Πολύ πριν την έννοια «κλιματική αλλαγή», όταν οι συνέπειες της καύσης ορυκτών καυσίμων δεν ήταν ακόμα ευρέως γνωστές και η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη αποτελούσε μακρινό σενάριο, υπήρχαν κάποιοι που γνώριζαν αυτές τις συνέπειες ή τουλάχιστον είχαν μία πολύ καλή ιδέα για το ποιες ήταν αυτές.
Ένας από αυτούς τους «κάποιους» είναι και η Exxon, η αμερικανική πολυεθνική εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου. Ήδη από το 1977 (!) ο James F. Black παρουσίασε στην Exxon τη μελέτη του για τις συνέπειες της καύσης ορυκτών καυσίμων. Η Exxon όμως, ως μία πολυεθνική που «σέβεται τον εαυτό της», όχι μόνο δεν αποθαρρύνθηκε αλλά από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 ξεκίνησε μία μεγάλη εκστρατεία ενάντια στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου. Αυτή η ιστορία, όσο εξοργιστική και αν είναι, έγινε γνωστή πριν μερικά χρόνια.
Σήμερα, έρχονται στην επιφάνεια νέα έγγραφα και αρχεία που αποκαλύπτουν ακόμα περισσότερο την απληστία των εταιρειών πετρελαίου: εδώ και δεκαετίες γνώριζαν πως τα ορυκτά καύσιμα ενέχουν σοβαρούς κινδύνους για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία αλλά τηρούσαν σιγή ιχθύος!
50 χρόνια εγκληματικής στάσης
Σύμφωνα με τα έγγραφα που φέρνει στη δημοσιότητα η εφημερίδα «Guardian», που περιλαμβάνουν και εσωτερικά εταιρικά υπομνήματα και αναφορές, αποδεικνύεται πως οι επιχειρήσεις γνώριζαν εδώ και πενήντα χρόνια ότι η καύση ορυκτών καυσίμων προκαλεί ατμοσφαιρική ρύπανση και πως οι ρύποι μπορούν να εισχωρήσουν βαθιά στους πνεύμονες και να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία.
Πιο συγκεκριμένα, ένα εσωτερικό υπόμνημα από το 1967 της Imperial Oil, θυγατρικής εταιρείας της Exxon στον Καναδά αναφέρει:
«Η βιομηχανία πετρελαίου, άμεσα ή έμμεσα, συμβάλλει σημαντικά σε πολλές από τις βασικές μορφές ρύπανσης.»
Ένα αντίστοιχο έγγραφο της Shell από το 1968 αναφέρει:
«Τα μικροσωματίδια αιθάλης (σ.σ. προϊόν καύσης υδρογονανθράκων και 2ος μεγαλύτερος παράγοντας της υπερθέρμανσης του πλανήτη), είναι οι “πραγματικοί κακοί για την υγεία.”»
Όσο περνούν τα χρόνια, οι αναφορές γίνονται και πιο ανατριχιαστικές.
Σε έγγραφο της Imperial, το 1980 διαβάζουμε για:
«…Ανησυχίες για τις επιπτώσεις στην υγεία από τοξικές ουσίες που προκύπτουν από δραστηριότητες της Exxon, συμπεριλαμβανομένων των περιστατικών “γενετικών ανωμαλιών” μεταξύ των παιδιών εργαζομένων στον χώρο…»
Αυτό που περιγράφουν τα παραπάνω αποσπάσματα είναι περισσότερο από καθαρό. Οι πετρελαιοβιομηχανίες ακόμα και αν δεν είχαν στα χέρια τους τα στοιχεία που υπάρχουν σήμερα, γνώριζαν πάρα πολύ καλά πως οι δραστηριότητες τους έβλαπταν την υγεία του γενικού συνόλου, όσο και των υπαλλήλων τους, αλλά επέλεγαν να αποκρύβουν την αλήθεια γιατί κάτι τέτοιο θα έθετε σε κίνδυνο τις δραστηριότητές τους και τα κέρδη τους!
Αν δεν μπορείς να λύσεις ένα πρόβλημα, υποτίμησέ το
Όσο όμως τα χρόνια περνούσαν, οι –ανεξάρτητες από τις πετρελαιοβιομηχανίες– επιστημονικές έρευνες για τις επιπτώσεις της καύσης ορυκτών καυσίμων άρχισαν να αυξάνονται και να επιβεβαιώνουν σε πολύ χειρότερο βαθμό αυτά που γνώριζαν ήδη οι εταιρείες.
Η στρατηγική που επέλεξαν να ακολουθήσουν τότε οι εταιρείες, εφόσον δεν μπορούσαν πλέον να αγνοήσουν την κατάσταση, ήταν να την υποτιμήσουν. Έτσι, εσωτερικές αναφορές και κείμενα κάνουν λόγο για «ενδείξεις» που δεν έχουν επιβεβαιωθεί, για «ενδεχόμενες» αλλά όχι σίγουρες συνέπειες στην υγεία καθώς και για ελλιπή στοιχεία για τη σχέση μεταξύ της ύπαρξης σωματιδίων στον αέρα και τη θνησιμότητα των ανθρώπων.
Ανάμεσα στα εσωτερικά και δημόσια κείμενα που παραθέτει η «Guardian», υπάρχουν και έγγραφα από δύο φορείς, που συγκροτήθηκαν για να «στήσουν» την επιχειρηματολογία των πολυεθνικών. Ο πρώτος είναι ο Global Climate Coalition (Παγκόσμιος Συνασπισμός για το Κλίμα ) ένα λόμπι επιχειρήσεων στο οποίο συμμετέχει η Exxon και που πολέμησε σθεναρά τις πολιτικές της μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ο δεύτερος είναι το Heartland Institute, ένας συντηρητικός οργανισμός (think tank) που πέρα από τον αγώνα του να «αποδείξει» πως δεν υπάρχει κλιματική αλλαγή, έχει στο ιστορικό του και άλλες «λαμπρές» εκστρατείες, όπως η προσπάθειά του να υποτιμήσει τις συνέπειες του παθητικού καπνίσματος και να αποτρέψει τους αντικαπνιστικούς νόμους στις ΗΠΑ.
Αυτοί οι καλοθελητές στάθηκαν στο πλευρό των πετρελαιοβιομηχανιών, οργανώνοντας επιστημονικές δήθεν συζητήσεις, στρατηγικές και εκστρατείες ενάντια στις μελέτες για τις συνέπειες της καύσης ορυκτών καυσίμων για το περιβάλλον και την υγεία, με… βασικούς χρηματοδότες τις ίδιες τις εταιρείες πετρελαίου.
Να πάρουμε το μέλλον μας στα χέρια μας
Όλα τα παραπάνω αποδεικνύουν για μία ακόμα φορά το πώς λειτουργούν οι μεγάλες επιχειρήσεις: μπροστά στα κέρδη και τα συμφέροντά τους, είναι διατεθειμένες να θυσιάσουν τα πάντα, όχι μόνο την ανθρώπινη υγεία αλλά ακόμα και το μέλλον του πλανήτη.
Η προστασία της υγείας, των ζωών μας και του φυσικού περιβάλλοντος, δεν μπορούν παρά να περάσουν μέσα από την πάλη για την ανατροπή αυτού του «παρανοϊκού» συστήματος και τον αγώνα για μία άλλη κοινωνία. Μία κοινωνία που δε θα κινείται με γνώμονα το κέρδος των λίγων αλλά το συμφέρον των πολλών, που οι έρευνες και τα επιστημονικά συμπεράσματα δεν θα αποκρύπτονται για να προστατεύσουν τις τσέπες των πλουσίων αλλά για το όφελος της πλειοψηφίας.
