Αποσπάσματα άρθρου της Ετζεχάν Μπάλτα
Η σημερινή πολιτική σκηνή στις ΗΠΑ κυριαρχείται από τις λεγόμενες «πολιτικές ταυτότητας». Πρόκειται για ένα ρεύμα, που ενώ προήλθε αρχικά από γνήσιους αγώνες για την αναγνώριση και την ορατότητα μιας σειράς καταπιεσμένων ομάδων (π.χ. γυναίκες, μαύροι, ΛΟΑΤΚΙ άτομα) σήμερα αντί να αμφισβητεί το σύστημα, λειτουργεί συχνά περιορίζοντας την αντισυστημική διάθεση και δεν απειλεί τις καπιταλιστικές σχέσεις εξουσίας και παραγωγής. Αντίθετα, περιορίζει τους όποιους αγώνες σε ζητήματα που έχουν να κάνουν αποκλειστικά με μια συγκεκριμένη ταυτότητα, αφήνοντας εκτός το θέμα της κοινής καταπίεσης όλων των εργαζομένων από το καπιταλιστικό σύστημα.
Η προσέγγιση του Ζοράν Μαμντάνι, του νεοεκλεγμένου δημάρχου της Νέας Υόρκης, επαναφέρει το ζήτημα της ταξικής πάλης στο επίκεντρο της πολιτικής συζήτησης.
Πολιτική πέρα από τις ταυτότητες
Αν και ο Z. Μαμντάνι περιγράφεται συχνά ως ένας νέος, μουσουλμάνος, αφρικανικής καταγωγής, μετανάστης πολιτικός, οι εκστρατείες του δεν επικεντρώθηκαν σε αυτές τις ταυτότητες. Αντ’ αυτού, έχτισε την πολιτική του γύρω από κοινά, υλικά συμφέροντα που ενώνουν τους ανθρώπους της εργατικής τάξης από όλες τις κοινότητες.
Στις τοπικές εκστρατείες του σε ολόκληρο το Κουίνς, το Μπρούκλιν και το Μπρονξ, ο Μαμντάνι επικεντρώθηκε σε συγκεκριμένα, καθημερινά ζητήματα: έλεγχο των ενοικίων και προσιτή στέγαση, δωρεάν δημόσιες συγκοινωνίες, καθολική φροντίδα για τα παιδιά και καλύτερες δημόσιες υπηρεσίες. Με αυτόν τον τρόπο, μετέφερε τη συζήτηση από τη συμβολική εκπροσώπηση στις πραγματικές συνθήκες διαβίωσης, από το «ποιος μιλάει για ποιον» στο «πώς μπορούμε όλοι να ζήσουμε καλύτερα».
Το μήνυμα του Μαμντάνι δίνει επίσης νέο νόημα στον αγώνα κατά του ρατσισμού. Αντί να αντιμετωπίζει τον αντιρατσισμό ως μια καθαρά ηθική ή πολιτισμική στάση, τον συνδέει άμεσα με το οικονομικό σύστημα. Το βασικό του μήνυμα ήταν ότι η ανισότητα και ο αποκλεισμός δεν είναι απλώς αποτέλεσμα προκαταλήψεων, αλλά του συστήματος που βασίζεται στην εκμετάλλευση και τη διαίρεση. Με αυτόν τον τρόπο εφαρμόζει στην πράξη το μήνυμα: να αμφισβητούμε τις κατηγορίες μέσω των οποίων η εξουσία μας διαιρεί και μας ελέγχει, και να ξαναχτίσουμε την αλληλεγγύη με βάση τα κοινά ταξικά συμφέροντα και τον συλλογικό αγώνα.
Το 99% ενάντια στο 1%: Η πολιτική ως κοινό συμφέρον
Όταν ο Zohran Mamdani λέει: «Όποια και αν είναι η ταυτότητά μας, τα συμφέροντά μας είναι κοινά», επαναλαμβάνει και επικαιροποιεί το πνεύμα του συνθήματος του κινήματος Occupy Wall Street: «το 99% εναντίον του 1%». Το μήνυμά του δεν αγνοεί την ταυτότητα, απλώς αρνείται να την αντιμετωπίσει ως τον κύριο παράγοντα που διαιρεί πολιτικά τους ανθρώπους.
Θέτοντας τα οικονομικά ζητήματα στο επίκεντρο, ο Μαμντάνι κατάφερε να δημιουργήσει συμμαχίες που ξεπερνούν τα όρια των κοινοτήτων, φέρνοντας κοντά μαύρους, λατίνους, μετανάστες και λευκούς κατοίκους της εργατικής τάξης γύρω από κοινά προβλήματα: το ενοίκιο, τη φροντίδα των παιδιών, τις μεταφορές, τους μισθούς.
Αυτού του είδους η πολιτική γκρεμίζει τα τείχη που συχνά ενισχύουν οι πολιτικές ταυτότητας. Αντί να ρωτάει ποιοι είμαστε, η προσέγγιση του Μαμντάνι ρωτάει τι χρειαζόμαστε και πώς μπορούμε να το κερδίσουμε μαζί. Είναι μια μετάβαση από τη συμβολική πολιτική στον συλλογικό αγώνα, από την ατομική αναγνώριση στο κοινό συμφέρον, την ουσία της ταξικής αλληλεγγύης.
Περιορισμοί
Φυσικά, η πολιτική του Μαμντάνι αντιμετωπίζει επίσης σαφείς περιορισμούς. Σε μια παγκόσμια πόλη όπως η Νέα Υόρκη, που χαρακτηρίζεται από βαθιές κοινωνικές διαιρέσεις, η επίτευξη πραγματικής συστημικής αλλαγής είναι μια δύσκολη μάχη. Τα ριζοσπαστικά, ταξικά αιτήματα, είναι απαραίτητα για να πάρει τους εργαζόμενους με το μέρος του, αλλά από μόνα τους δεν αρκούν. Για να μετατραπούν αυτά τα αιτήματα σε νίκες, πρέπει να υπάρχει ένα οργανωμένο μαζικό κίνημα, ικανό να αντισταθεί στην αναπόφευκτη αντίδραση της άρχουσας τάξης, όπως και μια ηγεσία με στρατηγική και όραμα για να ηγηθεί αυτού του αγώνα.
Είναι ήδη σαφές ότι το Δημοκρατικό Κόμμα επιδιώκει να περιορίσει και τελικά να ελέγξει τον Μαμντάνι. Το κατεστημένο που βρίσκεται στην ηγεσία του θα πιέσει για «μετριοπάθεια» προκειμένου να «διατηρηθεί η ενότητα» στο εσωτερικό του. Ισχυρίζονται ότι η Νέα Υόρκη είναι μια ειδική κατάσταση, στην οποία η ταξική προσέγγιση μπορεί να έχει επιτυχία, αλλά κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί αλλού. Στην πραγματικότητα, ισχύει το αντίθετο: η ταξική προσέγγιση είναι απαραίτητη παντού για να χτιστεί μια πραγματική αντιπολίτευση στην κυριαρχία της τάξης των εκατομμυριούχων και για να μπει ανάχωμα στον οδοστρωτήρα του Τραμπ.
