Το περιβάλλον είναι το κορυφαίο θέμα συζήτησης των ημερών λόγω των εγκληματικών πολιτικών της μαφίας που κυβερνά τη χώρα, με αποτέλεσμα να καίγεται η Ελλάδα απ’ άκρη σ’ άκρη. Αυτό αντανακλάται και στις συζητήσεις που οργανώνονται στο 28ο κάμπινγκ του Antinazi Zone που διεξάγεται στον Δρέπανο Θεσπρωτίας. Όπως έχουμε ήδη αναφέρει με προηγούμενη ανάρτησή μας, την Τρίτη 3 Αυγούστου οργανώθηκε από το Ξεκίνημα, στα πλαίσια του κάμπινγκ, συζήτηση με θέμα «Πράσινη ανάπτυξη, ή πράσινη καταστροφή;». Έχουμε ήδη δημοσιεύσει την εισαγωγική ομιλία της σ. Ηλέκτρας Κλείτσα. Σήμερα δημοσιεύουμε την ομιλία του σ. Νίκου Κανελλή που επικεντρώνει στην αντι-περιβαλλοντική πολιτική της κυβέρνησης, τα αιολικά πάρκα, το ζήτημα της καύσης απορριμμάτων και στο πώς το περιβάλλον υποτάσσεται στην κερδοφορία του μεγάλου κεφαλαίου. Ο τρίτος εισηγητής στο πάνελ των ομιλητών ήταν ο σ. Ανδρέας Παγιάτσος, η ομιλία του οποίου θα δημοσιευτεί τις επόμενες μέρες.
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι άνθρωποι ανά τον κόσμο αντιλαμβάνονται πόσο απολύτως κρίσιμη είναι η περιβαλλοντική κρίση. Η κλιματική αλλαγή, η πλαστική ρύπανση, η ατμοσφαιρική ρύπανση, η ραγδαία μείωση της βιοποικιλότητας, η ρύπανση των υδάτων, οι δασικές πυρκαγιές και η εξαφάνιση των τροπικών δασών πλέον δεν αφορούν μόνο τις οικολογικές οργανώσεις. Για εκατομμύρια απλούς ανθρώπους, εργαζόμενους, αγρότες και νέους, σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, τα ζητήματα αυτά επηρεάζουν με άμεσο, ολοφάνερο και απόλυτα απειλητικό τρόπο την καθημερινή ζωή και το μέλλον, βγάζοντας στο δρόμο του αγώνα ξανά και ξανά τον κόσμο.
Τα περιβαλλοντικά κινήματα που αναπτύχθηκαν στην Ελλάδα τα τελευταία 10 χρόνια έδωσαν μερικούς από τους πιο μαζικούς και σκληρούς αγώνες της περιόδου. Αρκεί να θυμηθούμε την Κερατέα για τα σκουπίδια, τον αγώνα στη Χαλκιδική και τη Θεσσαλονίκη ενάντια στις εξορύξεις χρυσού, τον αγώνα στο Βόλο για την καύση των σκουπιδιών κοκ.
Κυβέρνηση Μητσοτάκη – το νέο ψεύτικο όραμα
Η κυβέρνηση της ΝΔ έδειξε από την πρώτη στιγμή όχι μόνο τον αντεργατικό-αντιλαϊκό της χαρακτήρα αλλά και το αντι-περιβαλλοντικό της πρόσωπο. Όντας στην υπηρεσία των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων, εφαρμόζει μια πολιτική ακραία καταστροφική για το περιβάλλον και τη ζωή των ανθρώπων.
Πρέπει βέβαια να υπενθυμίσουμε ότι η πολιτική αυτή είναι συνέχεια των πολιτικών που εφάρμοσε η προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και όχι ανατροπή φιλοπεριβαλλοντικών πολιτικών.
Αυτό δε που είναι εξοργιστικό, είναι ότι η κυβερνητική και η μιντιακή προπαγάνδα προσπαθούν να παρουσιάσουν την ακραία αυτή αντιπεριβαλλοντική πολιτική ως «πράσινη ανάπτυξη»!! Την προβάλλουν ως το νέο εθνικό όραμα, την νέα αφήγηση που θα αντιμετωπίσει την περιβαλλοντική κρίση και θα μας πάει στο μέλλον. Κάτι αντίστοιχο με τον «εθνικό στόχο» της Ολυμπιάδας του 2004 – που όπως αποδείχτηκε ήταν το μεγάλο φαγοπότι για τους μεγαλοκαπιταλιστές.
Οι πιο μεγάλοι καπιταλιστικοί όμιλοι της χώρας, ονόματα όπως: η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, ο Μυτιλιναίος, η ΕΛΑΚΤΩΡ, τα ΕΛΠΕ, η Motor Oil, ο ΤΙΤΑΝ, η Lafarge κ.α. ανταγωνίζονται πρώτα και κύρια για τα 6 δις ευρώ ευρωπαϊκών επιδοτήσεων που θα δοθούν για τη λεγόμενη «πράσινη μετάβαση».
Τα 6 δις είναι το 1/3 του συνόλου των επιδοτήσεων που θα δοθούν στη χώρα από το ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ, που μαζί με τα δάνεια θα ξεπεράσει τα 30 δις μέσα στην επόμενη 5ετία.
Σε αυτά δεν συνυπολογίζουμε άλλους δημόσιους πόρους και ευρωπαϊκό ή τραπεζικό δανεισμό που καταλήγει να γίνει δημόσιο χρέος – όπως κατ’ επανάληψη έχει δείξει η εμπειρία.
Οι πολιτικές της κυβέρνησης στην πραγματικότητα καταστρέφουν το περιβάλλον στο όνομα της προστασίας του. Αδυνατούν να προσφέρουν πραγματική λύση γιατί αυτή απαιτεί την αλλαγή ολόκληρου του μοντέλου παραγωγής, μεταφορών, κατανάλωσης που σήμερα βασίζεται στους νόμους της αγοράς και του ανταγωνισμού και στην επιδίωξη όλο και μεγαλύτερων κερδών για το μεγάλο ιδιωτικό κεφάλαιο.
Αιολικά, φωτοβολταϊκά και καύση
Το πρώτο μεγάλο project της λεγόμενης πράσινης μετάβασης αφορά τα αιολικά πάρκα και τα φωτοβολταϊκά. Εδώ, μια πολιτική που συμβάλλει στην καταστροφή του περιβάλλοντος (των βουνών, δασών και θαλασσών μας) βαφτίζεται «πράσινη».
Το δεύτερο μεγάλο κεφάλαιο αφορά τη διαχείριση των απορριμμάτων που περιλαμβάνει μονάδες επεξεργασίας και μονάδες καύσης – είτε σε μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας είτε σε τσιμεντοβιομηχανίες. Εδώ η εγκληματική πολιτική βαφτίζεται «κυκλική οικονομία».
Πλάι στα παραπάνω υπάρχουν και άλλα σχέδια ή έργα σε εξέλιξη τα οποία βέβαια δεν θα μπορούσαν ούτε κατά διάνοια να χαρακτηριστούν ως πράσινα – και που απλά φανερώνουν την υποκρισία των κυβερνώντων. Όπως τα σχέδια για εξόρυξη φυσικού αερίου και πετρελαίου στο Αιγαίο, την Κρήτη, την Ήπειρο και το Ιόνιο πέλαγος. Αν προχωρήσουν από τη μια θα συμβάλλουν αρνητικά στην κλιματική αλλαγή και από την άλλη θα δημιουργήσουν τον διαρκή κίνδυνο μιας τεράστιας οικολογικής καταστροφής στην κλειστή θάλασσα του Αιγίου και γενικότερα της Ανατολικής Μεσογείου. Τέλος, ξεμπλοκάρει και η εξόρυξη χρυσού στη Χαλκιδική με την κυβέρνηση να υπογράφει μια νέα ληστρική σύμβαση-σκάνδαλο με την El Dorado Gold.
Νόμος Χατζηδάκη
Τις προθέσεις της για άρση κάθε έννοιας προστασίας του περιβάλλοντος η κυβέρνηση τις έδειξε με τον νόμο για τον «Εκσυγχρονισμό Της Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας» τον οποίο ψήφισε τον Μάιο του 2020.
Ο νόμος Χατζηδάκη ψηφίστηκε εν μέσω του πρώτου κύματος της πανδημίας. Επί της ουσίας ο νόμος κατήργησε κάθε έννοια προστατευόμενης περιοχής. Άνοιξε το δρόμο σε κάθε είδους οικονομικές, παραγωγικές και βιομηχανικές δραστηριότητες μέσα σε περιοχές Natura!
Οι Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών ουσιαστικά καταργήθηκαν και η μόνη υποχρέωση των επενδυτών είναι να παρουσιάσουν «μελέτες» για την προστασία του περιβάλλοντος (ΜΠΕ) τις οποίες στη συνέχεια αξιολογούν ιδιώτες αξιολογητές της επιλογής των επενδυτών!
Σύμφωνα με τις διατάξεις που διέπουν τις περιοχές Natura επιτρέπεται η υλοποίηση ενός έργου εντός περιοχής Natura μόνο εφόσον υπάρχει βεβαιότητα ότι το έργο δεν θα βλάψει την ακεραιότητα του οικοτόπου. Αν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία, το έργο δεν επιτρέπεται να υλοποιηθεί. Ας σημειώσουμε ότι το 28% της ελληνικής επικράτειας έχει χαρακτηριστεί Natura.
Παρόλα αυτά σήμερα είναι ήδη εγκατεστημένες και λειτουργούν δεκάδες γιγάντιες ανεμογεννήτριες αιολικών πάρκων μέσα ή γύρω από περιοχές Natura στα Άγραφα, τον Έβρο, τη Μάνη, τη Σκύρο ενώ πρόσφατα ξεκίνησε προσπάθεια για εγκατάσταση ακόμη και στο Νυμφαίο της Φλώρινας.
Αιολικά Πάρκα
Οι αρνητικές επιπτώσεις των ΑΣΠΗΕ (Αιολικοί Σταθμοί Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας – δηλαδή ανεμογεννήτριες) επιγραμματικά είναι οι εξής:
- Διανοίγονται τεράστιοι δρόμοι σε πλάτος και μήκος για να περάσουν τα μηχανήματα και οι ανεμογεννήτριες που συνήθως φτάνουν σε ύψος 150-200 μέτρα.
- Ισοπεδώνονται κορυφές και τσιμεντάρονται τα βουνά για να εγκατασταθούν οι ΑΣΠΗΕ, τα δίκτυα μεταφοράς ενέργειας και τα συνοδά έργα.
- Ενδεικτικά, μόνο για την εγκατάσταση δύο ΑΣΠΗΕ 40 ανεμογεννητριών στα Άγραφα θα αλλοιώσουν σε βαθμό μη αναστρέψιμο 843.597 τ.μ. δάσους και δασικών – χορτολιβαδικών εκτάσεων, σε υψόμετρο 1.600-2.000μ.Η έκταση αυτή ισοδυναμεί με 210 γήπεδα ποδοσφαίρου!!
- Κόβονται αναρίθμητα δέντρα (κάτι εντελώς αρνητικό σε σχέση με την κλιματική αλλαγή) και προκαλούνται σοβαρές επιπτώσεις στο υδάτινο δυναμικό ενώ έχουμε μαζική καταστροφή της χλωρίδας και της πανίδας και ειδικά της άγριας μορφής της. Πολλά προστατευόμενα είδη απειλούνται με εξαφάνιση.
- Επηρεάζεται ακόμη και η διαμόρφωση του καιρού, σύμφωνα με πολλούς επιστήμονες, αφού οι ανεμογεννήτριες διώχνουν την υγρασία και μειώνουν τις χιονοπτώσεις προκαλώντας ξηρασία.
Παράλληλα οι ανεμογεννήτριες έχουν μέσο όρο ζωής τα 20 χρόνια. Μετά τα βουνά και τα νησιά θα μείνουν σπαρμένα με κουφάρια τεράστιων ανεμογεννητριών και χιλιάδες τόνους τσιμέντων.
Ακόμα, όλα αυτά δεν έχουν καμία σχέση με τις πραγματικές ενεργειακές ανάγκες της χώρας. Σύμφωνα με μελέτες της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας για να καλυφθεί ο στόχος που έχει θέσει το «Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα» μέχρι το 2030 (για την παραγωγή ηλεκτρισμού μέσω αιολικής ενέργειας εγκατεστημένη ισχύς αιολικών είναι 7.050 MW) αρκεί να εγκατασταθεί μόλις το 25,8% των ήδη αδειοδοτημένων ΑΣΠΗΕ εκτός περιοχών Natura.
Μόνο στους δύο τελευταίους κύκλους προσφορών της ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) υποβλήθηκαν αιτήσεις για περίπου 54 GW, ισχύ που ισοδυναμεί με περίπου τρεις φορές τη συνολική εγχώρια κατανάλωση!!!
Μόνον τον Δεκέμβριο του 2020 υπήρξαν 1544 εγκεκριμένες αιτήσεις για αιολικά συνολικής ισχύος 34.48 GW, πέντε φορές πάνω από τον «εθνικό στόχο» της κυβέρνησης για το 2030 σύμφωνα με την ΡΑΕ!!
Είναι ξεκάθαρο λοιπόν ότι αυτό που καθοδηγεί τους «πράσινους» μεγαλοκαπιταλιστές και την κυβέρνηση δεν είναι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, η προστασία του περιβάλλοντος ή οι ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας για ενέργεια, αλλά οι επιδοτήσεις και οι χρηματοδοτήσεις της ΕΕ και του δημοσίου και οι εγγυημένες τιμές ρεύματος, που σημαίνει εξασφαλισμένα κέρδη χωρίς ρίσκο.
Καύση Σκουπιδιών (Διαχείριση Αποβλήτων)
Όπως ήδη αναφέρθηκε, το δεύτερο μεγάλο project αφορά τη διαχείριση των σκουπιδιών.
Ο ΕΣΔΑ (Εθνικός Σχεδιασμός για τη Διαχείριση των Αποβλήτων) που ψήφισε η κυβέρνηση τον Αύγουστο του 2020 συνιστά ένα έγκλημα σε βάρος της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος.
Είναι ενδεικτικό ότι σε κοινή τους ανακοίνωση η «Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης» η «Μεσόγειος SOS» η «Greenpeace» και η WWF Ελλάς δηλαδή τέσσερεις περιβαλλοντικές ΜΚΟ που απέχουν πάρα πολύ από το να χαρακτηριστούν κινηματικές, ριζοσπαστικές ή πολύ περισσότερο αντικαπιταλιστικές, σχολίαζαν το ΕΣΔΑ ως εξής:
« Η ουσία του νέου ΕΣΔΑ είναι να εισάγει άμεσα την καύση στο μίγμα της διαχείρισης των απορριμμάτων σε όλη τη χώρα με την δικαιολογία ότι η καύση είναι απαραίτητη για την επίτευξη της μείωσης των υπολειμμάτων, ώστε να πέσουν κάτω από το όριο του 10%
… η τυχόν απόφαση για καύση απορριμμάτων-υπολειμμάτων δεν είναι μία επιστημονικά τεκμηριωμένη επιλογή, ούτε οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά αναγκαία, αλλά μία πολιτική επιλογή που απλώς θα ωφελήσει κάποια μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα»
Τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα είναι οι εταιρίες που θα κατασκευάσουν και θα λειτουργήσουν τις δεκάδες Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) με τη μέθοδο ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημόσιου – Ιδιωτικού Τομέα). Ο προϋπολογισμός για την κατασκευή μόλις 3 ΜΕΑ σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα ξεπερνά τα 300 εκ ευρώ ενώ σύμφωνα με δημοσιεύματα οι συνολικές επενδύσεις (κρατικές και ιδιωτικές) στην επεξεργασία αποβλήτων θα ξεπεράσουν τα 2 δισ. €!
Τα ονόματα των ομιλών που εμπλέκονται είναι και πάλι γνωστά: ΗΛΕΚΤΩΡ, ΙΝΤΡΑΚΑΤ, WATT κα. Τόσο ο ΕΣΔΑ όσο και ο πρόσφατος νόμος για την Ανακύκλωση στην ουσία προωθούν την καύση.
Κάτω από τα ευχολόγια για διαλογή στην πηγή, επανάχρηση, ανακύκλωση κλπ η πραγματικότητα είναι η εξής: Ιδιωτικές εταιρίες θα διαχειρίζονται σύμμεικτα απορρίμματα σε ιδιωτικά εργοστάσια που θα χτιστούν με τη μέθοδο ΣΔΙΤ και τα οποία τελικά θα οδηγούνται σε καύση είτε για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είτε σε ενεργοβόρες βιομηχανίες όπως η ΑΓΕΤ Lafarge στο Βόλο και το Καμάρι Βοιωτίας, ο ΤΙΤΑΝ στη Θεσσαλονίκη, η Χαλυβουργική στην Ελευσίνα, κλπ.
Η ΑΓΕΤ Lafarge στο Βόλο αποτέλεσε την προμετωπίδα αυτής της πολιτικής. Η τσιμεντοβιομηχανία, που λειτουργεί μέσα στην πόλη, ξεκίνησε να παίρνει τις πρώτες άδειες καύσης σκουπιδιών το 2014. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έδωσε τη δυνατότητα για αύξηση των ποσοτήτων και των «κωδικών» απορριμματογενών καυσίμων και για εισαγωγή σκουπιδιών από την Ιταλία.
Στο νόμο για την ανακύκλωση που ψήφισε πρόσφατα η ΝΔ επίσης υπάρχουν πολλές αναφορές και στόχοι για μείωση των συσκευασιών και των πλαστικών μιας χρήσης, επαναχρησιμοποίηση, μείωση των τροφίμων που πετιούνται, αύξηση της ανακύκλωσης κλπ. Όμως αυτό που μετράει είναι η πράξη – από λόγια η κοινωνία έχει χορτάσει πολλές φορές.
Δεν γίνονται επενδύσεις σε υποδομές και προσλήψεις μόνιμου προσωπικού από τους Δήμους για διαλογή στην πηγή, αντίθετα προβλέπονται εξαιρέσεις που αναιρούν την έννοια της χωριστής διαλογής αποβλήτων. Στην καλύτερη περίπτωση θα πηγαίνει στην ανακύκλωση ένα μικρό μέρος των υλικών όπως τα μέταλλα και το γυαλί. Τα πλαστικά, τα υπολείμματα της μηχανικής επεξεργασίας, τα οργανικά υπολείμματα, κοκ, θα χαρακτηρίζονται ως καύσιμο και θα καίγονται είτε στα τσιμεντάδικα είτε για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας
Δεν χρειάζεται να πούμε πολλά για τις επιπτώσεις της καύσης στο περιβάλλον. Διοξίνες, βαρέα μέταλλα, φουράνια, τοξική ρύπανση στον αέρα, το έδαφος, το νερό, τα τρόφιμα.
Μια άλλη πτυχή είναι ότι η καύση σκουπιδιών εκλύει CO2 συμβάλλοντας στην κλιματική αλλαγή. Και καμία σχέση δεν έχει ούτε με κυκλική οικονομία ούτε με ΑΠΕ επειδή δήθεν αντικαθιστά μέρος του πετρελαίου, φυσικού αερίου, κάρβουνου κλπ .
Όπως διαπιστώθηκε σε πρόσφατη έκθεση που πραγματοποιήθηκε για τον μη κυβερνητικό οργανισμό ClientEarth, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας των βρετανικών αποτεφρωτήρων είχε μεγαλύτερη ένταση άνθρακα, δηλαδή οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ανά μονάδα ΑΕΠ σε σχέση με την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από φυσικό αέριο και τη δεύτερη μετά τον άνθρακα. Συνολικά, οι ευρωπαϊκοί αποτεφρωτήρες εξέπεμψαν περίπου 95 εκατομμύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα το 2018, περίπου το 2% των συνολικών εκπομπών.
Επιπλέον αν η καύση είναι η «μαγική λύση» στο πρόβλημα των απορριμμάτων, τότε θα συνεχιστεί η παραγωγή πλαστικών που ως πρώτη ύλη έχουν το πετρέλαιο.
Η ελπίδα στα κινήματα
Δεν πρέπει να υπάρχουν αυταπάτες σ’ αυτά που υπόσχονται οι κυβερνήσεις και οι καπιταλιστές. Οι πολιτικές τους έχουν σαν κίνητρο και βασική επιδίωξη το κέρδος. Θυσιάζουν καθημερινά το περιβάλλον, απειλούν πια το μέλλον του πλανήτη, θυσιάζουν την υγεία των πλατιών λαϊκών στρωμάτων αλλά τίποτα από αυτά δεν τους σταματά στο καταστροφικό τους έργο.
Ελπίδα υπάρχει μόνο στα κινήματα. Τα τοπικά κινήματα, ο συντονισμός τους σε εθνικό επίπεδο και τελικά και σε διεθνές επίπεδο αποτελούν μονόδρομο για να ανατραπούν αυτές οι πολιτικές, και μαζί τους οι κυβερνήσεις και το σύστημα που τις εφαρμόζει.
