Της Μαριάνθης Κυπρίδου, εργαζόμενης στο Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου
Τη Δευτέρα 13/2/23 ψηφίστηκε στη Βουλή η μετατροπή των 5 μεγάλων δημόσιων μουσείων της Ελλάδας σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ). Ο «εκσυγχρονισμός της μουσειακής πολιτικής», όπως τον αποκαλεί η κυβέρνηση, ψηφίστηκε μόνο από τη ΝΔ, καθώς όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης τον καταψήφισαν. Στη συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής ακούστηκαν από την πλευρά της αντιπολίτευσης πολλά επιχειρήματα για το αντιεπιστημονικό, αντιδεοντολογικό και αντισυνταγματικό χαρακτήρα αυτής της μετατροπής, κάτι που θα επηρεάσει αρνητικά όχι μόνο την Αρχαιολογική Υπηρεσία και τους/τις εργαζόμενούς/ές της, αλλά κυρίως ολόκληρη την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας.
Τη μέρα που ψηφιζόταν το νομοσχέδιο και περισσότεροι από 1.000 εργαζόμενοι/ες του ΥΠΠΟΑ και καλλιτέχνες έκαναν συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από τη Βουλή, το Μουσείο Ακρόπολης ήταν περικυκλωμένο από αστυνομικούς και η διοίκηση του Μουσείου έβγαλε ανακοίνωση που απαγόρευε στους/ις εργαζόμενους/ες να συγκεντρωθούν γιατί ο χώρος -έγραψαν- δεν είναι κοινόχρηστος! Αυτό εννοεί η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ και η κυβέρνηση Μητσοτάκη ότι τα Μουσεία θα παραμείνουν δημόσια; Η 24ωρη πανελλαδική απεργία που κήρυξαν τα σωματεία στο ΥΠΠΟΑ είχε καθολική συμμετοχή, ενώ η Υπουργός Πολιτισμού έσπευσε ψευδώς να δηλώσει από το βήμα της Βουλής ότι απεργούσε μόνο το 15% των υπαλλήλων!
Η βουλεύτρια της ΝΔ Φωτεινή Πιπιλή αναφέρθηκε στην ομιλία της, μεταξύ άλλων, στο άρθρο μας που δημοσιεύτηκε στις 10/2/23 ως ένα «πόνημα γεμάτο ψεύδη και καταστροφολογίες». Όμως η πραγματικότητα άλλα δείχνει. Τα στοιχεία που υπάρχουν στο άρθρο προέρχονται από επιστημονικούς φορείς, σωματεία, θεσμούς και ακαδημαϊκές προσωπικότητες εθνικής και διεθνούς εμβέλειας, αλλά και από το ήδη εν λειτουργία 10 ετών ΝΠΔΔ Μουσείο της Ακρόπολης.
Ψεύδη και κρίσιμα αναπάντητα ερωτήματα
Αντί λοιπόν η κυρία Πιπιλή να απαξιώνει τους/ις εργαζόμενους/ες στα δημόσια Μουσεία και κατ’ επέκταση τους δημοσίους υπαλλήλους (όπως κάνει τόσα χρόνια και το κόμμα της), θα ήταν εύλογο να απαντήσει στη Βουλή σε καίρια ερωτήματα όπως:
- Πού είναι η οικονομοτεχνική μελέτη βιωσιμότητας των μουσείων που δεν παρουσιάστηκε ποτέ από την κυβέρνηση, ώστε να μιλάμε για διαφάνεια και όχι για προχειρότητα στο σχεδιασμό της μουσειακής πολιτικής;
- Με ποιον τρόπο εξασφαλίζεται η παραμονή των αρχαιοτήτων στην Ελλάδα, όταν το ν/σ προβλέπει την ίδρυση παραρτημάτων στο εξωτερικό και το δανεισμό αρχαιοτήτων για αόριστο χρόνο;
- Πώς θα υπάρξει «οικονομική αυτοτέλεια» και διασφάλιση των αρχαιοτήτων στα ελληνικά μουσεία, όταν έχουμε ως παράδειγμα το Μητροπολιτικό Μουσείο της Ν. Υόρκης που είχε έλλειμμα 150 εκ. δολάρια το 2021 και αναγκάστηκε να πουλήσει 219 έργα από τη συλλογή του;
- Πώς δικαιολογείται το 3,5 εκ. ευρώ έλλειμμα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, τα 7 εκ. της Εθνικής Πινακοθήκης, τα 3 εκ. του Εθνικού Θεάτρου, τα 2 εκ. του ΚΘΒΕ, τα 5 εκ. του Μεγάρου Μουσικής που είναι ΝΠΔΔ;
- Γιατί το ν/σ καταργεί 735 κενές οργανικές θέσεις αντί να προσλάβει κόσμο, ενώ η κυβέρνηση γνωρίζει ότι το Υπουργείο μας είναι υποστελεχωμένο;
- Γιατί το Μουσείο της Ακρόπολης δεν έχει αποδώσει εδώ και μια δεκαετία (έχει υπογράψει να δίνει το 30% των κερδών του ετησίως) ούτε 1 ευρώ στο ελληνικό κράτος, ενώ επιδοτείται κάθε χρόνο (το 2022 πήρε 600.000 ευρώ);
- Γιατί το ΔΣ του Μουσείου Ακρόπολης έκοψε αδικαιολόγητα το επίδομα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας στους συναδέλφους μας συντηρητές;
- Γιατί το Μουσείο Ακρόπολης δίνει εργολαβία σε ιδιωτικές εταιρείες την καθαριότητα, λογιστικές εργασίες, την αποδελτίωση και τις δημόσιες σχέσεις που είναι πάγιες ανάγκες και του κοστίζουν χιλιάδες ευρώ ετησίως; Γιατί δεν προσλαμβάνει μόνιμο προσωπικό;
Και βέβαια, το κεντρικό ερώτημα: Σε τι ακριβώς εξυπηρετεί η μετατροπή των μουσείων σε ΝΠΔΔ; Ποιό «κενό» έρχεται να καλύψει; Στα νέα ΔΣ που θα διορίζονται από τον εκάστοτε Υπουργό, τα 5 απ’ τα 7 μέλη τους θα είναι «καταξιωμένες επαγγελματικά προσωπικότητες», δηλαδή όχι κατ’ ανάγκη σχετικοί με την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Αυτές θα διοικούν τα μουσεία με βάση τα συμφέροντα του πολιτισμού ή της οικονομικής τους βιωσιμότητας;
Μπορεί η κυβέρνηση της ΝΔ να μην ονοματίζει την ιδιωτικοποίηση, αλλά όλες οι κινήσεις που κάνει οδεύουν προς τα εκεί. Πιστή στο νεοφιλελεύθερο αφήγημα του συνεχούς κέρδους για λίγους «άριστους», επιλέγει συνειδητά την απαξίωση του δημόσιου τομέα και την άνευ όρων παράδοσή του στις ιδιωτικές εταιρείες «φίλων και αρεστών». Άλλο ένα παράδειγμα το αποδεικνύει: o ΟΔΑΠ (Οργανισμός Διαχείρισης & Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων, πρώην Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων -ΤΑΠ) προκήρυξε φωτογραφικό διαγωνισμό για 59 αναψυκτήρια σε αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία και μουσεία, πετώντας έξω εν μια νυκτί τους τωρινούς μισθωτές, με σκοπό να τα παραδώσει σε συγκεκριμένες μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες για 6+6 χρόνια.
Δυστυχώς, η κ. Πιπιλή, παρότι βουλεύτρια (με 5.000 ευρώ περίπου μισθό το μήνα που πληρώνουν οι Έλληνες πολίτες) και πρώην δημοσιογράφος, δεν γνωρίζει πώς λειτουργεί ένα μουσείο. Ένα μουσείο δεν αποτελείται μόνο από αρχαιολόγους όπως λανθασμένα υποστήριξε στη Βουλή. Επειδή ένα μουσείο είναι ένας ζωντανός οργανισμός με καθημερινή προσφορά και ανάγκες, επειδή δέχεται και αλληλεπιδρά με το κοινό, απασχολεί πολλές ειδικότητες εργαζομένων και στηρίζεται σε διεπιστημονική συνεργασία. Ένα μουσείο, εκτός από τον εκθεσιακό του χώρο, έχει και την αθέατη πλευρά του: εργαστήρια συντήρησης, διοικητικές υπηρεσίες, αποθήκες, κα. Σε ένα μουσείο εργάζονται αρχαιολόγοι, συντηρητές αρχαιοτήτων & έργων τέχνης, αρχαιοφύλακες, εργατοτεχνίτες, διοικητικοί, πολιτικοί και αρχιτέκτονες μηχανικοί, μουσειολόγοι, σχεδιαστές, φωτογράφοι, μηχανικοί Η/Υ, καθαρίστριες, ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί και άλλες κατά καιρούς ειδικότητες. Όλοι/ες οι υπάλληλοι πληρώνονται με το ενιαίο μισθολόγιο (που δεν έχει υψηλούς μισθούς) και χωρίς επιδόματα γιατί κόπηκαν με τα Μνημόνια. Με τις διατάξεις των μνημονίων και τις συνταξιοδοτήσεις, το προσωπικό του ΥΠΠΟΑ είναι υποστελεχωμένο και υπάρχει άμεση ανάγκη για μόνιμες προσλήψεις (κάτι που η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει «ξεχάσει»).
Μπορεί να μην είναι επιστημονικός όρος η καθαριότητα ενός μουσείου, κ. Πιπιλή, είναι όμως απαραίτητη προϋπόθεση για έναν καθαρό δημόσιο χώρο που φιλοξενεί καθημερινά, εκτός από τους εργαζόμενους του Μουσείου, εκατοντάδες μαθητές/τριες, ποικίλο κοινό και χιλιάδες τουρίστες από όλο τον κόσμο! Η καθαριότητα αποτελεί μια πάγια ανάγκη, οπότε θα έπρεπε αυτές οι ανάγκες να καλύπτονται με μόνιμο προσωπικό, δημοσίους υπαλλήλους, και όχι με κακοπληρωμένο ωρομίσθιο προσωπικό από εργολαβικές εταιρείες. Αν όλες αυτές οι πάγιες ανάγκες καλύπτονταν από μόνιμο προσωπικό και οι έκτακτες ανάγκες από συμβασιούχους, περισσότεροι άνθρωποι θα είχαν εργασία και περισσότερες οικογένειες δε θα ήταν φτωχές!
Οι κινητοποιήσεις μας απάντηση στα ψεύδη και τις επιθέσεις
Αυτές τις μέρες έχει συντελεστεί μια σημαντική αλλαγή. Με αφορμή τις κινητοποιήσεις στο ΥΠΠΟΑ, δόθηκε η ευκαιρία στις/ους εργαζόμενες/ους να έρθουν σε επαφή με τις τοπικές κοινωνίες και να μαθευτεί το ζήτημα περισσότερο. Ο κόσμος που ενημερώνεται για το ζήτημα φυσικά και διαφωνεί με αυτό το ξεπούλημα. Την Δευτέρα 13/2 που συζητούνταν το ν/σ στην Ολομέλεια της Βουλής, πάνω από 1.000 εργαζόμενοι/ες συγκεντρώθηκαν έξω από τη Βουλή. Μαζί με τους καλλιτέχνες των οποίων τα πτυχία αναιδώς υποβαθμίζει η κυβέρνηση, έδειξαν ότι δεν έχουν σκοπό να κάνουν πίσω από τις διεκδικήσεις τους. Από τη Θεσσαλονίκη μέχρι την Κρήτη, οι εργαζόμενοι/ες στα μουσεία κινητοποιήθηκαν για να δείξουν την αντίθεσή τους, συμμετέχοντας καθολικά στην απεργία που κήρυξαν τα σωματεία του ΥΠΠΟΑ και οργανώνοντας εξωστρεφείς δράσεις ενημέρωσης του κόσμου. Ο ΣΕΑ (Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων) έχει συνεχείς απεργίες όλες αυτές τις μέρες. Την Τρίτη, 14/2, λόγω της συγκέντρωσης των εργαζομένων έξω από το ΥΠΠΟΑ, ματαιώθηκε η συνεδρίαση του ΚΑΣ (Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο). Την Τετάρτη, 15/2 υπάρχει ξανά συγκέντρωση όλων των εργαζομένων στον Πολιτισμό στις 5 το απόγευμα έξω από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα.
Ο πολιτισμός είναι δημόσιο αγαθό και ανήκει στο λαό. Κι έτσι θα φροντίσουμε να παραμείνει.
