Νίκος Αναστασιάδης
Θεσσαλονίκη
Η ιστορία της Ελληνικής Βιομηχανίας Οχημάτων είναι μια καλή αντανάκλαση της συμπεριφοράς του ελληνικού κεφαλαίου στη βαριά βιομηχανία. Ενώ αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές βιομηχανικές μονάδες στη χώρα, απαξιώθηκε, πλιατσικολογήθηκε και τώρα έχει μπει σε διαδικασία «εκκαθάρισης» με απώτερο σκοπό να πουληθεί ξανά ή να κλείσει.
Η ΕΛΒΟ είναι η μοναδική αυτοκινητοβιομηχανία στην Ελλάδα. Εκτός από στρατιωτικά οχήματα έχει δυνατότητα να φτιάχνει και να επισκευάζει ασθενοφόρα, πυροσβεστικά, φορτηγά, αστικά λεωφορεία, γεωργικά μηχανήματα, οχήματα αεροδρομίων και τράμ. Επίσης, έχει δυνατότητα να κατασκευάζει και ανταλλακτικά για αυτά τα οχήματα σε χαμηλές τιμές.
Ένα τέτοιο «φιλέτο» ήταν αδύνατο να μείνει εκτός του οπτικού πεδίου των αρπακτικών. Το 2000 ιδιωτικοποιείται από την κυβέρνηση Σημίτη και ο Μυτιληναίος αγοράζει το 43% των μετοχών και παίρνει και το μάνατζμεντ.
Iδιωτική πρωτοβουλία: τα αρπακτικά
Η «σωτήρια» ιδιωτική πρωτοβουλία, όπως παρουσιάστηκε, βάζει την ΕΛΒΟ σε τροχιά παρακμής. Το προσωπικό από 1.200 άτομα που ήταν την περίοδο της ακμής της μειώνεται σε 375 άτομα σήμερα. Από το 2008 η εταιρία καταγράφει ζημιές, ενώ το 2010 ο Μυτιληναίος αποχωρεί 5 χρόνια πριν λήξει η σύμβαση και αφού έχει απομυζήσει τα κέρδη των καλύτερων συμβάσεων της.
Η συμπεριφορά αυτή είναι τυπική για το ελληνικό κεφάλαιο, και έχει επαναληφθεί πολλές φορές στην ιστορία. Οι ιδιώτες «επενδυτές» αγοράζουν κοψοχρονιά τις κερδοφόρες επιχειρήσεις του ελληνικού δημοσίου, τις ξεζουμίζουν χωρίς να προσθέτουν τίποτα από άποψη επενδύσεων, και μετά τις ξεφορτώνονται κλείνοντας τις ή ξαναγυρίζοντας τις καταχρεωμένες στο δημόσιο. Όπως έχει αποδειχθεί πολλές φορές, στην Ελλάδα ο μεγαλύτερος κρατικοδίαιτος είναι οι Έλληνες επιχειρηματίες.
Ποιοί είναι οι “εκκαθαριστές”
Αυτή τη στιγμή στην ΕΛΒΟ έχει οριστεί «ειδικός εκκαθαριστής» της Ernst & Young ενώ η κυβέρνηση δεν αποκαλύπτει τα σχέδια για το μέλλον της.
Η Ernst & Young (E&Y) πάντως είναι η 2η μεγαλύτερη εταιρία «συμβούλων» στις ΗΠΑ, ενώ έχει κατατεθεί αγωγή εναντίoν της για «μαγείρεμα» των στοιχείων της Lehman Brothers με στόχο την εξαπάτηση των πελατών της[1]. Σε μια αντίστοιχη περίπτωση, υπάρχει μήνυση εναντίον της E&Y για την εμπλοκή της στην κατάρρευση της ιρλανδικής Anglo Irish Bank που έριξε την ιρλανδική οικονομία σε κρίση και κόστισε στο δημόσιο περί τα 30 δις €[2].
Μια κυβέρνηση που έχει παραδώσει τα πάντα στο ελληνικό και ξένο κεφάλαιο και μια από τις μεγαλύτερες εταιρίες του πιο σάπιου χρηματοπιστωτικού συστήματος σίγουρα δεν θα βγάλουν κάτι καλό για τους εργαζόμενους και την κοινωνία.
Ποια είναι η λύση για μια τόσο σημαντική βιομηχανία;
Η ΕΛΒΟ πρέπει να μείνει αποκλειστικά δημόσια, και να ενταχτεί σε ένα σχέδιο με κατεύθυνση την πλήρη λειτουργία του εργοστασίου με βάση της ανάγκες της κοινωνίας.
Για να γίνει αυτό χρειάζεται ο «επανεξοπλισμός» του εργοστασίου, δηλαδή οι απαραίτητες τροποποιήσεις και επενδύσεις ώστε να στραφεί η παραγωγή σε χρήσιμα για την κοινωνία πράγματα (στα αγγλικά χρησιμοποιείται ο όρος retooling για τέτοιες περιπτώσεις μετατροπής εργοστασίων).
Θα μπορούσε πχ η ΕΛΒΟ να αναλάβει την αντικατάσταση των παλαιών απορριματοφόρων με καινούρια και την επισκευή των λειτουργικών για όλους τους Δήμους της χώρας. Οι Δήμοι σήμερα έχουν τμήματα για επισκευή των απορριματοφόρων αλλά αυτά δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες, με συνέπεια να καταφεύγουν σε ιδιώτες.
Το ίδιο μπορεί να ισχύσει και για τα αστικά λεωφορεία, τα ασθενοφόρα, και όλα τα βαριά οχήματα. Αντίστοιχα, θα μπορούσε η ΕΛΒΟ να συνάψει ειδικές συμφωνίες με τον αγροτικό πληθυσμό της περιοχής για την επισκευή των τρακτέρ και των γεωργικών μηχανημάτων τους. Θα μπορούσε επίσης να αναλάβει την κατασκευή των οχημάτων του τραμ που συζητιέται για τη Θεσσαλονίκη.
Το ελληνικό δημόσιο θα μπορούσε να εξοικονομήσει πάρα πολλά λεφτά που φεύγουν τώρα σε τσέπες ιδιωτών (και που συνήθως υπερτιμολογούν τις εργασίες τους για το κράτος). Το ίδιο ισχύει και για τα στρατιωτικά οχήματα, όπου τα πολυεθνικά λόμπι της στρατιωτικής βιομηχανίας θέλουν φυσικά το κλείσιμο της ΕΛΒΟ για να αναλάβουν οι ίδιοι να πουλάνε την «πραμάτεια» τους στον ελληνικό στρατό δημιουργώντας ακόμα μια πληγή στα δημόσια οικονομικά.
Τέλος, η ΕΛΒΟ παλιότερα παρήγαγε και ποδήλατα. Με την κατάσταση που επικρατεί, τα τελευταία χρόνια έχουμε τεράστια αύξηση στη χρήση του ποδηλάτου (ως μέσου μετακίνησης και όχι μόνο αναψυχής) κάτι που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί με την παραγωγή ενός φτηνού λαϊκού ποδήλατου.
Aγώνας μαζί με όλους τους εργαζόμενους
Για να έχει βέβαια δουλειά η ΕΛΒΟ θα πρέπει η οικονομία να μπει σε μια διαφορετική τροχιά, όπου τα λεφτά που θα έπρεπε να δίνονται για να φτιάχνονται χρήσιμα αντικείμενα δεν θα πέφτουν στη μαύρη τρύπα του χρέους. Γι’ αυτό χρειάζεται κοινός αγώνας των εργαζομένων της ΕΛΒΟ με τους εργαζόμενους άλλων κλάδων του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα.
Ο αγώνας για την σωτηρία της ΕΛΒΟ δεν αφορά μόνο τις θέσεις εργασίας που θα χαθούν (τις άμεσες και τις έμμεσες μια και έχει υπολογιστεί ότι για κάθε θέση εργασίας στη ΕΛΒΟ συντηρούνται άλλες 4 έξω από αυτήν σε εξωτερικές βιομηχανίες που συνδέονται με την παραγωγή της).
Αφορά την προσπάθεια να απαλλαγούμε ως κοινωνία απ’ αυτούς που μας κυβερνούν και από ένα σύστημα που θέλει να μετατρέψει την χώρα σε αποικία των μεγάλων δυνάμεων, ένα κουφάρι που δεν θα παράγει τίποτα σημαντικό.
