Στις αρχές του χρόνου, αεροσκάφος της Alaskan Airlines σε μια σύντομη, τοπική πτήση, «έχασε» μια από τις πόρτες του λίγο μετά την απογείωση. Οι επιβάτες έζησαν σκηνές τρόμου, με δυνατό αέρα να εισβάλει στην καμπίνα και μάσκες οξυγόνου να κρέμονται από το ταβάνι. Το αεροσκάφος προσγειώθηκε τελικά με ασφάλεια, ενώ σημειώθηκαν μόνο μερικοί μικροτραυματισμοί. Αν ωστόσο η αποκόλληση της πόρτας είχε συμβεί αργότερα, σε μεγαλύτερο υψόμετρο, εκτιμάται ότι οι επιπτώσεις θα ήταν πολύ πιο σοβαρές, ενώ ενδέχεται να έμπαιναν σε κίνδυνο ακόμη και οι ζωές των επιβατών. Το εν λόγω αεροσκάφος ήταν ολοκαίνουριο. Είχε παραδοθεί στην Alaskan Airlines μόλις λίγους μήνες νωρίτερα από την Boeing, μια εταιρεία – κολοσσό της αεροναυπηγικής.
Εκπρόσωπος της εταιρείας, προσπαθώντας αργότερα να εξηγήσει τι πήγε στραβά, ανέφερε ότι κάποιο θέμα ασφάλειας «ξέφυγε» από τον έλεγχο. Το θέμα ασφάλειας που «ξέφυγε», ήταν όπως αποδείχτηκε ότι τέσσερις από τις βίδες που θα έπρεπε να κρατάνε την πόρτα στη θέση τους έλειπαν από το αεροσκάφος. Όταν αργότερα η Alaskan Airlines έλεγξε και τα υπόλοιπα αεροσκάφη που της είχε παραδώσει η Boeing (τύπου 737 9 MAX, όπως αυτό στο οποίο συνέβη το ατύχημα) ανακάλυψε ότι υπήρχαν χαλαρές βίδες στις πόρτες πολλών από αυτά.
Σαν να μην έφταναν τα παραπάνω, στις αρχές του Ιούνη κυκλοφόρησε η είδηση (μετά από καταγγελίες του σωματείου των εργαζομένων) ότι διευθυντές της εταιρείας «κυνηγάνε» τεχνικούς που μιλάνε δημόσια για τα ζητήματα ασφάλειας που αντιμετωπίζουν πολλά αεροσκάφη της Boeing. Πολλοί ωστόσο το κάνουν, έστω και ανώνυμα. Ανάμεσα στις καταγγελίες, είναι αυτή ενός εργαζομένου της εταιρείας που δουλεύει γι’ αυτή πάνω από τριάντα χρόνια. Ο μηχανικός ανέφερε ότι η μονάδα κατασκευής αεροσκαφών Everett της Boeing στην Ουάσινγκτον, είναι γεμάτη «προβληματικά» τζετ 787 που χρειάζονται επισκευές. Ένας άλλος εργαζόμενος ανέφερε ότι «Δεν θα ήθελα για κανέναν λόγο να είμαι πιλότος στη Νότια Καρολίνα και να κυβερνώ κάποιο από αυτά (τα Boeing 787) μέχρι εδώ».
Εκατοντάδες νεκροί μέσα σε λίγους μήνες
Στις 10 Μαρτίου του 2019, αεροσκάφος της EthiopianAirlines με προορισμό την Κένυα συνετρίβη λίγα μόλις λεπτά μετά την απογείωση, έξω από την αιθιοπική πρωτεύουσα, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν και οι 157 επιβάτες και μέλη του πληρώματος. Το μοντέλο 737 MAX ήταν επίσης καινούριο. Το ίδιο είχε συμβεί μόλις λίγους μήνες νωρίτερα, στις 29 Οκτωβρίου του 2018, με το Boeing 737 MAX της «Lion Air» που έπεσε στη θάλασσα της Ιάβας στην Ινδονησία, σκοτώνοντας και τους 189 επιβαίνοντες.
Τα προβλήματα με το 737 MAX ξεκίνησαν από την κατασκευή του. Αρχικά, προκειμένου να περικόψει τις δαπάνες, η εταιρεία αποφάσισε να μην κατασκευάσει νέα αεροσκάφη, αλλά να τροποποιήσει το υπάρχον μοντέλο 737, πάνω στο οποίο πρόσθεσε μεγαλύτερες, ισχυρότερες μηχανές. Λόγω του μεγέθους τους, οι μηχανές αυτές έπρεπε να τοποθετηθούν πιο μπροστά και σε μεγαλύτερο ύψος στο σώμα του αεροσκάφους, με αποτέλεσμα μετά την απογείωση να αναγκάζουν τη μύτη του να σηκωθεί πιο ψηλά. Έτσι όμως, ήταν δυσκολότερο να επανέλθει το αεροσκάφος στην οριζόντια θέση που παίρνει μετά την απογείωση.
Για να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα, η Boeing πρόσθεσε ένα νέο λογισμικό με την ονομασία Maneuvering Characteristics Augmentation System (MCAS) το οποίο θα επανέφερε αυτόματα το αεροσκάφος στην κανονική του θέση, αν βρισκόταν ξαφνικά «κολλημένο» με τη μύτη προς τα πάνω. Η αυτόματη λειτουργία αυτού του λογισμικού εξαρτιόνταν από έναν και μοναδικό αισθητήρα, ενώ και πάλι για να περικόψει δαπάνες από την εκπαίδευση των πιλότων στο νέο σύστημα, η Boeing το χαρακτήρισε «πολύ παρόμοιο» με αυτό του προηγούμενου μοντέλου. Έτσι αντί για εκπαίδευση σε συνθήκες προσομοίωσης πτήσης, οι πιλότοι εκπαιδεύτηκαν πάνω στο νέο σύστημα σε … ipad! Και τα δύο πολύνεκρα δυστυχήματα, φαίνεται ότι σχετίζονται με προβλήματα στο συγκεκριμένο σύστημα.
Κι άλλες καταγγελίες εργαζομένων
Για το συγκεκριμένο μοντέλο είχαν εκφραστεί επίσης σοβαρές ανησυχίες από εργαζόμενους της εταιρείας. Ένας από αυτούς, πρώην πεζοναύτης του αμερικανικού στρατού που έπιασε δουλειά στην εταιρεία μετά από τριάντα χρόνια υπηρεσίας, έκανε μια σειρά από τρομακτικές καταγγελίες για τις πρακτικές της: το διάστημα που δούλευε στις εγκαταστάσεις της, η παραγωγή κινούνταν με εξαιρετικά γρήγορους ρυθμούς, με μεγάλη εντατικοποίηση για τους εργαζόμενους, που συχνά έκαναν δουλειές για τις οποίες δεν ήταν εκπαιδευμένοι προκειμένου να μην υπάρχει η παραμικρή καθυστέρηση.
Όταν προσπάθησε να επικοινωνήσει για αυτά τα προβλήματα με τη διοίκηση της συγκεκριμένης μονάδας παραγωγής της Boeing (στην οποία κατασκευάζονταν τα 737 MAX) ζητώντας μάλιστα να κλείσει η παραγωγή για μερικές εβδομάδες προκειμένου να μελετηθούν τα προβλήματα, η απάντηση που πήρε ήταν ότι αυτό δεν γίνεται. Όταν ο πρώην πεζοναύτης εκνευρίστηκε και απάντησε ότι είχε δει στο παρελθόν στρατιωτικές επιχειρήσεις να διακόπτονται για πολύ μικρότερα προβλήματα, του απάντησαν ότι ο στρατός «δεν είναι μια επιχείρηση με σκοπό το κέρδος». Λίγο καιρό αργότερα συνέβησαν τα δύο πολύνεκρα δυστυχήματα στην Αιθιοπία και την Ινδονησία.
Στο μεταξύ, στις αρχές του Μάη πέθανε μετά από σύντομη ασθένεια ένας άλλος πρώην εργαζόμενος της Boeing που είχε προειδοποιήσει για τα θέματα ασφάλειας των αεροσκαφών και στη συνέχεια απολύθηκε. Λίγο καιρό νωρίτερα, τον περασμένο Μάρτη, ένας ακόμη υπάλληλος της εταιρείας βρέθηκε νεκρός από πυροβολισμό που αποδόθηκε σε αυτοκτονία. Μετά τις αποκαλύψεις, ο ίδιος είχε δηλώσει ότι φοβόταν για την ασφάλειά του.
Προτεραιότητα στα κέρδη, εκπτώσεις στην ασφάλεια
Στα τέλη της δεκαετίας του 90, η Boeing αγόρασε την McDonnell Douglas, μια εταιρεία που σύμφωνα με ρεπορτάζ του Bloomberg ήταν πάντα γνωστή για το γεγονός ότι έβαζε πάνω απ’ όλα τους μετόχους της. Σύντομα η Boeing άρχισε να κινείται στην ίδια λογική, εκτοξεύοντας τα ποσά που πλήρωνε σε μετόχους και μεγαλοστελέχη. Μεταξύ 2013 και 2018 η εταιρεία δαπάνησε 41,5 δις δολάρια σε αυτή την κατεύθυνση. Αντί να δαπανηθούν στην ασφάλεια των αεροσκαφών της εταιρείας, τα ποσά αυτά πήγαν στις τσέπες διευθυντών και επενδυτών…
Τα παραπάνω περιστατικά, τα δυστυχήματα, η προσπάθεια φίμωσης των εργαζομένων, κλπ, είναι μόνο μερικές ενδεικτικές υποθέσεις από τις πολλές που έχουν κυκλοφορήσει τα τελευταία χρόνια και αφορούν σοβαρά ζητήματα ασφάλειας στα αεροσκάφη της Boeing, αλλά και τη διαφθορά της εταιρείας. Πρόκειται για άλλη μια απόδειξη, ότι εκεί όπου οι μεγάλες εταιρείες είναι ικανές να παίξουν στα ζάρια τις ζωές και την ασφάλεια αμέτρητων ανθρώπων προκειμένου να μειώσουν τα κόστη και να αυξήσουν τα κέρδη τους, οι εργαζόμενοι είναι οι μόνοι που θα μπορούν να επισημάνουν τα προβλήματα και να απαιτήσουν λύσεις. Μόνο στα δικά τους χέρια και όχι σε αυτά των κερδοσκόπων, μπορεί κάθε πτυχή της οικονομίας και της παραγωγής να είναι ασφαλής και να προορίζεται για να διευκολύνει τις ζωές των πολλών.
