Ένα πρώτο σχόλιο του «Ξ» για τα αποτελέσματα των αμερικανικών εκλογών
Η καταμέτρηση των ψήφων για τις αμερικάνικες εκλογές της 5ης Νοέμβρη δεν έχει ολοκληρωθεί. Παρόλα αυτά, είναι καθαρό ότι ο Ντόναλντ Τραμπ εκλέγεται 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ. Φαίνεται επίσης ότι θα βγει πρώτος και σε απόλυτο αριθμό ψήφων με σημαντική διαφορά από την Χάρις, ενώ οι Ρεπουμπλικάνοι κερδίζουν την πλειοψηφία της Γερουσίας.
***
Πως μπορεί να εξηγηθεί η νίκη του Τραμπ; Οι αιτίες πρέπει βασικά να αναζητηθούν στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών. Οι Δημοκρατικοί νίκησαν τον Τραμπ το 2020 (με υποψήφιο τότε τον Μπάιντεν) με συνθήματα για αλλαγή πορείας, ισότητα, ειρήνη, ένα νέο μεγάλο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων σε δομές πρόνοιας, το Green New Deal (πράσινη ανάπτυξη), κα.
Τίποτα από αυτά δεν έγινε πράξη. Φιλόδοξα προγράμματα επενδύσεων ανακοινώθηκαν και μετά έμειναν στα χαρτιά. Σε επίπεδο συμβολισμών ο Μπάιντεν εμφανιζόταν «φιλολαϊκός» (όπως όταν επισκέφτηκε την απεργιακή φρουρά της UAW (Ενωμένοι Εργαζόμενοι στην Αυτοκινητοβιομηχανία) αλλά η οικονομική του πολιτική συνέχιζε να χτυπάει τα λαϊκά στρώματα. Η λεγόμενη «μάχη κατά του πληθωρισμού» είχε ένα κόστος που το φορτώθηκαν οι εργαζόμενοι. Τα περί «πράσινης ανάπτυξης» πήγαν περίπατο μετά το ξεκίνημα του πολέμου στην Ουκρανία, και οι υδρογονάνθρακες επανήλθαν στο επίκεντρο της ενεργειακής πολιτικής. Τα ωραία λόγια περί «ειρήνης» έγιναν αέρας. Στην Ουκρανία υπήρξε η μεγαλύτερη μεταφορά πολεμικού υλικού από τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, με τους Αμερικάνους να εμπλέκονται επί της ουσίας σε πόλεμο με τη Ρωσία σε ουκρανικό έδαφος. Στη Μέση Ανατολή, οι Δημοκρατικοί στηρίζουν με κάθε κόστος τη γενοκτονία του Ισραήλ κατά των Παλαιστινίων με διπλωματία, λεφτά και όπλα. Ακόμα και για το δικαίωμα στην έκτρωση που θα προστάτευαν υποτίθεται, οι Δημοκρατικοί δεν έκαναν τίποτα ουσιαστικό.
Ο Τραμπ από την άλλη, δεν άλλαξε ιδιαιτέρως το βασικό του πολιτικό μήνυμα. Παρόλο που ο ίδιος και όσοι τον στηρίζουν είναι κομμάτι του κατεστημένου, παρουσιάζει τον εαυτό του σαν αντι-καθεστωτικό. Καλλιέργησε την αίσθηση ότι υπάρχουν «σκοτεινές δυνάμεις» που εργάζονται κατά του αμερικανικού λαού, και ότι αυτός στέκεται εμπόδιο στο «βαθύ κράτος», τις «ελίτ», κτλ. Το θέμα της μετανάστευσης ήταν πρώτο στην ατζέντα του, με θεωρίες συνομωσίας ότι οι μετανάστες είναι «κατευθυνόμενοι» για να «διαλύσουν την όμορφη πατρίδα μας».
***
Η καμπάνια της Χάρις, ενώ μόλις ανακοινώθηκε ανέπτυξε μια δυναμική ως κάτι «νέο», τελικά έκανε ακριβώς ό,τι χρειαζόταν για να χαρίσει τη νίκη στον Τραμπ.
Όταν η Χάρις ρωτήθηκε αν θα έκανε τίποτα διαφορετικό από την διακυβέρνηση Μπάιντεν απάντηση «δεν μου έρχεται κάτι στο μυαλό». Ενώ στην αρχή της εκστρατείας της έθεσε στην ατζέντα κάποια πιο φιλολαϊκά μέτρα, τα πήρε γρήγορα πίσω κάτω από την πίεση των μεγάλων χορηγών των Δημοκρατικών. Στο θέμα της Παλαιστίνης, η Χάρις προσπάθησε να εμφανιστεί πιο «ευαίσθητη» απέναντι στον παλαιστινιακό λαό, χωρίς όμως να κάνει οτιδήποτε διαφορετικό από ότι γινόταν μέχρι τώρα.
Στην πραγματικότητα, η Χάρις μετακινούνταν διαρκώς δεξιά προκειμένου να προβάλει ένα προφίλ μετριοπαθές, προσπαθώντας υποτίθεται να προσεγγίσει τους δεξιούς ψηφοφόρους. Στόχευσε την «μορφωμένη μεσαία τάξη», ενώ έκανε συμμαχίες με Ρεπουμπλικάνους που δεν στήριξαν τον Τραμπ. Στο θέμα της μετανάστευσης, επίσης υποχώρησε στις πιέσεις του Τραμπ, μιλώντας για «σκληρή μεταναστευτική πολιτική». Στο περιβάλλον τα ίδια.
Το βασικό πολιτικό μήνυμα της Χάρις ήταν ένα γενικόλογο μήνυμα υπέρ της «δημοκρατίας» και της «ελευθερίας», δηλαδή πάνω σε έννοιες που δεν προσφέρουν τίποτα συγκεκριμένο. Τι σημαίνει δημοκρατία για τους μαύρους Αμερικάνους που αντιμετωπίζουν τη ρατσιστική αστυνομία; Τι σημαίνει ελευθερία για τους Άραβες Αμερικανούς που βλέπουν τη γενοκτονία στη Γάζα να συνεχίζεται; Τι σημαίνει ευημερία για τους εργαζόμενους που βλέπουν το εισόδημά τους να μειώνεται;
Με λίγα λόγια, η Χάρις προσπαθούσε να δαιμονοποιήσει τον Τραμπ, χωρίς όμως να διαφοροποιείται επί της ουσίας από τις πολιτικές του. Και με αυτό τον τρόπο του χάρισε τη νίκη.
***
Η νέα προεδρεία Τραμπ θα έχει σίγουρα αρνητικές επιπτώσεις για τους εργαζόμενους και τα καταπιεσμένα στρώματα στις ΗΠΑ. Ταυτόχρονα, η αλλοπρόσαλλη και επιθετική του εξωτερική του πολιτική κρύβει κινδύνους για την παγκόσμια κατάσταση.
Το αμερικάνικο κίνημα χρειάζεται να οργανωθεί για να αντιμετωπίσει την επίθεση που σίγουρα θα εξαπολύσει ο Τραμπ και η Ακροδεξιά που τον στηρίζει. Οι περίπου 600.000 ψήφοι (μέχρι στιγμής) που πήρε η ανεξάρτητη αριστερή υποψήφια Τζιλ Στάιν είναι μια βάση από την οποία μπορεί η Αριστερά να ξεκινήσει. Η άνοδος των εργατικών αγώνων όλα τα τελευταία χρόνια, καθώς και η συνειδητοποίηση από ένα σημαντικό μέρος της Αριστεράς πως χρειάζεται να φτιαχτεί μια διαφορετική εναλλακτική στους Δημοκρατικούς, είναι επίσης σημαντικά στοιχεία στην κατάσταση.
Η εκλογή του Τραμπ αποτελεί μια ακόμα απόδειξη της κρίσης του καπιταλισμού. Όταν στην ισχυρότερη χώρα του πλανήτη βρίσκεται επικεφαλής ένας ανεξέλεγκτος, αδίστακτος και ασυνάρτητος ακροδεξιός, παίρνουμε μια εικόνα της σαπίλας του συστήματος.
Γι’ αυτό χρειάζεται παντού οργάνωση και πάλη ενάντια στο σύστημα και τους εκπροσώπους του, για μια εναλλακτική κοινωνία.
