‘Αρθρα των Νίκου Κανελλή και Αθηνάς Καρυάτη, από τη "Ματσέτα" Βόλου
Έρχεται το ν/σ για την Aξιολόγηση, τα ΙΔΒΕ και το "Διεθνές Ελληνικό Πανεπιστήμιο". Να το σταματήσουμε πριν να είναι αργά!!
Το γράψαμε στην τελευταία "Ματσέτα", το λέμε στις προκηρύξεις μας αλλά θα το πούμε ξανά. Το νομοσχέδιο (ν/σ) για την αξιολόγηση είναι προ των πυλών.
Όπως έχουμε ξαναγράψει η ψήφιση αυτού του ν/σ θα αποτελέσει ένα μεγάλο χτύπημα σε ό,τι δημόσιο και δωρεάν έχει απομείνει στα ελληνικά πανεπιστήμια και τεχνολογικά ιδρύματα. Η αξιολόγηση που προωθεί το ΥΠΕΠΘ θα αποτελέσει το πρώτο "επιχείρημα" για την παραπέρα μείωση των κρατικών χρηματοδοτήσεων.
Ας κοιτάξουμε την πραγματικότητα: από το 1993 ως το 2003 οι λειτουργικές δαπάνες ανά φοιτητή για τα ΑΕΙ έχουν μειωθεί κατά 43,7% (στοιχεία της ΠΟΣΔΕΠ) ενώ το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας από τα 1,200,000 euro που ζήτησε από τον κρατικό προϋπολογισμό για το 2004 θα πάρει μόνο 300,000euro!!
Αυτή η απροκάλυπτη οικονομική εγκατάλειψη της ανώτατης εκπαίδευσης θα ενταθεί με την ύπαρξη "καλών" και "κακών" σχολών. Πώς να το πούμε πιο απλά; Θα βρούνε κι άλλο πάτημα για να μην δίνουν λεφτά !!
Το ν/σ όμως δεν έχει να κάνει μόνο με τις κρατικές δαπάνες. Στην πραγματικότητα αφορά το σύνολο της σημερινής δομής των ΑΕΙ και ΤΕΙ. Με τον πλέον αντιδημοκρατικό τρόπο θα ορίζεται το ΕΣΔΑΠ, το οποίο εξίσου αυθαίρετα και αντιδημοκρατικά θα διαλέγει κάποιους "Έγκυρους, διεθνείς αξιολογητές", οι οποίοι όχι μόνο θα συντάσσουν τις εκθέσεις για κάθε τμήμα αλλά θα επιβάλλουν και τις αλλαγές που αυτοί θέλουν, αφού τα τμήματα θα ξαναξιολογούνται για το αν και κατά πόσο εφάρμοσαν σωστά τις προτάσεις τους.
Μιλάμε δηλαδή για την πλήρη χειραγώγηση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Επιπλέον σύμφωνα στη Σύνοδο του Βερολίνου (Σεπτέμβρης 2003), όλοι οι υπουργοί παιδείας της Ε.Ε. (μαζί και ο Ευθυμίου) δεσμεύτηκαν μέσα σε 2 χρόνια (ως το 2005) να περάσουν το πακέτο "2 κύκλοι σπουδών και αξιολόγηση", κάτι που σημαίνει πως το μοντέλο 3 χρόνια bachelor και 2 ή 1 χρόνια master πηγαίνει χέρι, χέρι με την "αξιολόγησή" τους.
Τέλος τα Ινστιτούτα Δια Βίου Εκπαίδευσης και το Διεθνές Πανεπιστήμιο εισάγουν τα δίδακτρα από την πίσω πόρτα.
Δεν θέλουμε όμως να επεκταθούμε άλλο στην ανάλυση των επιπτώσεων του ν/σ (βλέπε και την ειδική έκδοση της ΜΑΤΣΕΤΑΣ πάνω στο θέμα).
Μπορούμε να αντισταθούμε;
Ο Ευθυμίου έχει ήδη κατεβάσει στη Βουλή το ν/σ και η επίσημη διαδικασία συζήτησης ξεκίνησε στις 5 Δεκέμβρη, ενώ σύμφωνα με τον υπουργό παιδείας θα έχει ψηφιστεί ως τις 22 Δεκέμβρη.
Αυτό σημαίνει πως τα χρονικά περιθώρια στενεύουν.
Οι Φοιτητικοί Σύλλογοι θα πρέπει άμεσα και αποφασιστικά να κινητοποιηθούν για την απόσυρση του ν/σ και αν αυτό τελικά ψηφιστεί, για την ανατροπή του.
Παρόλο το μούδιασμα που παρατηρείται στις περισσότερες σχολές, τα πρώτα σημάδια αντίστασης έχουν αρχίσει να φαίνονται. Καταρχήν ένα από τα 3 αιτήματα στις κινητοποιήσεις των ΔΕΠ στις αρχές της χρονιάς ήταν η απόσυρση του ν/σ. Ακόμη τη στιγμή που γράφεται αυτό το άρθρο μεγάλοι φοιτητικοί σύλλογοι σε όλη την Ελλάδα (Φιλοσοφική στην Αθήνα. Πανεπιστήμιο Πάτρας κ.α) πραγματοποιούν γύρο γενικών συνελεύσεων και προσανατολίζονται στη διοργάνωση καταρχήν κάποιων πορειών αλλά και σε προειδοποιητικές καταλήψεις 1 ή 2 ημερών. Και στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας όμως πραγματοποιήθηκαν ή θα πραγματοποιηθούν τις επόμενες μέρες οι πρώτες ενημερωτικές συζητήσεις για το ν/σ σε διάφορους συλλόγους (Μηχανολόγοι Μηχ. Βιομήχ.) ενώ σχεδιάζονται και Γενικές Συνελεύσεις.
Τι πρέπει να κάνουμε;
Μπορούμε να τους σταματήσουμε αν οι φοιτητικοί σύλλογοι (ΦΣ) κινηθούν γρήγορα, αποφασιστικά, συντονισμένα και σε συνεργασία με τους συλλόγους των ΔΕΠ. Συγκεκριμένα πρέπει:
1. Να πραγματοποιηθούν άμεσα σε όλους τους ΦΣ ενημερώσεις και γενικές συνελεύσεις με μόνο θέμα το ν/σ.
2. Οι ΦΣ να συντονιστούν μεταξύ τους και με τους ΔΕΠ και να οριστεί μια πρώτη κινητοποίηση-πορεία.
3. Στο βαθμό που υπάρχει κλίμα και μαζικότητα στις ΓΣ και την πορεία, να πάμε σε προειδοποιητικές 48ωρες καταλήψεις με στόχο την κλιμάκωση.
Με ποια αιτήματα;
Έχουν ήδη διαφανεί τα αιτήματα που μπορούν να ενώσουν τους φοιτητές, τους ΔΕΠ αλλά και τους διδάσκοντες 407 (που υφίστανται τη μεγαλύτερη εκμετάλλευση). Πρέπει να παλέψουμε για:
1. Τη συνολική απόσυρση του νομοσχεδίου για την αξιολόγηση, τα ΙΔΒΕ και το Διεθνές Πανεπιστήμιο
2. Την άμεση και δραστική αύξηση των δαπανών για τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ στην βάση των καταγεγραμμένων αναγκών κάθε σχολής. Το 5% του ΑΕΠ ( από 3.5% που είναι σήμερα) και την αύξηση κατά 25% στις δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ ( 13.2% δίνει η κυβέρνηση και μόνο στα ΑΕΙ ).
3. Την ανατροπή της εκπαιδευτικής πολιτικής της κυβέρνησης που βασίζεται στη διαδικασία της Μπολόνια και του Βερολίνου.
Αξιολόγηση και EΠΕΑΕΚ
Και οι δύο λέξεις ακούγονται ίσως αρκετά γνωστές αφού και οι δύο βρίσκονται μέσα στην πραγματικότητα του Πανεπιστημίου μας είτε μέσα από τα επίσημα προγράμματα είτε μέσα από τις γενικές μας συνελεύσεις και όσο αναφέρθηκαν εκεί. Και οι δύο λέξεις ακούγονται γνωστές κι όμως για αρκετούς από εμάς είναι άγνωστες.
Ας τα πάρουμε όμως από την αρχή. Το ΕΠΕΑΕΚ ή αλλιώς Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για την Εκπαίδευση και την Αρχική Επαγγελματική Κατάρτιση είναι ένα πρόγραμμα του ΥΠΕΠΘ με το οποίο, με τα χρήματα του 2ου και 3ου ΚΠΣ (Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης) από την Ευρωπαϊκή Ένωση, προωθεί αλλαγές στην εκπαίδευση σύμφωνα με "Ευρωπαϊκά" δεδομένα (οδηγίες της ΕΕ).
Στα πλαίσια αυτού του προγράμματος έχουν ιδρυθεί και χρηματοδοτούνται αρκετά από τα τμήματα στο ΠΘ κι έπειτά με το ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ δημιουργήθηκαν και χρηματοδοτούνται μεταπτυχιακά προγράμματα, το διατμηματικό πρόγραμμα σπουδών, τα μαθήματα επιχειρηματικότητας, κ.α.
Κι εδώ έρχεται να συνδεθεί η λέξη αξιολόγηση. Το ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ στόχο είχε ανάμεσα σε άλλα την χρηματοδότηση κάποιων προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών (ή αλλιώς τα προγράμματα σπουδών των σχολών μας) αφού πρώτα αξιολογήσει τις προτάσεις που έκανε κάθε τμήμα. Έτσι μέσα από το ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ μπήκε για πρώτη φορά σε εφαρμογή η έννοια της αξιολόγησης (από εξωτερικούς κριτές και με δικά τους κριτήρια) και μάλιστα συνδέθηκε άμεσα με την χρηματοδότηση (65 εκατ. ευρώ μοίρασε το ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ), αφού μόνο όσες προτάσεις τμημάτων αξιολογήθηκαν θετικά, χρηματοδοτήθηκαν.
Για το πρόγραμμα αυτό κατέθεσαν τα χαρτιά τους τα περισσότερα από τα τμήματα των Ελληνικών Πανεπιστημίων και όλα τα τμήματα του ΠΘ και αξιολογήθηκαν με βάση τους πόσους φοιτητές έχουν ανά μάθημα, πόσο χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες, την υλικοτεχνική τους υποδομή, το ανθρώπινο δυναμικό που απασχολούν και κυρίως την χρηματοδότηση ή αλλιώς την βιωσιμότητα των προγραμμάτων, με βασικό επιχείρημα την οικονομική βοήθεια των τμημάτων που αντιμετωπίζουν προβλήματα και χρειάζονται ενίσχυση.
Τα αποτελέσματα αυτής της αξιολόγησης ανακοινώθηκαν την προηγούμενη άνοιξη και δεν ήταν τελικά καθόλου ενθαρρυντικά για τα ήδη μειονεκτούντα τμήματα όπως αυτά των ανθρωπιστικών σπουδών. Συγκεκριμένα στα ποσά που αναφέρονται για κάθε τμήμα είναι αρκετά αυξημένα στα ήδη ευνοημένα τμήματα, που αποσπούν όμως και το μεγαλύτερο ποσό από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Για παράδειγμα τα τμήματα Μηχανολόγων και Χωροταξίας που κάποια από τα εργαστήριά τους χρηματοδοτούνται ήδη από εταιρείες (όπως η Pegeut και η Ολυμπιάδα 2004) απέσπασαν την καλύτερη βαθμολογία και την μεγαλύτερη χρηματοδότηση αντίστοιχα (333.900 και 279.000 ευρώ αντίστοιχα). Αντίθετα τμήματα που έχουν αρκετές ελλείψεις σε υποδομές και προσωπικό (π.χ. Κτηνιατρική) ή άλλα που δεν είναι άμεσα εκμεταλλεύσιμα από εταιρίες (π.χ. Δημοτικής Εκπαίδευσης), η χρηματοδότησή τους ήταν πολύ μικρότερη (142.700 και 95.000 ευρώ αντίστοιχα).
Τα αποτελέσματα αυτά, σε συνδυασμό με το ότι ο κρατικές δαπάνες όλο και μειώνονται (συγκεκριμένα το τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης το περσινό ακαδημαϊκό έτος πήρε 9.000.000 δρχ.) καθώς και το ότι η χρηματοδότηση, των τμημάτων που ιδρύθηκαν στα πλαίσια του ΕΠΕΑΕΚ Ι (τμήματα που χρηματοδοτούνται κατά 75% από το ΕΠΕΑΕΚ Ι & 25% από το κράτος) έχει ημερομηνία λήξης το 2006, σκιαγραφούν ένα δυσοίωνο μέλλον για τα τμήματα αυτά και μπορούν να δείξουν από τώρα την πορεία που θα έχουν και τους στόχους της μελλοντικής αξιολόγησης που σχεδιάζει το ΥΠΕΠΘ με το νέο ν/σ.
Η αξιολόγηση λοιπόν δεν είναι κάτι άγνωστο για το χώρο του πανεπιστημίου άσχετα που δεν ακούστηκε το ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ τόσο πολύ αλλά αναφέρονταν στο όνομα της "Ευρωπαϊκής βοήθειας για τον εκσυγχρονισμό των τμημάτων και την ανάπτυξή τους". Επίσης τα αποτελέσματα τα οποία τα βιώνουμε και στην καθημερινή μας ζωή (χαμηλότερες παροχές, φωτοτυπίες και σημειώσεις με δικά μας έξοδα, αδυναμία πρόσληψης προσωπικού, ανύπαρκτα και αστήρικτα εργαστήρια…) μπορούν να μας δώσουν ένα πολύ καλό παράδειγμα για το τι να περιμένουμε και τι θα σημαίνει τελικά η αξιολόγηση που επίκειται.
Είναι καιρός λοιπόν να δραστηριοποιηθούμε και να μην μένουμε απαθείς στα γεγονότα. Είναι καιρός να αντισταθούμε ενάντια στις αλλαγές που ετοιμάζει το ΥΠΕΠΘ και να δείξουμε ότι όσο και να τις ντύνουν με ωραίες λέξεις και υποσχέσεις για ένα καλύτερο πανεπιστήμιο δεν μας πείθουν.
ΕΣΔΑΠ
Το ΥΠΕΠΘ συνεχίζει την επίθεση του, ενάντια στο δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα του πανεπιστήμιου με το νέο νομοσχέδιο για την ήδη δοκιμασμένη σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη αξιολόγηση.
Σύμφωνα με αυτό , ιδρύει το Εθνικό Σύστημα Διασφάλισης και Αξιολόγησης Ποιότητας (ΕΣΔΑΠ) που θα αποτελείται από καθηγητές πανεπιστήμιου, καθηγητές ΤΕΙ και φοιτητές που θα υποδεικνύονται από τις ανύπαρκτες ΕΦΕΕ, ΕΣΕE (αντίστοιχα όργανα φοιτητών και σπουδαστών) όπου την πλειοψηφία κατέχουν ΠΑΣΠ-ΔΑΠ, παρατάξεις που στηρίζουν κάθε κυβερνητική επίθεση στην εκπαίδευση.
Ο ρόλος του ΕΣΔΑΠ θα είναι να αξιολογεί και να κρίνει τις σχολές. Μια αξιολόγηση που θα αποσκοπούσε στην αναβάθμιση του επιπέδου των σπουδών και της έρευνάς δε θα μας έβρισκε αντίθετους σε καμία περίπτωση αλλά θα ήμασταν αφελείς αν πιστεύαμε ότι προωθείται κάτι τέτοιο.
Οι πραγματικοί σκοποί είναι άλλοι.. Κατ αρχάς η αξιολόγηση συνδέεται με τη χρηματοδότηση των σχολών (κάτι το οποίο είχε προτείνει ο κ. Ευθυμίου στη συνάντηση των υπουργών παιδείας της Ε.Ε. στο Βερολίνο). Έτσι, οι "καλές σχολές", εκείνες δηλαδή που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για τις επιχειρήσεις και την αγορά θα παίρνουν χρήματα. Αντίθετα εκείνες που το γνωστικό τους αντικείμενο και η ερευνά τους δεν ενδιαφέρουν άμεσα τις επιχειρήσεις θα περάσουν σε δεύτερη μοίρα (ανθρωπιστικές, κοινωνικές επιστήμες, φιλοσοφία), ενώ στον τεχνολογικό τομέα η έμφαση θα δοθεί στην -άμεσα κερδοφόρα – εφαρμοσμένη έρευνα και όχι στη βασική.
Το ν/σ κινείται στα πλαίσια ενός πανεπιστήμιου που καλείται να προσαρμόζει το πρόγραμμα σπουδών του σύμφωνα με τις ανάγκες της αγοράς και όχι τις ανάγκες των φοιτητών και της κοινωνίας. Συνέπεια αυτών είναι ο συνεχής ανταγωνισμός των καλών και κακών σχολών αντί ο από κοινού αγώνας για καλύτερη παιδεία και καλύτερες συνθήκες δουλείας.
Ακόμα, το υπουργείο θεσμοθετεί τα ΙΔΒΕ ( Ινστιτούτα δια βίου εκπαίδευσης ), εκπαιδευτικά ινστιτούτα που θα ιδρύονται σε κάθε σχολή, στα οποία θα αναγκάζονται να επιστρέφουν οι πτυχιούχοι για να ανανεώνουν τις γνώσεις τους (να μαζεύουν credits όπως ορίζει η συνθήκη της Μπολώνια) και ταυτόχρονα το δικαίωμα τους στην εργασία (όσα περισσότερα credits τόσο πιο εύκολα βρίσκεις δουλειά) . Το καλύτερο είναι ότι τα έξοδα θα είναι δικά μας (δίδακτρα στη δημόσια παιδεία !!!). Τα ΙΔΒΕ θα χορηγούν πιστοποιητικά με αδιευκρίνιστα εργασιακά δικαιώματα με αποτέλεσμα την παραπέρα διάσπαση των εργασιακών μας δικαιωμάτων.
Αυτό που προτείνουμε εμείς για την αξιολόγηση στην παιδεία δεν έχει καμία σχέση με τις προτάσεις του ΥΠΕΠΘ. Εκείνο που χρειάζεται είναι μια αξιολόγηση από τους ίδιους τους φορείς της εκπαίδευσης, με ισότιμη συμμετοχή, μέσα από γενικές συνελεύσεις αντιπρόσωπων των φοιτητών ,εκπαιδευτικών, συνδικαλιστικών φορέων με βάση τις δικές μας ανάγκες και όχι της αγοράς Με βάση ένα καλύτερο επίπεδο γνώσης και όχι σε βάρος αυτού και των εργασιακών δικαιωμάτων.
