Δημοσιεύουμε μετάφραση συνέντευξης που έδωσε ο Ουράζ Αϊντίν (Uraz Aydin), ηγετικό στέλεχος του Εργατικού Κόμματος της Τουρκίας (TİP) στην Κωνσταντινούπολη, στο Internationalist Standpoint. Ο Αϊντίν υπήρξε επί μακρόν μέλος της οργάνωσης «Sosyalist Demokrasi icin Yeniyol» που συνδέεται με την «Τέταρτη Διεθνή». Οι δυνάμεις της «Τέταρτης Διεθνούς» στην Τουρκία προσχώρησαν στο TIP και ο Αϊντίν εξελέγη γραμματέας της τοπικής οργάνωσης του κόμματος στο Καντίκιοϊ της Κων/πολης και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του.
- Γεια σου Ουράζ. Θα θέλαμε να σε ρωτήσουμε σχετικά με τις πρόσφατες εξελίξεις γύρω από τη δικαστική απόφαση που καταδικάζει τον δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου. Τι πιστεύεις ότι αντιπροσωπεύει αυτή η κίνηση του καθεστώτος Ερντογάν ενόψει των επερχόμενων εκλογών;
Πράγματι, ο Ιμάμογλου καταδικάστηκε σε φυλάκιση άνω των 2 ετών για δήθεν «προσβολή δημόσιων λειτουργών». Αυτή η ποινή δεν έχει καμία σχέση με τη δικαιοσύνη, είναι καθαρά πολιτική δίωξη και στοχεύει στην εξόντωση ενός σημαντικού στελέχους της αστικής αντιπολίτευσης. Μπορούμε να θυμηθούμε τι συνέβη όταν το κόμμα του Ερντογάν έχασε τις δημοτικές εκλογές στην Κωνσταντινούπολη το 2019. Αυτός ο δήμος είναι μια τεράστια οικονομική πηγή. Και ο Ερντογάν ακύρωσε τις εκλογές για να μην περάσει στα χέρια της αντιπολίτευσης μετά από 25 χρόνια διοίκησης από ισλαμιστές. Αλλά ο Ιμάμογλου κέρδισε τις δεύτερες εκλογές με ακόμη μεγαλύτερη διαφορά από τον υποψήφιο του Ερντογάν. Πρέπει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι η ψήφος των Κούρδων στην Κωνσταντινούπολη ήταν καθοριστική για τη νίκη του Ιμάμογλου.
Οπότε, ο Ερντογάν θέλει να εξαλείψει τον Ιμάμογλου ως πιθανό υποψήφιο για τις προεδρικές εκλογές του 2023, καθώς θα είχε μεγάλες πιθανότητες να κερδίσει. Επιπλέον, καθώς η πολιτική του θητεία μπορεί να τερματιστεί, δεν θα είναι πλέον δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης και ο Ερντογάν θα μπορεί να διορίσει κάποιον άλλον στη θέση του, πράγμα που σημαίνει ότι το αξίωμα του δημάρχου θα επιστρέψει στα χέρια της κυβέρνησης. Αυτό συνέβη σε δεκάδες πόλεις των κουρδικών περιοχών, όπου οι δήμοι διοικούνταν από το HDP (το φιλοκουρδικό κόμμα στην Τουρκία). Προφανώς, η (εθνικιστική) αντιπολίτευση που υποστηρίζει τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης, δεν καταδικάζει με καθαρό τρόπο αυτές τις επιθέσεις στους πολιτικούς που επέλεξαν οι ψηφοφόροι σε αυτές τις πόλεις. Επιπλέον, υπάρχει μια δεύτερη έρευνα εναντίον του Ιμάμογλου σχετικά με το γεγονός ότι φέρεται να προσέλαβε 1.600 άτομα που «συνδέονται με τρομοκρατικές οργανώσεις». Εάν αυτή η έρευνα είναι επιτυχής, θα υπάρξει πιθανώς και τρόπος να τεθεί ο Ιμάμογλου σε διαθεσιμότητα από το αξίωμά του.
- Ποια ήταν η αντίδραση του κόσμου απέναντι σε όλα αυτά;
Υπήρξαν φυσικά μεγάλες διαδηλώσεις στο Δημαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Όλες οι δημοκρατικές και αντιπολιτευτικές δυνάμεις καταδίκασαν αυτή την επίθεση κατά του Ιμάμογλου, αλλά και κατά της βούλησης εκατομμυρίων ψηφοφόρων. Ωστόσο, από την πρώτη κιόλας μέρα οι διαδηλώσεις αυτές μετατράπηκαν σε βήμα προβολής της «Συμμαχίας του Έθνους» που συγκεντρώνει κόμματα πολύ διαφορετικού προσανατολισμού: κεντροαριστερά ρεπουμπλικανικά (CHP), διασπάσεις της ακροδεξιάς (IYIP), ισλαμιστικά (Saadet), συντηρητικά κόμματα κ.ά., τα οποία έχουν αποσπαστεί από το κυβερνών ΑΚΡ. Επομένως, δεν ήταν κάτι το πολύ συνταρακτικό… Από την άλλη πλευρά, το γεγονός αυτό τροφοδότησε την κρίση της «Συμμαχίας» σχετικά με τον υποψήφιο που θα κατέβει εναντίον του Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές.
- Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι πολύ τεταμένες αυτή τη στιγμή. Ποια θεωρείς ότι είναι η ατζέντα του Ερντογάν για το Αιγαίο;
Είδαμε ήδη μετά τις εκλογές του 2015, το αποτέλεσμα των οποίων ήταν ότι το ΑΚΡ βγήκε αποδυναμωμένο, πώς ο Ερντογάν κατάφερε να ανοίξει τις «πύλες της κολάσεως». Βομβιστικές επιθέσεις, πογκρόμ, ο πόλεμος κατά των Κούρδων που ξεκίνησε και πάλι κ.λπ… Ο Ερντογάν δεν διστάζει ποτέ να προκαλέσει ή να εργαλειοποιήσει διεθνή ζητήματα ή κρίσεις ώστε να εξυπηρετήσει τους εσωτερικούς του πολιτικούς στόχους, όπως το κουρδικό ή το συριακό ζήτημα, οι σχέσεις με τη Λιβύη κ.λπ. Πρόκειται για ένα στοιχείο εθνικιστικής προπαγάνδας και στρατιωτικής κανονικοποίησης, το οποίο συνδέεται αυτή τη φορά και με μια ιστορική διαμάχη (η οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων μεταξύ των δύο χωρών), η οποία όμως είναι συνυφασμένη με το ζήτημα των ενεργειακών πόρων, που θα προκαλεί εντάσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα. Είναι προφανώς δύσκολο να κάνεις ακριβείς προβλέψεις, αλλά νομίζω ότι, όσο τον εξυπηρετεί, ο Ερντογάν δεν θα διστάσει να αυξήσει την ένταση. Διαφορετικά, δεν είμαι σίγουρος ότι θα είναι αποτελεσματικός από εθνικιστική σκοπιά, όσο και πριν. Αλλά και αυτού του είδους η συγκρουσιακή και μιλιταριστική «διπλωματία» έχει τη δική της δυναμική, και όταν κάποιος παγιδευτεί σε ένα σπιράλ δράσης-αντίδρασης, μπορεί να μην είναι σε θέση να αμβλύνει τις εντάσεις όταν το θελήσει.
- Πώς θα επηρεάσει η νέα κυβέρνηση του CHP, εάν εκλεγεί, την ελληνοτουρκική σύγκρουση;
Πρώτα απ’ όλα δεν γνωρίζουμε αν ένα μέλος του CHP (ο Κιλιτσντάρογλου ή ο Ιμάμογλου) θα είναι ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης. Τα άλλα κόμματα της συμμαχίας είναι όλα δεξιά. Από την άλλη πλευρά, αυτό που έχουν κοινό όλα αυτά τα κόμματα είναι ο εθνικισμός, περισσότερο ή λιγότερο έντονος ανάλογα με την κατάσταση. Καταλήγουν πάντα πίσω από τον «λόγο του κράτους» (στο «δικαίωμα» δηλαδή των κυβερνώντων να ενεργούν «κατά βούληση» και όχι «κατά νόμο» με στόχο θεωρητικά την απόκτηση, τη διατήρηση και την αύξηση της κυριαρχίας του κράτους). Επομένως, δεν υπάρχει κανένας λόγος να είμαστε αισιόδοξοι μακροπρόθεσμα. Από την άλλη πλευρά, αμφιβάλλω ότι η αντιπολίτευση θα θελήσει να «κληρονομήσει» τις διεθνείς συγκρούσεις που ξεκίνησε ο Ερντογάν, αν καταφέρει να κερδίσει τις εκλογές. Πιθανότατα θα υπάρξει η επιθυμία (τουλάχιστον για ένα διάστημα) για «εξομάλυνση» με τις γειτονικές χώρες και τις δυτικές δυνάμεις, ιδίως δεδομένης της οικονομικής κρίσης με την οποία είναι αντιμέτωπη η χώρα.
- Πριν από μερικές εβδομάδες, ο τουρκικός στρατός εισέβαλε ξανά στο συριακό τμήμα του Κουρδιστάν. Ποιος θεωρείς ότι είναι ο σκοπός αυτής της επιχείρησης;
Η απόφαση του τουρκικού καθεστώτος να βομβαρδίσει κουρδικές περιοχές στη βόρεια Συρία και το Ιράκ δεν αποτέλεσε έκπληξη. Αεροπορικές επιδρομές στο βόρειο Ιράκ, όπου βρίσκονται οι στρατιωτικές βάσεις του PKK, είχαν ήδη πραγματοποιηθεί τους τελευταίους μήνες. Και το ενδεχόμενο μιας αεροπορικής επίθεσης στη βόρεια Συρία είχε επίσης ανακοινωθεί από τον Ερντογάν αρκετές εβδομάδες πριν. Αλλά αυτή η τελευταία επίθεση παρουσιάστηκε ως αντίποινα για την αιματηρή επίθεση που πραγματοποιήθηκε στις 13 Νοεμβρίου στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης. Επιπλέον, οι πληροφορίες για την επίθεση αυτή είναι γεμάτες αντιφάσεις και ασυνέπεια και δεν αποκλείεται να ευθύνονται κάποια τμήματα του τουρκικού κράτους, κάτι που φυσικά δεν θα εξέπληττε κανέναν.
Αλλά ο στόχος είναι φυσικά να κάνει τον κόσμο να πιστέψει ότι η αυτόνομη κουρδική περιοχή που διοικείται από το ΡΚΚ στη βορειοανατολική Συρία αποτελεί μόνιμη πηγή ανασφάλειας για την Τουρκία. Από την άλλη πλευρά, ένα στοιχείο της προπαγάνδας που χρησιμοποιεί το καθεστώς είναι ότι, αν η περιοχή αυτή απαλλαγεί από τους «τρομοκράτες» (PYD-PKK), θα είναι δυνατή η «επανεγκατάσταση» εκεί κάποιων από τους Σύρους μετανάστες, η παρουσία των οποίων στην Τουρκία θεωρείται πραγματικό πρόβλημα από την πλειοψηφία του πληθυσμού (Τούρκων και Κούρδων). Ένας από τους στόχους της πρόσφατης προσέγγισης με τη Δαμασκό, που υποστηρίζεται από τη Μόσχα, είναι ακριβώς η εξάλειψη αυτής της αυτόνομης ζώνης που διαχειρίζεται το κουρδικό κίνημα (και η οποία επωφελείται από την υποστήριξη της Ουάσιγκτον). Αλλά όπως είπα, αυτού του είδους οι επιχειρήσεις έχουν πάντα έναν εσωτερικό στόχο, να προωθήσουν ένα κύμα πατριωτισμού που θα επιτρέψει την εδραίωση γύρω από τον ηγέτη. Αλλά ο Ερντογάν έχει χρησιμοποιήσει υπερβολικά αυτή τη μέθοδο και η επίθεση που αποδίδεται στο ΡΚΚ και η επίθεση στη Ροζάβα απέχουν πολύ από το να έχουν προκαλέσει μια εθνικιστική κινητοποίηση.
- Έχει ξεκινήσει μια συζήτηση σχετικά με το ενδεχόμενο απαγόρευσης του HDP, προκειμένου να μην κατέβει στις επόμενες εκλογές. Ποιες είναι οι προοπτικές της Αριστεράς στην κάλπη;
Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να απαγορευτεί το HDP. Ήδη έχουν μπλοκαριστεί οι τραπεζικοί του λογαριασμοί, λίγους μήνες πριν από τις εκλογές! Το κουρδικό κίνημα είναι εξοικειωμένο με την απαγόρευση των πολιτικών του κομμάτων. Έτσι είναι προφανώς προετοιμασμένοι για αυτό με ένα «εναλλακτικό» κόμμα. Το HDP και ένα μεγάλο μέρος της ριζοσπαστικής Αριστεράς, συμπεριλαμβανομένου του Εργατικού Κόμματος της Τουρκίας (TİP) στο οποίο δραστηριοποιούμαι, έχουν ενταχθεί σε μια τρίτη συμμαχία που ονομάζεται «Εργασία και Ελευθερία». Αυτή η συμμαχία πιθανότατα θα μπορέσει να ξεπεράσει κατά πολύ το όριο του 7% για την είσοδο στο κοινοβούλιο στις βουλευτικές εκλογές. Στις προεδρικές εκλογές, ο στόχος μας είναι φυσικά να μην επανεκλεγεί ο Ερντογάν. Ωστόσο, η αντιπολίτευση θα πρέπει να λάβει υπόψη της τη συμμαχία μας και ιδιαίτερα το κουρδικό κίνημα, το οποίο έχει τη δύναμη να επηρεάσει το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών. Πιστεύουμε λοιπόν ότι θα πρέπει να προτείνουν έναν υποψήφιο που δεν προέρχεται από την Ακροδεξιά, έναν υποψήφιο που θα είναι αποδεκτός από τους Κούρδους και την Αριστερά.
- Το TİP είχε τεράστια αύξηση μελών και επιρροής το προηγούμενο διάστημα. Ποιες είναι οι προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει την επόμενη περίοδο;
Ναι, το TİP έχει πράγματι καταφέρει να καταγράψει μια δυναμική πολιτικοποίησης και ριζοσπαστικοποίησης ενάντια στη δικτατορική εξουσία του Ερντογάν, την εξαθλίωση και το χτύπημα του καθεστώτος στις ελευθερίες. Είναι κυρίως οι παρεμβάσεις των τεσσάρων βουλευτών μας στο κοινοβούλιο (τα βίντεο των οποίων κοινοποιούνται μαζικά στα κοινωνικά δίκτυα) που επέτρεψαν να γίνει γνωστό το κόμμα και να δημιουργηθεί αυτό το κύμα μαζικοποίησης. Το κόμμα είχε λιγότερα από 2.000 μέλη στις αρχές του 2021, ενώ δύο χρόνια αργότερα, τον Ιανουάριο του 2023, έχει περισσότερα από 11.000 μέλη.
Και μετά από μια μακροσκελή εκπομπή στο Youtube από έναν από τους βουλευτές μας, τον Barış Atay, στις αρχές Ιανουαρίου, όπου εξήγησε υπομονετικά σε ένα νεανικό ακροατήριο, αρκετά εχθρικό προς τις ιδέες μας, τι πραγματικά είναι η Αριστερά και τι θέλει το TİP, είμαστε συγκλονισμένοι από την εισροή νέων μελών. Περισσότεροι από 7.500 άνθρωποι υπέβαλαν αίτηση για να γίνουν μέλη του κόμματος μέσα σε 6 ημέρες, και ο αριθμός αυξάνεται. Αντιπροσωπεύουν ένα πιο προλεταριακό και λιγότερο αστικό προφίλ, ενώ η επαφή τους με την Αριστερά ήταν πολύ πιο περιορισμένη από τη σημερινή βάση του κόμματος. Πρόκειται για ένα πρωτοφανές φαινόμενο, που αποτελεί πραγματική πρόκληση για το κόμμα.
Πέρα όμως από τον αριθμό των μελών, είναι σημαντικό το πόσο μεγάλη επιρροή έχουν οι δημόσιοι εκπρόσωποί μας και ότι ενδιαφέρον για το TİP μεγαλώνει. Υπάρχουν κυρίως δύο τμήματα του πληθυσμού τα οποία στρέφονται προς το TİP: εκείνοι που παίρνουν αποστάσεις από το CHP, που το θεωρούν πολύ μετριοπαθές και πολύ παθητικό και έλκονται από τον ριζοσπαστικό λόγο των εκλεγμένων εκπροσώπων μας. Η δεύτερη κατηγορία αποτελείται από εργαζόμενους, ανεξάρτητα από τον πολιτικό τους προσανατολισμό. Φυσικά, αυτή η συμπάθεια είναι σημαντική σε σύγκριση με την πολύ περιορισμένη επιρροή της ριζοσπαστικής Αριστεράς γενικά. Όπως λέει ο κύριος εκπρόσωπος του κόμματος (ο «πρόεδρος») και κοινοβουλευτικός ηγέτης, Ερκάν Μπας (Erkan Baş), «είμαστε πρώτοι μεταξύ ίσων». Αλλά πρέπει επίσης να τονίσουμε ότι, μετά το Κόμμα Ελευθερίας και Αλληλεγγύης (το ÖDP στο οποίο δραστηριοποιούνταν τότε το τμήμα της Τέταρτης Διεθνούς) στα τέλη της δεκαετίας του 1990, είναι η πρώτη φορά που υπάρχει η δυνατότητα οικοδόμησης ενός ριζοσπαστικού αριστερού μαζικού κόμματος με προοπτική επαναστατικής ρήξης με τον καπιταλισμό, το οποίο αποτελεί «χρήσιμο» πολιτικό εργαλείο για την ταξική πάλη.
Μεταξύ των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε είναι φυσικά οι εκλογές, όπου πρέπει να συμβάλουμε στην ανατροπή του Ερντογάν. Είναι επίσης σημαντικό να συνεχίσουμε να εκπροσωπούμαστε στο κοινοβούλιο, ώστε να είμαστε σε θέση να εκφράσουμε τα αιτήματα των εργαζομένων και των καταπιεσμένων κατά τη διάρκεια της μετάβασης της άρχουσας τάξης σε ένα καθεστώς μετά τον Ερντογάν, ή ακόμα χειρότερα, σε συνθήκες επανεκλογής του.
Ένα άλλο ζήτημα σχετίζεται με τη βάση του κόμματος, ένα μεγάλο μέρος της οποίας δεν είχε ποτέ πριν καμία πολιτική ένταξη (σε οργανωτικό επίπεδο), οπότε είναι ζωτικής σημασίας η πολιτική τους εκπαίδευση, προκειμένου να σφυρηλατηθεί όχι μόνο η μαχητική βάση, αλλά και τα στελέχη που πρέπει να αναλάβουν ευθύνες στον μηχανισμό.
Και τέλος, ένα τελευταίο ζήτημα, μακροπρόθεσμα, είναι η ανάγκη να αναπτύξουμε τους πυρήνες μας, τις οργανώσεις μας στους χώρους εργασίας, στα εργοστάσια, στα σχολεία, στα ναυπηγεία, στους δήμους, στις αποθήκες, στα νοσοκομεία, στα σούπερ μάρκετ… Υπάρχει ένα μεγάλο δυναμικό για το TİP και πρέπει να αδράξουμε αυτή την ευκαιρία. Κάναμε μια ενθαρρυντική αρχή, αλλά πρέπει να καταφέρουμε να βάλουμε βαθύτερες ρίζες όπου ζει και αναπνέει η εργατική τάξη, όπου διεξάγεται καθημερινά η ταξική πάλη.
