Ως ένα ακόμα συμβάν της καθημερινότητας παρουσίασαν τα κυρίαρχα ΜΜΕ τους νεκρούς εργαζόμενους της ΔΕΗ από εργατικά ατυχήματα τον προηγούμενο μήνα. Στις 16 Απρίλη δυο εργαζόμενοι 40 και 45 ετών σκοτώθηκαν στην 5η Μονάδα του Ατμοηλεκτρικού Σταθμού Αγίου Δημητρίου Κοζάνης όταν έπεσαν στο κενό από πολύ μεγάλο ύψος. Η εργασία τους ήταν να τοποθετήσουν ένα «καλάθι» σε ύψος 80 μέτρων προκειμένου να βαφεί ο πύργος ψύξεως, ενώ άλλος ένας συνάδελφός τους τραυματίστηκε σοβαρά και βρίσκεται στο νοσοκομείο. 15 μέρες πριν από αυτό το συμβάν 3 ακόμα εργάτες έχασαν τη ζωή τους στην Εύβοια. Κατά τη διάρκεια έργων συντήρησης στο δίκτυο της ΔΕΔΔΗΕ κεραυνοβολήθηκαν με 20.000 βολτ και πέθαναν ακαριαία.
Στα ΜΜΕ ως συνήθως η είδηση παρουσιάζεται με το περίβλημα της «κακιάς στιγμής», ένα περίβλημα που μόνο ένα στόχο έχει: να δείξει από την αρχή ότι δεν υπάρχει κανένας ένοχος, ότι δεν χρειάζεται να αναζητηθεί καμία ευθύνη, ότι «αυτά συμβαίνουν», ότι τέλος πάντων όλοι είμαστε απροστάτευτοι μπροστά στην «κακιά στιγμή» και την ατυχία και ότι μάλλον οι εργαζόμενοι πρέπει να είναι πιο προσεκτικοί – φταίνε οι ίδιοι δηλαδή. Αυτή είναι και η μόνη βολική εξήγηση για τη διοίκηση της ΔΕΗ, τους πολιτικούς της προϊστάμενους και τελικά την κυβέρνηση.
Οι εργολαβίες… σκοτώνουν
Γιατί αν κοιτάξει κανείς τα συγκεκριμένα περιστατικά θα βρει ένα κοινό στοιχείο μεταξύ των σκοτωμένων εργατών. Ήταν όλοι τους «εργολαβικοί» εργάτες. Δηλαδή δεν είχαν προσληφθεί απ’ ευθείας από τη ΔΕΗ ως εργαζόμενοί της, αλλά δούλευαν σε εργολαβικές εταιρίες στις οποίες η ΔΕΗ και ο ΔΕΔΔΗΕ είχαν αναθέσει τα συγκεκριμένα έργα. Οι εργάτες της Εύβοιας εργάζονταν στον περίφημο ΑΚΤΩΡ και οι εργάτες της Κοζάνης στην ΑΒΑΞ, η οποία τους είχε προσλάβει μέσω ξεχωριστής εργολαβίας από την εταιρία MUEHLHAN Cyprus Ltd.
Το τί σημαίνει «εργολαβικός εργάτης» το έχουμε μάθει καλά τα τελευταία χρόνια. Εργαζόμενοι στον καθαρισμό και στη σίτιση δημόσιων νοσοκομείων, σχολείων, πανεπιστημίων και δημόσιων υπηρεσιών θεωρούνται και είναι τα πιο χτυπημένα στρώματα της εργατικής τάξης. Είναι ακόμα νωπές οι μνήμες από τον αγώνα των καθαριστριών στα λεωφορεία της Αθήνας πριν 4-5 χρόνια ενάντια στις αυθαιρεσίες του απατεώνα εργολάβου που είχε συνάψει σύμβαση με την ΟΣΥ. Είναι ακόμα και σήμερα εμβληματική φιγούρα η Κωνσταντίνα Κούνεβα που τιμωρήθηκε με βιτριόλι στο πρόσωπο από τους «εργολάβους» του υποκόσμου επειδή προσπάθησε να συνδικαλιστεί και να διεκδικήσει τα δικαιώματά της. Ακόμα και στη ΔΕΗ δεν πάει πολύ καιρός που εργαζόμενοι σε εργολαβικές εταιρίες κατήγγειλαν ότι τους αναγκάζουν να επιστρέψουν το δώρο Χριστουγέννων και ότι τους αφήνουν απλήρωτους.
Αυτοί είναι οι εργολαβικοί εργάτες. Πενιχροί μισθοί, καθόλου εργασιακά δικαιώματα και συλλογικές συμβάσεις, ανύπαρκτα μέτρα προστασίας, χωρίς άδειες και σταθερή υγειονομική περίθαλψη, με την ανασφάλεια της ανανέωσης της σύμβασης να κρέμεται κάθε μήνα -6μηνο, 8μηνο, 12μηνο στην καλύτερη περίπτωση- πάνω από τα κεφάλια τους εκβιαστικά.
Αυτή είναι και η πρακτική της ΔΕΗ τα τελευταία 20 χρόνια όπως καταγγέλλουν και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι της ΔΕΗ. Ο πρόεδρος του Συνδικάτου Εργαζομένων στην Ενέργεια (ΣΕΕΝ) «Εργατική Αλληλεγγύη», Κώστας Ασαλουμίδης, έδωσε όλο το πλαίσιο των εργολαβιών στη ΔΕΗ τα τελευταία 20 χρόνια:
«Το καθεστώτος των εργολαβιών στον όμιλο της ΔΕΗ άρχισε να εμφανίζεται περίπου πριν 20 χρόνια, παράλληλα με την μετοχοποίηση της Εταιρείας. Πλέον μιλάμε για παγίωση του συγκεκριμένου καθεστώτος, καθώς η διοίκηση αναθέτει σχεδόν όλες τις δουλειές σε εργολάβους. Ελλιπέστατα μέχρι και ανύπαρκτα μέτρα προστασίας, άθλιες εργασιακές συνθήκες και “μηδέν” έλεγχοι από την Εταιρεία αλλά και την Επιθεώρηση Μετάλλου. Και όλα αυτά για την αύξηση του δικού τους κέρδους, το οποίο μπαίνει πάνω από τις ζωές των εργατών».
Να μπει ένα τέλος στην εργασιακή ζούγκλα
Η κυβέρνηση της ΝΔ, αλλά και οι προηγούμενες του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ, θεσμοθέτησαν και σταθεροποίησαν τον θεσμό των εργολάβων. Ο ίδιος ο Μητσοτάκης έχει πολλές φορές επιχειρηματολογήσει υπέρ των εργολαβιών και μάλιστα 6 μήνες πριν, τον Οκτώβρη του 2020 πανηγύριζε για «την απελευθέρωση της ΔΕΗ από τα κύματα προσλήψεων μόνιμων υπαλλήλων».
Οι εργολαβίες ωστόσο δεν αποτελούν απλά έναν «οικονομικό εξορθολογισμό» όπως οι γκουρού του νεοφιλελευθερισμού προσπαθούν να μας πείσουν και ότι γλιτώνουν δημόσιο χρήμα. Πρόκειται για την απαλλαγή του εργοδότη από την υποχρέωσή του να εξασφαλίσει ένα ασφαλές, σταθερό και ανθρώπινο εργασιακό περιβάλλον. Αυτά είναι τα «καλά» της ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ που «απολαμβάνουν» τώρα οι εργαζόμενοι! Στη θέση του μόνιμου, εξειδικευμένου προσωπικού της ΔΕΗ και στους αυστηρούς κανόνες ασφαλείας για εργασίες τόσο επικίνδυνες έχει μπει πλέον η εργολαβία και το ιδιωτικό κέρδος που για να μεγιστοποιηθεί πρέπει να συμπιέσει όλα αυτά τα «κόστη» που διασφαλίζουν την ασφαλή και αξιοπρεπή εργασία. Υπάρχουν μάλιστα συγκεκριμένα παραδείγματα, όπως η υπόθεση των εργολαβιών στο ΑΠΘ, που δείχνουν ότι πολλές φορές το κόστος μιας εργολαβίας για το δημόσιο είναι πολύ μεγαλύτερο απ’ το να προσλάβει το ίδιο τους εργαζόμενους στις συγκεκριμένες θέσεις.
Απέναντι στην εργασιακή ζούγκλα της ελαστικής, επισφαλούς εργασίας και των εργολαβιών, οι εργαζόμενοι/ες στη ΔΕΗ αλλά και κάθε χώρου πρέπει να απαιτήσουμε να μπει ένα τέλος σε αυτό το καθεστώς και να διεκδικήσουμε αυτά που κάποτε ήταν αυτονόητα. Να παλέψουμε για μόνιμη και σταθερή εργασία, με πλήρη ασφαλιστικά δικαιώματα, όλα τα μέτρα προστασίας και αξιοπρεπείς μισθούς.
Ο μόνος τρόπος για να απαλλαγούμε από φαινόμενα κακοδιαχείρισης και διαφθοράς στο δημόσιο και σε επιχειρήσεις όπως η ΔΕΗ, είναι να περάσει ο έλεγχος και η διαχείριση στα χέρια των εργαζομένων και της κοινωνίας. Να μην υπάρχουν αμοιβές πάνω από το μισθό του ειδικευμένου εργάτη και να υπάρχει πλήρης διαφάνεια και λογοδοσία.
Υπό άλλες συνθήκες, τα επαναλαμβανόμενα εργατικά δυστυχήματα θα είχαν «σημάνει συναγερμό» στην ηγεσία του συνδικαλιστικού κινήματος. Η ηγεσία ΓΣΕΕ βέβαια τα τελευταία χρόνια στέκεται περισσότερο στο πλευρό των αφεντικών παρά των εργαζομένων. Έτσι το βάρος πέφτει στις πλάτες των μαχητικών συνδικάτων και των εργαζομένων και να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους.
