Της Ελένης Μπέκου, φοιτήτριας στο Τμήμα Γλωσσικών και Διαπολιτισμικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Πριν μερικές ημέρες πραγματοποιήθηκε συνάντηση μεταξύ του Υπουργείου Παιδείας και εκπροσώπων του Συλλόγου Εκδοτών Επιστημονικών Βιβλίων (ΣΕΕΒΙ). Μέσα από ανακοίνωση των δεύτερων, έγινε γνωστό ότι η κυβέρνηση τους απεύθυνε τελεσίγραφο σύμφωνα με το οποίο όποιος εκδότης δεν παρέχει μέχρι τον Μάιο του 2022 το 25% των συγγραμμάτων του προς τους φοιτητές και σε ηλεκτρονική μορφή, πέραν της έντυπης, δεν θα του επιτραπεί να μοιράσει ούτε τα έντυπα συγγράμματα.
***
Οι εκδοτικοί οίκοι, που προφανώς λειτουργούν ως ιδιωτικές επιχειρήσεις, πρόταξαν το ζήτημα της διασφάλισης των πνευματικών δικαιωμάτων και της προστασίας απέναντι στην ανεξέλεγκτη ψηφιακή αναπαραγωγή των συγγραμμάτων. Κάτι που αφορά τόσο την αμοιβή των συγγραφέων των βιβλίων όσο και τα κέρδη των ιδιωτικών εκδοτικών οίκων. Ως λύση, το Υπουργείο Παιδείας πρότεινε το Σύστημα Διαχείρισης Ψηφιακών Δικαιωμάτων (DRM). Οι εκδότες όμως εξέφρασαν την αντίθεση τους σε αυτό το εγχείρημα, χαρακτηρίζοντας το συγκεκριμένο σύστημα αναξιόπιστο, καθώς η λογοκλοπή και η παραβίαση των πνευματικών δικαιωμάτων αποτελούν βασικό κίνδυνο όσον αφορά στα ηλεκτρονικά βιβλία και αυτό το σύστημα δεν παρέχει καμία αντίστοιχη προστασία.
Πέρα όμως από την αντιπαράθεση εκδοτικών οίκων-Υπουργείου για το θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων προκύπτει ακόμη ένα εξαιρετικά σοβαρό ζήτημα. Η διανομή των ηλεκτρονικών συγγραμμάτων και ο δήθεν εκσυγχρονισμός, μπορούν να αποτελέσουν απλά ένα τέχνασμα για την κυβέρνηση, ώστε να σταματήσουν να διανέμονται δωρεάν έντυπα συγγράμματα στους φοιτητές.
Άλλωστε, η αντικατάσταση των έντυπων συγγραμμάτων από τα ηλεκτρονικά είναι κάτι που συζητιέται εδώ και πολλά χρόνια στο Υπουργείο Παιδείας και μάλιστα από διαφορετικές κυβερνήσεις σαν μια ακόμη μέθοδος μείωσης των δημόσιων δαπανών για την εκπαίδευση.
Όμως, τα έντυπα συγγράμματα είναι αναντικατάστατα τόσο για τη διάρκεια των σπουδών όσο και μετά από αυτές. Αν καταργηθεί πλήρως η διανομή έντυπων συγγραμμάτων τότε το τελικό αποτέλεσμα θα είναι η οικονομική επιβάρυνση των φοιτητών που θα αναγκάζονται είτε να αγοράζουν την έντυπη μορφή είτε να εκτυπώνουν τα συγγράμματα.
Δεδομένου του υψηλού κόστους των ακαδημαϊκών συγγραμμάτων αλλά και τη στέρηση ενός βασικού εργαλείου γνώσεων που δεν αφορά μόνο για το διάβασμα της εξεταστικής το αποτέλεσμα θα είναι η υποβάθμιση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι οι φοιτητές έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν τα πανεπιστημιακά βιβλία.
Πάνω στη μεγάλη οικονομική επιβάρυνση που υπάρχει λόγω των υψηλών ενοικίων και των υπόλοιπων εξόδων, με τη νέα απόφαση της κυβέρνησης, θα έρθει να προστεθεί και η επιβάρυνση της αγοράς των ακαδημαϊκών συγγραμμάτων. Το επιχείρημα ότι οι σημειώσεις ή η ηλεκτρονική μορφή των συγγραμμάτων και μόνο αρκούν για την μελέτη, είναι απλά ανυπόστατο.
***
Είναι ξεκάθαρο ότι η κυβέρνηση θέλει για ακόμα μία φορά να μειώσει τις δαπάνες για την δημόσια Παιδεία, αφαιρώντας από τους φοιτητές το δικαίωμα στο ακαδημαϊκό σύγγραμμα, στην ανακάλυψη νέων γνώσεων, στην διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων. Ο βασικός στόχος άλλωστε δεν είναι η προετοιμασία ανθρώπων που θα αποφοιτήσουν ως «επιστήμονες», αλλά ως άτομα με «δεξιότητες» που θα μπορούν να ανταπεξέλθουν στον ανταγωνισμό της αγοράς εργασίας. Δεν θέλουν ανθρώπους με γνώσεις και κριτική σκέψη, αλλά νέους «δούλους» όπως ακριβώς τους θέλουν δηλαδή οι εργοδότες και το σύστημα.
Είναι υποχρέωση των φοιτητικών συλλόγων και ολόκληρης της ακαδημαϊκής κοινότητας να εναντιωθεί απέναντι στη νέα αυτή ρύθμιση αλλά και στην οποιαδήποτε άλλη επίθεση που εξαπολύει η κυβέρνηση στη δημόσια και δωρεάν Παιδεία. Πρέπει να τους δείξουμε ότι η Παιδεία είναι δικαίωμα και όχι προνόμιο των λίγων και εκλεκτών.
