Στη Ρουμανία μια νεολαιίστικη περιβαλλοντική ομάδα του κινήματος «Fridays for Future» (FFF, σε μετάφραση: «Παρασκευές για το Μέλλον») ανασυστάθηκε κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης που πραγματοποιήθηκε στο Μπρασόβ μεταξύ 26-27 Φεβρουαρίου. Η ομάδα έχει τις ρίζες της στις διαδηλώσεις της νεολαίας ενάντια στην κλιματική κρίση που αναπτύχθηκαν στη Ρουμανία κατά τη διάρκεια του 2019.
Στην κορύφωση του κινήματος FFF στη Ρουμανία (Μάρτιος 2019) περισσότεροι από 2.000 μαθητές και φοιτητές βγήκαν στους δρόμους του Βουκουρεστίου απαιτώντας άμεσα μέτρα κατά της εξελισσόμενης κλιματικής κρίσης. Σε άλλα μέρη της χώρας πραγματοποιήθηκαν επίσης διαδηλώσεις, αν και μικρότερες σε αριθμούς. Η πανδημία και τα λοκντάουν φρενάρανε την ανάπτυξη του κινήματος κατά τη διάρκεια του 2020, όμως ο πρώτος σπόρος είχε φυτευτεί.
Η εμπειρία του κινήματος FFF, τα συμπεράσματα που βγήκαν από τις δυνατότητες αλλά και τα όριά του και η κατανόηση ότι η κλιματική κρίση έχει τις ρίζες της στο καπιταλιστικό οικονομικό σύστημα παραγωγής και διανομής είναι η αφετηρία αυτής της νέας πρωτοβουλίας. Ο σ. Νίκος Κανελλής συμμετείχε στη συνάντηση στο Μπρασόβ και μίλησε με τον Ραζβάν Γκιουρί (Razvan Ghiuri), μαθητή Λυκείου και τον Ντενίς Φλουεράν (Denis Flueran), φοιτητή, που έχουν παίξει κεντρικό ρόλο στη δημιουργία της ομάδας.
Ραζβάν Γκιουρί 
Ντενίς Φλουεράν
• Ποιοι είναι οι στόχοι της ομάδας που ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της συνάντησης στο Μπρασόβ και ποιες είναι οι βασικές θέσεις της;
Ντενίς Φλουεράν: Βασικός στόχος μας είναι να ξαναοργανώσουμε μια ομάδα που υπήρχε παλιότερα και ήταν προσανατολισμένη στο θέμα της κλιματικής αλλαγής, στη βάση της κατανόησης του ρόλου των ταξικών διαφορών και συγκρούσεων στα περιβαλλοντικά ζητήματα. Στόχος είναι να τη μετατρέψουμε σε ένα αριστερό κίνημα που να συνδέει το περιβαλλοντικό ζήτημα με τα άλλα κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλες οι διαφορετικές κοινωνικές ομάδες, προβλήματα όπως αυτά του ρατσισμού, του σεξισμού, της ομοφοβίας, κλπ.
Πιστεύουμε ότι όλα αυτά τα ζητήματα συνδέονται μεταξύ τους και έχουν κοινωνική βάση. Γι’ αυτό συναντηθήκαμε εδώ. Θέλουμε να αναδιοργανωθούμε πάνω σε αυτή τη βάση και να αναδείξουμε τον τρόπο που μπορεί να λυθεί πραγματικά η κλιματική κρίση και πιο γενικά πώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε όλη αυτή την κοινωνική κατάσταση.
Ραζβάν Γκιουρί: Μια από τις κεντρικές θέσεις του προγράμματός μας είναι ότι δεν μπορούμε να περιμένουμε από τους πολιτικούς να ασχοληθούν με τα περιβαλλοντικά ζητήματα σε συναντήσεις όπως η COP26.
Η συμφωνία του Παρισιού, που διαφημίστηκε τόσο από τα μέσα ενημέρωσης, στην πραγματικότητα δεν τηρείται από καμία χώρα. Έτσι, αντί να πάμε στους πολιτικούς και να τους ζητήσουμε να αναλάβουν δράση, πρέπει να βασιστούμε στη δύναμη της κοινωνίας για να τους υποχρεώσουμε να κινηθούν. Οι πολιτικοί δεν θέλουν να αλλάξουν τις πολιτικές που διατηρούν τα κέρδη τους, οπότε δεν μπορούμε να περιμένουμε κάποια αλλαγή που θα προκύψει μέσα από δική τους πρωτοβουλία. Η κοινωνία πρέπει να δει την κλιματική αλλαγή όπως πραγματικά είναι, αντί για το «πράσινο ξέπλυμα» και τις ψεύτικες υποσχέσεις των μεγάλων ηγετών. Απαιτούμε επίσης να υπάρξει στοχευμένη εκπαίδευση στα σχολεία για το ζήτημα της κλιματικής κρίσης. Η κυβέρνησή μας όντως ξεκίνησε ένα πρόγραμμα «κλιματικής εκπαίδευσης» στο οποίο υποκριτικά προσκάλεσε περιβαλλοντικές ομάδες, μεταξύ των οποίων και την FFF. Στην πραγματικότητα ήταν ακόμη ένα «πράσινο ξέπλυμα».
Ντενίς: Ως προς την COP26, μπορούμε να πούμε ότι δεν διέφερε από άλλες παρόμοιες συναντήσεις. Είδαμε ξανά ότι οι κυβερνώντες δεν είναι πρόθυμοι να προχωρήσουν σε ουσιαστικές αλλαγές, απλά αναβάλλουν τις αποφάσεις για το απώτερο μέλλον. Αυτό βέβαια δεν εκπλήσσει, καθώς στην πραγματικότητα εκπροσωπούν τις μεγάλες επιχειρήσεις. Πίσω από αυτό κρύβονται τα συμφέροντα των μεγάλων τραπεζών και των βιομηχάνων που θέλουν να προστατεύσουν τα κέρδη τους.
Υπήρξαν κάποιες υποκριτικές διακηρύξεις, όπως αυτή για τη σταδιακή κατάργηση της χρήσης άνθρακα, αλλά ακόμη και αυτό αναβάλλεται για το μακρινό μέλλον. Επίσης, οι πιο ισχυρές κυβερνήσεις δεν παίρνουν κανένα μέτρο ανακούφισης για τις χώρες που πλήττονται άμεσα από την υπερθέρμανση του πλανήτη.
• Πείτε μας μερικά πράγματα για το κίνημα FFF στη Ρουμανία. Πώς αναπτύχθηκε, ποια ήταν τα δυνατά του σημεία και ποιοι ήταν οι περιορισμοί και οι αδυναμίες του;
Ραζβάν: Όταν εντάχθηκα στο FFF πριν από δύο χρόνια, το κίνημα αποτελούνταν από εφήβους σαν εμένα, γύρω στα 17-18 έως 20-21 ετών, με αγωνιστική διάθεση και πολλές δυνατότητες να αναλάβουν διάφορες πρωτοβουλίες. Ήταν επίσης ένα κίνημα με ενωτικά χαρακτηριστικά. Αυτά ήταν τα πιο δυνατά του σημεία. Ωστόσο, υπήρχαν και αδυναμίες, όπως η έλλειψη συγκεκριμένης κατεύθυνσης και αιτημάτων. Υπήρχαν κάποια σημεία, όπως το αίτημα για κλιματική εκπαίδευση στα σχολεία, την απαγόρευση της χρήσης ορυκτών καυσίμων μέχρι το 2035, αναφορές στην κοινωνική και κλιματική δικαιοσύνη. Το κίνημα όμως δεν άγγιζε το θέμα του οικονομικού συστήματος, που είναι η κύρια αιτία της κλιματικής αλλαγής.
Ντενίς: Δεν συμμετείχα στην πρώτη ομάδα των FFF κατά τη διάρκεια του 2019-2020. Έτσι, δεν μπορώ να πω κάτι γι’ αυτό. Αλλά καθώς κάνουμε μια νέα αρχή, νομίζω ότι χρειαζόμαστε δημοκρατικές δομές και τρόπους για να αντιμετωπίσουμε κάθε είδους διαφωνίες που μπορεί να προκύψουν.
• Ποια είναι τα σχέδια δράσεων και εκστρατειών για το επόμενο διάστημα;
Ραζβάν: Το πρώτο ραντεβού είναι η Παγκόσμια Ημέρα Δράσης στις 25 Μαρτίου, με κύριο σύνθημα «Οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη», η οποία για μας είναι μια ευκαιρία να προωθήσουμε το μήνυμά μας.
Στη συνέχεια πιστεύουμε ότι πρέπει να οργανώσουμε περισσότερες δράσεις-αποχές σε σχολεία και πανεπιστήμια, αλλά και να προσπαθήσουμε να επεκταθούμε σε περισσότερες πόλεις, όπως και να μεγαλώσουν οι ομάδες που ήδη υπάρχουν. Να συμβάλουμε στην κατανόηση ότι δράση για το περιβάλλον δεν είναι μόνο να ανακυκλώνουμε, αλλά και να παλεύουμε ενάντια στο οικονομικό σύστημα.
Ντενίς: Πρέπει να εξηγήσουμε ότι το μοντέλο παραγωγής βασίζεται στη λειτουργία της αγοράς (δηλαδή με επιδίωξη το κέρδος) και όχι στον σχεδιασμό της οικονομίας με βάση τις πραγματικές ανάγκες. Έτσι, ακόμη και αν στραφούμε σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, κάτι που έτσι κι αλλιώς δεν είναι ούτε άμεσο ούτε βέβαιο, όσο η παραγωγή βασίζεται στο κέρδος, δεν μπορεί να υπάρξει ουσιαστική αλλαγή. Κάθε διακήρυξη των εκπροσώπων του συστήματος που λέει ότι πρέπει να στραφούμε σε «καθαρή» ενέργεια είναι υποκριτική, γιατί το σύστημά τους κινείται με βάση τα κέρδη και η προστασία του περιβάλλοντος δεν μπορεί να συμβαδίσει με αυτά.
• Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια των πρώτων ημερών του πολέμου στην Ουκρανία. Δεκάδες χιλιάδες Ουκρανοί προσπαθούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο και είτε έχουν περάσει, είτε στοιβάζονται στα σύνορα της Ρουμανίας. Ποια είναι η άποψή σας για αυτό τον πόλεμο; Ποια είναι η αντίδραση του ρουμανικού λαού στην προσφυγική κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη;
Ντενίς: Ο πόλεμος είναι ένα ακόμη αποτέλεσμα του οικονομικού μας συστήματος και συνδέεται με περιβαλλοντικά και άλλα κοινωνικά ζητήματα, οπότε δεν μπορούμε να κλείσουμε τα μάτια ως οργάνωση, επειδή ασχολούμαστε κυρίως με το κλίμα. Πρέπει να βλέπουμε τη μεγαλύτερη εικόνα.
Πιστεύουμε ότι ο πόλεμος είναι μια προσπάθεια της ρωσικής ολιγαρχίας να σπάσει την απομόνωση που της επιβάλουν τα ιμπεριαλιστικά μπλοκ της Δύσης. Πρόκειται για μια μάχη μεταξύ των διαφόρων ιμπεριαλιστικών μπλοκ. Από τη μια πλευρά έχουμε το ΝΑΤΟ και από την άλλη τη Ρωσία με τους συμμάχους της. Η Ρωσία μπορεί να παίξει το ενεργειακό χαρτί, καθώς η Δύση ξεμένει από ενεργειακούς πόρους, αλλά και το χαρτί των περιοχών Ντονμπάς και Λουχάνσκ.
Ραζβάν: Στη Ρουμανία οι άνθρωποι οργανώνονται για να βοηθήσουν τους πρόσφυγες που έρχονται από την Ουκρανία. Πολλοί άνθρωποι δημοσιεύουν στο Instagram ότι πηγαίνουν στους σιδηροδρομικούς σταθμούς στα σύνορα με την Ουκρανία φέρνοντας τρόφιμα στους πρόσφυγες, ή προσφέροντας τους φιλοξενία. Υπάρχουν επίσης διαδηλώσεις κατά του πολέμου και δωρεές, ενώ όχι μόνο στα σύνορα, αλλά και στο εσωτερικό της Ρουμανίας, ο κόσμος υποδέχεται τους πρόσφυγες.
Ντενίς: Ένα τελευταίο σημείο είναι ότι δεν μπορούμε να κλείνουμε τα μάτια απέναντι σε άλλους πολέμους που έχουν συμβεί ή συμβαίνουν σε όλο τον κόσμο, όπως για παράδειγμα στη Συρία, τη Σομαλία, την Υεμένη, την Παλαιστίνη κλπ.
Πρέπει να αντιταχθούμε σε κάθε είδους πολέμους και συγκρούσεις, να βοηθήσουμε τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη και επίσης να τονίζουμε ότι ο πόλεμος δεν είναι αποτέλεσμα του ότι ο Πούτιν είναι «τρελός». Ο Πούτιν εκπροσωπεί τις μεγάλες επιχειρήσεις, όπως και όλοι όσοι έχουν συμφέροντα στην Ουκρανία. Το ΝΑΤΟ για παράδειγμα, θέλει να την εντάξει προκειμένου να τη χρησιμοποιήσει εναντίον της Ρωσίας και να κερδίσει από τους πόρους της.
