Σωτήρης Παπατραγιάννης, αντιπρόεδρος του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του 26ου Δημοτικού Σχολείου Αθήνας
Η υπόθεση του 26ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών δεν είναι μια «τοπική τριβή». Είναι ένα θέμα που αφορά όλους μας και η συμπυκνωμένη εικόνα του τι συμβαίνει όταν ο δημόσιος σχολικός χώρος αντιμετωπίζεται σαν ξεχασμένη αυλή προς παραχώρηση, αντί για θεμέλιο της ισότητας και της παιδαγωγικής ελευθερίας. Και είναι επίσης και η εικόνα μιας Δημοτικής Αρχής που, ενώ όφειλε να προασπίσει τη δημόσια εκπαίδευση, επιλέγει την αποσιώπηση, την ανοχή και τελικά, όπως φαίνεται, τη συνενοχή.
Πως άρχισε η ιστορία
Η ιστορία ξεκινά τον Ιανουάριο του 2024. Το κατηχητικό της Αγίας Ζώνης ανακοινώνει δράσεις εντός του προαυλίου του 26ου Δημοτικού Σχολείου, «μόνο για αγόρια»: ποδόσφαιρο και παιχνίδια τύπου Nerf. Δηλαδή το πιο ωμό παράδειγμα αναπαραγωγής στερεότυπων φύλου σε δημόσιο σχολικό χώρο, μάλιστα σε μια εποχή που τα σχολεία παλεύουν – επίσημα – να διδάξουν ισότητα, αποδοχή και συμπερίληψη και που ακόμη και οι επίσημες οδηγίες της UEFA για το ποδόσφαιρο, λένε να μην διαχωρίζονται τα αγόρια από τα κορίτσια ως την ηλικία των 12 ετών. Κι όμως, για την εκκλησιαστική δομή που οργανώνει τις δράσεις, αυτό θεωρείται αυτονόητο· «ο κατηχητής δεν μπορεί να μιλήσει στα κορίτσια όπως στα αγόρια».
Παράλληλα με αυτές τις διακρίσεις, παρατηρούνται φαινόμενα προσηλυτισμού, με προτροπή προς τα παιδιά που συμμετέχουν στις δράσεις να επισκεφθούν τον χώρο του κατηχητικού πια, ακόμα και με δέλεαρ μια μπάλα – δώρο σε κάθε παιδί! Στο ίδιο πλαίσιο δεν διστάζουν να μοιράζουν σοκολάτες, χωρίς γνώση ή συγκατάθεση των γονέων, με πιθανό ρίσκο για την υγεία κάποιων παιδιών που ενδεχομένως να αντιμετωπίζουν ζητήματα υγείας ή αλλεργίες. Συνάμα έχει παρατηρηθεί να ξεγελούν κάποια παιδιά ζητώντας τους αριθμούς τηλεφώνου των γονέων τους, με πρόσχημα την έκτακτη ανάγκη και καλούν επανειλημμένα τους γονείς για να συμμετέχουν στο κατηχητικό, ενώ επίσης έχουν στείλει και προσωπικές επιστολές στα ανήλικα και τα προσκαλούν στο κατηχητικό. Η διαρκής αυτή όχληση οδήγησε γονέα του 26ου σε επώνυμη καταγγελία στον Δήμο. Όλα αυτά να μην ξεχνάμε πως συμβαίνουν στην Κυψέλη, μια από τις πλέον πολυπολιτισμικές γειτονιές, με ένα τεράστιο ποσοστό μεταναστών και προσφύγων, διαφόρων θρησκειών.
Σαν «κερασάκι» σε όλα τα παραπάνω, κατά τη διάρκεια των δράσεων του κατηχητικού, δεν υπάρχει καμία φύλαξη και πραγματική ασφάλεια του χώρου και των παιδιών, καθώς η πόρτα του σχολείου παρατηρείται να είναι ορθάνοιχτη, χωρίς φύλακα. Το επακόλουθο είναι να ενοποιείται επί της ουσίας το σχολικό προαύλιο με την πλατεία και μέσα να σουλατσάρει ο κάθε τυχαίος εξωσχολικός, να κόβουν βόλτες μέχρι και ποδήλατα, ενώ σε μία τουλάχιστον περίπτωση, ποδήλατο έχει πέσει και πάνω σε μαθητή.
Αντιδράσεις και σιωπή από τη Δημοτική Αρχή
Ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του 26ου αντιδρά αμέσως. Με ανακοίνωση, με δημόσια τοποθέτηση, με καθαρή αμφισβήτηση της νομιμότητας και της σκοπιμότητας αυτής της παρουσίας στο σχολείο. Η απάντηση που λαμβάνει από τη Δημοτική Αρχή; Απόλυτη σιωπή.
Και από εκεί ξεκινά ένας μαραθώνιος ενός και πλέον χρόνου: από τον Φεβρουάριο του 2024 ως το φθινόπωρο του 2025, ο Σύλλογος υποβάλλει υπομνήματα, φωτογραφικό υλικό, επίσημα αιτήματα ανάκλησης παραχώρησης, επιστολές προς κάθε φορέα (Σχολική Επιτροπή, Δημοτικό Συμβούλιο, Αντιδήμαρχο Παιδείας, Διεύθυνση Παιδικής Ηλικίας), με κοινοποιήσεις και στη διεύθυνση του σχολείου. Η περίφημη «αυτοψία» που υποτίθεται πως έγινε δεν ανακοινώθηκε ποτέ. Οι απαντήσεις που δίνονται είναι προσχηματικές ή εντελώς ανύπαρκτες.
Το κατηχητικό επιστρέφει
Τον Σεπτέμβριο του 2025, το κατηχητικό κάνει αίτηση ξανά για παραχώρηση του προαυλείου για το τρέχον έτος. Ο Σύλλογος φυσικά αντιδρά και πάλι και λαμβάνει προφορική διαβεβαίωση από την πρόεδρο της Σχολικής Επιτροπής, ότι αν ο διευθυντής του σχολείου δεν συναινέσει, το προαύλιο δεν θα παραχωρηθεί! Όντως η Σχολική Επιτροπή -αρχικά- στέκεται στο ύψος της: απορρίπτει την παραχώρηση, ακολουθώντας τη σαφή αρνητική γνωμοδότηση του Διευθυντή του σχολείου. Όμως λίγες εβδομάδες αργότερα, και χωρίς να έχει αλλάξει τίποτα στα πραγματικά δεδομένα, επανέρχεται το αίτημα, η Σχολική Επιτροπή ξαναψηφίζει «δια περιφοράς» και ανακαλεί την ίδια της την απόφαση. Και όχι μόνο εγκρίνει την παραχώρηση, αλλά διευρύνει το πεδίο της: από το προαύλιο, περνάμε και στις εσωτερικές αίθουσες.
«Δεν μπορούμε να κάνουμε τμήμα για κορίτσια», δηλώνει σε μέλη της Σχολικής Επιτροπής ο εκπρόσωπος του κατηχητικού και ότι «ξέρουμε καλύτερα να χειριζόμαστε τα αγόρια». Το ομολογούν ξεκάθαρα: δεν υπάρχει ούτε πρόθεση ούτε ικανότητα να τηρηθούν βασικές παιδαγωγικές αρχές ισότητας. Η διάκριση φύλου είναι οργανικό μέρος της λειτουργίας τους. Κι όμως, η Δημοτική Αρχή το αποδέχεται, το καλύπτει και το νομιμοποιεί. Ο αντιδήμαρχος παιδείας κ. Χαρλαύτης κάνει ότι δεν καταλαβαίνει και μετά από επερώτηση Δημοτικών Συμβούλων για το θέμα, απαντάει επί λέξει ότι «δεν μπορούμε να παραχωρήσουμε κάπου και να γίνει κατηχητικό. Αν γίνει κατηχητικό αίρεται η παραχώρηση», επιχειρώντας να αποκρούσει τις κατηγορίες Δημοτικών Συμβούλων περί προσηλυτισμού (που απαγορεύεται ρητά δια νόμου) και παρακάμπτοντας το γεγονός ότι οι δραστηριότητες του κατηχητικού στο σχολικό προαύλιο κατ’ επανάληψη δεν απευθύνονται στο σύνολο της σχολικής κοινότητας όπως προβλέπεται, ενώ έχουν ξεκάθαρα προσηλυτιστικό χαρακτήρα όπως έχει επανειλημμένα καταγγελθεί από τον Σύλλογο Γονέων. Ανάμεσα σε άλλα στη Δημοτική Αρχή έχει κοινοποιηθεί και αφίσα που περιέχει κοινή ανακοίνωση δράσης στο σχολείο, και στη συνέχεια δράση στον χώρο του κατηχητικού. Καθώς επίσης, ας έχουμε στο νου μας και το γεγονός ότι ο Ι.Ν Αγίας Ζώνης που καλύπτει τη δραστηριοποίηση του κατηχητικού στο σχολείο έχει δικό του τεράστιο προαύλιο αν θέλει να πραγματοποιήσει δράσεις.
Το αποκορύφωμα φτάνει όταν η Σχολική Επιτροπή εισηγείται θετικά για την παραχώρηση στο κατηχητικό τις ίδιες ώρες που έχει εγκρίνει δραστηριότητες του Συλλόγου Γονέων (ποδόσφαιρο, μουσική, θεατρικό παιχνίδι και kung fu, για ΟΛΑ τα παιδιά) παραβιάζοντας τον κανονισμό του Δήμου -και σε αυτό το σημείο- σύμφωνα με τον οποίο δίνεται προτεραιότητα στους φορείς της σχολικής κοινότητας! Καμία αιτιολόγηση δεν δημοσιεύεται. Καμία τεκμηρίωση δεν εξηγεί γιατί αγνοήθηκαν οι αντιρρήσεις του σχολείου, οι ενστάσεις του Συλλόγου Γονέων και οι καταγγελίες για διάκριση φύλου, καθώς και η μη συναίνεση του Διευθυντή σε αυτή την παραχώρηση για την τρέχουσα σχολική χρονιά. Ακόμη και η τελική απόφαση του Αντιδημάρχου Παιδείας δεν έχει ανέβει στη Διαύγεια μέχρι τα τέλη Νοέμβρη, σαν να προσπαθούν να εξαφανίσουν τα ίχνη της διαδικασίας.
Η εικόνα δεν σηκώνει παρερμηνείες
Ένας δημόσιος σχολικός χώρος, παράνομα και αντισυνταγματικά, μετατρέπεται σε χώρο προσηλυτισμού από έναν θρησκευτικό φορέα που εφαρμόζει διακρίσεις φύλου και η Δημοτική Αρχή παριστάνει ότι δεν βλέπει. Είναι κρίσιμο να πάρει καθαρή θέση ο υποτίθεται προοδευτικός δήμαρχος κ. Δούκας, ο οποίος προς το παρόν έχει αφήσει τον αντιδήμαρχο παιδείας να βγάλει το φίδι από την τρύπα!
Σε μια δημοκρατική κοινωνία, ο δημόσιος σχολικός χώρος οφείλει να είναι ουδέτερος, ανοιχτός, ασφαλής. Δεν μπορεί να γίνεται όχημα εξωσχολικών δομών που έρχονται να επιβάλουν ρόλους, στερεότυπα και κατηχητικού τύπου προσεγγίσεις. Δεν μπορεί να υπονομεύει τις ίδιες τις αρχές που διδάσκονται μέσα στην τάξη. Η ισότητα, η συμπερίληψη και η παιδαγωγική ελευθερία δεν μπορεί να είναι ευχολόγια – είναι υποχρεώσεις όλων μας!
Ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων του 26ου Δημοτικού συνεχίζει να διεκδικεί το αυτονόητο: ένα σχολείο χωρίς διακρίσεις, χωρίς έμφυλο αποκλεισμό, χωρίς εξωσχολικούς φορείς που λειτουργούν έξω από κάθε παιδαγωγικό πλαίσιο. Και αυτή η μάχη δεν είναι τοπική. Είναι πολιτική. Αφορά το πώς αντιλαμβανόμαστε τον δημόσιο χώρο, τα δικαιώματα των παιδιών και το ίδιο το μέλλον της δημόσιας εκπαίδευσης.
