Σχόλιο από το «Ξεκίνημα»
Όσο και αν ήταν ως ένα βαθμό αναμενόμενες οι βασικές τάσεις των εκλογών της 20ης Σεπτέμβρη, η απογοήτευση που επικρατεί σε πολύ σημαντικά τμήματα της Αριστεράς και του μαζικού κινήματος είναι μεγάλη.
Δεν είναι τόσο το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ επικράτησε, παρά τη μνημονιακή του μετάλλαξη και που τώρα, στο όνομα της Αριστεράς, αναλαμβάνει να εφαρμόσει τις πολιτικές των Μνημονίων. Είναι περισσότερο το γεγονός ότι τα κόμματα της Αριστεράς απέτυχαν να καλύψουν το κενό που αφήνει πίσω της η μετάλλαξη της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ. Κι αυτό αφορά ιδιαίτερα την αδυναμία της ΛΑΕ να μπει στη βουλή.
Το αποτέλεσμα είναι μια βουλή με 6 μνημονιακά κόμματα συν ένα ναζιστικό και με μόνη πολιτική έκφραση της Αριστεράς το ΚΚΕ. Μόνο που και το ΚΚΕ απλά κράτησε τα ποσοστά του περασμένου Γενάρη – σε απόλυτους αριθμούς ψήφων είχε μείωση κατά 11%!
Ωστόσο σε αυτές τις περιστάσεις το χειρότερο που έχει να κάνει ο κόσμος και τα στελέχη της Αριστεράς είναι να αναπαράγουν την απογοήτευσή! Αντίθετα, αυτό το πλήγμα που δέχτηκε η Αριστερά, συνολικά, μπορεί να αποτελέσει την βάση για την εξαγωγή πολιτικών συμπερασμάτων. Συμπερασμάτων κρίσιμης σημασίας για το μέλλον της Αριστεράς, για το τι Αριστερά χρειαζόμαστε, για το πώς θα καλυφθεί το πολιτικό που αφήνει πίσω της η μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ.
Η μεγαλύτερη αποχή μεταπολιτευτικά
Οποιαδήποτε ανάλυση για τα αποτελέσματα των εκλογών πρέπει να ξεκινάει από το ποσοστό ρεκόρ της αποχής που έφτασε το 43.43%. Στο οποίο αν προσθέσουμε τα 2.42% άκυρα και λευκά ψηφοδέλτια σημαίνει ότι σχεδόν ένας στους δύο καταγραμμένους ψηφοφόρους δεν συμμετείχαν στις εκλογές της περασμένης Κυριακής.
Από τους 9.838.523 εγγεγραμμένους ψηφοφόρους ψήφισαν οι 5.566.295 ενώ τα άκυρα και τα λευκά έφτασαν τα 134.445.
Στις εκλογές του Γενάρη του 2015 (πριν 8 μήνες) ψήφισαν 6.330.356 (αποχή στο 36.38%) που σημαίνει ότι 765.000 από αυτούς δεν πήγαν να ψηφίσουν σε αυτές τις εκλογές. Το Μάιο του 2012 η αποχή ήταν στο 34,9%.
Πριν από τα «μνημονιακά» χρόνια η αποχή ήταν κάτω του 30%, παλιότερα δε δεν ξεπερνούσε το 25%. Συγκεκριμένα, το 2009 ήταν 29,1%, το 2007 ήταν 25,9% και το 2004, 23,5%. Σε απόλυτους αριθμούς στις εκλογές του 2004 είχαν ψηφίσει 7.571.601 ψηφοφόροι. Τώρα ψήφισαν πάνω από 2.000.000 λιγότεροι.
Πρόκειται για ένα σημαντικό στοιχείο που αναδεικνύει και την πραγματική απήχηση των κομμάτων στο εκλογικό σώμα. Αν ληφθεί υπόψη η μαζική αποχή, τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι 35.46% αλλά πολύ χαμηλότερα – και το ίδιο ισχύει για όλα τα κόμματα του κατεστημένου, καθώς και για τη Χρυσή Αυγή.
Όταν συνδυαστεί αυτό το στοιχείο με τα πολύ χαμηλά ποσοστά των κομμάτων της Αριστεράς (ΚΚΕ, ΛΑΕ και ΑΝΤΑΡΣΥΑ, συνολικά κάτω από 10%) τότε έχουμε την πλήρη εικόνα της απογοήτευσης και της απαξίωσης στα πολιτικά κόμματα – με κύρια ευθύνη βέβαια της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ.
Την ίδια στιγμή έχουμε μια εικόνα του μεγέθους του πολιτικού κενού που υπάρχει στο χώρο της Αριστεράς.
Ο νέος δικομματισμός
Ο τωρινός δικομματισμός, όπως συνηθίζεται να περιγράφεται η νέα ισορροπία ανάμεσα στη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ, έχει κάποια κοινά χαρακτηριστικά αλλά και μεγάλες διαφορές από τον δικομματισμό των ΠΑΣΟΚ και ΝΔ που γνωρίσαμε στο παρελθόν.
Τα 2 μεγαλύτερα κόμματα, ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ, αθροίζουν, σ’ αυτές τις εκλογές, 3.450.000 ψηφοφόρους.
Σε σχέση με τον Γενάρη ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε 320.074 ψήφους και η ΝΔ 192.489 ψήφους.
Στο παρελθόν, πχ εκλογές Μαρτίου 2004, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ μαζί είχαν πάρει 6.360.000 ψήφους και ποσοστό 86%· ενώ ακόμα και στις εκλογές του 2009 που αποτέλεσαν και το κύκνειο άσμα του «παλιού» δικομματισμού συγκέντρωσαν 77.5% και 5.307.000 ψήφους.
Το πιο σημαντικό όμως δεν είναι η μειωμένη απήχηση του «νέου» δικομματισμού σε σχέση με τον «παλιό», αλλά η πιο μεγάλη αστάθειά του. Αυτό αφορά ειδικά τον κυβερνών ΣΥΡΙΖΑ και τη συνεργασία του με τους ΑΝΕΛ. Η πλειοψηφία των 155 βουλευτών των ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ μπορεί να παρουσιάζεται ως συμπαγής αλλά δεν παύει να είναι οριακή και πολύ σύντομα θα δοκιμαστεί κάτω από το βάρος της εφαρμογής των μνημονιακών πολιτικών και των κοινωνικών αντιδράσεων.
Ξανά τρίτο κόμμα η ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ
Η Χρυσή Αυγή αναδείχτηκε τρίτο κόμμα σε τρίτη κατά σειρά εκλογική αναμέτρηση, μετά τις ευρωεκλογές του 2014. Αύξησε το ποσοστό της κατά 0.6%, παρότι οι πραγματικοί της ψήφοι μειώθηκαν κατά περίπου 10.000 πανελλαδικά.
Στα μεγάλα αστικά κέντρα (Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη) η ΧΑ εμφανίζει στασιμότητα στα ποσοστά αλλά μείωση ψήφων σε απόλυτους αριθμούς. Για παράδειγμα έχασε 8.000 ψήφους στην Β’ Αθηνών, 3.000 ψήφους στην Α’ Αθηνών, 3.500 ψήφους στο υπόλοιπο Αττικής, 1300 ψήφους στην Β’ Πειραιά κοκ.
Στις περιφέρειες των νησιών που αντιμετώπισαν το πρόσφατο προσφυγικό κύμα, όμως, καταγράφει αύξηση περίπου 2,5 μονάδων σε σύγκριση με τις εκλογές του Ιανουαρίου.
Η εκλογική καθιέρωση των Ναζί στην 3η θέση παρά την έναρξη της δίκης για την δολοφονία του Π. Φύσσα και την εμφανή αναντιστοιχία οργανωμένων δυνάμεων και ψήφων, πρέπει να απασχολήσει επιτέλους, με την απαιτούμενη σοβαρότητα, συνολικά την Αριστερά και το εργατικό κίνημα.
Στάσιμο το ΚΚΕ
Στάσιμο σε ποσοστά, και με μείωση του αριθμού όσων το ψήφισαν, είναι το ΚΚΕ. Έχασε περίπου 38.000 ψήφους, που αντιστοιχεί σε πάνω από 11% των ψηφοφόρων του Γενάρη. Από 5,47% και 338.000 ψήφους τον Ιανουάριο, κατέγραψε 5,55% και 300.000 ψήφους το Σεπτέμβριο.
Με άλλα λόγια το ΚΚΕ έχει αποτύχει να αξιοποιήσει τις τεκτονικές μεταβολές που συνέβησαν στο εκλογικό σώμα στα χρόνια του μνημονίου. Εκατομμύρια άνθρωποι αλλάζουν κόμμα, ο ΣΥΡΙΖΑ μεταλλάχτηκε μνημονιακά χάνοντας πάνω από 320.000 ψηφοφόρους αλλά το ΚΚΕ μένει στάσιμο χωρίς εκλογικά κέρδη. Και, βέβαια, είναι στάσιμο σε σχέση με τα ποσοστά των τελευταίων χρόνων, γιατί σε σχέση με παλιότερες εκλογές αντιμετωπίζει πολύ μεγάλη μείωση ψήφων και ποσοστών.
Η ΛΑΕ εκτός βουλής
Το εκλογικό αποτέλεσμα δεν ήταν καθόλου ευνοϊκό για τη ΛΑΕ. Οι 155.000 ψήφοι και το 2.86% απέχουν πολύ από τις αρχικές εκτιμήσεις της ηγεσίας της καθώς και από τις αντικειμενικές δυνατότητες. Ασφαλώς υπάρχει η αντικειμενική δικαιολογία του λιγοστού χρόνου. Όμως θα ήταν λάθος αν η εξήγηση αποδοθεί κυρίως σε αυτόν τον παράγοντα.
Το κακό εκλογικό αποτέλεσμα μπορεί να αποτελέσει τη βάση για μια νέα αρχή στο βαθμό που αναζητηθούν πραγματικά και σε βάθος όλες οι αδυναμίες και τα λάθη που έγιναν. Αυτές αφορούν βασικά τη φυσιογνωμία της ΛΑΕ.
Η ΛΑΕ δεν μπόρεσε να παρουσιάσει μια συγκροτημένη πολιτική αντιπρόταση. Και δεν μπόρεσε να δώσει δείγματα ανοικτών, δημοκρατικών διαδικασιών, νέων προσώπων και «φρεσκάδας» σε σχέση και με τις συνεργαζόμενες μ’ αυτήν δυνάμεις και με την κοινωνία.
Η υπόλοιπη Αριστερά
Φυσικά παρόμοια ελλείμματα όπως αυτά του ΚΚΕ και της ΛΑΕ αφορούν και τις μικρότερες δυνάμεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς που συσπειρώνονται στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ.
Όσον αφορά την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, τουλάχιστον τα κομμάτια της που θέλουν να είναι γειωμένα, να έχουν δηλαδή σχέση με την πραγματικότητα της κοινωνίας και των κινημάτων, εκτιμούμε πως δεν μπορούν να χαίρονται με την «επιτυχία» του 0.85% και των 46.000 ψήφων «γιατί αποτελούν άνοδο» σε σχέση με το 0.68% και τις 41.860 ψήφους που κατέγραψαν ΑΝΤΑΡΣΥΑ και ΕΕΚ στις εκλογές του περασμένου Γενάρη.
Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ για μια ακόμη φορά απέτυχε να καρπωθεί την κρίση της μαζικής ρεφορμιστικής Αριστεράς (του ΣΥΡΙΖΑ). Τα πιο σοβαρά στελέχη της οφείλουν να σκύψουν το κεφάλι πάνω από το πρόβλημα και να αναζητήσουν τις αιτίες.
