Το παρακάτω κείμενο αποτελεί μια ανοιχτή επιστολή της «Ανεξάρτητης Παρέμβασης» – συνδικαλιστικής παράταξης στην οποία συμμετέχει και το «Ξ» στα δημόσια αστικά λεωφορεία της Αθήνας – προς τη νέα κυβέρνηση.
Η επιστολή αυτή περιγράφει την οριακή κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Ο.ΣΥ. – η δημόσια εταιρία στην οποία ανήκουν τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ – εξηγεί ποια πρέπει να είναι τα άμεσα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να καταφέρει η δημόσια συγκοινωνία να επιβιώσει αλλά και για ποιο λόγο πρέπει η κυβέρνηση να σχεδιάσει πώς θα επαναφέρει το συγκοινωνιακό έργο στα προ κρίσης επίπεδα και να το επεκτείνει.
ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΕΘΕΛ-ΟΑΣΑ
ΣΥΝΔΙΚΑΤΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΟΑΣΑ
Ανοιχτή Επιστολή προς τη νέα κυβέρνηση
Προς
Γ. Σταθάκη, Υπουργό Οικονομίας Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού
Χ. Σπίρτζη, Αναπληρωτή Υπουργό Υποδομών
Κοινοβουλευτική ομάδα ΣΥΡΙΖΑ
Οι δημόσιες αστικές συγκοινωνίες επιτελούν κοινωνικό έργο. Χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγο από τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα, ενώ σε σχέση με τα ΙΧ βελτιώνουν το σύνολο των μετακινήσεων σε μια πόλη και συμβάλλουν στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Στο λεκανοπέδιο της Αττικής, με έκταση 3.000χλμ2, η δημόσια αστική συγκοινωνία είναι κοινωνικά αναγκαία για τις μετακινήσεις των φτωχών και των λαϊκών στρωμάτων. Αυτή η αναγκαιότητα έχει γίνει ακόμα μεγαλύτερη, μετά από 5 χρόνια βάρβαρων μνημονιακών πολιτικών, με τον αριθμό των ανέργων, των χαμηλόμισθων, των χαμηλοσυνταξιούχων και συνολικά των ανθρώπων που βρίσκονται στα όρια της επιβίωσης, να έχει εκτιναχθεί.
Οι αστικές συγκοινωνίες και κυρίως η Ο.ΣΥ. (Οδικές Συγκοινωνίες) δέχτηκαν τα χρόνια των μνημονίων αλλεπάλληλες επιθέσεις από τις κυβερνήσεις που ήταν υποτελείς στην τρόικα. Κάθε χρόνο η κρατική επιχορήγηση μειωνόταν όλο και περισσότερο. Στόχος ήταν οι αστικές συγκοινωνίες να απαξιωθούν και να διαλυθούν και να παρουσιαστεί κάποια στιγμή η παράδοση τους στο ιδιωτικό επιχειρηματικό κεφάλαιο ως αναπόφευκτη, δήθεν, αναγκαιότητα. Έτσι μέσα σε 5 χρόνια, παρότι οι ανάγκες για δημόσια, φθηνή, αστική συγκοινωνία πολλαπλασιαζόταν, το συγκοινωνιακό έργο της πρώην ΕΘΕΛ (δημόσια αστικά λεωφορεία) συρρικνώθηκε κατά 38%, ενώ το κόμιστρο αυξανόταν!
Σήμερα, η πρώην ΕΘΕΛ βρίσκεται κυριολεκτικά και χωρίς καμία υπερβολή σε οριακό σημείο. Κινδυνεύει σε 1-2 χρόνια από σήμερα να καταρρεύσει αν δεν δοθούν επαρκή κονδύλια έτσι ώστε πέρα από το να πληρώνονται οι μισθοί των εργαζομένων και να αγοράζεται πετρέλαιο για να κινούνται τα οχήματα, να μπορέσουν τα οχήματα να συντηρηθούν, να αγοραστούν ανταλλακτικά, να αγοραστούν νέα οχήματα για να αντικατασταθούν όσα κλείνουν τον κύκλο ζωής τους και να γίνουν προσλήψεις για να καλυφθούν οι θέσεις που μένουν κενές λόγω συνταξιοδοτήσεων. Πρόκειται για μέτρα απαραίτητα για την απλή επιβίωση της πρώην ΕΘΕΛ και όχι για την επέκταση του συγκοινωνιακού έργου.
Ξεχωριστό ζήτημα αποτελούν οι αποδοχές των εργαζομένων και στις οποίες θα αναφερθούμε στη συνέχεια, όπως ξεχωριστό ζήτημα αποτελούν και οι επενδύσεις που πρέπει να γίνουν στις αστικές συγκοινωνίες για να επεκταθεί το συγκοινωνιακό έργο, μόλις η κυβέρνηση αντιμετωπίσει τα επείγοντα ζητήματα και την ανθρωπιστική κρίση που προκλήθηκε από τις πολιτικές των μνημονίων.
Θα πιάσουμε τα πράγματα με σειρά και μιλήσουμε με αριθμούς.
Κρατική Επιδότηση 2015
Το 2009 η ΕΘΕΛ επιδοτούνταν με 327 εκατ. €
Για το 2015 η επιδότηση που είχε προϋπολογιστεί από την προηγούμενη κυβέρνηση για την Ο.ΣΥ (τρόλεϊ και λεωφορεία) ήταν 86εκατ. €.
Για να μπορεί να γίνει βασική συντήρηση[1] στα οχήματα και να καλυφθούν οι μισθοί των εργαζομένων (στο ύψος που είναι σήμερα), χρειάζεται η επιδότηση να αυξηθεί ακόμα κατά 30,5 εκατ. € τουλάχιστον.
Αν τα έσοδα από τα εισιτήρια μειωθούν (πέρσι ήταν 117 εκατ. €) τότε θα πρέπει η κρατική επιδότηση να αυξηθεί ανάλογα.
Τα έσοδα από τα εισιτήρια πρέπει κατά τη γνώμη μας να μειωθούν. Με την έννοια, ότι η νέα κυβέρνηση πρέπει να χρησιμοποιήσει τις αστικές συγκοινωνίες για να κάνει κοινωνική πολιτική και κοινωνικό έργο. Να πάρει την απόφαση οι άνεργοι και οι χαμηλόμισθοί να μετακινούνται δωρεάν με τις αστικές συγκοινωνίες (π.χ. με την επίδειξη της κάρτας ανεργίας ή άλλων παραστατικών). Μελλοντικά η δωρεάν μετακίνηση με τις αστικές συγκοινωνίες θα πρέπει να επεκταθεί στο σύνολο των πληθυσμού της πόλης.
Οι κυβερνήσεις των τελευταίων 5 χρόνων αντιμετώπιζαν τις αστικές συγκοινωνίες σαν «προβληματική» επιχείρηση, η οποία έπρεπε να γίνει κερδοφόρα. Προωθούσαν την ιδέα ότι οι μισθοί μας και τα λειτουργικά έξοδα της εταιρίας πρέπει να βγαίνουν από τα έσοδα των εισιτηρίων. Αυτό είναι πρακτικά ανέφικτο. Πουθενά στον κόσμο δεν υπάρχουν κερδοφόρες ή έστω «ισοσκελισμένες» αστικές συγκοινωνίες. Παντού, οι αστικές συγκοινωνίες είτε είναι δημόσιες, είτε έχουν παραδοθεί στα επιχειρηματικά συμφέροντα, είτε βρίσκονται σε ενδιάμεση κατάσταση, επιδοτούνται από το κράτος.
Στόλος Οχημάτων
Το 2009 η ΕΘΕΛ είχε 2.150 λεωφορεία. Από αυτά ενεργά ήταν 1900[2].
Σήμερα ο στόλος της πρώην ΕΘΕΛ αριθμεί 1.750 λεωφορεία. Από αυτά ενεργά (δηλαδή σε καθημερινή κυκλοφορία) είναι μόλις 1.200. Τα υπόλοιπα 550 έχουν βλάβες με 350 από αυτά να βρίσκονται με μόνιμη βλάβη και να είναι ακινητοποιημένα και αχρηστευμένα.
Το 2016 θα πρέπει να αποσυρθούν 235 λεωφορεία[3]. Αυτό σημαίνει ότι σε έναν περίπου χρόνο από τώρα ο ενεργός στόλος θα έχει μειωθεί σε 1000 περίπου λεωφορεία, χωρίς να υπολογίζουμε τα οχήματα που μπορεί να τεθούν εκτός κυκλοφορίας λόγω βλαβών μέσα στο 2015 (αυτά, «εύκολα» μπορούν να είναι από 20 έως 60).
Για να διατηρηθεί το συγκοινωνιακό έργο στη σημερινή του συχνότητα και έκταση (όχι να βελτιωθεί) απαιτούνται άμεσα:
- Ανταλλακτικά κόστους 3εκατ. € για να επιδιορθωθούν βλάβες στα υπάρχοντα οχήματα (πόσο που δεν έχουμε συμπεριλάβει στα 30,5εκατ. € της αύξησης της επιδότησης που απαιτείται)
- Στο παραπάνω ποσό δεν συμπεριλαμβάνεται το κόστος για την απαιτούμενη αντικατάσταση καθισμάτων των οδηγών. Χρειάζονται άμεσα αντικατάσταση 200 καθισμάτων οδηγών (στα λεωφορεία Mercedes 405 ηλικίας 22 ετών)[4], ενώ με άλλα 400 καθίσματα καλύπτεται όλος ο παλιός στόλος της Ο.ΣΥ. (60 λεωφορεία midi, 80 γκαζιού και 260 αρθρωτά ). Κάθε κάθισμα κοστίζει 1.300 € (συνολικά δηλαδή απαιτούνται 720.000 € ). Η αντικατάσταση των καθισμάτων είναι απολύτως απαραίτητη για την υγεία των οδηγών, καθώς ένα προβληματικό κάθισμα οδηγεί σε μυοσκελετικές και άλλες παθήσεις. Να επισημάνουμε επίσης πως αν το κράτος δεν χρηματοδοτήσει την αλλαγή των καθισμάτων, θααναγκαστεί να πληρώσει αυτό το κόστος στο πολλαπλάσιο(μέσω της κοινωνικής ασφάλισης) σε ακτινογραφίες, μαγνητικές, φυσιοθεραπείες, αναρρωτικές άδειες κοκ.
- αγορά 120 αρθρωτών λεωφορείων συνολικού κόστους 36εκατ.€ (300.000€ έκαστο)
- αγορά 180 12μετρων λεωφορείων συνολικού κόστους 41εκατ.€ (230.000€ έκαστο)[5]
(Επίσης στον ΗΛΠΑΠ υπάρχει ανάγκη για 45 τρόλεϊ. 500.000€ κοστίζει το 12μετρο και 750.000 το αρθρωτό.)
Με τις σημερινές διαδικασίες, από την ημέρα παραγγελίας ενός οχήματος, περνάνε 4 χρόνια μέχρι την παραλαβή του.Η απόφαση για αγορά νέων οχημάτων πρέπει να ληφθεί λοιπόν άμεσα, ενώ στη συνέχεια να γίνουν οι απαιτούμενες ενέργειες για μείωση του χρόνου των γραφειοκρατικών διαδικασιών.
Αριθμός Εργαζομένων & Συγκοινωνιακό Έργο
Πριν τη λαίλαπα των μνημονίων (31/12/2009) η ΕΘΕΛ είχε προσωπικό 6.564 εργαζομένων.
Συγκεκριμένα: 4.827 οδηγούς, 265 σταθμάρχες, 891 τεχνίτες, 276 διοικητικούς, 46 επόπτες, 43 μόνιμους ελεγκτές.
Σήμερα (στοιχεία 31/12/2014) ΕΘΕΛ και ΗΛΠΑΠ μαζί έχουν 5.442 εργαζόμενους!
Συγκεκριμένα η πρώην ΕΘΕΛ έχει: 3.498 οδηγούς, 530 τεχνίτες, 213 διοικητικούς, 144 σταθμάρχες, 22 επόπτες και 11 μόνιμους ελεγκτές.
Αντίστοιχα ο πρώην ΗΛΠΑΠ έχει: 522 οδηγούς, 196 τεχνίτες, 60 διοικητικούς, 13 σταθμάρχες και 2 επόπτες.
Με βάση το προσωπικό και το στόλο που είχε η ΕΘΕΛ το 2009, «έβγαζε» 3.700 βάρδιες οδηγών την ημέρα.
Σήμερα οι βάρδιες στην πρώην ΕΘΕΛ έχουν μειωθεί στις 2.300.
Αυτά τα στοιχεία δείχνουν από μόνα τους μείωση του συγκοινωνιακού έργου κατά 38%.
Μέσα στο 2015 στην Ο.ΣΥ. θα συνταξιοδοτηθούν περίπου 200 εργαζόμενοι – στην πλειοψηφία τους οδηγοί.
Για τη διατηρηθεί το συγκοινωνιακό έργο στα σημερινά (λειψά) επίπεδα και να έχει προοπτική βελτίωσης πρέπει να προχωρήσουν άμεσα τουλάχιστον οι ήδη εξαγγελθείσες (από την προηγούμενη κυβέρνηση) προσλήψεις: 330 οδηγών και 120 τεχνιτών. Το κόστος αυτών των προσλήψεων ανέρχεται στα 9 εκατ. € το χρόνο.
Μισθοί και Εργασιακές Σχέσεις
Οι παραπάνω προτάσεις αφορούσαν την επιβίωση της πρώην ΕΘΕΛ και τη διατήρηση του υπάρχοντος, ανεπαρκούς αλλά απαραίτητου συγκοινωνιακού έργου που προσφέρει.
Σύντομα ωστόσο, η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να καταπιαστεί και με την επιβίωση των εργαζομένων στις αστικές συγκοινωνίες και συγκεκριμένα με τις αποδοχές μας.
Αίτημα μας, είναι οι μισθοί μας, που έχουν μειωθεί 55% σε σχέση με το 2009, να αποκατασταθούν σταδιακά στα προ κρίσης επίπεδα.
Επίσης ζητάμε να καταργηθεί το ενιαίο μισθολόγιο (νόμοι 4024/11 4093/12) που αμείβει τους εργαζόμενους στις αστικές συγκοινωνίες με βάση τις γραμματικές γνώσεις και όχι στη βάση της ειδικότητας. Έτσι π.χ. έχουν δημιουργηθεί 4 μισθολόγια οδηγών (ΥΕ, ΔΕ, ΤΕ και ΠΕ) παρότι όλοι οι οδηγοί κάνουν ακριβώς την ίδια δουλειά.
Ακόμα, διεκδικούμε την πλήρη αποκατάσταση των εργασιακών σχέσεων, των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και των ασφαλιστικών μας κεκτημένων[6] καθώς και τη δημιουργία ενός νομοθετικού πλαισίου που να καταργεί τη δυνατότητα της εκάστοτε κυβέρνησης να επιστρατεύει απεργούς – πράγματα που έχουν άλλωστε ήδη εξαγγελθεί από τη νέα κυβέρνηση.
Κανένα κομμάτι της αστικής συγκοινωνίας σε ιδιώτες
Η καθαριότητα των οχημάτων και των κτηρίων έχει παραδοθεί στην Ο.ΣΥ. (όπως στο μεγαλύτερο κομμάτι του Δημοσίου και των ΔΕΚΟ) σε ιδιωτική εταιρία. Η πλειοψηφία αυτών των εταιριών (συμπεριλαμβανομένης και αυτής που έχει αναλάβει το έργο στην Ο.ΣΥ.) καταπατά βασικά εργασιακά δικαιώματα, δίνει ψίχουλα, εκβιάζει και απειλεί τις καθαρίστριες που εργοδοτεί.
Συγκεκριμένα, η διοίκηση της Ο.ΣΥ. δίνει σε ιδιωτική εταιρία καθαριότητας 142.000€ κάθε μήνα. Με τα ίδια χρήματα μπορούμε να προσλάβουμε με μόνιμη και σταθερή σχέση εργασίας περίπου 100 καθαρίστριες και να σταματήσουμε να υποθάλπουμε κρατικοδίαιτους «επιχειρηματίες» που απομυζούν τους εργαζόμενους.
Επίσης ζητούμε την άμεση επαναλειτουργία και κυκλοφορία στη γραμμή 400 (τουριστικά αξιοθέατα) των τεσσάρων διορόφων λεωφορείων της Ο.ΣΥ. Τα λεωφορεία αυτά σχεδόν από την μέρα που παραδόθηκαν στην πρώην ΕΘΕΛ έμειναν να σαπίζουν ακινητοποιημένα στα αμαξοστάσια καθώς οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ παρέδωσαν τη γραμμή των τουριστικών αξιοθέατων σε ιδιωτική εταιρία και απαγόρεψαν πρακτικά στην δημόσια συγκοινωνία να την ανταγωνίζεται. Η υπόθεση αυτή πρέπει να φτάσει στη δικαιοσύνη και να αναζητηθούν οι υπεύθυνοι που χρέωσαν τον ελληνικό λαό με εκατομμύρια ευρώ για να πλουτίζει ο ιδιώτης.
Κατάργηση του θεσμού των «εθελοντών» ελεγκτών
Οι «εθελοντές» ελεγκτές είναι συνάδελφοι οδηγοί, τεχνικοί κ.α. οι οποίοι εκτός του ωραρίου εργασίας τους, πραγματοποιούν έλεγχο κομίστρου. Για κάθε κλήση που κόβουν παίρνουν 50% επί του ποσού του προστίμου. Πρόκειται για χρήματα που κερδίζουν επιπλέον του μηνιάτικου μισθού τους. Πάγια θέση της «Ανεξάρτητης Παρέμβασης» αλλά και απόφαση γενικής συνέλευσης του «Συνδικάτου Εργαζομένων ΟΑΣΑ» είναι πως ο θεσμός των «εθελοντών» ελεγκτών πρέπει να καταργηθεί, μεταξύ άλλων γιατί τα κρούσματα αναξιοπρεπούς συμπεριφοράς, λεκτικών επιθέσεων ακόμα και άσκησης σωματικής βίας από αυτούς τους συναδέλφους (που σημειωτέον έχουν λάβει ελάχιστη εκπαίδευση για να κάνουν έλεγχο κομίστρου) κάθε άλλο από σπάνια είναι.
Δημοκρατία και Αξιοκρατία
Οι προαγωγές με κομματικά κριτήρια είναι ένα φαινόμενο δεκαετιών που πρέπει να σταματήσει.
Κατ’ αρχήν πρέπει να σταματήσουν άμεσα οι προαγωγές με ανάθεση καθηκόντων από τον εκάστοτε διευθύνοντα, ενώ πρέπει να ανακληθούν και όλες οι προαγωγές που έχουν γίνει με αυτή τη διαδικασία και δεν «πέρασαν» από ΠΥΣ (Πρωτοβάθμιο Υπηρεσιακό Συμβούλιο).
Η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να μελετήσει ένα νέο σύστημα για τις προαγωγές στις ΔΕΚΟ και στο Δημόσιο. Ένα σύστημα όπου για παράδειγμα η σύσταση των ΠΥΣ να ανανεώνεται τακτικά έτσι ώστε να μην είναι κριτές κάθε φορά οι ίδιοι άνθρωποι), όπου η ψήφος των εργαζομένων να είναι αναβαθμισμένη (να μην συμμετέχει δηλαδή μόνο ένας εκπρόσωπος εργαζομένων αλλά ένας μεγαλύτερος αριθμός εργαζομένων έτσι ώστε να αποτελούν πλειοψηφία έναντι των υπηρεσιακών παραγόντων) κ.α.
Γιατί η νέα κυβέρνηση πρέπει να «επενδύσει» στην αστική συγκοινωνία
Η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να έχει στόχο να επαναφέρει την πρώην ΕΘΕΛ (όπως και τον πρώην ΗΛΠΑΠ και τα άλλα ΜΜΜ) στην προ κρίσης κατάσταση, όσον αφορά τον αριθμό των εργαζομένων, τον αριθμό των οχημάτων και την έκταση του συγκοινωνιακού έργου. Θα πρέπει δηλαδή μελλοντικά να σχεδιάσει μαζικές προσλήψεις και ανανέωση του στόλου. Την ίδια στιγμή θα πρέπει να κινηθεί στην κατεύθυνση της δωρεάν αστικής συγκοινωνίας για την Αττική.
Κατανοούμε ότι με τα σημερινά οικονομικά δεδομένα αυτό δεν είναι δυνατό. Έχει σημασία όμως να διατυπωθεί καθαρά και με σαφήνεια η προοπτική αυτή και να αρχίσουν να γίνονται τα πρώτα βήματα μόλις αυτό είναι οικονομικά εφικτό.
Η επένδυση στη δημόσια αστική συγκοινωνία (ακόμα και με μηδενικό εισιτήριο) συμφέρει την κοινωνία. Όσο καλύτερο και φθηνότερο είναι το δίκτυο των ΜΜΜ τόσο μειώνεται η χρήση των ΙΧ. Η μείωση της χρήσης των ΙΧ, μειώνει τα ατυχήματα στους δρόμους καθώς και την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση δημιουργεί πολλά και πολλαπλά προβλήματα υγείας σε δεκάδες χιλιάδες πολίτες[7]. Συνολικά στην Ελλάδα το οικονομικό κόστος λόγω των επιπτώσεων της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία των πολιτών ανέρχεται στα 3 δις € το χρόνο (σύμφωνα με τα μοντέλα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας του ΟΗΕ)! Πρόκειται για χρήματα που δαπανούνται από τα δημόσια ταμεία και τις τσέπες μας για την αντιμετώπιση των ασθενειών που προκαλεί ή εντείνει η ατμοσφαιρική ρύπανση! Τα χρήματα αυτά (όπως και τα χρήματα που πληρώνουν τα ταμεία για τους τραυματισμούς από τροχαία ατυχήματα) θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν και να χρηματοδοτήσουν αστικές συγκοινωνίες ή να διοχετεύτουν σε άλλες ανάγκες.
Είναι περιττό ίσως να σημειώσουμε τη συμβολή των ΜΜΜ στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και στην ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής.
Να δικαιωθούν οι αγώνες του εργατικού κινήματος
Η Ανεξάρτητη Παρέμβαση ήταν τα προηγούμενα χρόνια μπροστά σε όλους τους αγώνες για την υπεράσπιση του δημόσιου χαρακτήρα των αστικών συγκοινωνιών, του βιοτικού επιπέδου και των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Θα συνεχίσουμε να διεκδικούμε τα αυτονόητα πιστεύουμε και ελπίζουμε η σημερινή κυβέρνηση να δικαιώσει τους αγώνες του εργατικού κινήματος.
