Την 1η Νοέμβρη εγκαταστάθηκε στην Αθήνα η νέα πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Κ. Γκιλφόιλ. Ένα από τα πρώτα πράγματα που έκανε ήταν να παρευρεθεί στο «Διατλαντικό φόρουμ για τη συνεργασία στην Ενέργεια» (Partnership for Transatlantic Energy Cooperation) που διοργανώθηκε στην Αθήνα στις 6 και 7 Νοέμβρη μαζί με δεκάδες ακόμη αξιωματούχους της κυβέρνησης Τραμπ. Ανάμεσα τους ο Κρις Ράιτ, υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ και μεγαλοστέλεχος της Liberty Energy (μιας εταιρείας που δραστηριοποιείται στον τομέα των εξορύξεων πετρελαίου και φυσικού αερίου).
Ανάμεσα στα μεγάλα λόγια για τη σημαντική γεωπολιτική θέση της Ελλάδας που αποδεικνύεται ένας αξιόπιστος σύμμαχος για τις ΗΠΑ -όπως δηλώνει με κάθε ευκαιρία η νέα πρέσβης- αυτό που βασικά αποφασίστηκε, είναι να μετατραπεί η χώρα σε σταθμό μεταφόρτωσης αμερικανικού LNG (υγροποιημένου φυσικού αερίου) με προορισμό τη νοτιοανατολική Ευρώπη. Τελικός στόχος είναι η πλήρης απεξάρτηση της ηπείρου από το ρωσικό φυσικό αέριο – και… η πλήρης εξάρτησή της από το αμερικανικό. Τα παραπάνω επιβεβαιώθηκαν και κατά την επίσκεψη του Ουκρανού προέδρου Β. Ζελένσκι στην Αθήνα, όπου συναντήθηκε με τον Κ. Μητσοτάκη με τον οποίο υπέγραψε συμφωνία βάσει της οποίας η Ελλάδα θα φροντίσει για τον ανεφοδιασμό της Ουκρανίας με αμερικανικό LNG «τον δύσκολο χειμώνα που έρχεται».
Από τον σταθμό της Αλεξανδρούπολης στον «Κάθετο διάδρομο»
Σύμφωνα με το σχέδιο, το αμερικανικό LNG θα φτάνει μέχρι την Ουκρανία μέσω αγωγών που θα ξεκινάνε από την Αλεξανδρούπολη και θα διασχίζουν τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και τη Μολδαβία. Είναι ο λεγόμενος «κάθετος διάδρομος» ο οποίος διαφημίζεται από την κυβέρνηση και τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης ως η εγγύηση για την ενεργειακή «αυτονομία» όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και των Βαλκανίων (αντί για «αυτονομία» βλέπε άμεση εξάρτηση από τις ΗΠΑ).
Πύλη εισόδου του καυσίμου θα είναι ο τερματικός σταθμός αεριοποίησης και αποθήκευσης φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη που αναμένεται να λειτουργήσει σύντομα. Ο σταθμός στην ουσία είναι ένα μεγάλο δεξαμενόπλοιο, μόνιμα αγκυροβολημένο λίγα χιλιόμετρα έξω από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Το LNG θα μεταφέρεται από άλλα δεξαμενόπλοια και στη συνέχεια θα αποθηκεύεται στον πλωτό σταθμό και θα αεριοποιείται στις εγκαταστάσεις του. Από εκεί, αρχικά μέσω υποθαλάσσιου αγωγού και στη συνέχεια μέσω μιας σειράς χερσαίων αγωγών, το αέριο θα μεταφέρεται σε ολόκληρη τη χώρα και -μέσω του «κάθετου διαδρόμου»- στις υπόλοιπες χώρες που συμμετέχουν στο σχέδιο. Αντίστοιχοι σταθμοί σχεδιάζεται να κατασκευαστούν στον Παγασητικό και στον Θερμαϊκό, αν και μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν ανακοινωμένα σχέδια για ένταξή τους στο σχέδιο μεταφοράς αερίου στην Ευρώπη, ενώ βρίσκεται ήδη σε λειτουργία ο σταθμός στη Ρεβυθούσα Αττικής.
Ποιοι κερδίζουν;
Ιδιαίτερα μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και την προσπάθεια της Ευρώπης να βρει εναλλακτικές στη ρωσική ενέργεια, οι εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου στις ΗΠΑ κάνουν χρυσές δουλειές. Δεν είναι μόνο η Ευρώπη που αγοράζει ακριβά το αμερικανικό φυσικό αέριο. Υπολογίζεται ότι σε ολόκληρο τον κόσμο, μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια θα δαπανηθούν 50 δις δολάρια σε υποδομές μεταφοράς του LNG, του οποίου οι εξαγωγές από τις ΗΠΑ αναμένεται να αυξηθούν το ίδιο διάστημα κατά 75%!
Ήδη τον Οκτώβρη του 2025, οι ΗΠΑ έγιναν η πρώτη χώρα στον κόσμο που κατάφερε να εξάγει πάνω από δέκα εκατομμύρια τόνους φυσικού αερίου στο διάστημα ενός μήνα.
Σε τοπικό επίπεδο, οι μεγάλοι επενδυτές που θα κερδίσουν από την πώληση του φυσικού αερίου στη νοτιοανατολική Ευρώπη είναι γνωστές εταιρείες όπως ο Όμιλος AKTOR με 60% συμμετοχή στο έργο και η ΔΕΠΑ Εμπορίας με 40%. Ο AKTOR μάλιστα περιμένει ότι θα αρχίσει να βλέπει κέρδη από τη συγκεκριμένη συμφωνία ήδη μέσα στο 2025.
Όσο για τους Έλληνες εφοπλιστές, κερδίζουν τεράστια ποσά από τη θαλάσσια μεταφορά του LNG. Σύμφωνα με τον Ράιτ (σε μια συνέντευξη στημένη έτσι ώστε να τονώσει την «εθνική μας υπερηφάνεια» και να αναδείξει το υποτιθέμενο success story της κυβέρνησης Μητσοτάκη) το ένα τρίτο της παγκόσμιας διακίνησης LNG γίνεται από ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες.
Εξορύξεις και εθνικιστικές εντάσεις
Παράλληλα με τον «κομβικό ρόλο» που θα παίξει η Ελλάδα στην ενεργειακή τροφοδοσία της Ευρώπης, επανέρχονται στο προσκήνιο τα σχέδια για την εγχώρια παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου. Στις αρχές Νοέμβρη ανακοινώθηκε η συμφωνία μεταξύ των εταιρειών ExxonMobil, Helleniq Energy και Energean για την έναρξη εξορύξεων στο Ιόνιο. Στο μεταξύ στη Νότια Κρήτη συνεχίζονται οι έρευνες για υδρογονάνθρακες από την Chevron και την Helleniq Energy.
Την ώρα που τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης πανηγυρίζουν τη στενή συνεργασία με τις ΗΠΑ, δεν παραλείπουν επίσης να μας θυμίσουν ότι αυτές οι επιτυχίες ενοχλούν την Τουρκία. Και αυτό δεν είναι κάτι που θα έπρεπε να μας ανησυχεί, αλλά λόγος χαράς για τις «μεγάλες εθνικές επιτυχίες»… Το θέμα των εξορύξεων στο Αιγαίο (και τη ΝΑ Μεσόγειο) έχει πολλές φορές στο παρελθόν γίνει αιτία για εντάσεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, άλλοτε ήπιες και άλλοτε σοβαρότερες, αλλά σύμφωνα με τα ελληνικά ΜΜΕ δεν έχουμε τίποτα να φοβηθούμε, γιατί πλέον η Ελλάδα είναι το «καλό παιδί των ΗΠΑ» στην περιοχή. Πιο προσγειωμένος στην πραγματικότητα (ή πιο ειλικρινής) ο Υπουργός Άμυνας Ν. Δένδιας, δήλωνε τις ίδιες μέρες:
«Σήμερα η Ευρώπη δεν αντέχει να δει φέρετρα με σημαία πάνω, ούτε καν με την ευρωπαϊκή σημαία. Οι ΗΠΑ είναι εθισμένες σε αυτό το θέαμα. Πρέπει λοιπόν να κάνουμε μια σοβαρή και ειλικρινή συζήτηση στο πλαίσιο της Ευρώπης, μέχρι πού είμαστε διατεθειμένοι να φτάσουμε».
Διά στόματος Δένδια, η κυβέρνηση προσπαθεί να μας πείσει ότι τόσο η «πατρίδα», όσο και το «μεγάλο ευρωπαϊκό μας σπίτι» μπορεί να απαιτήσουν θυσίες και εμείς θα πρέπει να ανταποκριθούμε.
Περιβαλλοντικοί κίνδυνοι
Πέρα από τα φέρετρα του Δένδια, οι θυσίες αυτές περιλαμβάνουν το περιβάλλον, τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Aπό τις μικρές διαρροές μέχρι τα μεγάλα ατυχήματα σε υποθαλάσσιους ή υπέργειους αγωγούς, σε δεξαμενόπλοια, πλωτές πλατφόρμες άντλησης ή οποιαδήποτε άλλη εγκατάσταση, από την ώρα που καύσιμα όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο εξορύσσονται, θα διαρρεύσουν σε μικρό ή μεγάλο βαθμό στην ατμόσφαιρα κατά την άντληση, την αποθήκευση ή τη μεταφορά τους, ρυπαίνοντας έδαφος, νερό και αέρα, βάζοντας σε κίνδυνο θαλάσσια και χερσαία οικοσυστήματα.
Παράλληλα κατά την καύση τους (στην περίπτωση του φυσικού αερίου και με την απλή διαρροή του στην ατμόσφαιρα) απελευθερώνουν μεγάλες ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου (όπως διοξείδιο του άνθρακα και μεθάνιο) τα οποία επιβαρύνουν την κλιματική κρίση με τις γνωστές καταστροφικές συνέπειες. Οι ίδιοι ρύποι παράγονται και κατά τη μεταφορά τους, αφού για να ταξιδέψει το ορυκτό καύσιμο (π.χ. από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα) πρέπει να κινηθούν τα δεξαμενόπλοια, καίγοντας επίσης μεγάλες ποσότητες ορυκτών καυσίμων.
Αυτός ο παραλογισμός δεν μπορεί να συνεχιστεί
Τα ΜΜΕ προσπαθούν να μας πείσουν ότι οι νέες συμφωνίες με τις ΗΠΑ αναβαθμίζουν τον ρόλο της Ελλάδας και ενισχύουν την ασφάλεια της.
Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα δένεται ακόμα πιο σφιχτά στο άρμα του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ, που βρίσκεται σε φάση παρακμής.
Και βέβαια, το ότι είναι μια χώρα σύμμαχος των ΗΠΑ δεν σημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα προστρέξουν σε βοήθεια της όταν τους ζητηθεί. Οι ΗΠΑ (και πολύ περισσότερο ο Τραμπ) δεν ψάχνουν συμμάχους αλλά υποτελείς, που πρέπει να κάνουν ακριβώς ό,τι τους ζητηθεί στην υποστήριξη των αμερικανικών συμφερόντων. Και όταν πια δεν είναι χρήσιμοι, να πεταχτούν στα σκυλιά….
Οι εργαζόμενοι και τα φτωχά στρώματα στην Ελλάδα και την Τουρκία, στη Μέση Ανατολή, την Ευρώπη και τον κόσμο, δεν έχουν κανέναν λόγο να θυσιάζονται για τα κέρδη των πολυεθνικών ενέργειας, είτε στις πολεμικές συγκρούσεις στις οποίες μας οδηγεί ο παραλογισμός του συστήματος, είτε εξαιτίας της εκτεταμένης περιβαλλοντικής καταστροφής.
Τα κινήματα των εργαζομένων και καταπιεσμένων της περιοχής έχουν μόνο ένα δρόμο μπροστά τους, που περνάει μέσα από τον συντονισμό και την κοινή διεκδίκηση:
- Για τον άμεσο τερματισμό της εξόρυξης και χρήσης ορυκτών καυσίμων.
- Για μαζικές δημόσιες επενδύσεις σε μικρής κλίμακας, τοπικές μονάδες αιολικής, ηλιακής, γεωθερμικής και παλιρροϊκής ενέργειας, με σεβασμό στα οικοσυστήματα και τις ανθρώπινες κοινότητες και προσαρμοσμένες στις ανάγκες και τις δυνατότητες κάθε περιοχής, υπό τον έλεγχο και τη διαχείριση των εργαζομένων τους, επιστημονικών και κοινωνικών φορέων, των τοπικών κοινωνιών, κλπ.
- Ενάντια στο σύστημα, ενάντια στον εθνικισμό και τις αστρονομικές εξοπλιστικές δαπάνες, για μαζική χρηματοδότηση στη δημόσια Υγεία και Παιδεία, τις ασφαλείς και περιβαλλοντικά φιλικές μετακινήσεις, τον πολιτισμό.
