Οι κυβερνήσεις παγκοσμίως έχουν ξοδέψει 16 τρισ. δολάρια για την προάσπιση της καπιταλιστικής οικονομίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας με το δημόσιο χρέος να εκτοξεύεται σε μεταπολεμικά επίπεδα.
Που καταλήγει ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος των δημόσιων δαπανών; Πηγαίνουν έστω στην κάλυψη των κοινωνικών αναγκών των πολιτών ή συσσωρεύονται στις τσέπες κάποιων λίγων και εκλεκτών μεγάλων επιχειρηματιών;
Το παράδειγμα της Aegean Airlines στη χώρα μας είναι ενδεικτικό και αποτελεί την κορυφή μόνο του παγόβουνου των σκανδάλων που συμβαίνουν στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος.
Κρατική ενίσχυση €340 εκατ. χωρίς καμιά προστασία των εργαζομένων
Στις 5 Ιουλίου 2021 η αεροπορική εταιρεία Aegean γνωστοποίησε πως εισέπραξε από το ελληνικό δημόσιο 120 εκατομμύρια.
Ήταν η τελευταία δόση από ένα πακέτο άνω των 340 εκατομμυρίων κρατικής βοήθειας, το ακριβές ύψος του οποίου αποτελεί μυστικό, αφού η εταιρεία δεν δέχεται να το δημοσιοποιήσει.
Από όσα έχουν διαρρεύσει μέχρι στιγμής σχετικά με το παραπάνω «πακέτο», συνυπολογίζονται σε αυτό το 80% ενός δανείου ύψους 150 εκατομμυρίων ευρώ (δηλαδή 120 εκατ.) με εγγύηση του ελληνικού δημοσίου το οποίο άντλησε η Aegean από τις ελληνικές τράπεζες καθώς και το συντριπτικό μερίδιο από το πακέτο στήριξης των 115 εκατ. ευρώ συνολικά που προσέφερε η κυβέρνηση στον κλάδο των αερομεταφορών.
Η μοναδική προϋπόθεση της εταιρείας ώστε να εισπράξει την υπέρογκη αυτή κρατική ενίσχυση ήταν η συμφωνία για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της κατά 60 εκατομμύρια ευρώ.
Καμία δέσμευση δεν υπήρχε για την διατήρηση των θέσεων εργασίας, για τους μισθούς των εργαζομένων και για τις συνθήκες εργασίας τους. Αντιθέτως αυτό που ακολούθησε ήταν η ακόμη μεγαλύτερη συμπίεση του μισθολογικού κόστους της εταιρείας ώστε να αυξηθούν ακόμη περισσότερο τα κέρδη των μετόχων.
Μη ανανέωση συμβάσεων – Απολύσεις – Εκμετάλλευση
Εννέα πρώην και νυν εργαζόμενοι και εργαζόμενες της Aegean επιβεβαίωσαν στο Reporters United πως υπήρξαν απολύσεις εργαζόμενων, ακόμη και με 10 χρόνια προϋπηρεσίας, πέρα από τη συστηματική και χρόνια μη ανανέωση συμβάσεων των εργαζόμενων ώστε να μην αποκτήσουν σταθερά εργασιακά δικαιώματα.
Ένας από τους εννέα εργαζόμενους, που εργάζονταν στο διοικητικό προσωπικό της εταιρείας, έκανε λόγο για «δεκάδες απολύσεις που πραγματοποιούνταν στο τέλος κάθε μήνα», μέσα σε ένα κλίμα αβεβαιότητας στο οποίο δεν γνώριζαν εάν στο τέλος του μήνα θα απολύονταν και οι ίδιοι.
Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τους εργαζόμενους, η διοίκηση απαιτούσε από όσους παρέμεναν, να εργαστούν σε πολύ πιεστικές συνθήκες και για περισσότερες ώρες, ακόμη κι όσους βρίσκονταν σε αναστολή ή είχαν ενταχθεί στο πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ.
Τον Ιούνιο του 2020, το ΠΑΜΕ σε ανακοίνωσή του κατήγγειλε πως εργαζόμενοι της Aegean «ενώ είναι σε αναστολή, δουλεύουν μέσω τηλεργασίας και μάλιστα χωρίς ωράριο, από το πρωί ως το βράδυ, καθώς η εταιρεία τους υποχρεώνει να είναι πάντα διαθέσιμοι να απαντήσουν σε κλήσεις ή email».
Συνολικά μέσα στο 2020 το προσωπικό της εταιρείας μειώθηκε κατά 612 άτομα ή 20,9% του συνόλου των εργαζομένων. Και μάλιστα οι απολύσεις γίνονταν κυρίως σε γυναίκες απομακρύνοντας από την εταιρεία το 40% των εργαζόμενων γυναικών.
Η στοχευμένη εξαφάνισή του σωματείου από την εταιρεία
Στην Aegean σωματείο εργαζομένων υπήρξε μόνο για 7 χρόνια μεταξύ του 2004 και του 2011. Σε αυτό το διάστημα υπογράφτηκαν δύο συλλογικές συμβάσεις οι οποίες κατοχύρωναν θεμελιώδη εργασιακά δικαιώματα και απέτρεπαν την διοίκηση από αυταρχικές και παράνομες συμπεριφορές.
Στην συνέχεια η εταιρεία προσπάθησε με κάθε τρόπο να αποδυναμώσει το σωματείο, αναθέτοντας αρχικά τις υπηρεσίες εδάφους σε άλλη εταιρεία, την Goldair, καθώς η πλειοψηφία των ατόμων που συμμετείχαν στο σωματείο ήταν προσωπικό εδάφους.
Έπειτα άρχισε τις αποσπάσεις εργαζόμενων που συμμετείχαν στο σωματείο σε άλλες θέσεις και έφτασε μέχρι το σημείο να απολύσει παράνομα και καταχρηστικά τον πρόεδρό του επειδή αρνήθηκε να υπογράψει ατομική σύμβαση εργασίας, η οποία καταστρατηγούσε την ισχύουσα Συλλογική Σύμβαση Εργασίας.
Έτσι τα τελευταία 10 χρόνια ένας από τους μεγαλύτερους εργοδότες στην Ελλάδα κατάφερε να μην υπάρχει σωματείο εργαζομένων στους χώρους εργασίας του.
Παραδείγματα από το εξωτερικό όπου υπήρξαν σωματεία
Το τι θα μπορούσε να αποτρέψει ένα σωματείο εργαζομένων μας δείχνει το παράδειγμα της Γερμανίας.
Στην αεροπορική εταιρεία Lufthansa μέχρι το 2014 επιβλήθηκαν επίσης συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Μετά από αγώνες του σωματείου όμως η κατάσταση άλλαξε και πλέον οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες υπογράφουν αποκλειστικά συμβάσεις αορίστου χρόνου.
Το σωματείο απαίτησε και πέτυχε να μην απολυθεί κανένας εργαζόμενος στην Lufthansa κατά την διάρκεια της πανδημίας, αν και δέχτηκε τον όρο της διοίκησης να μην πραγματοποιηθούν οι προβλεπόμενες μισθολογικές αυξήσεις για το διάστημα αυτό.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης τα στοιχεία της έκθεσης του Απριλίου 2021 του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης σχετικά με τα ευρωπαϊκά πακέτα διάσωσης και τους όρους που περιλάμβαναν προκειμένου να ενισχύσουν οικονομικά τις αεροπορικές εταιρείες των χωρών τους.
Σε χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ολλανδία, το Βέλγιο και το Ισραήλ το κράτος απέκτησε μετοχικό κεφάλαιο ή/και πλέον συμμετέχει στην διοίκηση των αεροπορικών εταιρειών.
Σε αερομεταφορείς όπως η Γερμανική Lufthansa, η Γαλλική Air France και η Ολλανδική KLM επιβλήθηκαν συγκεκριμένοι όροι που στοχεύουν στον περιορισμό της κλιματικής κρίσης (μείωση εκπομπών αερίων, συμμόρφωση με τη συμφωνία του Παρισιού).
Στην Ολλανδία, την Γερμανία, την Ελβετία, στις ΗΠΑ και την Τουρκία υποχρεώθηκαν οι εταιρείες να σεβαστούν την εργασιακή νομοθεσία και να προστατέψουν τους εργαζόμενους τους από ενδεχόμενες απολύσεις.
ΝΔ η κυβέρνηση που προστατεύει το μεγάλο κεφάλαιο
Ασφαλώς, καμία απ’ τις παραπάνω χώρες δεν έχει κάποια φιλεργατική κυβέρνηση που είναι διατεθειμένη να επιβάλλει πραγματικές εθνικοποιήσεις, ούτε παίρνει ουσιαστικά μέτρα ενάντια στην κλιματική αλλαγή. Είναι για δικούς τους λόγους που προχώρησαν σε τέτοιου είδους πολιτικές και πιθανότατα δεν θα αργήσει η στιγμή που θα τις πάρουν πίσω, ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι τίποτα από τα παραπάνω δε συνέβη στη χώρα μας. Η κυβέρνηση της ΝΔ δεν έσπευσε να προστατέψει τα συμφέροντα των εργαζομένων αλλά αυτά των μεγάλων επιχειρηματιών.
Ποιο το νόημα άλλωστε της χρηματοδότησης μεγάλων επιχειρήσεων με δημόσιο χρήμα αν δεν εξασφαλίζεται ότι θα διατηρηθούν οι θέσεις εργασίας των χιλιάδων απασχολούμενων σε αυτές; Ή αν δεν εξασφαλίζεται ότι με κάποιο τρόπο θα υπηρετήσουν το δημόσιο συμφέρον;
Το πιο εξοργιστικό είναι ότι η περίπτωση της Aegean δεν αφορά μια εταιρεία η οποία κινδύνευε από πτώχευση αλλά για μια εταιρεία η οποία απλά είδε τα κέρδη της να μειώνονται.
Τα ταμειακά διαθέσιμα της εταιρείας, όταν ζήτησε οικονομική ενίσχυση, βρίσκονταν περίπου στα 500 εκ. ευρώ ενώ μόνο την 15ετία 2005-2019 είχε κέρδη μετά φόρων 522,9 εκ. ευρώ με τους μετόχους της να έχουν λάβει τα τελευταία 5 χρόνια πάνω από 210 εκ. ευρώ.
Οι μεγαλοεπιχειρηματίες, οι εφοπλιστές και γενικά οι οικονομικά ισχυροί (με τη βοήθεια των συστημικών ΜΜΕ τα οποία ελέγχουν, όταν δεν κατέχουν), ενώ ισχυρίζονται ότι το κράτος δεν πρέπει να ανακατεύεται στην οικονομία γιατί είναι αναποτελεσματικό και διεφθαρμένο, μόλις απειλούνται τα κέρδη τους είναι οι πρώτοι που προσφεύγουν σε αυτό για να τους εξασφαλίσει την κερδοφορία τους.
Βρισκόμαστε σε μια εποχή πανδημίας όπου η κυβέρνηση της ΝΔ καλεί τους απλούς πολίτες να κάνουν υπομονή και να υπακούσουν στις ανεύθυνες και καταστροφικές πολιτικές της ενώ ταυτόχρονα, με τα χρήματα των φορολογουμένων, διατηρεί και αυξάνει τα υπερκέρδη του μεγάλου κεφαλαίου.
Έχουμε μπροστά μας μια μεγάλη πρόκληση ως κοινωνικό σύνολο να αναζητήσουμε συλλογικές και οργανωμένες απαντήσεις προκειμένου να σταματήσει το καταστροφικό έργο της κυβέρνησης και των μεγαλοεπιχειρηματιών σε αυτή τη χώρα.
