Ανακοίνωση του «Ξ» που μοιράζεται αυτό το διάστημα στην περιοχή του Ζωγράφου για τα σχέδια γύρω από τον Υμηττό
Τον Σεπτέμβρη του 2017 το Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε το Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ) προστασίας του Υμηττού, μετά την προσφυγή γειτονικών δήμων (Κρωπίας, Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, Παπάγου – Χολαργού, Ηλιούπολης, Παιανίας – Γλυκών Νερών και Γλυφάδας) με αφορμή το γεγονός ότι το ΠΔ δεν συνοδευόταν από Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Το συγκεκριμένο ΠΔ, παρά τις αδυναμίες, παρείχε σημαντική προστασία στο βουνό.
Σήμερα, η μόνη προστασία που έχει απομείνει, είναι η αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών στους συγκεκριμένους δήμους, η οποία όμως λήγει τον Οκτώβρη του 2020. Στο μεταξύ, η κυβέρνηση δε φαίνεται να βιάζεται ιδιαίτερα να συντάξει Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, ούτε βέβαια νέο Προεδρικό Διάταγμα για την προστασία του βουνού.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, οι καθυστερήσεις αυτές σχετίζονται με «μαγειρέματα» γύρω από τα όρια της ζώνης απόλυτης προστασίας του Υμηττού (στην οποία δεν επιτρέπεται καμία παρέμβαση) αλλά και γύρω από την ένταση και την έκταση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων που θα επιτρέπονται στο μέλλον στις υπόλοιπες ζώνες προστασίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα, ιδιώτες, οικοδομικοί συνεταιρισμοί, εκκλησία, στελέχη του στρατού, διεκδικούν με «τίτλους ιδιοκτησίας» αιώνων, τουλάχιστον 28.000 στρέμματα στον Υμηττό, ενώ πολλοί ακόμη σχεδιάζουν την «επέκταση» των οικονομικών τους δραστηριοτήτων στο βουνό, στο όνομα πάντα της «ανάπτυξης».
Η διάθεση της κυβέρνησης να ενισχυθούν αυτά τα σχέδια, φαίνεται από τις πρόσφατες ανακοινώσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κ. Χατζηδάκη και του νέου προέδρου του ΣΠΑΥ (Συνδέσμου Προστασίας και Ανάπτυξης Υμηττού) και δημάρχου Ελληνικού – Αργυρούπολης Γ. Κωνσταντάτου.
Νέες «είσοδοι» και νέοι δρόμοι στον Υμηττό
Στα τέλη του Γενάρη παρουσιάστηκε ένα σχέδιο «ανάπλασης» του Υμηττού, που περιλαμβάνει μια σειρά από άχρηστα έργα «βιτρίνας» (π.χ. χάραξη μονοπατιών, ψηφιακή αποτύπωση του Υμηττού, θερμικοί ανιχνευτές φωτιάς, ψηφιακή πλατφόρμα πληρότητας υδατοδεξαμενών κλπ) αλλά και έναν πολύ μεγάλο κίνδυνο: την κατασκευή νέων δρόμων.
Πρόκειται για το σχέδιο για τη δημιουργία νέων «εισόδων» προς το βουνό. Σήμερα, από τη μεριά της Αθήνας, οι μόνες ανοιχτές είσοδοι για αυτοκίνητα είναι αυτές της Καισαριανής και του Παπάγου. Με βάση τα νέα σχέδια, θα κατασκευαστούν νέοι δρόμοι, ανοιχτοί σε οχήματα σε κάθε δήμο που συνορεύει με τον Υμηττό. Όσο κι αν το αρνούνται οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης και του ΣΠΑΥ, η πρόταση αυτή αντιμετωπίζει τον ορεινό όγκο του Υμηττού σαν αστικό πάρκο, περιορίζοντας τη σημασία του στις επισκέψεις των κατοίκων και των τουριστών και μάλιστα όχι με τη λογική του περιπάτου, ή έστω του ποδηλάτου, αλλά του αυτοκινήτου.
Ιδιαίτερα η πρόταση για σύνδεση του «Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού» με τον Υμηττό, ενός πάρκου που στην πραγματικότητα μετατρέπεται σε θέρετρο για πλούσιους τουρίστες, δίνει το στίγμα του τι είδους επισκέπτες θέλει η κυβέρνηση να προσελκύσει στο βουνό. Ακόμα όμως κι αν η πρόταση είχε μοναδικό σκοπό να διευκολύνει τη βόλτα και την επαφή με τη φύση για τους κατοίκους της Αττικής, υπάρχουν όρια στο πόση επισκεψιμότητα μπορεί να αντέξει ένα δασικό οικοσύστημα. Πολύ περισσότερο όταν μιλάμε για ένα δάσος που τα τελευταία χρόνια έχει υποστεί μεγάλες απώλειες από δασικές πυρκαγιές, όπως αυτή του περασμένου καλοκαιριού που ξεκίνησε από την Παιανία και έφτασε μέχρι την κορυφογραμμή, ή εκείνη του καλοκαιριού του 2015, που κατέστρεψε ένα μεγάλο κομμάτι του δάσους, από το Βύρωνα και την Ηλιούπολη μέχρι το νότιο άκρο του βουνού στη Γλυφάδα.
Ο Υμηττός δεν είναι πάρκο αναψυχής, αλλά ένα πλούσιο οικοσύστημα με σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας, που δε μπορούν να αντέξουν μια ανεξέλεγκτη κοσμοπλημμύρα επισκεπτών, πολύ περισσότερο αν αυτή συνοδεύεται από επίσης ανεξέλεγκτο αριθμό οχημάτων.
Τι χρειάζεται πραγματικά ο Υμηττός;
- Πάνω απ’ όλα ο Υμηττός χρειάζεται ένα αυστηρό και ισχυρό καθεστώς προστασίας, που να σταματάει κάθε σκέψη για «ανάπτυξη» στο βουνό, είτε πρόκειται για κομμάτια της πόλης που σιγά σιγά «σκαρφαλώνουν» στις πλαγιές του, όπως στην περίπτωση της Παιανίας και του Κορωπίου, είτε για τουριστικές εγκαταστάσεις, για «εκπαιδευτικά» και «νοσηλευτικά» ιδρύματα, είτε για επέκταση εκκλησιών και νεκροταφείων όπως έχει επιχειρηθεί στην Ηλιούπολη και στη Γλυφάδα.
- Μέτρα για να αποφύγουμε νέες μεγάλες καταστροφές από φωτιές στα δασωμένα κομμάτια του βουνού. Συντήρηση και επέκταση των έργων αντιπυρικής προστασίας, από τους δασικούς δρόμους μέχρι τις δεξαμενές. Καθαρισμοί από τη νεκρή βιομάζα που αποτελεί επικίνδυνο, εύφλεκτο υλικό, όχι μόνο γύρω από τους δρόμους, αλλά και στο εσωτερικό του δάσους. Ενίσχυση των μέσων και του προσωπικού που προστατεύει τα δάση, από την Πυροσβεστική Υπηρεσία μέχρι τα Δασαρχεία (είναι χαρακτηριστικό ότι ο Υμηττός εξακολουθεί να υπάγεται στο -έτσι κι αλλιώς υποστελεχωμένο και αποστραγγισμένο από πόρους- Δασαρχείο Πεντέλης).
- Άμεση αναδάσωση των καμένων εκτάσεων που έχουν καεί περισσότερες από μια φορές μέσα στα τελευταία χρόνια, γεγονός που δεν επιτρέπει στο δάσος να αναγεννηθεί με φυσικό τρόπο. Στην περίπτωση των καμένων εκτάσεων του 2015, δίπλα στην αναδάσωση απαιτούνται συμπληρωματικά έργα άρδευσης, καθώς τα ασβεστολιθικά εδάφη του νότιου τμήματος του βουνού δεν επιτρέπουν την παρουσία υπόγειων υδάτων και πηγών και έτσι καμία βλάστηση δε θα μπορέσει να επιβιώσει χωρίς τεχνητή βοήθεια.
- Πλήρης απαγόρευση κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας στις περιοχές που πριν καούν, φιλοξενούσαν ενήλικα δέντρα. Τα δέντρα αυτά έχουν αφήσει πίσω τους το σπόρο για την αναγέννησή του δάσους και το μόνο που απαιτείται σε αυτές τις περιοχές είναι να αφεθεί η φύση να ανακάμψει. Σε πολλές περιπτώσεις, «αναδασώσεις» – βιτρίνα σε τέτοιες εκτάσεις, αντί να προσφέρουν στη διαδικασία αναδημιουργίας του δάσους, το μόνο που κατάφεραν ήταν να καταστρέψουν τη φυσική αναγέννηση. Παρόμοια καταστροφικά αποτελέσματα έχει η παράνομη βόσκηση (φαινόμενο αρκετά συνηθισμένο στον Υμηττό) και βέβαια η επέκταση οικισμών στους πρόποδες του βουνού που ακολουθεί συχνά τις δασικές πυρκαγιές.
- Η πρόσβαση των κατοίκων της Αττικής και των επισκεπτών της στον ορεινό όγκο του Υμηττού, πρέπει μεν να διασφαλιστεί, αλλά με ήπιο τρόπο, προκειμένου να προστατευτεί το δασικό οικοσύστημα. Απαιτείται η απαγόρευση πρόσβασης σε Ι.Χ. και η οργάνωση της μετακίνησης των επισκεπτών με τακτική δημοτική συγκοινωνία, ενθάρρυνση του περιπάτου και της ήπιας ανθρώπινης παρουσίας. Απαιτείται επίσης η επέκταση της νυχτερινής απαγόρευσης παραμονής στον Υμηττό (σήμερα ισχύει μόνο για το κομμάτι του αισθητικού δάσους Καισαριανής) προκειμένου να προστατευτεί η άγρια πανίδα.
Τα παραπάνω μέτρα είναι απολύτως απαραίτητα για την προστασία των δασικών εκτάσεων που έχουν απομείνει στον Υμηττό, προκειμένου να μπορούν πράγματι οι κάτοικοι της Αττικής να απολαμβάνουν την επαφή με τη φύση. Δεδομένου ότι όλες οι κυβερνήσεις των τελευταίων ετών αντιμετωπίζουν τη φύση και τα δασικά οικοσυστήματα σαν ευκαιρίες τουριστικής ανάπτυξης ή σαν εμπόδια που πρέπει να δώσουν τη θέση τους σε άλλες δραστηριότητες, η προστασία του Υμηττού και του φυσικού περιβάλλοντος συνολικά, είναι υπόθεση των εργαζομένων, της νεολαίας, των τοπικών κοινωνιών.
