Με το διαδίκτυο να κατακλύζεται από τις ταπεινωτικές εικόνες των περικυκλωμένων αστυνομικών στο στρατόπεδο Κυριαζή στην περιοχή της Παγανής στη Λέσβο ή μέσα στο ξενοδοχείο τους στην Χίο, η απόσυρση μέρους των δυνάμεων καταστολής από Μυτιλήνη και Χίο, συνιστά μια πρώτη σοβαρή αναδίπλωση της κυβέρνησης. Είχε προηγηθεί η έκρηξη της οργής της πλειοψηφίας των κατοίκων στα νησιά που σχεδιάζεται να ανεγερθούν «κλειστά κέντρα» (για να είμαστε ακριβείς πρόκειται για φυλακές προσφύγων), ένα μέρος της οποίας είχε στραφεί και ενάντια στους πρόσφυγες. Αλλά και η μαζική εκδήλωση αλληλεγγύης από εργαζόμενους, νεολαία και ενεργούς αγωνιστές πανελλαδικά.
Ωμή βία
Παραμένουν ανεξίτηλες οι εικόνες από την απόβαση των ΜΑΤ, τις αύρες, τα μπλόκα στους δρόμους, την χημική κόλαση και τις ευθείες βολές με δακρυγόνα πάνω στο πλήθος, τους πυροβολισμούς στον αέρα, τις φωτιές στο δάσος, τους ξυλοδαρμούς, τις συλλήψεις και τις προκλήσεις των ΜΑΤ που αποκαλούσαν τους διαδηλωτές «τουρκόσπορους».
Απέναντί τους αναπτύχθηκαν σε διαφορετικά σημεία μπλόκα κατοίκων. Σε κάποια τέθηκαν επικεφαλής οι εκλεγμένοι τοπικοί άρχοντες της ΝΔ και δεν έλειπαν ακροδεξιοί ή φασιστικές ομάδες κρούσης. Αλλά τα μαζικότερα μπλόκα, που κρατήθηκαν σχεδόν επί 24ώρου βάσεως, ήταν αυτά που πλειοψήφησαν αγρότες, ψαράδες, γυναίκες, άντρες και παιδιά, εργαζόμενοι, συνταξιούχοι, μαθητές και φοιτητές, αριστεροί αγωνιστές από το ΚΚΕ, την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, όσοι απέργησαν τρείς μέρες συνεχόμενα μετά από τα καλέσματα των Εργατικών Κέντρων, της ΑΔΕΔΥ, των συλλόγων των Γιατρών, των Εμπορικών Συλλόγων κλπ. Κι αυτά ήταν τα μπλόκα που πρωταγωνίστησαν κι έδωσαν τον τόνο στην αντίσταση στις δυνάμεις καταστολής.
Όσα κρίνονται για κυβέρνηση & ΕΕ
Η τελική έκβαση αυτής της σύγκρουσης είναι κεντρικής σημασίας για την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Με αποδέκτες στο εσωτερικό και στο εξωτερικό της χώρας.
Θα κρίνει την εφαρμογή των αποφάσεων της για ανέγερση μέχρι τα τέλη Μάρτη κλειστών φυλασσόμενων κέντρων συνολικής χωρητικότητας 20.000 ατόμων, ως προς τις τοποθεσίες που τελικά θα επιλεγούν. Ήδη στα πλαίσια της αναδίπλωσης έχουν επιστρέψει στο τραπέζι οι τρομακτικές προτάσεις του Κ. Μπογδάνου, του Αδ .Γεωργιάδη αλλά και του Περιφερειάρχη Κ. Μουτζούρη για κλειστά κέντρα πάνω σε έρημες και άνυδρες βραχονησίδες! Ο εγκλεισμός όλων ανεξαιρέτως των αιτούντων άσυλο αποτελεί στρατηγικό στόχο για την κυβέρνηση. Έτσι θα καταφέρει να βαφτίζει το μεγαλύτερο μέρος τους (πχ από Αφγανιστάν, Κονγκό, Ιράκ κλπ) «λαθρομετανάστες» για να μπορεί να τους απελάσει. Ενώ ακόμα και η διαμαρτυρία για τις συνθήκες διαβίωσης θα θεωρείται παραβίαση κανονισμών λειτουργίας και θα οδηγεί σε απόρριψη του αιτήματος ασύλου και σε απόφαση απέλασης! Η κυβέρνηση πιστεύει πως μπαίνοντας στο μπλοκ των «σκληρών» της ΕΕ, τύπου Όρμπαν και Σαλβίνι, και κηρύσσοντας τον «πόλεμο» σε πρόσφυγες και μετανάστες, θα τους αποτρέψει από το να ξεκινήσουν το ταξίδι προς την Ελλάδα.
Από την τελική έκβαση της σύγκρουσης θα κριθεί αν οι κάτοικοι των πέντε νησιών θα συνεχίσουν να είναι οι κύριοι «βαστάζοι» της επαίσχυντης συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας. Αυτός ο ρόλος τους είχε ανατεθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Ο εγκλωβισμός των προσφύγων στα νησιά για να αποτραπεί η δυνατότητα να μετακινηθούν προς την Βόρεια Ευρώπη συνοδεύτηκε από διάφορες καθησυχαστικές δηλώσεις και υποσχέσεις ότι σύντομα θα βρεθεί άλλη λύση. Τέσσερα χρόνια μετά, ημερομηνία λήξης της κατάστασης δεν υπάρχει πουθενά στον ορίζοντα. Κι επίσης οι κάτοικοι καταλαβαίνουν πως όση «πλάτη» και αν βάλουν, δεν υπάρχει καμιά σιγουριά ότι ο Τουρκικός καπιταλισμός θα συνεχίσει να κρατά μακριά από την ΕΕ τα 4 εκ. πρόσφυγες που ζουν στο έδαφός του ή ότι θα δεχθεί περισσότερους απελαθέντες από την Ελλάδα και την ΕΕ.
Ακόμα, η μάχη που δίνεται θα κρίνει την φιλοδοξία του Κ. Μητσοτάκη να αναγνωριστεί στον ελληνικό καπιταλισμό από το ευρωπαϊκό διευθυντήριο, αν μη τι άλλο, ο ειδικός γεωπολιτικός ρόλος του φρουρού των ευρωπαϊκών εξωτερικών συνόρων.
Η κατάληξη όμως μετά από δύο μέρες συγκρούσεων στην Μυτιλήνη και στην Χίο, μετράει ήδη ένα απτό αποτέλεσμα για την κυβέρνηση. Το πρώτο πλήγμα στην εικόνα που φιλοτεχνούσε: της άτεγκτης και ανυποχώρητης κυβέρνησης. Μια εξέλιξη εξαιρετικά δυσάρεστη για την ελληνική αστική τάξη όπως αποτυπώνεται στο άρθρο του Αλ. Παπαχελά στην Καθημερινή (27/2/20):
«Τώρα έχει φτάσει η στιγμή της αλήθειας. Η κυβέρνηση πήρε την απόφαση να φτιάξει κλειστά κέντρα στα νησιά. Οι αντιδράσεις είναι μεγάλες και θα κλιμακωθούν. Δεν μπορεί όμως να κάνει πίσω, γιατί αυτό θα έχει καταστροφικές συνέπειες σε όποιο άλλο καυτό μέτωπο ανοίξει τους επόμενους μήνες, από το ποδόσφαιρο έως τους πλειστηριασμούς ή την υπόλοιπη ασφαλιστική μεταρρύθμιση».
Το ρίσκο της καταστολής
Το μένος και η πρεμούρα της κυβέρνησης Μητσοτάκη για να συντρίψει κάθε αντίσταση, ήταν τέτοια που οι Αστυνομικές Συνδικαλιστικές Ενώσεις έφτασαν να διαμαρτυρηθούν δημόσια πως οι συνάδελφοί τους στάλθηκαν σε αποστολή «πολέμου» χωρίς νερό, χωρίς φαΐ, χωρίς ύπνο… Και μετά τις εικόνες της ταπείνωσης δήλωσαν πως αν χρειαστεί θα πάνε οι ίδιοι στα νησιά για να συνοδέψουν με ασφάλεια τα τμήματα των ΜΑΤ που αποχωρούν.
Θύμα της ίδιας της αλαζονείας της, και στο όνομα του να τελειώνει γρήγορα, υποτίμησε όλους τους κινδύνους. Έτσι της γύρισε μπούμερανγκ η ωμή καταστολή, οδηγώντας τους κατοίκους σε συνθήκες «ανταρτοπόλεμου» στα βουνά και στα δάση –όπως και με τις Σκουριές ή την Κερατέα παλιότερα. Είχε σαν αποτέλεσμα να «κόψει τις γέφυρες» ακόμα και με ψηφοφόρους της ΝΔ. Ακόμα και στο τεχνικό επίπεδο, ο μόνος τρόπος που μπορούν να προχωρήσουν επί της ουσίας οι «fast track» εργασίες από τις τρεις εταιρείες που ανέλαβαν (ΑΚΤΩΡ ΑΕ στην Λέσβο, ΤΕΡΝΑ Α.Ε. στην Χίο και ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ Α.Ε. στην Σάμο), θα ήταν με την παραπέρα ενίσχυση της αστυνομικής και της στρατιωτικής παρουσίας. Με την μετατροπή δηλαδή των τριών παραπάνω νησιών μαζί με την Κω και τη Λέρο σε ιδιότυπες ζώνες «κατοχής».
Ψέματα και υποκρισία
Εκ των υστέρων βέβαια προσπάθησαν να νομιμοποιήσουν την ωμή καταστολή, τις επιτάξεις και τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, με κάθε είδους επιχείρημα. Όπως για παράδειγμα ότι τα κάνουν όλα αυτά για να μας προστατέψουν από ενδεχόμενη επιδημία του κοροναϊού. Ποιοι; Αυτοί που κατάργησαν μέχρι και την έκδοση του ΑΜΚΑ στους αιτητές ασύλου για να μην μπορούν να έχουν πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα υγείας!
Ακόμα είπαν πως όσοι στρέφονται ενάντια στη δημιουργία των κλειστών κέντρων είναι υπέρ της αναρχίας, του χάους, της παραβατικότητας και των απάνθρωπων συνθηκών στη Μόρια, στη ΒΙΑΛ κλπ. Ποιοι; Αυτοί που έκαναν τα πάντα για να περάσει η Μόρια στην ιστορία ως το συνώνυμο της βαρβαρότητας και του ανθρώπινου πόνου.
Χωρίς αυταπάτες
Από την πλευρά των αντιστεκομένων κατοίκων στα νησιά, είναι φανερό ότι υπάρχει μια νέα κατάσταση και πολλά στοιχεία μιας μπερδεμένης συνείδησης ταυτόχρονα. Προφανώς οι εθνικιστές, η ακροδεξιά και οι φασίστες καραδοκούν για να ενισχύσουν την επιρροή τους και να παίξουν ρόλο στις εξελίξεις. Έναν ρόλο επικίνδυνο και εμπρηστικό. Προφανώς επίσης τα τοπικά στελέχη της ΝΔ προσπάθησαν καταρχήν να καλλιεργήσουν ανοχή για τα μέτρα της κυβέρνησης. Ενώ μετά την έκρηξη οργής και την μερική αποχώρηση των ΜΑΤ προσπαθούν να περισώσουν την κατάσταση με τις «εναλλακτικές» προτάσεις περί των βραχονησίδων. Για την αριστερά, τους πρωτοπόρους αγωνιστές και το τοπικό κίνημα στα νησιά, είναι ζωτικό να μην υποτιμήσουν καθόλου αυτούς τους κινδύνους.
Αλλά αυτό που προκάλεσε την έκρηξη της συντριπτικής πλειοψηφίας των κατοίκων είναι η ανάπτυξη της συνείδησης του αδιεξόδου.
Βλέπουν πού ήταν οι αριθμοί στη Μόρια, στη ΒΙΑΛ, στο παλιό ψυχιατρείο της Λέρου, στο Πυλί στην Κω και στο Βαθύ στη Σάμο, πέρσι το καλοκαίρι. Πού έφτασαν με τη δήθεν «αποσυμφόρηση» προς την ηπειρωτική Ελλάδα πριν λίγους μήνες. Και πού ξανασκαρφάλωσαν αυτές τις μέρες: 40.750 αιτητές ασύλου βρίσκονται στα νησιά του Αιγαίου με βάση το τελευταίο δελτίο της Υπ. Αρμοστείας του ΟΗΕ (22% γυναίκες και 33% παιδιά και από αυτά 6 στα 10 είναι κάτω των 12 ετών)!
Οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα στα νησιά κατανοούν ότι με τις συνεχιζόμενες ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις πως οι αριθμοί δε μπορούν να μειωθούν. Πως να μειωθούν όταν ο πόλεμος στην Συρία και στη Λιβύη συνεχίζεται; Όταν το Αφγανιστάν, το Ιράκ, η Παλαιστίνη, το Σουδάν, το Κονγκό και τόσες άλλες χώρες, παραμένουν ασταθείς, διαλυμένες ή απολύτως ανασφαλείς;
Όταν η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, με την υπογραφή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ που εφαρμόζει πιστά και η κυβέρνηση Μητσοτάκη, συμπεριλαμβάνει ως όρο τον γεωγραφικό περιορισμό των προσφύγων στα νησιά όπου και πρέπει να παραμείνουν μέχρι να εξεταστούν τα αιτήματα τους. Και δεύτερο όρο ότι για να γίνουν δεκτοί οι όποιοι απελαθέντες από την Τουρκία θα πρέπει να έχουν απελαθεί από τα νησιά και μόνο –όχι από την ενδοχώρα.
Πως θα μειωθούν οι αριθμοί όταν οι ηγέτες του καπιταλιστικού ευρωπαϊκού βορρά έχουν παγώσει τα προγράμματα μετεγκατάστασης και χτίζουν τις «καθαρές» από πρόσφυγες χώρες τους και την «Ευρώπη φρούριο»; Όταν ετοιμάζουν νέες ακόμα χειρότερες Συνθήκες για το προσφυγικό, υψώνουν τείχη και φράχτες, την ίδια ώρα που ο ιμπεριαλιστικός τους ρόλος κάνει αβίωτες τις χώρες στην Μέση Ανατολή, την Ασία, την Αφρική;
Χωρίς εμπιστοσύνη
Μέσα σε τέσσερα χρόνια οι κάτοικοι των νησιών ανακάλυψαν κι άλλα πράγματα. Πως συνειδητά δεν αντιμετωπίστηκαν ο υπερπληθυσμός και οι αναξιοπρεπείς συνθήκες στην Μόρια, στην ΒΙΑΛ, στο Ψυχιατρείο. Ως μέρος ενός γενικότερου σχεδίου για να τιμωρηθούν οι πρόσφυγες, με στόχο να αποτραπούν νέες ροές. Και ως μέρος του ίδιου σχεδίου στο μέλλον θα μπορούσαν να συνυπάρχουν οι παλιές «Μόριες», οι νέες κλειστές φυλασσόμενες «Μόριες» και ανάμεσά τους οι αυθαίρετες «Μόριες» στα βουνά και στα χωράφια… Ή θα μπορούσαν να συνυπάρχουν όλες οι διαφορετικές εκδοχές σε κάθε νέα εκτίναξη των αριθμών των προσφύγων, είτε άμεσα είτε στο μέλλον.
Οι ντόπιοι συσσώρευαν οργή εδώ και καιρό. Την ίδια ώρα βλέπουν από πρώτο χέρι και την οργή των προσφύγων που συσσωρεύεται. Ήταν απλά ζήτημα χρόνου η έκρηξη.
Και τώρα;
Αντικειμενικά έφτασε η ώρα οι κάτοικοι των νησιών, το αντιρατσιστικό κίνημα, το εργατικό κίνημα, η νεολαία και η ανατρεπτική Αριστερά να χτίσουν γέφυρες και προς τους πρόσφυγες. Για να δυναμώσουν την διεκδίκηση ταξικών και διεθνιστικών λύσεων, των μόνων που δεν έχουν δοκιμαστεί ακόμα.
Ως πρώτες προτεραιότητες όμως πρέπει να τεθούν:
- Η συνολική αποχώρηση των δυνάμεων καταστολής, η απόσυρση της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου για τις επιτάξεις και η ακύρωση της δημιουργίας κλειστών φυλασσόμενων κέντρων -είτε πάνω στα πέντε νησιά είτε σε βραχονησίδες κοντά τους.
Και μετά να διεκδικηθούν:
- Η κατεπείγουσα αποσυμφόρηση όλων των σημερινών κέντρων προσφύγων στα νησιά μέχρι να φτάσουν στις πραγματικές τους χωρητικότητες. Και η δραστική αναβάθμιση των συνθηκών διαβίωσης.
- Η άρση του γεωγραφικού περιορισμού και την αναλογική μεταφορά των υπεράριθμων προσφύγων των νησιών και στους 52 νομούς της χώρας (που ισοδυναμεί με την στέγαση 500 ως 1.000 ανθρώπων κατά νομό).
- Η πρόκριση ενός κατεπείγοντος σχεδίου αξιοπρεπούς στέγασης με την χρήση των ίδιων ποσών που θα έπαιρναν η ΤΕΡΝΑ, η ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ και η ΑΚΤΩΡ. Το σχέδιο μπορεί να περιλαμβάνει την ενοικίαση μεγάλων κτιρίων ή διαμερισμάτων, την χρήση αδειανών δημόσιων κτιρίων. Η στέγαση των προσφύγων πρέπει να γίνει εντός του αστικού ιστού, σε μικρές δομές που να ευνοούν την επαφή με τις τοπικές κοινωνίες.
- Η μαζική στελέχωση ή η δημιουργία και νέων υπηρεσιών ασύλου ώστε να εξεταστούν και να προκριθούν όλα τα βάσιμα αιτήματα σε λίγους μήνες και να μπορέσουν οι πρόσφυγες να συνεχίσουν το ταξίδι τους στις χώρες που επιθυμούν.
- Για όσους πρόσφυγες επιθυμούν να μείνουν, πρέπει να γίνει η αξιοποίηση των γνώσεων και δεξιοτήτων τους στην κατεύθυνση πχ κοινών συνεταιριστικών εγχειρημάτων από τα οποία κερδισμένοι θα βγαίνουν ντόπιοι και πρόσφυγες.
- Η συμπερίληψη στα αιτήματα του εργατικού κινήματος και των άλλων κοινωνικών κινημάτων της υπεράσπισης των δικαιωμάτων των προσφύγων. Για αξιοπρεπή στέγαση, για πρόσβαση στην δημόσια υγεία και παιδεία, για ειδική πρόνοια για τις ευάλωτες ομάδες.
- Κάλυψη των αναγκών των νησιών σε εκπαίδευση, υγεία, μεταφορές αλλά και αποκατάσταση των όποιων ζημιών/καταστροφών έχουν γίνει.
- Χτίσιμο δεσμών αλληλεγγύης με το αντιρατσιστικό κίνημα, τις κοινότητες προσφύγων, τα εργατικά κινήματα στην υπόλοιπη ΕΕ, ώστε να παλέψουμε από κοινού για αναλογική κατανομή των προσφύγων σε όλη την ήπειρο, με βάση τις οικονομικές δυνατότητες, την έκταση και τον πληθυσμό. Για να σταματήσει η οικονομική αιμορραγία της στρατιωτικοποίησης των συνόρων, της ενίσχυσης της Frontex και των πανάκριβων πολιτικών της καταστολής. Για να χρησιμοποιηθούν τα ίδια ποσά για κοινωνικές δαπάνες υπέρ των εργαζομένων αλλά και των προσφύγων που ζουν στην ΕΕ. Για να καταργηθεί η ρατσιστική συμφωνία Τουρκίας-ΕΕ.
- Χτίσιμο δεσμών αλληλεγγύης με τα κινήματα στην Τουρκία, στη Μέση Ανατολή, με όσους παλεύουν ενάντια στους πολέμους, τους εθνικισμούς και τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, που δημιουργούν τις προσφυγικές ροές.
Δε μας αξίζει να γίνουμε ανθρωποφύλακες. Δεν αξίζει στους πρόσφυγες να χάσουν την τελευταία τους ελπίδα. Δε μας αξίζει η Ευρώπη της καπιταλιστικής βαρβαρότητας.
