Οργή και μαζικές κινητοποιήσεις έχει προκαλέσει σε μέλη της φυλής των Κόισαν στη Νότια Αφρική η προσπάθεια της Amazon του Τζεφ Μπέζος να κατασκευάσει ένα θηριώδες κτιριακό συγκρότημα στη γη τους.
Το τελευταίο διάστημα πληθαίνουν οι φωνές ιθαγενών ακτιβιστών και περιβαλλοντικών οργανώσεων, που απαιτούν να μην κατασκευαστεί το συγκρότημα που προορίζεται για γραφεία, ξενοδοχεία και κατοικίες στελεχών της εταιρείας, πάνω σε μια έκταση μεγάλης περιβαλλοντικής και ιστορικής σημασίας. Οι Κόισαν, όχι μόνο έχουν δώσει στο παρελθόν σκληρούς αγώνες ενάντια στην αποικιοκρατία, αλλά θεωρούνται και η πρώτη φυλή που κατοίκησε στη Νότια Αφρική.
Τι θέλει να φτιάξει η Amazon;
Το τερατούργημα που σχεδιάζει η πολυεθνική του πλουσιότερου ανθρώπου στον κόσμο απαιτεί για την κατασκευή του 150.000 τόνους τσιμέντου και απειλεί μια ευαίσθητη οικολογικά περιοχή ανάμεσα σε δύο ποτάμια.
Θα περιλαμβάνει εγκαταστάσεις της εταιρείας στις οποίες θα δουλεύουν οι χιλιάδες υπάλληλοί της στο Κέηπ Τάουν, ξενοδοχεία, γραφεία και κατοικίες, γυμναστήρια κ.α., συνολικής έκτασης 150.000 τ.μ..
Το «τυράκι» με το οποίο η Amazon προσπαθεί να μειώσει τις αντιδράσεις και να πάρει τον κόσμο με το μέρος της είναι η προοπτική της δημιουργίας μεγάλου αριθμού θέσεων εργασίας στην κατασκευή του κτιριακού συγκροτήματος. Παρόλα αυτά, βρίσκεται αντιμέτωπη με συνεχείς κινητοποιήσεις και μια νομική διαμάχη που βρίσκεται στα πρώτα της στάδια.
Ποιοι είναι οι Κόισαν;
Ο όρος Κόισαν, ή Χόισαν, χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις πρώτες φυλές που επικράτησαν στη στο νότιο τμήμα της αφρικανικής ηπείρου, στις περιοχές όπου σήμερα βρίσκεται η Μποτσουάνα, η Ναμίμπια, η Νότια Αφρική, κ.α. Οι πληθυσμοί αυτοί σε μεγάλο βαθμό εξοντώθηκαν ή εκτοπίστηκαν από τους Ευρωπαίους αποικιοκράτες, παρά το σκληρό τους αγώνα για επιβίωση.
«Παλιότερα ήταν κατανεμημένοι σε μεγάλη έκταση της νότιας Αφρικής και αποτελούνταν όχι μόνο από τους μικρόσωμους κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες, γνωστούς ως Σαν, αλλά και από πιο μεγαλόσωμους βοσκούς, γνωστούς ως Χοι … Τόσο οι Χόι, όσο και οι Σαν δεν μοιάζουν (ή δεν έμοιαζαν) καθόλου με τους μαύρους Αφρικανούς … Ως ξεχωριστή ομάδα, οι Χόι έχουν σημαντικά περιοριστεί αριθμητικά: οι Ευρωπαίοι άποικοι σκότωσαν, εκτόπισαν ή μόλυναν πολλούς από αυτούς, και οι περισσότεροι από όσους επέζησαν αναμίχθηκαν με Ευρωπαίους … Οι Σαν ομοίως σκοτώθηκαν, εκτοπίστηκαν και μολύνθηκαν, αλλά ένας φθίνων αριθμός διατήρησε την ξεχωριστή του ταυτότητα σε περιοχές της ερήμου της Ναμίμπια…».
Τζάρεντ Ντάιαμοντ, «Όπλα, μικρόβια και ατσάλι»
Σήμερα, οι ελάχιστοι απόγονοι των ιθαγενών που έχουν απομείνει στην περιοχή, παλεύουν για τη διατήρηση της μνήμης των φυλών τους. Η περιοχή την οποία η Amazon επιχειρεί να τσιμεντώσει, είναι η γη για την οποία πολέμησαν το 1510, απωθώντας τους Πορτογάλους αποικιοκράτες και τελικά έχασαν το 1600 από τους Ολλανδούς που έδωσαν στους Κόι το όνομα «άνθρωποι του δάσους».
Χρυσές δουλειές με λίγη ιστορία…
Η περιοχή υπαγόταν σε καθεστώς προστασίας, το οποίο όμως έληξε πρόσφατα αφήνοντας την εκτεθειμένη στις άγριες διαθέσεις του κεφαλαίου.
Οι εκπρόσωποι της Amazon ισχυρίζονται ότι πέρα από τις θέσεις εργασίας που θα κερδίσουν οι ντόπιοι, το μεγαθήριο που ετοιμάζουν θα περιλαμβάνει ένα… κέντρο πολιτισμού που θα διαχειρίζονται οι εκπρόσωποι των Κόισαν.
Αυτό όμως που οι ίδιες οι ιθαγενικές φυλές διεκδικούν, δεν είναι ένα πολιτιστικό κέντρο, θαμμένο ανάμεσα στις εγκαταστάσεις της εταιρείας, αλλά η ανακήρυξη της περιοχής σε μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Ανάμεσα σε άλλες μορφές διαμαρτυρίας, έχουν κατατεθεί ήδη περίπου 50.000 ενστάσεις ενάντια στην κατασκευή των εγκαταστάσεων της Amazon στις τοπικές αρχές.
Όπως εξήγησε σε ρεπορτάζ του δικτύου Al Jazeera ο Tauriq Jenkins, εκπρόσωπος των Κόισαν:
«Δεν έχουν απολύτως κανένα δικαίωμα να χτίσουν αυτό που χτίζουν, να καταστρέψουν αυτό το τοπίο και το περιβάλλον του και στη συνέχεια να πουν ότι αυτό γίνεται στο όνομά μας … Δε ζήτησαν τη συγκατάθεσή μας … η Amazon δεν εκπροσωπεί τους πρώτους ιθαγενείς κατοίκους αυτής της χώρας».
Απέναντι στις καταστροφικές διαθέσεις της εταιρείας, οι απόγονοι των πρώτων κατοίκων της Νότιας Αφρικής απαντάνε με κινητοποιήσεις, αλλά και με αγωγές ενάντια στο σχέδιο. Πρόκειται για άλλον έναν σημαντικό αγώνα ενάντια στην ισοπέδωση της φύσης και της ιστορίας για χάρη των κερδών των πολυεθνικών που αξίζει τη στήριξή μας και τη διεθνή αλληλεγγύη.
