Εδώ και πολλά χρόνια κυκλοφορεί ένας «αστικός μύθος» σύμφωνα με τον οποίο μία ηλικιωμένη γυναίκα έβαλε στον φούρνο μικροκυμάτων τον σκύλο της για να τον στεγνώσει, με τον σκύλο τελικά να πεθαίνει. Στη συνέχεια η γυναίκα μήνυσε την κατασκευαστική εταιρεία του φούρνου, επειδή δεν είχε προειδοποίηση πως δεν πρέπει να βάζουμε τα κατοικίδιά μας στον φούρνο, μήνυση που τελικά κέρδισε.
Ο «μύθος» αυτός, ο οποίος πρωτοεμφανίστηκε το 1976, δεν είναι ο μοναδικός που κυκλοφορεί σε σχέση με μηνύσεις πολιτών στις ΗΠΑ που τα έχουν βάλει με μεγάλες επιχειρήσεις όπως η ΜακΝτόναλντς, η Ντίσνεϊλαντ, νοσοκομεία κ.α.
Οι περισσότερες από αυτές τις ιστορίες βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα αλλά έχουν παραποιηθεί σε τέτοιο βαθμό που γελοιοποιούν τους ανθρώπους που υπέβαλαν τη μήνυση. Στην πραγματικότητα, αυτό συμβαίνει με σκοπό να μη μένουν στη μνήμη του κόσμου οι ευθύνες των εκάστοτε μεγάλων επιχειρήσεων για τη βλάβη που προκαλούν σε πάρα πολύ κόσμο, αλλά οι τυχόν υπερβολές ή η «παράλογη» στάση αυτών που τις μηνύουν.
Κάτι τέτοιο συνέβη και με την 79χρονη Στέλλα Λίμπεκ, που το 1994 μήνυσε τα ΜακΝτόναλντς.
Η «γιαγιά» και τα ΜακΝτόναλντς
Η ιστορία που έχει διαδοθεί ευρέως στις ΗΠΑ έχει ως εξής: Μια ηλικιωμένη κυρία παραγγέλνει καφέ από τα ΜακΝτόναλντς, στη συνέχεια οδηγεί το αυτοκίνητό της κρατώντας τον καφέ ανάμεσα στα πόδια της, ο καφές χύνεται και την καίει, η κυρία μηνύει τα ΜακΝτόναλντς επειδή ο καφές ήταν ζεστός και καταφέρνει να κερδίσει τη δίκη και να αποζημιωθεί με 3 εκατομμύρια δολάρια.
Οι περισσότεροι/ες που θα ακούσουμε αυτήν την ιστορία θα αναρωτηθούμε πώς γίνεται μία γυναίκα που οδηγεί αυτοκίνητο κρατώντας ζεστό καφέ ανάμεσα στα πόδια της (!) να καταφέρνει να βρει δικαίωση στην παράλογη μήνυσή της και να αποσπάσει ένα τόσο μεγάλο χρηματικό ποσό; Η πραγματικότητα είναι βέβαια διαφορετική, η παραπάνω ιστορία περιέχει μεγάλες ανακρίβειες και ψέματα.
Η πραγματική ιστορία είναι πως η Στέλλα όντως παρήγγειλε καφέ από τα ΜακΝτόναλντς, βρισκόταν όμως στη θέση του συνοδηγού καθώς οδηγός ήταν ο εγγονός της. Μάλιστα, το αυτοκίνητο ήταν παρκαρισμένο. Όταν η Στέλλα προσπάθησε να ανοίξει το καπάκι του καφέ για να προσθέσει γάλα και ζάχαρη, αυτός χύθηκε πάνω της. Αυτό της προκάλεσε εγκαύματα 3ου βαθμού –που είναι το χειρότερο είδος εγκαυμάτων– στο 6% του σώματός της, μέχρι και στα γεννητικά της όργανα, θέτοντας σε κίνδυνο ακόμα και τη ζωή της. Τελικά χρειάστηκε μεταμόσχευση δέρματος στο εσωτερικό των μηρών της και σε άλλα σημεία για να αποκατασταθεί η βλάβη. Ο καφές ήταν σε θερμοκρασία περίπου 87 βαθμών κελσίου, θερμοκρασία ικανή να προκαλέσει εγκαύματα 3ου βαθμού μέσα σε 3-7 δευτερόλεπτα.
Η Στέλλα δεν ήταν η πρώτη που κατήγγειλε τα ΜακΝτόναλντς για την πολύ υψηλή θερμοκρασία του καφέ, αντιθέτως η επιχείρηση είχε δεχτεί πάνω από 700 παρόμοιες καταγγελίες, και σε κάποιες από αυτές είχε καταβάλει αποζημιώσεις μέσω διακανονισμού.
Η Στέλλα ζήτησε από την επιχείρηση να έρθουν σε διακανονισμό και να της καταβάλουν το ποσό των 20.000 δολαρίων, ένα λογικό ποσό ώστε να καλύψει τα ιατρικά έξοδα και την απώλεια εισοδήματος. Η επιχείρηση της απάντησε πως δε θα δώσει παραπάνω από 800 δολάρια. Η συνέχεια εκτυλίχθηκε στα δικαστήρια όπου οι ένορκοι πρότειναν τελικά για τη Στέλλα αποζημίωση 2,9 εκ. δολαρίων, που αντιστοιχούν στις πωλήσεις καφέ δύο ημερών σε όλα τα καταστήματα της αλυσίδας.
Τελικά ο δικαστής μείωσε αυτό το ποσό κατά 80%, αποφασίζοντας σε συνολική αποζημίωση 640.000 δολαρίων. Η Στέλλα και τα ΜακΝτόναλντς, για να αποφευχθούν διαδοχικές εφέσεις, ήρθαν σε συμβιβασμό για λιγότερα από 600.000 δολάρια. Αν και το ακριβές ποσό δεν έγινε ποτέ γνωστό, σίγουρα απέχει πολύ από τα 3 εκατομμύρια που πιστεύεται πως πήρε η «τρελή γριά που μήνυσε τα ΜακΝτόναλντς».
Τέλος καλό, όλα καλά;
Αφαιρώντας τις υπερβολές, διορθώνοντας τις ανακρίβειες και μένοντας στην ουσία της ιστορίας, θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι μία ιστορία με ευτυχισμένο τέλος. Η Στέλλα Λίμπεκ αποζημιώθηκε με ένα ποσό που όλα δείχνουν πως κάλυψε το ιατρικό κόστος και της επέτρεψε να προσλάβει νοσοκόμα για να τη βοηθάει.
Η ιστορία όμως δεν τελειώνει εδώ.
Τα επόμενα χρόνια και μέχρι τον θάνατό της στα 91 της χρόνια, η Στέλλα είδε το όνομα και την ιστορία της να γελοιοποιούνται από τα ΜακΝτόναλντς, αφού η επιχείρηση ήταν αυτή που άρχισε να διαδίδει τη διαστρεβλωμένη εκδοχή της ιστορίας, στην προσπάθειά της να κερδίσει τις εντυπώσεις.
Έτσι σήμερα, ο περισσότερος κόσμος γνωρίζει την ιστορία σαν αυτή της «στριμμένης γριάς» που με κάποιον τρόπο «ξεγέλασε» τα δικαστήρια και πλούτισε επειδή έριξε λίγο ζεστό καφέ πάνω της.
Η ιστορία της Στέλλα στα χέρια των μεγάλων επιχειρήσεων…
Η διαστρεβλωμένη ιστορία έγινε τελικά ένα χρήσιμο εργαλείο για τις μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες γνωρίζοντας καλύτερα από όλους πως συχνά παράγουν μη ασφαλή προϊόντα και φοβούμενες μηνύσεις, έχουν επιδοθεί σε έναν γενικευμένο πόλεμο εντυπώσεων, για να στρέψουν την κοινή γνώμη (καθώς και το δικαστικό σύστημα) ενάντια στις αγωγές πολιτών.
Σε αυτά τα πλαίσια έχουν καθιερωθεί ετήσια βραβεία για «επιπόλαιες» όπως χαρακτηρίζονται αγωγές, τα οποία έχουν γίνει γνωστά ως «Τα βραβεία Στέλλα». Το ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι πως, σύμφωνα με τον δικηγόρο Τσάρλι Ρίτγκερς, όλες οι υποθέσεις στα «βραβεία Στέλλα» είναι ψεύτικες!
Όμως, σε συνδυασμό με άλλα μέσα προπαγάνδας, βοήθησαν τελικά τις μεγάλες επιχειρήσεις και το ασφαλιστικό λόμπι να περάσει μια σαρωτική μεταρρύθμιση στο δικαστικό σύστημα, η οποία αφαίρεσε από τους πολίτες σημαντικά δικαιώματα σε περίπτωση που θελήσουν να κάνουν αγωγή σε μία επιχείρηση (εξοικονομώντας έτσι πολλά χρήματα για τις μεγάλες επιχειρήσεις).
Ένα από τα βασικά σημεία που περιείχε η μεταρρύθμιση αυτή, ήταν οι αγωγές των πολιτών εναντίων επιχειρήσεων να εκδικάζονται χωρίς ενόρκους. Γιατί, το σώμα των ενόρκων αποτελείται κυρίως από «απλούς» ανθρώπους, όπως η Στέλλα. Από ανθρώπους που δε έχουν κανένα λόγο να υπερασπιστούν τα συμφέροντα μίας επιχείρησης, από ανθρώπους που μπορούν πολύ πιο εύκολα να δουν και να κατανοήσουν την έννοια της αδικίας και της καταπάτησης των δικαιωμάτων μας.
Αν τελικά μας υπενθυμίζει κάτι η ιστορία της Στέλλα, είναι ότι ζούμε σε έναν κόσμο που κινείται βάσει των συμφερόντων των μεγάλων επιχειρήσεων, σε έναν κόσμο όπου μία γυναίκα η οποία κατέληξε με εγκαύματα 3ου βαθμού και με χρόνια προβλήματα υγείας τελικά γελοιοποιήθηκε και χλευάστηκε. Και τελικά, η ιστορία της Στέλλα αποτελεί για εμάς, τους «απλούς» ανθρώπους της εργασίας, έναν από τους εκατομμύρια λόγους για τους οποίους αυτόν τον κόσμο πρέπει να τον αλλάξουμε.
