε μία μονάδα αλλά έχασε 109.088 ψήφους. Ταυτόχρονα, απέτυχε στον στόχο να περάσει τον ΣΥΡΙΖΑ για να γίνει καθοριστικός παράγοντας στις εξελίξεις στην Κεντροαριστερά.
Η ΝΕΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ έμεινε εκτός ευρωβουλής, παρόλο που είχε 11 βουλευτές, αποτυγχάνοντας στην προσπάθειά της να παρουσιάσει ένα αριστερό και φιλοκινηματικό προφίλ. Πώς θα μπορούσε άλλωστε, όταν δεν σταμάτησε ποτέ να υπερασπίζεται τις μνημονιακές πολιτικές που άσκησε ο ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση.
Συνολικά ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ έχασαν σχεδόν 1,5 εκατομμύριο ψήφους από τις προηγούμενες ευρωεκλογές, οι οποίες κατά κύριο λόγο πήγαν στην αποχή και στην Ακροδεξιά.
Η Ακροδεξιά απειλεί
13 από τα 31 κόμματα των φετινών ευρωεκλογών είχαν ακροδεξιό πρόσημο, χωρίς να υπολογίζουμε την ακροδεξιά πτέρυγα της ΝΔ, η οποία ελέγχει πόστα κλειδιά στην κυβέρνηση και στην κοινοβουλευτική της ομάδα.
Κατάφερε μάλιστα να εκλέξει στην ευρωβουλή και νέα ακροδεξιά εθνικιστικά φυντάνια όπως είναι ο Φρέντυ Μπελέρης, πρώην στέλεχος του ακροδεξιού παραστρατιωτικού Μετώπου Απελευθέρωσης Βορείου Ηπείρου (ΜΑΒΗ).
Συνολικά, σε αυτές τις ευρωεκλογές η Ακροδεξιά κατέγραψε ποσοστά ρεκόρ μεταπολιτευτικά, φτάνοντας αθροιστικά κοντά στο 23%. Στις προηγούμενες ευρωεκλογές η Ακροδεξιά κατέγραψε περίπου 13% ενώ στις βουλευτικές του ‘23 έφτασε κοντά στο 14%, με την εκλογή τριών ακροδεξιών κομμάτων στη βουλή.
Σε αριθμό ψήφων η τωρινή επίδοση της Ακροδεξιάς είναι η 2η καλύτερη μεταπολιτευτικά. Η πρώτη ήταν το 2014, όταν είχε πάρει 1.026.288 ψήφους (και ποσοστό 16,94%) έναντι 835.142 ψήφων σήμερα. Επιπλέον το 2014 το μεγαλύτερο ποσοστό της Ακροδεξιάς το συγκέντρωνε η Χρυσή Αυγή, η οποία είχε τάγματα εφόδου στον δρόμο και αποτελούσε μεγαλύτερη απειλή από τα σημερινά κόμματα της Ακροδεξιάς. Ωστόσο η συνολική άνοδος της Ακροδεξιάς σήμερα, ευνοεί την ενδεχόμενη επανεμφάνιση παρόμοιων μορφωμάτων. Ένας άλλος παράγοντας που διαμορφώνει σήμερα πιο δύσκολες συνθήκες σε αυτό το επίπεδο σε σχέση με το 2014, είναι ότι δεν βρισκόμαστε, όπως το 2014 σε μια περίοδο παράλληλης ανόδου της Αριστεράς και των κινημάτων.
Η Ελληνική Λύση του Βελόπουλου αναδείχτηκε 4ο κόμμα διπλασιάζοντας τα ποσοστά της σε σχέση με τις προηγούμενες ευρωεκλογές και αυξάνοντας κατά 134.000 τις ψήφους της.
Σε έξι εκλογικές περιφέρειες της Βορείου Ελλάδας η Ελληνική Λύση κατέλαβε τη δεύτερη θέση και έλαβε ποσοστά από 15,61% ως 18,48%. Πρόκειται για τις εκλογικές περιφέρειες Ημαθίας, Πέλλας, Κιλκίς, Β’ Θεσσαλονίκης, Σερρών και Δράμας.
Στην Πιερία τα τέσσερα μεγαλύτερα κόμματα της Ακροδεξιάς (Ελληνική Λύση, ΝΙΚΗ, Φωνή Λογικής, Πατριώτες) έφτασαν συνολικά το 29,7%. Στον Έβρο τα αντίστοιχα ποσοστά τους έφτασαν το 26,65%.
Η εξαΰλωση των Σπαρτιατών καλύφτηκε από την άνοδο της Λατινοπούλου που είχε απεριόριστη προβολή από τα περισσότερα συστημικά ΜΜΕ. Οι Πατριώτες του βιομήχανου Εμφιετζόγλου, παρά τη στήριξη του Κασιδιάρη, δεν κατάφεραν να πετύχουν αυτό που κατάφεραν οι Σπαρτιάτες στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές.
ΚΚΕ, ΜΕΡΑ και ΑΝΤΑΡΣΥΑ
Η ηγεσία του ΚΚΕ πανηγυρίζει γιατί το κόμμα ανέβασε τα ποσοστά του, και σίγουρα αυτό θα πρέπει να καταγραφεί ως κάτι θετικό (το μόνο αυτών των εκλογών). Σε μια σειρά σημαντικές εκλογικές περιφέρειες το ΚΚΕ βγαίνει 2η ή 3η δύναμη.
Όμως, πρέπει να πούμε ότι αυτή η άνοδος των 65.000 επιπλέον ψήφων από τις προηγούμενες Ευρωεκλογές είναι πολύ μικρή με βάση το δεδομένο ότι ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ έχασαν 1,5 εκατομμύριο ψήφους, ενώ είναι και 33.000 λιγότερες ψήφοι από τις περσινές βουλευτικές.
Ο Κουτσούμπας δήλωσε πως
«ο ρόλος του ΚΚΕ πάντα είναι πολύ μεγαλύτερος από τα εκάστοτε ποσοστά του, συνεπώς η ισχυροποίησή του οδηγεί σε πολλαπλάσια ισχυρούς αγώνες με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στις συγκεκριμένες συνθήκες».
Κάτι τέτοιο όμως δεν επιβεβαιώνεται από την εμπειρία, καθώς στις κρίσιμες μάχες της περιόδου, αντί να μπει μπροστά με έναν ενωτικό τρόπο και να προτείνει τρόπους κλιμάκωσης ώστε να υπάρξουν νίκες, το ΚΚΕ επιλέγει τον δρόμο της κομματικής καταγραφής ως «δύναμη διαμαρτυρίας».
Το ΜΕΡΑ25 μετά τη βουλή δεν κατάφερε να μπει ούτε στην Ευρωβουλή. Πήρε 68.000 λιγότερες ψήφους και έχασε 0,54% από το ποσοστό του Μάη του 2019.
Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ πήρε 0,52% και 20.603 ψήφους έναντι 0,64% και 36.361 ψήφων στις προηγούμενες ευρωεκλογές.
Για άλλη μια φορά σε αυτές τις κάλπες καταγράφηκε το πολιτικό πρόβλημα της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς που δεν βρίσκει τρόπο να πείσει τους εργαζόμενους και τη νεολαία να την ψηφίσουν, πολύ περισσότερο να στρατευτούν σε αυτήν.
Εξελίξεις στη δεξιά πολυκατοικία και το κέντρο. Η Αριστερά;
Την επόμενη περίοδο προφανώς θα ενταθούν οι διεργασίες τόσο στην «δεξιά πολυκατοικία» όσο και στην Κεντροαριστερά.
Ήδη ο Βελόπουλος έχει δηλώσει:
«Σήμερα γεννήθηκε ο πόλος της πατριωτικής διακυβέρνησης του τόπου».
Η Ακροδεξιά νιώθει να έχει αέρα στα πανιά της από την άνοδο της σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Στην ΝΔ τσαλακώθηκε η αλαζονεία του 41% και τρέχουν να βρουν πως θα καλύψουν τη ζημιά. Η αναφορά του Α. Γεωργιάδη ότι:
«Ο γάμος των ομοφυλοφίλων, ο νόμος για την ισότητα στον γάμο είναι απολύτως βέβαιο ότι έπληξε εκλογικά τη Νέα Δημοκρατία σήμερα… είναι ένα θέμα που ενόχλησε ένα μεγάλο κομμάτι του ακροατηρίου μας»,
μας προϊδεάζει για τις τάσεις στο εσωτερικό της ΝΔ που θα αναπτυχθούν, και θα ζητούν «να κινηθεί περισσότερο προς τα ακροδεξιά για να εμποδίσει την Ακροδεξιά». Αυτό βέβαια θα οδηγήσει όχι μόνο στην περαιτέρω ενίσχυση της Ακροδεξιάς, αλλά και στην εμψύχωση όλων των παρακρατικών και ανοιχτά φασιστικών ομάδων που επιθυμούν διακαώς να ξαναβγούν στους δρόμους, να δημιουργήσουν περιοχές άβατα, κοκ.
Στον ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ και τη Νέα Αριστερά, θα ανοίξει πολύ πιθανά μια διαδικασία συζήτησης για εκλογική συνεργασία, καθώς βλέπουν ότι αλλιώς δεν υπάρχει κυβερνητική προοπτική. Φυσικά ακόμα και αν τα καταφέρουν, αφενός δεν πρόκειται να εφαρμόσουν δομικά διαφορετικές πολιτικές από αυτές της ΝΔ και αφετέρου θα προετοιμάσουν το έδαφος για την επάνοδο της Δεξιάς (αε μια πιθανά ακόμη πιο σκληρή μορφή) ή και της Ακροδεξιάς.
Για το εργατικό κίνημα και τη νεολαία, αυτό που έχει σημασία είναι τι κάνει η Αριστερά. Και ειδικά τα τμήματά της που κατανοούν την ανάγκη της μεγαλύτερης δυνατής ενότητας.
Χρειάζεται κατ’ αρχήν συμφωνία για κοινά εκλογικά κατεβάσματα, στη βάση κοινών πολιτικών στόχων, χωρίς καπελώματα. Χρειάζεται συνεργασία που να χτιστεί στη βάση της κοινωνίας, να έχει συμμετοχή σε αγώνες, να στοχεύει σε μικρές ή μεγαλύτερες νίκες στα κινήματα, να αποπνέει φρεσκάδα, δημοκρατική λειτουργία, σοβαρό μεταβατικό πρόγραμμα με ριζοσπαστικό/ανατρεπτικό περιεχόμενο και ενιαιομετωπική λογική, ειδικά απευθυνόμενο προς τις δυνάμεις του ΚΚΕ.
Οι επιτυχίες των ενωτικών δημοτικών σχημάτων της Αντικαπιταλιστικής Αριστεράς στις προηγούμενες δημοτικές εκλογές σε μια σειρά περιοχές, τα σημαντικά ποσοστά στις φετινές φοιτητικές εκλογές παρά την πολυδιάσπαση, δείχνουν τις δυνατότητες. Είναι τα έμβρυα που χρειάζεται να βοηθήσουμε να μεγαλώσουν.
Ταυτόχρονα, οι δυνάμεις της ανατρεπτικής Αριστεράς πρέπει να μπουν με δυναμισμό, ενωτική προσέγγιση και σοβαρότητα στη μάχη ενάντια στην Ακροδεξιά. Αυτός είναι ένας κίνδυνος που δεν πρέπει με τίποτα να υποτιμηθεί.
Στις σημερινές συνθήκες της πολύπλευρης κρίσης (οικονομικής, κοινωνικής, περιβαλλοντικής), της γεωπολιτικής αστάθειας και των περιφερειακών πολεμικών συγκρούσεων, δεν υπάρχει άλλος δρόμος.
