Άρθρο του Πάρη Μακρίδη
Θεσσαλονίκη
Η πλατεία σήμερα
Η εικόνα που επικρατεί τον τελευταίο καιρό στη συνέλευση της πλατείας Λευκού Πύργου, στη Θ/νίκη, είναι μια εικόνα παρακμής. Από τις 25/8, όταν και έγινε η επανεκκίνηση των κινηματικών διαδικασιών, η συμμετοχή στις συνελεύσεις δεν ξεπέρασε τα 100 άτομα ενώ στις τελευταίες δεν έφταναν ούτε καν τα 50! Η πλατεία δεν θυμίζει σε τίποτα τις διαδηλώσεις του Ιούνη και σε καμιά περίπτωση αυτή η κατάσταση δεν μπορεί να θεωρείται πλέον κίνημα. Αυτό που υπάρχει αυτή τη στιγμή είναι μια καρικατούρα του κινήματος, με μια μικρή ομάδα που πιστεύει ότι αυτή είναι το κίνημα.
Όπως έχουμε εξηγήσει και σε άλλα άρθρα μας1 αυτό οφείλεται στις πολιτικές αδυναμίες του κινήματος.
Η βασική αδυναμία ήταν ότι δεν βγήκαν τα απαραίτητα πολιτικά συμπεράσματα από την εμπειρία του Ιούνη ούτε για τις κοινωνικές συμμαχίες που πρέπει να χτιστούν για να επιτευχθεί η ανατροπή της κυβερνητικής πολιτικής ούτε για τον τρόπο λειτουργίας της πλατείας.
Η αντίληψη που αναπτύχθηκε ήταν ότι θα είχαμε μια πιστή επανάληψη της περιόδου Μάη-Ιούνη, χωρίς να λογαριάζεται το γεγονός ότι το κίνημα δεν κατάφερε να πετύχει τους στόχους που είχε θέσει, πράγμα που σαφώς δημιούργησε μια απογοήτευση.
Το γεγονός αυτό έθετε νέα καθήκοντα στο κίνημα, με κεντρικό το να ξαναπειστεί ο κόσμος να κατέβει στις πλατείες, να του δοθεί μια προοπτική νίκης.
Κάτι τέτοιο δεν υπήρξε όμως, με αποκορύφωμα τη διαδήλωση της ΔΕΘ όπου οι «Αγανακτισμένοι» επέλεξαν να κάνουν τις δικές τους ανεξάρτητες συγκεντρώσεις, προσπαθώντας να αποκλείσουν το Βελλίδειο όπου θα μιλούσε ο πρωθυπουργός.
Οι συγκεντρώσεις αυτές ήταν… μια και το μόνο που κατάφεραν ήταν να απομονώσουν την πλατεία από τα υπόλοιπα αγωνιζόμενα κομμάτια της κοινωνίας, και κυρίως τους φοιτητές, οι οποίοι μαζί με σωματεία, και οργανώσεις της αριστεράς μαζεύτηκαν στο Άγαλμα Βενιζέλου, αποτελώντας τον κύριο όγκο των διαδηλώσεων της 10ης Σεπτέμβρη. Μετά οι… «Αγανακτισμένοι» αυτοί κατηγορούσαν όλους τους άλλους για διασπαστές επειδή δεν πήγαν στο Λευκό Πύργο: δηλαδή οι λίγοι «Αγανακτισμένοι» κατηγορούσαν τις 35 – 40.000 περίπου της διαδήλωσης γιατί δεν έκαναν ότι τους είπαν αυτοί…
Η δεξιά τάση στο κίνημα και ο «αντικομματισμός» της
Ο εκφυλισμός της πλατείας όμως δεν σταμάτησε εκεί.
Πριν από λίγο καιρό 10- 15 άτομα, αυτοανακηρυσσόμενοι ως το κίνημα των Αγανακτισμένων, μαζεύτηκαν έξω από μια ταβέρνα για να αποδοκιμάσουν το Φώτη Κουβέλη.
Να πούμε εξ αρχής ότι έχουμε πολλές φορές σαν Ξεκίνημα κάνει σκληρή κριτική στην αδιέξοδη και ολοκληρωτικά λαθεμένη πολιτική αντίληψη και πρακτική της «Δημοκρατικής Αριστεράς», και άρα δεν έχουμε καμία πολιτική συμπάθεια προς τα εκεί. Το γεγονός αυτό όμως έφερε στην επιφάνεια ξανά τη γενικότερη συζήτηση για τα κόμματα και τη σχέση τους με το κίνημα.
Ήδη από τον Ιούνη είχε διαμορφωθεί μέσα στη συνέλευση μια δεξιά τάση η οποία, σε συμμαχία με κομμάτι του αναρχικού χώρου(!) είχε ως μοναδικά συνθήματα τα «έξω τα κόμματα» και «έξω τα εργατικά σωματεία». Η λογική τους ήταν ότι «όλοι φταίνε» (σύνθημα που ενσωματώνει το παγκαλικό «μαζί τα φάγαμε») για την σημερινή κατάσταση και άρα πρέπει να διαδηλώνουμε ενάντια σε όλους.
Με τον καιρό η τάση αυτή ξεκαθάρισε το ποιους εννοούσε με το «όλοι»: το βασικό τους πρόβλημα ήταν τα κόμματα και οι οργανώσεις της κοινοβουλευτικής καθώς και της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς.
Πολλές φορές μάλιστα υπήρξαν και λεκτικοί τραμπουκισμοί, με χαρακτηριστικότερους την προσπάθεια να αποτρέψουν να μοιραστεί έντυπο υλικό στις 5 Ιούνη από μέλη του Ξ, της πρωτοβουλίας κατοίκων Τούμπας, της Πρωτοβουλίας Γυναικών και τον γνωστό ακτιβιστή της αριστεράς στην πόλη μας, Παναγιώτη Καρύδη στις 30/6.
Τα ίδια αυτά άτομα δεν είχαν κανένα πρόβλημα να δώσουν το μικρόφωνο στον ακροδεξιό Αντωνίου!…
Το επιχείρημά τους ήταν ότι οι αριστεροί θέλουν να καπελώσουν την πλατεία στην οποία δεν χωράνε κόμματα, παρατάξεις και ιδεολογίες. Η στάση τους όμως έδειξε ακριβώς τι κρυβόταν πίσω από το «ακομμάτιστο» που υποστήριζαν!
Φταίνε όλοι με τον ίδιο τρόπο;
Είναι γνωστό σε όλους ότι στο κίνημα των πλατειών η γενική διάθεση του κόσμου που συμμετείχε ήταν μια διάθεση απόρριψης του συνόλου του πολιτικού συστήματος και των κομμάτων που συμμετέχουν σε αυτό. Η συνείδηση αυτή, συνείδηση πλατιών στρωμάτων της κοινωνίας, δεν είναι χωρίς αιτίες. Αντιθέτως, είναι αποτέλεσμα από τη μια χρόνιων αντιλαϊκών πολιτικών που εφαρμόζονταν από όλες τις κυβερνήσεις και από την άλλη της αδυναμίας των μαζικών κομμάτων της Αριστεράς να απαντήσει σε αυτές.
Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι «όλοι είναι ίδιοι». Κι αυτό γιατί υπάρχει μια βασική διαχωριστική γραμμή η οποία πρέπει κατά την γνώμη μας να καθορίζει τις δράσεις μας. Αυτή η διαχωριστική γραμμή βρίσκεται στη διαφοροποίηση αυτών που κυβερνούν, κυβέρνησαν ή στηρίζουν τις κυβερνητικές επιλογές και αυτών που δεν συμμετείχαν στην εξουσία και διαχωρίζουν τη θέση τους απ’ αυτές τις πολιτικές.
Δεν είναι το ίδιο λοιπόν το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ με την Αριστερά. Είναι άλλου είδους οι ευθύνες των πρώτων και άλλου είδους των δεύτερων. Οι πρώτοι (μαζί με ΛΑΟΣ και ΔΗΣΥ) εφαρμόζουν και στηρίζουν τις πολιτικές που εφαρμόζονται σήμερα. Είναι οι πολιτικές ενάντια στις οποίες διαδηλώνουμε.
Οι ευθύνες της κοινοβουλευτικής Αριστεράς, από την άλλη, είναι άλλου είδους. Είναι οι ευθύνες της μη οργάνωσης της λαϊκής πάλης με μαχητικό, μαζικό και αποτελεσματικό τρόπο έτσι ώστε να αποτραπεί η κοινωνική ισοπέδωση.
Με την Αριστερά αυτή μπορεί να διαφωνούμε σε πολλά πράγματα αλλά δεν διαδηλώνουμε εναντίον της – κάνουμε το αντίθετο, διαδηλώνουμε μαζί. Γιατί αν διαδηλώνουμε ενάντια και στην αριστερά, τότε μπαίνουμε σε ένα δρόμο που δεν έχει τέλος. Με βάση αυτή τη λογική, ότι διαδηλώνουμε ενάντια σε όποιον διαφωνούμε για οτιδήποτε, τότε τι μας εμποδίζει να γιουχάρουμε και μεμονωμένα άτομα με τα οποία δεν συμφωνούμε;
Κι αν τους κατηγορούμε «όλους» τότε πρέπει να κατηγορούμε και αυτούς που τους ψήφισαν γιατί χωρίς τη στήριξη αυτών τα συγκεκριμένα κόμματα δεν θα είχαν κοινοβουλευτική δύναμη.
Άρα πρέπει να τους αποκλείσουμε από τις πλατείες;
«Έξω τα κόμματα» από την πλατεία;
Μέσα στις συνελεύσεις αναπτύχθηκε η άποψη ότι δεν πρέπει οι οργανωμένες δυνάμεις να παρίστανται και να εκφράζονται ως τέτοιες, αλλά ως «άτομα». Η πρόταση αυτή στρεφόταν ενάντια κυρίως στις δυνάμεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς (όπως το «Ξ») που συμμετείχαν και στήριξαν το κίνημα γιατί αυτές υποτίθεται ότι «καπέλωναν» το κίνημα.
Όμως το αν «καπελωθεί» ένα κίνημα δεν είναι ζήτημα των «κομμάτων» γενικά, αλλά των διαδικασιών του. Όσο πιο δημοκρατικές, μαζικές και ανοιχτές είναι αυτές, τόσο δυσκολότερο γίνεται το «καπέλωμα». Άλλωστε τα «καπελώματα» μπορούν να γίνουν και από μεμονωμένα άτομα που δρουν υπό τον μανδύα του ακομμάτιστου και στο όνομα της «άμεσης δημοκρατίας» φροντίζουν να έχουν θέση -αυτοί ή οι «δικοί» τους- σε όλα τα «πόστα» και να συμπεριφέρονται με το χειρότερο «παραγοντίστικο» τρόπο. Μήπως αυτοί είναι ακίνδυνοι επειδή δεν ανήκουν σε κανένα κόμμα; Όχι βέβαια!!
Κανείς δεν μπορεί με διοικητικό-απαγορευτικό τρόπο να αποκλείσει μια οργάνωση από το να συμμετάσχει σε ένα κίνημα. Αν ένα άτομο είναι σε μια οργάνωση, είναι εκεί γιατί συμφωνεί με αυτή. Δεν διαχωρίζεται το «άτομο» από το «μέλος μιας οργάνωσης». Και όταν πολλά «άτομα», μέλη μιας οργάνωσης είναι στην πλατεία, τότε είναι και η οργάνωση.
Και πρέπει να θέλουμε και τις οργανώσεις στα κινήματα επειδή θέλουμε όλους όσους αντιπαλεύουν τις κυβερνητικές πολιτικές. Κανένας δεν πρέπει να αποκλείεται από τη μάχη. Το πρόβλημα εντείνεται όταν οι οργανωμένοι παρουσιάζονται ως «ανένταχτοι» γιατί, πέρα από το γεγονός ότι ήταν υποκριτικό, έκανε και πιο εύκολο το «καπέλωμα»! Είχε τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα δηλαδή! Κατά τη γνώμη μας κάθε οργανωμένη δύναμη θα έπρεπε να μπορεί να μιλάει ανοιχτά ως τέτοια, έτσι ώστε να ξέρει ο καθένας ποιος μιλάει και τι λέει και να κρίνεται με βάση αυτό.
Είναι καιρός κάποιοι να σοβαρευτούν και να ξεφύγουν από τη δαιμονοποίηση της Αριστεράς. Άλλωστε οι «Αγανακτισμένοι» που στηρίζουν το φοιτητικό κίνημα δεν πρέπει να ξεχνούν ότι τις καταλήψεις δεν τις προτείνουν «ακομμάτιστοι» αλλά οι φοιτητικές παρατάξεις της Αριστεράς (ΕΑΑΚ, ΑΡΕΝ κλπ) οι οποίες δίνουν μάχη στις συνελεύσεις (των συλλόγων τους) για να συνεχιστεί το κίνημα. Μήπως ούτε το φοιτητικό κίνημα χωράει στις πλατείες γι’ αυτό το λόγο;
Κάποιες από τις αριστερές οργανώσεις που συμμετείχαν στο κίνημα των πλατειών (κυρίως η ΚΟΕ και η ΟΚΔΕ- Εργατική Πάλη) φέρουν σημαντική ευθύνη για την κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή. Γιατί αντί να δώσουν την πολιτική μάχη (με υπομονή και εξήγηση) ενάντια σε αυτή τη λάθος αντίληψη, προτίμησαν να «χαϊδεύουν τα αυτιά» αυτών των ομάδων, με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε στη σημερινή κατάσταση.
Η δεξιά τάση πάει πίσω το κίνημα
Η λογική αυτής της ομάδας (ή καλύτερα συμμαχίας) δημιούργησε πολλά προβλήματα στο κίνημα, και αυτή τη στιγμή με τις πρακτικές της το οδηγεί στον πλήρη εκφυλισμό.
Ήταν αυτή η τάση που ουσιαστικά καπέλωνε το κίνημα.
Πολλές φορές απανωτές συνελεύσεις καλούνταν να συζητήσουν τα ίδια πράγματα επειδή οι αποφάσεις της δεν άρεσαν σε μερικούς.
Για το αν θα καλέσουμε σωματεία να συμμετέχουν στην πλατεία, πχ, η συνέλευση συζητούσε για τρεις μέρες (30/5-1/6) μέχρι να πετύχουν τους συσχετισμούς που ήθελαν για να αλλάξουν την αρχική απόφαση.
Πολλές φορές τέθηκε και το ζήτημα με τα κόμματα με αποκορύφωμα την πρόταση που έγινε στις 17/6 και ζητούσε να κάνουμε πορεία στα γραφεία ΣΥΡΙΖΑ, ΛΑΟΣ και ΚΚΕ επειδή στην πορεία της Γενικής Απεργίας δυο μέρες πριν είχαμε περάσει «μόνο» από αυτά της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ!
Ενώ δηλαδή η κυβέρνηση παράπαιε ο μόνος καημός της δεξιάς τάσης ήταν να δείξουμε το πόσο εναντίον όλων είμαστε!! Οι προτάσεις τους συνεχώς καταψηφίζονταν, πράγμα που τους εκνεύριζε όλο και περισσότερο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι μόνο σε απομαζικοποιημένες διαδικασίες καταφέρνουν να τις περνάνε.
Η απόφαση για συνέχιση της κατάληψης μέσα στο καλοκαίρι
Και τέλος έχουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την σημερινή κατάσταση του κινήματος και την εκφυλιστική τροπή του, με την απόφαση που πάρθηκε για συνέχιση των διαδικασιών μέσα στο καλοκαίρι.
Η πλατεία μέσα στο καλοκαίρι υποτίθεται ότι παρέμεινε ενεργή, όμως οι 20-30 που βρίσκονταν εκεί καμιά σχέση δεν είχαν με τους δεκάδες χιλιάδες που συμμετείχαν στο κίνημα την προηγούμενη περίοδο και που έβλεπαν αυτή την «ενεργότητα» σαν μια εκφυλιστική «καρικατούρα» του κινήματος.
Το απόλυτο αδιέξοδο της λογικής των «καθαρών αγωνιστών»
Η λογική να αποκοπούμε από σωματεία και την Αριστερά, να αποκοπούμε από όποιον άλλον αγωνιζόταν επειδή μόνο εμείς είμαστε οι «καθαροί» αγωνιστές είναι εμφανώς αποτυχημένη, όπως δείχνει η σημερινή εικόνα των πλατειών.
Το να δημιουργηθεί ένα νέο «μαγαζάκι», αυτό των Αγανακτισμένων, είναι διασπαστικό για το κίνημα και οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην ήττα. Ένα από τα βασικά στοιχεία του κινήματος που κατέβασε τον κόσμο κατά χιλιάδες στο δρόμο ήταν το «όλοι μαζί», ότι δινόταν επιτέλους μια ευκαιρία σε διαφορετικά στρώματα της κοινωνίας να αντισταθούν συντονισμένα, και άρα να έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας. Αυτό καταστρέφεται με αυτή τη λογική που επικρατεί στις πλατείες αυτή τη στιγμή.
Την επόμενη περίοδο θα παρουσιαστεί ξανά η ανάγκη για ένα νέο ξεσηκωμό, όπως αυτόν του περασμένου Ιούνη. Για να νικήσει αυτή τη φορά όμως πρέπει να βγουν τα συμπεράσματα για τα λάθη που έγιναν έτσι ώστε να μην ξαναγίνουν.
____________________________
